Müqtəda əs-Sədr (12 avqust1973(1973-08-12), Nəcəf) — İraqın Ali dini liderləri Əli əs-Sistani və Əbdüləziz əl-Hakimlə yanaşı, ölkənin ən xarizmatik dini və siyasi liderlərindən biri və şiə müqavimətinin simvoludur.
Müqtəda əs-Sədr 1973-cü il avqust ayının 12-də İraqınBağdad şəhərində anadan olub. O, Böyük Ayətullah Məhəmməd Sadiq əs-Sədrin 4-cü oğludur.
Müqtəda əs-Sədrin atası Məhəmməd Sadiq şiə dünyasının tanımış şəxsiyyətlərindəndir. O, və digər iki oğlu 1999-cu ildə Səddam Hüseynin hakimiyyəti dövründə Nəcəf şəhərində qətlə yetirilirlər. Müqtədanın atasının Böyük Ayətullah Sistani ilə dini görüşlərdə fikir ayrılığı mövcud idi. Bununla belə iraqlılar bu qətlin arxasında Səddam Hüseynin olduğunu hesab edirdilər. Müqtədanın 1980-ci ildə qətlə yetirilən babası Böyük Ayətullah Məhəmməd Baqir əs-Sədr S.Hüseynə müxalif olan və İranla analoji olaraq, İraq İslam Respublikasının yaradılmasının tərəfdarı idi. Məhəmməd Baqir əs-Sədr İraq-İran müharibəsi zamanı İranın dini lideri Ayətullah Xomeynini dəstəklədiyinə görə, Səddam Hüseyn tərəfindən öldürülmüşdü.
Fəaliyyəti
Müqtəda atası sağ ikən Nəcəf şəhərindəki dini seminariyada təhsil alırdı. Seminariyada təhsil aldığı illərdə Müqtəda "Molla Ətari" deyə çağırılırdı. Ancaq dini təhsilini tamamladığına görə, dini rütbə əldə edə bilməyən Müqtəda ABŞ əleyhinə çıxışları ilə dünyada tanınmağa başlayır. Bununla yanaşı, o, şəxsən fitva verməyə icazəsi olmadığından dolayı İraqın iranlı ayətullahı Kazım əl-Hərini ilə məsləhətləşirdi. Gənc olmasına baxmayaraq, İraqın qabaqcıl din adamlarının yetişdiyi ailənin üzvü olduğuna görə, əhəmiyyətli dərəcədə bir gücə malikdir. Natiqlik qabiliyyətinin zəif olmasına baxmayaraq, istəyi və xarizmasının köməyi ilə böyük şiə kütlələrini arxasınca apara bilir. Müqtəda "Müctəhid" olma məsələsində təkid etmirdi. Bununla belə Məhəmməd Sədrin maddi imkanlarından başqa dini və siyasəti də ehtiva edən çevrəsi Səddam Hüseynin devrilməsindən sonra getdikcə güclənir. Sədr qrupunun bünövrəsi, əsasən yoxsul şiələrdən ibarətdir. Bağdaddakı Sədr səmti Sədr ailəsinin qalası kimi tanınır. Atasının qətlə yetirilməsindən sonra Müqtəda atasının yolunu davam etdirərək, özünü onun xeyriyyə və sosial işlər şəbəkəsinə həsr edir.
Bundan bir müddət sonra Müqtəda əs-Sədrin tərəfdarları Səddam Hüseynin devrilməsindən sonra yaranan boşluğu doldurmaq üçün hərəkətə keçirlər. Başda ABŞ olmaqla koalisiya qüvvələrinin İraqı işğal etməsindən sonra işğala qarşı mübarizə aparan Müqtəda əs-Sədr özünü tanıdır. Paytaxt Bağdadın işğal edilməsindən iki gün sonra uzun illər İngiltərədə yaşayan və İraqa qayıdan şiə din xadimi Əbdülməcid əl-Xoyinin qətlində günahlandırılır. Ancaq Müqtəda əs-Sədr ona qarşı sürülən ittihamları rədd edir.
Əs-Sədrin Əbdülməcid əl-Xoyi ilə münasibətləri Əlinin Nəcəf şəhərində yerləşən məqbərəsində idarəçiliyi ələ almaq üstündə meydana gəlmişdi. Belə ki, sözügedən məqbərə şiə zəvvarların başlıca ziyarət etdiyi məkanlardan biri sayılırdı ki, bu da öz növbəsində külli miqdarda gəlir demək idi. Müqtədanın Əli əs-Sistani ilə də münasibətləri yaxşı deyildi. Belə ki, Əli əs-SistaniKərbəla şəhərində xüsusi nüfuza sahib idi və şəhərə "nəzarət edirdi". Müqtəda isə burada da pay sahibi olmaq niyyətini gizlətmirdi. Bunun nəticəsində 2003-cü ilin oktyabrında əs-Sədr tərəfdarları Kərbəla şəhərində nəzarəti ələ almağa çalışır. Ancaq Müqtədanın "Mehdi Ordusu" əs-Sistaninin "Bədr Ordusu"nun güclü müqaviməti ilə qarşılaşır. Yaranan gərginlik nətəcəsində "Mehdi Ordusu" məğlub olur və xeyli itki verir.
Müqtəda əs-Sədr daha sonra İraqın müvəqqəti hökumətinin fəaliyyətinə qarşı tənqidi fikirlər səsləndirməyə başlayır. Bir müddət keçdikdən sonra, daha dəqiq desək 2003-cü ilin sentyabrında Müqtəda ABŞ tərəfindən təyin edilmiş Müvəqqəti Birlik Hökumətinin yürütdüyü siyasətə müxalif olduğunu deyərək, "kölgə" hökumət yaratdığını bəyan edir.
Müqtədaya atasından böyük bir miras qalmışdı. Bu miras xeyriyyə qurumları əsasında formalaşmışdı ki, Müqtədanın atası sağ ikən şəxsi vəsaiti ilə məscidlərə, xəstəxanalara və universitetlərə yardım edirdi. Atasının xeyriyyə işini davam etdirmək qərarına gələn Müqtəda İraqda hərbi əməliyyatların başa çatdığı elan edildikdən sonra paytaxt Bağdadın yenidən qurulması üçün öz köməyini təklif edir. O, paytaxtdakı məktəb və xəstəxanaların bərpası işində yaxından kömək göstərmək istədiyini bildirir.
2003-cü ilin aprelində Müqtədanın tərəfdarları Bağdadın Sədr-Siti səmtində bir sıra ictimai xidmətləri həyata keçirməyə başlayırlar. Bu xidmətlərə xəstələrin və yaralıların xəstəxanalara çatdırılması, şəhərin və atmosferin təmizlənməsi, humanitar yardımın paylanması, gecə vaxtı şəhərdə patrul xidmətinin yerinə yetirilməsi və yol hərəkəti qaydalarının tənzimlənməsi kimi bir sıra işlər daxil idi. Tədricən şəhərin şiə məhəllələrinin bütün idarəsi əs-Sədr administrasiyasının əlində cəmləşir. Bununla paralel olaraq, Müqtəda əs-Sədr İraqın müxtəlif şəhərlərindən olan şiələrin də qoşulması ilə hərəkatın hərbi qanadı olan "Mehdi Ordusu"nu formalaşdırır. M.əs-Sədrin fəaliyyətini İraq əhalisinin 10-30%-i dəstəkləyirdi ki, bu da bir neçə milyon nəfər mənasına gəlirdi. Müqtəda əs-Sədr 2003-cü ildə İraqın koalisiya orduları tərəfindən işğalına heç bir münasibət bildirməyən ölkənin şiə alimlərini kəskin dillə tənqid edir. O, digər şiə din xadimlərini İraqın siyasi gələcəyinin müəyyən edilməsində fəal surətdə rol oynamasını istəyirdi.
2004-cü ildə isə "Mehdi Ordusu" İraqın Nəcəf şəhərində koalisiya qüvvələrinə qarşı silahlı mübarizəyə başlayır.
Koalisiya qüvvələri ilə əs-Sədr tərəfdarları arasında nisbi sakitlik qısa müddət davam edir və yerini silahlı toqquşmalara buraxır. Artıq 2004-cü ilin martında müvəqqəti hökumət Müqtəda əs-Sədrə məxsus əl-Hövzə qəzetinin fəaliyyətinə xitam verir. Bu hadisədən qısa bir müddət sonra Müqtədanın ən yaxın köməkçilərindən olan Mustafa Takubi həbs edilir. M.Takubinin həbsi əs-Sədr tərəfdarlarının bir həftə davam edən nümayişləri ilə müşayiət olunur. Bu dövrdə Müqtəda əs-Sədr "Mehdi Ordusu"nun 2003-cü ildən başlayan formalaşma işini başa çatdırmışdı. Artıq 2004-cü ildə ordudakı əsgərlərin sayı 10 min nəfərə çatırdı. "Mehdi Ordusu" Bağdadda və İraqın cənubunda şiələrin daha çox yaşadığı əyalətlərdə koalisiya qüvvələrinə qarşı silahlı mübarizəyə başlayır.
2007-ci ilin fevralında Müqtəda əs-Sədr İraqı tərk edərək, İrana üz tutur. Buna İraq təhlükəsizlik qüvvələrinin dini liderin həbs edilməsi üçün Bağdad şəhərində əməliyyatlar keçirməsi səbəb olur.
2008-ci ilin mart ayının 31-də Bağdadda kommendant saatı ləğv edilir. Hökumət bu addımı M. əs-Sədrin tərəfdarlarına hərbi əməliyyatları dayandırmaq barədə göstərişindən sonra atır.
Müqtəda əs-Sədrin "Mehdi Ordusu" ilə koalisiya və müvəqqəti hökumətin qoşunları arasında döyüşlər 2008-ci ilin avqust ayının 28-ə qədər davam edir. 2008-ci ilin avqustun sonlarında isə
Bağdaddakı şiə döyüşçülərinin lideri Müqtəda əs-Sədr yaydığı bəyanatla özünün hərbiləşdirilmiş təşkilatı olan "Mehdi Ordusu"nun fəaliyyətini dayandırğını elan edir. O, bəyanatında bu qərara tabe olmayan tərəfdarlarının "Mehdi Ordusu"nun üzvü sayılmayacağını bildirir. Bu, Müqtədanın bu tarixdən sonra silahlı deyil, siyasi mübarizəyə qoşulacağı kimi şərh olunur. Bundan əvvəl – 2008-ci ilin iyununda isə "Mehdi Ordusu" ələ keçirdiyi və əs-Sədrin dayaq nöqtələrindən olan Amara şəhərini döyüşsüz təhvil vermişdi.
Hazırda Türkiyənin paytaxtı Ankara şəhərində olan Müqtəda əs-Sədrin olduğu yer məxfi saxlanılır. Türkiyənin XİN rəsmiləri M. əs-Sədrin İrandan Türkiyəyə gətirilməsinin səbəbini İraqdakı təhlükəsizlik və stabillik mövzusu ilə bağlı Türkiyənin vasitəçilik edəcəyi sülh prosesinin müzakirə edilməsi ilə əlaqələndirirlər.
VikianbardaMüqtəda əs-Sədr ilə əlaqəli mediafayllar var.
Avqust 14, 2021
müqtəda, sədr, avqust, 1973, 1973, nəcəf, iraqın, dini, liderləri, əli, sistani, əbdüləziz, hakimlə, yanaşı, ölkənin, xarizmatik, dini, siyasi, liderlərindən, biri, şiə, müqavimətinin, simvoludur, müqtəda, sədrdoğum, tarixi, avqust, 1973, yaş, doğum, yeri, bağ. Muqteda es Sedr 12 avqust 1973 1973 08 12 1 Necef Iraqin Ali dini liderleri Eli es Sistani ve Ebduleziz el Hakimle yanasi olkenin en xarizmatik dini ve siyasi liderlerinden biri ve sie muqavimetinin simvoludur MUQTEDA ES SEDRDogum tarixi 12 avqust 1973 47 yas Dogum yeri Bagdad IraqVetendasligi IraqFealiyyeti siyasetci Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati RedakteMuqteda es Sedr 1973 cu il avqust ayinin 12 de Iraqin Bagdad seherinde anadan olub O Boyuk Ayetullah Mehemmed Sadiq es Sedrin 4 cu ogludur Muqteda es Sedrin atasi Mehemmed Sadiq sie dunyasinin tanimis sexsiyyetlerindendir O ve diger iki oglu 1999 cu ilde Seddam Huseynin hakimiyyeti dovrunde Necef seherinde qetle yetirilirler Muqtedanin atasinin Boyuk Ayetullah Sistani ile dini goruslerde fikir ayriligi movcud idi Bununla bele iraqlilar bu qetlin arxasinda Seddam Huseynin oldugunu hesab edirdiler Muqtedanin 1980 ci ilde qetle yetirilen babasi Boyuk Ayetullah Mehemmed Baqir es Sedr S Huseyne muxalif olan ve Iranla analoji olaraq Iraq Islam Respublikasinin yaradilmasinin terefdari idi Mehemmed Baqir es Sedr Iraq Iran muharibesi zamani Iranin dini lideri Ayetullah Xomeynini desteklediyine gore Seddam Huseyn terefinden oldurulmusdu Fealiyyeti RedakteMuqteda atasi sag iken Necef seherindeki dini seminariyada tehsil alirdi Seminariyada tehsil aldigi illerde Muqteda Molla Etari deye cagirilirdi Ancaq dini tehsilini tamamladigina gore dini rutbe elde ede bilmeyen Muqteda ABS eleyhine cixislari ile dunyada taninmaga baslayir Bununla yanasi o sexsen fitva vermeye icazesi olmadigindan dolayi Iraqin iranli ayetullahi Kazim el Herini ile meslehetlesirdi Genc olmasina baxmayaraq Iraqin qabaqcil din adamlarinin yetisdiyi ailenin uzvu olduguna gore ehemiyyetli derecede bir guce malikdir Natiqlik qabiliyyetinin zeif olmasina baxmayaraq isteyi ve xarizmasinin komeyi ile boyuk sie kutlelerini arxasinca apara bilir Muqteda Muctehid olma meselesinde tekid etmirdi Bununla bele Mehemmed Sedrin maddi imkanlarindan basqa dini ve siyaseti de ehtiva eden cevresi Seddam Huseynin devrilmesinden sonra getdikce guclenir Sedr qrupunun bunovresi esasen yoxsul sielerden ibaretdir Bagdaddaki Sedr semti Sedr ailesinin qalasi kimi taninir Atasinin qetle yetirilmesinden sonra Muqteda atasinin yolunu davam etdirerek ozunu onun xeyriyye ve sosial isler sebekesine hesr edir Bundan bir muddet sonra Muqteda es Sedrin terefdarlari Seddam Huseynin devrilmesinden sonra yaranan boslugu doldurmaq ucun herekete kecirler Basda ABS olmaqla koalisiya quvvelerinin Iraqi isgal etmesinden sonra isgala qarsi mubarize aparan Muqteda es Sedr ozunu tanidir Paytaxt Bagdadin isgal edilmesinden iki gun sonra uzun iller Ingilterede yasayan ve Iraqa qayidan sie din xadimi Ebdulmecid el Xoyinin qetlinde gunahlandirilir Ancaq Muqteda es Sedr ona qarsi surulen ittihamlari redd edir Es Sedrin Ebdulmecid el Xoyi ile munasibetleri Elinin Necef seherinde yerlesen meqberesinde idareciliyi ele almaq ustunde meydana gelmisdi Bele ki sozugeden meqbere sie zevvarlarin baslica ziyaret etdiyi mekanlardan biri sayilirdi ki bu da oz novbesinde kulli miqdarda gelir demek idi Muqtedanin Eli es Sistani ile de munasibetleri yaxsi deyildi Bele ki Eli es Sistani Kerbela seherinde xususi nufuza sahib idi ve sehere nezaret edirdi Muqteda ise burada da pay sahibi olmaq niyyetini gizletmirdi Bunun neticesinde 2003 cu ilin oktyabrinda es Sedr terefdarlari Kerbela seherinde nezareti ele almaga calisir Ancaq Muqtedanin Mehdi Ordusu es Sistaninin Bedr Ordusu nun guclu muqavimeti ile qarsilasir Yaranan gerginlik netecesinde Mehdi Ordusu meglub olur ve xeyli itki verir Muqteda es Sedr daha sonra Iraqin muveqqeti hokumetinin fealiyyetine qarsi tenqidi fikirler seslendirmeye baslayir Bir muddet kecdikden sonra daha deqiq desek 2003 cu ilin sentyabrinda Muqteda ABS terefinden teyin edilmis Muveqqeti Birlik Hokumetinin yurutduyu siyasete muxalif oldugunu deyerek kolge hokumet yaratdigini beyan edir Muqtedaya atasindan boyuk bir miras qalmisdi Bu miras xeyriyye qurumlari esasinda formalasmisdi ki Muqtedanin atasi sag iken sexsi vesaiti ile mescidlere xestexanalara ve universitetlere yardim edirdi Atasinin xeyriyye isini davam etdirmek qerarina gelen Muqteda Iraqda herbi emeliyyatlarin basa catdigi elan edildikden sonra paytaxt Bagdadin yeniden qurulmasi ucun oz komeyini teklif edir O paytaxtdaki mekteb ve xestexanalarin berpasi isinde yaxindan komek gostermek istediyini bildirir 2003 cu ilin aprelinde Muqtedanin terefdarlari Bagdadin Sedr Siti semtinde bir sira ictimai xidmetleri heyata kecirmeye baslayirlar Bu xidmetlere xestelerin ve yaralilarin xestexanalara catdirilmasi seherin ve atmosferin temizlenmesi humanitar yardimin paylanmasi gece vaxti seherde patrul xidmetinin yerine yetirilmesi ve yol hereketi qaydalarinin tenzimlenmesi kimi bir sira isler daxil idi Tedricen seherin sie mehellelerinin butun idaresi es Sedr administrasiyasinin elinde cemlesir Bununla paralel olaraq Muqteda es Sedr Iraqin muxtelif seherlerinden olan sielerin de qosulmasi ile herekatin herbi qanadi olan Mehdi Ordusu nu formalasdirir M es Sedrin fealiyyetini Iraq ehalisinin 10 30 i destekleyirdi ki bu da bir nece milyon nefer menasina gelirdi Muqteda es Sedr 2003 cu ilde Iraqin koalisiya ordulari terefinden isgalina hec bir munasibet bildirmeyen olkenin sie alimlerini keskin dille tenqid edir O diger sie din xadimlerini Iraqin siyasi geleceyinin mueyyen edilmesinde feal suretde rol oynamasini isteyirdi 2004 cu ilde ise Mehdi Ordusu Iraqin Necef seherinde koalisiya quvvelerine qarsi silahli mubarizeye baslayir Koalisiya quvveleri ile es Sedr terefdarlari arasinda nisbi sakitlik qisa muddet davam edir ve yerini silahli toqqusmalara buraxir Artiq 2004 cu ilin martinda muveqqeti hokumet Muqteda es Sedre mexsus el Hovze qezetinin fealiyyetine xitam verir Bu hadiseden qisa bir muddet sonra Muqtedanin en yaxin komekcilerinden olan Mustafa Takubi hebs edilir M Takubinin hebsi es Sedr terefdarlarinin bir hefte davam eden numayisleri ile musayiet olunur Bu dovrde Muqteda es Sedr Mehdi Ordusu nun 2003 cu ilden baslayan formalasma isini basa catdirmisdi Artiq 2004 cu ilde ordudaki esgerlerin sayi 10 min nefere catirdi Mehdi Ordusu Bagdadda ve Iraqin cenubunda sielerin daha cox yasadigi eyaletlerde koalisiya quvvelerine qarsi silahli mubarizeye baslayir 2007 ci ilin fevralinda Muqteda es Sedr Iraqi terk ederek Irana uz tutur Buna Iraq tehlukesizlik quvvelerinin dini liderin hebs edilmesi ucun Bagdad seherinde emeliyyatlar kecirmesi sebeb olur 2008 ci ilin mart ayinin 31 de Bagdadda kommendant saati legv edilir Hokumet bu addimi M es Sedrin terefdarlarina herbi emeliyyatlari dayandirmaq barede gosterisinden sonra atir Muqteda es Sedrin Mehdi Ordusu ile koalisiya ve muveqqeti hokumetin qosunlari arasinda doyusler 2008 ci ilin avqust ayinin 28 e qeder davam edir 2008 ci ilin avqustun sonlarinda iseBagdaddaki sie doyusculerinin lideri Muqteda es Sedr yaydigi beyanatla ozunun herbilesdirilmis teskilati olan Mehdi Ordusu nun fealiyyetini dayandirgini elan edir O beyanatinda bu qerara tabe olmayan terefdarlarinin Mehdi Ordusu nun uzvu sayilmayacagini bildirir Bu Muqtedanin bu tarixden sonra silahli deyil siyasi mubarizeye qosulacagi kimi serh olunur Bundan evvel 2008 ci ilin iyununda ise Mehdi Ordusu ele kecirdiyi ve es Sedrin dayaq noqtelerinden olan Amara seherini doyussuz tehvil vermisdi Hazirda Turkiyenin paytaxti Ankara seherinde olan Muqteda es Sedrin oldugu yer mexfi saxlanilir Turkiyenin XIN resmileri M es Sedrin Irandan Turkiyeye getirilmesinin sebebini Iraqdaki tehlukesizlik ve stabillik movzusu ile bagli Turkiyenin vasitecilik edeceyi sulh prosesinin muzakire edilmesi ile elaqelendirirler 2 Menbe Redakte 1 2 Munzinger Personen lt a href https wikidata org wiki Track Q107343683 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1284 gt lt a gt Muqteda es Sedr Vikianbarda Muqteda es Sedr ile elaqeli mediafayllar var Menbe https az wikipedia org w index php title Muqteda es Sedr amp oldid 5522912, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
