Neytron ulduzları- Supernova partlayışı zamanı ortaya çıxan çox sıx və öz oxu ətrafında sürətlə dövr edən obyektlərdir. Belə ki kütləsi 1,4 Günəş kütləsi ilə 3 Günəş kütləsi arasında olan bir ulduz öz nüvəsində termonüvə sintezini başa çatdırdıqdan sonra sıxılır,Supernova partlayışı nəticəsində ulduzun üst qatları kosmosa dağılır,ortada isə həmin ulduzun yalnız nüvəsi qalır.Bu supersıx və kütləli nüvəni Neytron ulduzu adlandırırlar.
Bu kütləyə sahib olan nüvə çökərkən yüksək təzyiq və temperatur altında nüvənin elektronları və protonları birləşərək neytronları əmələ gətirir.
Ortaya maddəsi sadəcə neytronlardan ibarət olan bir kürə çıxır və buna görə onlar Neytron ulduzları deyilir.Neytron ulduzunu daha da çökməyə qoymayan güc isə bu neytron qazının təzyiqidir.
Neytron ulduzlarının diametri ortalama 10-20 km-dir,kütləsi isə Günəşin kütləsindən ortalama 2 dəfə çoxdur.Bir qaşıq neytron ulduzu maddəsinin çəkisi Yer kürəsində 100 milyon tona bərabər olacaqdır.
Neytron ulduzları çox istidir və onların səth temperaturları 600.000 K-ə çatır.Onların maqnit sahələri Yer kürəsinin maqnit sahəsindən 10⁸-10¹⁵ dəfə daha güclüdür. Neytron ulduzunun səthində olan cazibə sahəsi Yerin cazibə sahəsindən təxminən 2×10¹¹ dəfə daha çoxdur.
Neytron ulduzlarının mövcudluğu 1967-ci ildə qadın astrofizik Cozelin Bell tərəfindən pulsarların aşkar olunmasından sonra məlum olmuşdur.
Sonra aşkar olundu ki, neytron ulıduzları həm pulsarlarda, həm də rentgen şüalanma mənbələri olan barsterlərdə özünü biruzə verir. Güman olunur ki, təkamülün müəyyən mərhələsində neytron ulduzları aktiv qamma-şüalanma mənbəyinə çevilirlər.Bilinən öz oxu ətrafında ən sürətlə fırlanan neytron ulduzu, bir saniyəyə 716 dəfə və ya bir dəqiqəyə 43.000 dövr edən PSR J1748-2446ad neytron ulduzudur.Ekvatorda onun fırlanma sürəti işığın sürətinin 24%-i qədərdir.
Hazırki dövrə qədər 500-dən çox neytron ulduzu aşkar olunmuşdur, onlardan 5%-i rentgen pulsarı, 10%-i barster, qalanları isə adi radiopulsarlardır.
İstinadlar
Avqust 08, 2021
neytron, ulduzu, neytron, ulduzları, supernova, partlayışı, zamanı, ortaya, çıxan, çox, sıx, ətrafında, sürətlə, dövr, edən, obyektlərdir, belə, kütləsi, günəş, kütləsi, ilə, günəş, kütləsi, arasında, olan, ulduz, nüvəsində, termonüvə, sintezini, başa, çatdırd. Neytron ulduzlari Supernova partlayisi zamani ortaya cixan cox six ve oz oxu etrafinda suretle dovr eden obyektlerdir Bele ki kutlesi 1 4 Gunes kutlesi ile 3 Gunes kutlesi arasinda olan bir ulduz oz nuvesinde termonuve sintezini basa catdirdiqdan sonra sixilir Supernova partlayisi neticesinde ulduzun ust qatlari kosmosa dagilir ortada ise hemin ulduzun yalniz nuvesi qalir Bu supersix ve kutleli nuveni Neytron ulduzu adlandirirlar Bu kutleye sahib olan nuve cokerken yuksek tezyiq ve temperatur altinda nuvenin elektronlari ve protonlari birleserek neytronlari emele getirir Ortaya maddesi sadece neytronlardan ibaret olan bir kure cixir ve buna gore onlar Neytron ulduzlari deyilir Neytron ulduzunu daha da cokmeye qoymayan guc ise bu neytron qazinin tezyiqidir Neytron ulduzlarinin diametri ortalama 10 20 km dir kutlesi ise Gunesin kutlesinden ortalama 2 defe coxdur Bir qasiq neytron ulduzu maddesinin cekisi Yer kuresinde 100 milyon tona beraber olacaqdir Neytron ulduzlari cox istidir ve onlarin seth temperaturlari 600 000 K e catir Onlarin maqnit saheleri Yer kuresinin maqnit sahesinden 10 10 defe daha gucludur Neytron ulduzunun sethinde olan cazibe sahesi Yerin cazibe sahesinden texminen 2 10 defe daha coxdur Neytron ulduzlarinin movcudlugu 1967 ci ilde qadin astrofizik Cozelin Bell terefinden pulsarlarin askar olunmasindan sonra melum olmusdur Sonra askar olundu ki neytron uliduzlari hem pulsarlarda hem de rentgen sualanma menbeleri olan barsterlerde ozunu biruze verir Guman olunur ki tekamulun mueyyen merhelesinde neytron ulduzlari aktiv qamma sualanma menbeyine cevilirler Bilinen oz oxu etrafinda en suretle firlanan neytron ulduzu bir saniyeye 716 defe ve ya bir deqiqeye 43 000 dovr eden PSR J1748 2446ad neytron ulduzudur Ekvatorda onun firlanma sureti isigin suretinin 24 i qederdir Hazirki dovre qeder 500 den cox neytron ulduzu askar olunmusdur onlardan 5 i rentgen pulsari 10 i barster qalanlari ise adi radiopulsarlardir Istinadlar RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Neytron ulduzu amp oldid 5148261, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
