Kaliumlu-natriumlu çöl şpatları — triklinik sinqoniya (mikroklin, anortoklaz), monoklinik sinqoniya (sanidin, ortoklaz). Rast gəlmə tezliyi şkalası: hər yerdə rast gələn.
'mikroklin – K [AlSi3O8]; ortoklaz –K [AlSi3O8];
sanidin – (K, Na) [AlSi3O8]; anortoklaz – (Na, K) [AlSi3O8]
Növ müxtəliflikləri
Adulyar – rəngsiz, şəffaf ortoklaz, bəzən opalestsentsiya edir; amazonit – yaşıl mikroklin; qialofan – bariumlu ortoklaz, bariumlu (5%-dək BaO) və natriumlu (4,92% Na) sanidinlər və b. Göstərilən minerallar (Na, K) [AlSi3O8] tərkibli, yalnız yüksək temperaturda dayanıqlı olan homogen bərk məhlulun parçalanma məhsuludur. Temperatur aşağı düşdükdə bu bərk məhlul K [AlSi3O8] – (ortoklaz və ya mikroklinə) və Na [AlSi3O8] (albitə) parçalanır və qanunauyğun pertit (albit ortoklazda) və antipertit (ortoklaz albitdə) bitişikləri əmələ gəlir.
Xassələri
Rəng – açıq-çəhrayı, boz, sarımtıl, yaşılımtıl, bəzən tünd-yaşıl, qəhvəyi, qara, rəngsiz; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə, ayrılma müstəvilərində – sədəfi; Şəffaflıq – şəffafdan qeyri-şəffafadək; Sıxlıq – 2,6; Sərtlik – 6; Kövrəkdir; Ayrılma – {001} və {010} üzrə mükəmməl; Sınıqlar – qeyri-hamar, bəzən qabıqlı; Başqa xassələr – opalestsenstiya (adulyar); Morfologiya – kristallar: qısaprizmatik, lövhəvari; peqmatitlərin mikroklini üçün ölçüləri bir neçə metrə çatan olduqca iri kristallar səciyyəvidir; İkiləşmə: tez-tez rast gəlir; sadə və polisintetik; karlsbad, manebax, baven və periklin qanunları üzrə; eyni zamanda iki qanun üzrə təzahür edən mürəkkəb ikiləşmələr mikroklin üçün səciyyəvi olub, mikroklin qəfəsinin yaranmasına səbəb olur; Mineral aqreqatları: dənəvər kütlələr, püruzlar, mikroklinin kvarsla özünəməxsus qrafik bitişikləri («yəhudi daşı» və ya «yazılı qranit»).
Mənşəyi və yayılması
Ortoklaz və mikroklin turş və qələvi intruziv, sanidin və anortoklaz isə effuziv süxurların süxurəmələgətirən minerallarıdır. Mikroklin qranit peqmatitlərinin tipik mineralıdır. Qələvi çöl şpatlarının hidrotermal əmələgəlmələri damarətrafı dəyişilmiş silikat süxurları ilə əlaqədardır. Ortoklaz və mikroklin çox vaxt metamorfik proseslər nəticəsində əmələ gəlir və kristallik şistlərdə və qneyslərdə qeyd edilir. Plagioklazlara alp tipli damarlarda və autigen mineral kimi çökmə süxurlarda da rast gəlinir. Ay süxurlarında və meteoritlərdə qələvi çöl şpatlarının nadir tapıntıları aşkar edilmişdir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: kvars, muskovit, biotit, xlorit, oliqoklaz, albit, andezin, nefelin, turmalin, hornblend. Mineralın tapıldığı yerlər: çoxsaylıdır.
Tətbiqi
Keramika və şüşə sənayesində, təbabətdə (süni çini dişlərin hazırlanmasında) istifadə edilir. Amazonit yarımqiymətli daş kimi zərgərlikdə, anortoklaz üzlük material kimi tikintidə işlədilir.
İstinadlar
Mənbə
- Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.
Xarici keçidlər
- Soda Feldspar
- Potash Feldspar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kaliumlu natriumlu col spatlari triklinik sinqoniya mikroklin anortoklaz monoklinik sinqoniya sanidin ortoklaz Rast gelme tezliyi skalasi her yerde rast gelen mikroklin K AlSi3O8 ortoklaz K AlSi3O8 sanidin K Na AlSi3O8 anortoklaz Na K AlSi3O8 Nov muxteliflikleriAdulyar rengsiz seffaf ortoklaz bezen opalestsentsiya edir amazonit yasil mikroklin qialofan bariumlu ortoklaz bariumlu 5 dek BaO ve natriumlu 4 92 Na sanidinler ve b Gosterilen minerallar Na K AlSi3O8 terkibli yalniz yuksek temperaturda dayaniqli olan homogen berk mehlulun parcalanma mehsuludur Temperatur asagi dusdukde bu berk mehlul K AlSi3O8 ortoklaz ve ya mikrokline ve Na AlSi3O8 albite parcalanir ve qanunauygun pertit albit ortoklazda ve antipertit ortoklaz albitde bitisikleri emele gelir XasseleriReng aciq cehrayi boz sarimtil yasilimtil bezen tund yasil qehveyi qara rengsiz Mineralin cizgisinin rengi ag Parilti suse ayrilma mustevilerinde sedefi Seffafliq seffafdan qeyri seffafadek Sixliq 2 6 Sertlik 6 Kovrekdir Ayrilma 001 ve 010 uzre mukemmel Siniqlar qeyri hamar bezen qabiqli Basqa xasseler opalestsenstiya adulyar Morfologiya kristallar qisaprizmatik lovhevari peqmatitlerin mikroklini ucun olculeri bir nece metre catan olduqca iri kristallar seciyyevidir Ikilesme tez tez rast gelir sade ve polisintetik karlsbad manebax baven ve periklin qanunlari uzre eyni zamanda iki qanun uzre tezahur eden murekkeb ikilesmeler mikroklin ucun seciyyevi olub mikroklin qefesinin yaranmasina sebeb olur Mineral aqreqatlari denever kutleler puruzlar mikroklinin kvarsla ozunemexsus qrafik bitisikleri yehudi dasi ve ya yazili qranit Menseyi ve yayilmasiOrtoklaz ve mikroklin turs ve qelevi intruziv sanidin ve anortoklaz ise effuziv suxurlarin suxuremelegetiren minerallaridir Mikroklin qranit peqmatitlerinin tipik mineralidir Qelevi col spatlarinin hidrotermal emelegelmeleri damaretrafi deyisilmis silikat suxurlari ile elaqedardir Ortoklaz ve mikroklin cox vaxt metamorfik prosesler neticesinde emele gelir ve kristallik sistlerde ve qneyslerde qeyd edilir Plagioklazlara alp tipli damarlarda ve autigen mineral kimi cokme suxurlarda da rast gelinir Ay suxurlarinda ve meteoritlerde qelevi col spatlarinin nadir tapintilari askar edilmisdir Birlikde rast geldiyi minerallar kvars muskovit biotit xlorit oliqoklaz albit andezin nefelin turmalin hornblend Mineralin tapildigi yerler coxsaylidir TetbiqiKeramika ve suse senayesinde tebabetde suni cini dislerin hazirlanmasinda istifade edilir Amazonit yarimqiymetli das kimi zergerlikde anortoklaz uzluk material kimi tikintide isledilir IstinadlarMenbeAzerbaycan minerallari Baki Nafta Press 2004 Xarici kecidlerSoda Feldspar Potash Feldspar