Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Muxtar ibn Əbu Übeyd Səqəfi (təq. 622, Taif, Hicaz – 3 aprel 687, Kufə, İraq) — Hüseyn ibn Əlinin Kərbəla döyüşündəki ölümünün intiqamını almaq üçün İraqın Kufə şəhərində Əməvi xəlifəliyinə qarşı üsyana başçılıq edən mübahisəli bir erkən İslam inqilabçısı.
| Muxtar Səqəfi | |
|---|---|
| ərəb. المختار الثقفي | |
 | |
| Doğum tarixi | təq. 622 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 3 aprel 687 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | döyüşdə ölüm |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | hərbi lider[d], vali[d], inqilabçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Haqqında nəql olunan kəlamlar
Muxtar ibni Əbi Übeydə. Səqif qəbiləsindəndir, künyəsi Əbu İshaq, ləqəbi Keysandır. (Keysan huşyar və ayıq şəxs mənasınadır.)
Əli (əleyhis-salam)-ın köməkçilərindən olan Əsbəğ ibni Nubatə deyir: "Keys (Keysan) ləqəbini Əli (əleyhis-salam) Muxtara vermişdir."
O, ədəb-ərkanı və əxlaqi fəzilətləri Əhli-beyt (əleyhimus-salam) məktəbindən öyrənmişdi. Cavanlığının əvvəllərində öz atası və əmisi ilə birlikdə (Əli (əleyhis-salam)-ın qoşununda) İran ordusu ilə müharibə aparmaq üçün İraqa gəlmişdi. O həzrətin şəhadətindən azacıq qabaq Bəsrəyə gəlmiş və orada məskunlaşmışdı.
"Muxtar Əhli-beytin fəzilətlərini bəyan edir, imam Əli, imam Həsən və imam Hüseyn (əleyhimus-salam)-ın əxlaqi səciyyə və fəzilətlərini camaat arasında yayır və inanırdı ki, Əhli-beyt Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-dən sonra imamət və hakimiyyət üçün hamıdan irəli və ləyaqətlidir. Habelə, Peyğəmbər Əhli-beytinə baş verən çətinliklərdən narahatlıq hissi keçirirdi".
İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: "Muxtar imam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın qatillərinin kəsik başlarını bizim xanədanımıza göndərdikdən sonra Haşimi qadınları başlarını darayıb, həna qoymağa başladılar."
"Muxtara nalayıq sözlər deməyin, çünki o bizim qatillərimizi öldürüb intiqamımızı aldı, çətin şəraitlərdə müəyyən miqdarda mal-dövləti bizim aramızda bölüşdürdü, dul qadınlarımızın (iqtisadi) vəziyyətini sahmana saldı."
Übeydullah ibni Ziyad və Ömər Sədin kəsik başını imam Səccad (əleyhis-salam)-ın yanına gətirdikləri zaman səcdəyə düşdü və Allaha həmd-səna etdikdən sonra buyurdu: "Allah Muxtara xeyir əvəzi versin!"
Muxtar Səqəfi Aşura qiyamdan əvvəl imam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın Kufədəki səfiri Müslim ibni Əqili himayə etdiyinə görə (Müslimin şəhadətindən sonra) İbni Ziyadın göstərişi ilə həbs olundu və Kərbəla qiyamının axırına qədər Kufədə zindanda qaldı.
Ədəbiyyat
- Əllamə Məhəmməd Baqir Məclisi, "Biharul Ənvar", "Vəfa" müəssisəsi, Beyrut, Hicri Qəməri təqvimi, 1404.
- Kəşşi, "Ər Rical", Tehran, Hicri Şəmsi təqvimi, 1348.
- Əbul-Qasim Xoyi, "Möcəmur Rical", Qum, Hicri Qəməri təqvimi, 1410.
Həmçinin bax
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Hawting. The History of Al-Tabari, vol. xx, 1989, p. 182
- Əllamə Məclisi, "Biharul Ənvar", 45-ci cild, səh. 345
- Məhəmməd ibni Yəqub Firuzabadi, "Qamusul Mühit", 1-ci cild, səh. 257, Beyrut, "Daru ehyait-turasil-ərəbi", 1991
- Kəşşi, "Ər Rical", səh. 127
- Əllamə Məclisi, "Biharul Ənvar", 45-ci cild, səh. 344
- Əbdür-Rəzzaq Muqərrəm Musəvi, "Məqtəlul-Huseyn (əleyhis-salam)", "Darus-siqafə", 2-ci çap, Hicri Qəməri təqvimi, 1411-ci il
- Xeyruddin Zərkəli, "Əl Ə`lam", 8-ci cild, səh. 70, 1-ci çap, Beyrut, "Darul-elm lil-məllain"
- Əllamə Məclisi, "Biharul Ənvar", 45-ci cild, səh. 352
- بحارالانوار، ج 45، ص 386
- رجال کشی، ص 197
- Əllamə Məclisi, "Biharul Ənvar", 45-ci cild, səh. 386
- Kəşşi, "Rical", səh. 127
- səhih
- Xoi, "Möcəmur Rical", 18-ci cild, səh. 94
- Əllamə Məclisi, "Biharul Ənvar", 45-ci cild, səh. 343
- Kəşşi, "Rical", səh. 125
- Kəşşi, "Rical", səh. 127
- Əllamə Məclisi, "Biharul Ənvar", 45-ci cild, səh. 353
- Əli Kərəmi, "Dər Sugi Əmiri Azadi – Guyatərin Tarixi Kərbəla", səh. 398, "Haziq" nəşriyyatı, Qum, birinci çap, Hicri Şəmsi təqvimi, 1380
- Əhməd ibni Əli ibni Həcər Əsqəlani, "Əl-isabə fi təmyizis-səhabə", Adil Əhməd Əbdül-Mövcud və Əli Məhəmməd Müəvvəzin tədqiqatı ilə, 6-cı cild, səh. 250, Beyrut, "Darul kutubil elmiyyə", 1-ci çap, Hicri Qəməri təqvimi, 1415
- Əbu Cəfər Məhəmməd ibni Cərir Təbəri, "Tarixi Təbəri", Məhəmməd Əbul-Fəzl İbrahimin tədqiqi ilə, 5-ci cild, səh. 571, "Darut turas", Beyrut, 2-ci çap, Hicri Qəməri təqvimi, 1387
Xarici keçidlər
- Muxtar qiyamı (ingiliscə) 2010-06-16 at the Wayback Machine
- Muxtar haqqında
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muxtar ibn Ebu Ubeyd Seqefi teq 622 Taif Hicaz 3 aprel 687 Kufe Iraq Huseyn ibn Elinin Kerbela doyusundeki olumunun intiqamini almaq ucun Iraqin Kufe seherinde Emevi xelifeliyine qarsi usyana basciliq eden mubahiseli bir erken Islam inqilabcisi Muxtar Seqefiereb المختار الثقفي Dogum tarixi teq 622Dogum yeri Taif HicazVefat tarixi 3 aprel 687Vefat yeri Kufe IraqVefat sebebi doyusde olumDefn yeri Boyuk Kufe mescidiFealiyyeti herbi lider d vali d inqilabci Vikianbarda elaqeli mediafayllarHaqqinda neql olunan kelamlarMuxtar ibni Ebi Ubeyde Seqif qebilesindendir kunyesi Ebu Ishaq leqebi Keysandir Keysan husyar ve ayiq sexs menasinadir Eli eleyhis salam in komekcilerinden olan Esbeg ibni Nubate deyir Keys Keysan leqebini Eli eleyhis salam Muxtara vermisdir O edeb erkani ve exlaqi feziletleri Ehli beyt eleyhimus salam mektebinden oyrenmisdi Cavanliginin evvellerinde oz atasi ve emisi ile birlikde Eli eleyhis salam in qosununda Iran ordusu ile muharibe aparmaq ucun Iraqa gelmisdi O hezretin sehadetinden azaciq qabaq Besreye gelmis ve orada meskunlasmisdi Muxtar Ehli beytin feziletlerini beyan edir imam Eli imam Hesen ve imam Huseyn eleyhimus salam in exlaqi seciyye ve feziletlerini camaat arasinda yayir ve inanirdi ki Ehli beyt Peygember sellellahu eleyhi ve alih den sonra imamet ve hakimiyyet ucun hamidan ireli ve leyaqetlidir Habele Peygember Ehli beytine bas veren cetinliklerden narahatliq hissi kecirirdi Imam Sadiq eleyhis salam buyurur Muxtar imam Huseyn eleyhis salam in qatillerinin kesik baslarini bizim xanedanimiza gonderdikden sonra Hasimi qadinlari baslarini darayib hena qoymaga basladilar Muxtara nalayiq sozler demeyin cunki o bizim qatillerimizi oldurub intiqamimizi aldi cetin seraitlerde mueyyen miqdarda mal dovleti bizim aramizda bolusdurdu dul qadinlarimizin iqtisadi veziyyetini sahmana saldi Ubeydullah ibni Ziyad ve Omer Sedin kesik basini imam Seccad eleyhis salam in yanina getirdikleri zaman secdeye dusdu ve Allaha hemd sena etdikden sonra buyurdu Allah Muxtara xeyir evezi versin Muxtar Seqefi Asura qiyamdan evvel imam Huseyn eleyhis salam in Kufedeki sefiri Muslim ibni Eqili himaye etdiyine gore Muslimin sehadetinden sonra Ibni Ziyadin gosterisi ile hebs olundu ve Kerbela qiyaminin axirina qeder Kufede zindanda qaldi EdebiyyatEllame Mehemmed Baqir Meclisi Biharul Envar Vefa muessisesi Beyrut Hicri Qemeri teqvimi 1404 Kessi Er Rical Tehran Hicri Semsi teqvimi 1348 Ebul Qasim Xoyi Mocemur Rical Qum Hicri Qemeri teqvimi 1410 Hemcinin baxMuxtarnameIstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Hawting The History of Al Tabari vol xx 1989 p 182 Ellame Meclisi Biharul Envar 45 ci cild seh 345 Mehemmed ibni Yequb Firuzabadi Qamusul Muhit 1 ci cild seh 257 Beyrut Daru ehyait turasil erebi 1991 Kessi Er Rical seh 127 Ellame Meclisi Biharul Envar 45 ci cild seh 344 Ebdur Rezzaq Muqerrem Musevi Meqtelul Huseyn eleyhis salam Darus siqafe 2 ci cap Hicri Qemeri teqvimi 1411 ci il Xeyruddin Zerkeli El E lam 8 ci cild seh 70 1 ci cap Beyrut Darul elm lil mellain Ellame Meclisi Biharul Envar 45 ci cild seh 352 بحارالانوار ج 45 ص 386 رجال کشی ص 197 Ellame Meclisi Biharul Envar 45 ci cild seh 386 Kessi Rical seh 127 sehih Xoi Mocemur Rical 18 ci cild seh 94 Ellame Meclisi Biharul Envar 45 ci cild seh 343 Kessi Rical seh 125 Kessi Rical seh 127 Ellame Meclisi Biharul Envar 45 ci cild seh 353 Eli Keremi Der Sugi Emiri Azadi Guyaterin Tarixi Kerbela seh 398 Haziq nesriyyati Qum birinci cap Hicri Semsi teqvimi 1380 Ehmed ibni Eli ibni Hecer Esqelani El isabe fi temyizis sehabe Adil Ehmed Ebdul Movcud ve Eli Mehemmed Muevvezin tedqiqati ile 6 ci cild seh 250 Beyrut Darul kutubil elmiyye 1 ci cap Hicri Qemeri teqvimi 1415 Ebu Cefer Mehemmed ibni Cerir Teberi Tarixi Teberi Mehemmed Ebul Fezl Ibrahimin tedqiqi ile 5 ci cild seh 571 Darut turas Beyrut 2 ci cap Hicri Qemeri teqvimi 1387Xarici kecidlerMuxtar qiyami ingilisce 2010 06 16 at the Wayback Machine Muxtar haqqinda