Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Bu məqaləni lazımdır. |
Mərkəzi vulkan – bu tip vulkanlarda püskürmə adətən daimi boruvari çıxış kanalından (boğazdan) baş verir. Lava və süxur qırıntılarının yığmı nəticəsində bo- ğaz ətrafında – təpəsində krater (tiyan) yerləşən yüksəklik əmələ gəlir. Yüksəkliyin forması püskürmə tipi ilə müəy- yən edilir. Mərkəzi vulkanlar Bir boğazlı mərkəzi püskürmə Mərkəzi lava -kül püskürməsi Görkəmlərinə və ölçülərinə görə möhtəşəm stratovul- kanlardan kiçik egiş konuslarına (maar, partlama boruları) qədər müxtəlif tipli vulkanlar mərkəzi vulkanlara aiddir. Mərkəzi vulkan üst hissəsində genişlənmə, yəni kraterlə bitir. Bu, vulkan hər dəfə püskürdükcə vulkan qurğusu yüksəlir. Mərkəzi vulkanların yan və ya asalak kraterləri də ola bilər (dairəvi çatlarda, vulkan yamaclarında). Tez- tez mərkəzi vulkanların kraterlərində maye lava gölləri olur. Əgər maqma sıyıqdırsa, sıxılma gümbəzləri əmələ gəlir və bunlar boğazı tıxayır ki, bu halda güclü partlayışla müşayiət olunan püskürmə baş verir. Bu zaman güclü qaz axını "tıxacı" boğazdan atır. Mərkəzi tip vulkanların forması maqmanın tərkibindən və sıyıqlığndan asılı olur. Qaynar və yüngülaxar (yüngül hərəkətli) bazalt maqması geniş və yastı qalxanvari vul- kanlar əmələ gətirir. Əgər vulkan vaxtaşırı lava püskürər- sə, о zaman piroklastik materialla lava laylaşması nəticə- sində konusvari qatlı qurğu əmələ gəlir ki, bu da stratovul- kan adlanır. Bu tip vulkanların yamaclarında adətən dərin radial yarğanlar–barrankoslar əmələ gəlir. Mərkəzi vulkanlar ya sırf lavadan, ya da ancaq vulkan partlayışının yuvenil məhsullarından – vulkan egişlərindən (şlaklarından), tuflardan və b., yəni piroeksplozitlərdən və yaxud qatı qarışıq materialdan ibarət ola bilər.
Mənbə
Afrika geologiyası-H. S. Bağırov , Ə. F. Kərimov-Bakı – 2011
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Merkezi vulkan bu tip vulkanlarda puskurme adeten daimi boruvari cixis kanalindan bogazdan bas verir Lava ve suxur qirintilarinin yigmi neticesinde bo gaz etrafinda tepesinde krater tiyan yerlesen yukseklik emele gelir Yuksekliyin formasi puskurme tipi ile muey yen edilir Merkezi vulkanlar Bir bogazli merkezi puskurme Merkezi lava kul puskurmesi Gorkemlerine ve olculerine gore mohtesem stratovul kanlardan kicik egis konuslarina maar partlama borulari qeder muxtelif tipli vulkanlar merkezi vulkanlara aiddir Merkezi vulkan ust hissesinde genislenme yeni kraterle bitir Bu vulkan her defe puskurdukce vulkan qurgusu yukselir Merkezi vulkanlarin yan ve ya asalak kraterleri de ola biler dairevi catlarda vulkan yamaclarinda Tez tez merkezi vulkanlarin kraterlerinde maye lava golleri olur Eger maqma siyiqdirsa sixilma gumbezleri emele gelir ve bunlar bogazi tixayir ki bu halda guclu partlayisla musayiet olunan puskurme bas verir Bu zaman guclu qaz axini tixaci bogazdan atir Merkezi tip vulkanlarin formasi maqmanin terkibinden ve siyiqligndan asili olur Qaynar ve yungulaxar yungul hereketli bazalt maqmasi genis ve yasti qalxanvari vul kanlar emele getirir Eger vulkan vaxtasiri lava puskurer se o zaman piroklastik materialla lava laylasmasi netice sinde konusvari qatli qurgu emele gelir ki bu da stratovul kan adlanir Bu tip vulkanlarin yamaclarinda adeten derin radial yarganlar barrankoslar emele gelir Merkezi vulkanlar ya sirf lavadan ya da ancaq vulkan partlayisinin yuvenil mehsullarindan vulkan egislerinden slaklarindan tuflardan ve b yeni piroeksplozitlerden ve yaxud qati qarisiq materialdan ibaret ola biler MenbeAfrika geologiyasi H S Bagirov E F Kerimov Baki 2011