Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bu məqalə . |
Məzə (fars. مزه; türk. meze; ing. meze/mezze; yun. μεζές; serb. мезe / meze; bolq. мезе; mak. мезе; ərəb. مقبلات; alb. Meze) Yaxın Şərqdə, Balkanlarda və Mərkəzi Asiyanın bəzi bölgələrində kiçik həcmdə yemək növləridir. Levantine, Qafqaz və Balkan mətbəxlərində məzə əksər hallarda dolğun (zəngin) yemək süfrəsi açılan kimi ortaya gətirilir. İştah açıcı (aperitiv) kiçik, əsasən soyuq, ilk xidmət edilən yeməkdir, adətən kəskin dadı və əsas yeməklərdən əvvəl iştahı oyatmaq üçün xüsusi cəlbedici dizaynı var. Məzə hazırlamaq üçün tərkibində, dad xüsusiyyətlərində, nümayiş üsullarında, dizaynda və rəng birləşməsində birləşdirilən müxtəlif məhsullardan istifadə olunur. Məzələrə spirtli içkiləri müşayiət etmək üçün verilən yeməklər də deyilir. Beynəlxalq kulinariya terminologiyasında xüsusi qəlyanaltı süfrəsində verilən rus qəlyanaltıları üçün sakuski, zakuski, zakouski kimi yazılmış rusca “закуски” sözü işlədilir.
Gündəlik süfrədə bir və ya iki növ qəlyanaltı verilir. Bayram süfrəsi isə tamamilə məzələrdən ibarət ola bilər. Soyuqda ən yaxşı qastronomik keyfiyyətlərə malik olan məzəli qablar və məhsullar dəsti soyuq süfrə adlanır. İsti məzələr əsas yeməklər kimi hazırlanır, lakin daha ədviyyatlı bir versiyada onlar üçün yemək adi haldan daha kiçik kəsilir, daha kiçik hissələrdə verilir, çox vaxt birbaşa hazırlandıqları eyni porsiyalı qabda verilir.
Məzə həm də sinonim kimi qəlyanaltı da ola bilər, lakin qəlyanaltı daha dar anlayış olub, ancaq yeməklər arasında insanı tox tutmaq üçün verilən az porsiyalı yeməyə deyilir.
Soyuq və isti arasında fərq qoymaqdan əlavə, qastronomiyada əsas tərkib hissəsinə görə məzələrin üç əsas növü var: tərəvəz, ət və balıq. Başlanğıc məhsulların miqdarından asılı olaraq qəlyanaltılar sadə, bir qastronomik məhsuldan və ya mürəkkəb, bir neçə kombinasiyaya bölünür. Məzələrin verilmə formasına görə açıq və qapalı kimi növlərə də ayırmaq olar.
Etimologiya
Məzə sözünə keçmiş Osmanlı imperiyasına daxil olan bütün xalqların mətbəxlərində rast gəlinir, sözün mənşəyi İrandan, fars dilindən gəlir مزه (mazze "taste, snack" < mazīdan "to taste").
- Alan Davidson, The Oxford Companion to Food, Oxford University Press, 1999, pp. 500–501
- Oxford English Dictionary, online version, June 2011
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Meze fars مزه turk meze ing meze mezze yun mezes serb meze meze bolq meze mak meze ereb مقبلات alb Meze Yaxin Serqde Balkanlarda ve Merkezi Asiyanin bezi bolgelerinde kicik hecmde yemek novleridir Levantine Qafqaz ve Balkan metbexlerinde meze ekser hallarda dolgun zengin yemek sufresi acilan kimi ortaya getirilir Istah acici aperitiv kicik esasen soyuq ilk xidmet edilen yemekdir adeten keskin dadi ve esas yemeklerden evvel istahi oyatmaq ucun xususi celbedici dizayni var Meze hazirlamaq ucun terkibinde dad xususiyyetlerinde numayis usullarinda dizaynda ve reng birlesmesinde birlesdirilen muxtelif mehsullardan istifade olunur Mezelere spirtli ickileri musayiet etmek ucun verilen yemekler de deyilir Beynelxalq kulinariya terminologiyasinda xususi qelyanalti sufresinde verilen rus qelyanaltilari ucun sakuski zakuski zakouski kimi yazilmis rusca zakuski sozu isledilir Iri meze sufresi Iordaniya Meze sufresi Kipr Gundelik sufrede bir ve ya iki nov qelyanalti verilir Bayram sufresi ise tamamile mezelerden ibaret ola biler Soyuqda en yaxsi qastronomik keyfiyyetlere malik olan mezeli qablar ve mehsullar desti soyuq sufre adlanir Isti mezeler esas yemekler kimi hazirlanir lakin daha edviyyatli bir versiyada onlar ucun yemek adi haldan daha kicik kesilir daha kicik hisselerde verilir cox vaxt birbasa hazirlandiqlari eyni porsiyali qabda verilir Meze hem de sinonim kimi qelyanalti da ola biler lakin qelyanalti daha dar anlayis olub ancaq yemekler arasinda insani tox tutmaq ucun verilen az porsiyali yemeye deyilir Soyuq ve isti arasinda ferq qoymaqdan elave qastronomiyada esas terkib hissesine gore mezelerin uc esas novu var terevez et ve baliq Baslangic mehsullarin miqdarindan asili olaraq qelyanaltilar sade bir qastronomik mehsuldan ve ya murekkeb bir nece kombinasiyaya bolunur Mezelerin verilme formasina gore aciq ve qapali kimi novlere de ayirmaq olar EtimologiyaMeze sozune kecmis Osmanli imperiyasina daxil olan butun xalqlarin metbexlerinde rast gelinir sozun menseyi Irandan fars dilinden gelir مزه mazze taste snack lt mazidan to taste Alan Davidson The Oxford Companion to Food Oxford University Press 1999 pp 500 501 Oxford English Dictionary online version June 2011