fbpx
Wikipedia

Muradxan Cahangirov

Oktyabr 03, 2021

Muradxan Cahangirov — Dilçilik elimləri doktoru, professor.

Muradxan Cahangirov
Muradxan Paşa oğlu Cahangirov
Doğum tarixi
Doğum yeri Qubadlı rayonu, Qayalı kəndi
Vəfat tarixi
Vətəndaşlığı Azərbaycan
Elmi dərəcəsi Dilçilik elimləri doktoru
Elmi adı professor

Muradxan Paşa oğlu Cahangirov 1919-cu ildə Qubadlı rayonunun Qayalı kəndində anadan olmuşdur. Əmək fəaliyyətinə Qubadlı kənd məktəbində müəllim kimi başlayan Muradxan Cahangirov Qubadlı rayon Xalq Deputatları Soveti İcraiyyə Komitəsinin sədri vəzifəsinə qədər müxtəlif vəzifələrdə işləmişdir. Lakin Muradxan müəllim ömrünün 60 ilini elmə — doğma dilimizin tədqiqi kimi şərəfli və məsuliyyətli bir işə həsr etmişdir. Filologiya elmləri namizədi Muradxan Cahangirov ömrünün sonuna qədər Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Ədəbiyyat İnistitutunda çalışaraq "dilçilikdə Muradxan məktəbi" yaratmağa nail olmuşdur. O, "Azərbaycan milli ədəbi dilinin təşəkkülü" adlı namizədlik və "Milli təşəkkül dövründə Azərbaycan ədəbi dilinin aparıcı üslubları" adlı doktorluq dissertasiyalarını müdafiə etmişdir. Muradxan müəllim bu işlərini birini 1978-ci ildə, digərini isə 1989-cu ildə iki cildli monaqrafiya şəklində çap etdirmişdir. Bunlar elə əsərlərdir ki, milli dil və millətin varlığı üçün bu əsərlərə daim ehtiyac hiss ediləcək. Azərbaycan milli ədəbi dilinin təşəkkülü probleminə həsr olunmuş birinci hissə — birinci kitab dörd fəsildən ibarətdir. Bu hissənin öz girişi var və bu giriş ona görə əhəmiyyətlidir ki, məsələnin qoyuluşu, problemin həlli üçün ilkin şərtlər burada cəmləşmişdir.

Milli dilin və ya xalq dilinin təşəkkülünü ani proses kimi düşünənlər var. Bir ictimai quruluş o birinin içərisində tədricən yetişdiyi kimi, milli dil də ümumxalq dili zəminində tədricən formalaşır. Bir tərəfdən, o, "Ədəbi dilimizin XVI əsr səviyyəsi, bir neçə baxımdan, "erkən milli dil" əlamətlərini xatırladır" — nəticəsinə gəlir və buraya XVI əsrdən diliçi proseslər baxımından sinonim müvaziliklərin aradan qalxmağa başlaması, üstün variantın sabitləşmə meyli, ərazi bütövlüyü baxımından dildə birləşdirici — ümumiləşdirici meylin yaranması, ölkədə iqtisadi-mədəni əlaqələrin genişlənməsi, xanlıqlararası sərhəd qapalılığının olmaması və s. kimi əlamətlər daxil edir. O biri tərəfdən, qeyd edir ki: "Azərbaycan milli ədəbi dilinin təşəkkülünü XVI əsrdən başlamaq olmaz". Muradxan müəllim bu mülahizəsinin üzərində daha möhkəm dayanır və bunu bu dövrdə hələ xalq dili üçün səciyyəvi olan çoxvariantlılığın çoxluğu, gələcək milli ədəbi dilin əsası ola bilən "orta" üslubun qeyri-sabitliyi, klassik üslubun üstünlüyü və s. ilə izah edir. O, ardıcıl faktlara əsaslanaraq göstərir ki, Azərbaycanın üç hissəyə parçalanması, bir hissəsinin farsların, bir hissəsinin ərəblərin, bir hissəsinin rusların tə’sir məngənəsinə düşməsi əvvəlki iki ərazinin tərəqqi imkanlarını məhdudlaşdırmış, sonuncuda çarizmin müstəmləkəçilik siyasətinə baxmayaraq, ümumi iqtisadi, mədəni-ictimai yüksəliş xalq dilinin milli ədəbi dil halında qurulmasına imkan yaratmışdır. Şimali Azərbaycanda dil müxtəlif funksional üslublara ayrılmaqla yanaşı, bu üslublarda vahid ünsiyyət ehtiyacından doğan normalılıq güclənmişdir. Çoxvariantlılıqdan vahid qaydalılığa meyl artmış, qrammatik quruluşda və leksikada indiki işlək formalar (məs. fayda, ömür, toxum; ol, şol əvəzinə o və s. ) XVIII əsrdən daha artıq görünməyə başlamış, bir sıra leksik və qrammatik vahidlərin arxaikləşməsi sürətlənmişdir.

Sonra isə o dilə xarici amillərin rolun nəzərdən keçirilmişdir. İqtisadi həyat birliyinin güclənməsi, pul-qiymət, ölçü-çəki müxtəlifliklərinin aradan qalxması, xanlıqlararası gömrük xərclərinin ləğv edilməsi, daş yol, dəmir yol xətləri, digər rabitə vasitələri, əkinçiliklə bağlı düsturül-əməl kitablar, ümumən XIX əsrdən daha açıq görünməyə başlayan kapitalist münasibətlər, dialekt bazasının dəyişməsi və nəhayət, XIX əsrin son rübündə Bakıda mərkəzləşən qarışıq dil-dialekt xüsusiyyətləri milli ədəbi dil şəklində təmərküzləşməyə səbəb olmuşdur. Ümumi mədəni inkişafın sür’ətlənməsi — mətbuatın, teatrın yaranması, əkinçilik mədəniyyətinin inkişafı, bədii ədəbiyyatın müxtəlif üslub qollarının (nəsr, dram, satira və s. ) meydana çıxması, Bakının tədricən mədəni mərkəzə çevrilməsi, ədəbi-mədəni əlaqələrin genişlənməsi, tərcümə işi, Azərbaycan ərazisini bir neçə hissəyə bölə bilən keçilməz sədlərin olmaması dilxarici amillər kimi milli dilin təşəkkülünə imkan yaratmışdır, — müəllif qənaəti belədir.

Bir sıra görkəmli alimlərin fikrinə şərik olaraq, müəllif milli ədəbi dilin təşəkkülünü bir və ya iki dialektlə bağlamaq fikri ilə razılaşmır, fikrini, bizcə, düzgün əsaslandırır və yazır: "Marksizm klassiklərinə görə, milli dillər formalaşarkən, "dilin tarixi inkişafı sayəsində hazır material" ilkin təşkiledici əsas olur. Təşəkkül və formalaşmaya gətirib çıxaran ikinci yol — tarixən dillərin qarışması, dil-dialekt ünsürlərinin çarpazlaşmasıdır. Həhayət, üçüncü, sonuncu yol "iqtisadi və siyasi təmərküzləşmə ilə əlaqədar dialektlərin vahid milli dildə təmərküzləşməsidir." Buna görə də mədəni mərkəz mühitini əsas tutmaqla milli dilin Şamaxı-Təbriz-Şuşa-Gəncə-Tiflis mühiti ilə sıx bağlı inkişaf etdiyini və XIX əsrin son 30 ilində Bakı mühiti ilə əlaqədar intensiv inkişafını xüsusi qeyd edir.

Müəllif XIX əsrdə meydana çıxan yeni Azərbaycan dilçiliyinin milli dilin təşəkkülünə şüurlu müdaxiləsini qeyd etməklə Bakıxanov, Kazım bəy, M. F. Axundov kimi alimlərin dilçilik fikirləri, əlifba probleminin həlli yolunda aparılan işlər, imla və tələffüz məsələləri, terminologiya barədə mülahizələr, lüğət və lüğətçilik işləri və s. barədə ətraflı və sistemli mə’lumat verir.

1985-ci ildə çıxmış İkinci kitab giriş və beş fəsildən ibarətdir.

Bu əsərində Muradxan müəllim üslubları qarşıdurma mövqeyindən müxtəlif prinsiplər əsasında təsnif etmişdir: ifadə coşqunluğu nisbətinə görə, ifadə tərzinə görə, xidmət obyektinə və anlamlıq dərəcəsinə görə, inkişaf istiqamətinə görə, funksiya dairəsinə görə və s. Bunlar üslub məsələsinə hansı prinsiplərlə yanaşmaq mümkünlüyü barədə fikri zənginləşdirir. Lakin bu bölgülərlə bağlı mübahisələr də etmək olar. O, çətinliklə əldə edilən tək-tək faktlara istinad edərək dilimizin köklərini eradan əvvəlki daha qədim dövrlərlə bağlayır. Material yoxluğu müəllifi məcbur edir ki, qəbilə, tayfa dillərindən xalq dilinə doğru inkişafı, təbii olaraq, uzunmüddətli bir proses kimi təsəvvür etsin. Lakin bu tərəflərə yaxınlaşdıqca daha konkret danışır: VII əsrə qədərki dili danışıq dili, VII–XI əsrlər arasını şifahi, X–XIII əsrləri yazılı ədəbi dilin formalaşma dövrü kimi qəbul edir. Vəziyyət belədir, biz əlimizdəki nadir faktların sələflərini tapmaqda çətinlik çəkirik.

Üslubların milli dilin təşəkkülü dövründə vəziyyətini nəzərdən keçirməzdən əvvəl, o, erkən təşəkkül dövründə üslubların zirvələnmə gedişi barədə mülahizələrini söyləmişdir. Onun fikrincə, xalq dili materialı Füzuli zirvəsini yaratdığı kimi, Füzuli zirvəsi də dil materialı və sənətkarlıq qüdrəti ilə orta xəttin — Vaqif-Axundov xəttinin yüksəlişinə böyük kömək etmişdir.

Əsərdə bu cəhət fonetik-orfoqrafik, leksik və qrammatik material əsasında ümumiləşdirilmişdir. XIX əsrdə ümumxəlqi-demokratik meyllər fonetik-leksik-qrammatik normalaşmanı daha fəal üzə çıxarmışdır.

İkinci kitabın sonrakı fəsilləri milli dilin təşəkkülü mərhələsində bədii, elmi, ictimai-siyasi üslubların sistemli elmi tədqiqinə həsr edilmişdir. Ağırlıq mərkəzi XIX əsrə düşən milli təşəkkül dövründə elmi üslub sinkretik xarakter daşısa da, termin sinonimliyi və müvaziliyi olsa da, elmi dil bədii dildən tam ayrıla bilməsə də, nəsr forması dəbdən düşməsə də, XIX əsrin 30-cu illərində müqayisəli dilçilik elminin, 40-cı və sonrakı illərdə tarixşünaslıq və "kəsbkarlığın", 50-ci illərdə dilçilik və ədəbi tənqidin, 60-cı illərdə cəmiyyətşünaslıq və fəlsəfənin, 70-ci illərdə aqrotexnika və əkinçilik mədəniyyətinin, 80-ci illərdə təbabət və məktəbdarlığın, 90-cı illərdə bitkiçilik və meşəçiliyin inkişafına dair əsərlər istər-istəməz elmi üslubun da lazımi inkişaf axarına düşmüş olduğunu və milli dilin təşəkkülü üçün mühüm bir amil kimi çıxış etdiyini sübut edirdi.

O, milli dilin erkən təşəkkülünü XVI əsrdən də başlamağı mümkün hesab edir, lakin qəti olaraq XVII əsrin II yarısı üzərində dayanır.

Muradxan müəllim özü milli dilin Fransada 6 əsr, İtaliya və Almaniyada dialekt bazası tez-tez dəyişdiyinə görə 6–7 əsr ərzində formalaşdığını qeyd etdiyi halda, bizim milli dilin təşəkkülünə 2 əsr yarım vaxt ayırır.

Muradxan müəllim gələcək nəsillər üçün böyük məs’uliyyət, böyük zəhmət və vicdanla bir iş görüb. Bu iki kitab həm elmi-nəzəri, həm də əməli cəhətdən çox faydalıdır. Muradxan Cahangirov 1996-cı ilin aprel ayının 26-da vəfat etmişdir.

Elburus Şahmarın "xanimanim Qubadlı " və Mehdi Mükkərrəmin "Əbədi şölələnən məhşəl" kitablarından da istifadə olunmuşdur.

Mənbə

http://qubadli.sitecity.ru/phtml_0601154319.phtml

Oktyabr 03, 2021
muradxan, cahangirov, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, məqalə, qaralama, halındadır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, ə. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz oktyabr 2021 Bu meqalenin ensiklopedik teleblere cavab vermediyine dair subheler var Lutfen ensiklopedikliyi tesdiq etmek ucun meqalenin movzusuna uygun terefsiz etibarli menbeler gosterin Eger bele menbeler gosterilmezse meqale birlesdirile yonlendirile ve ya siline biler Muradxan Cahangirov Dilcilik elimleri doktoru professor Muradxan CahangirovMuradxan Pasa oglu CahangirovDogum tarixi 1919Dogum yeri Qubadli rayonu Qayali kendiVefat tarixi 1996Vetendasligi AzerbaycanElmi derecesi Dilcilik elimleri doktoruElmi adi professorMuradxan Pasa oglu Cahangirov 1919 cu ilde Qubadli rayonunun Qayali kendinde anadan olmusdur Emek fealiyyetine Qubadli kend mektebinde muellim kimi baslayan Muradxan Cahangirov Qubadli rayon Xalq Deputatlari Soveti Icraiyye Komitesinin sedri vezifesine qeder muxtelif vezifelerde islemisdir Lakin Muradxan muellim omrunun 60 ilini elme dogma dilimizin tedqiqi kimi serefli ve mesuliyyetli bir ise hesr etmisdir Filologiya elmleri namizedi Muradxan Cahangirov omrunun sonuna qeder Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Edebiyyat Inistitutunda calisaraq dilcilikde Muradxan mektebi yaratmaga nail olmusdur O Azerbaycan milli edebi dilinin tesekkulu adli namizedlik ve Milli tesekkul dovrunde Azerbaycan edebi dilinin aparici uslublari adli doktorluq dissertasiyalarini mudafie etmisdir Muradxan muellim bu islerini birini 1978 ci ilde digerini ise 1989 cu ilde iki cildli monaqrafiya seklinde cap etdirmisdir Bunlar ele eserlerdir ki milli dil ve milletin varligi ucun bu eserlere daim ehtiyac hiss edilecek Azerbaycan milli edebi dilinin tesekkulu problemine hesr olunmus birinci hisse birinci kitab dord fesilden ibaretdir Bu hissenin oz girisi var ve bu giris ona gore ehemiyyetlidir ki meselenin qoyulusu problemin helli ucun ilkin sertler burada cemlesmisdir Milli dilin ve ya xalq dilinin tesekkulunu ani proses kimi dusunenler var Bir ictimai qurulus o birinin icerisinde tedricen yetisdiyi kimi milli dil de umumxalq dili zemininde tedricen formalasir Bir terefden o Edebi dilimizin XVI esr seviyyesi bir nece baximdan erken milli dil elametlerini xatirladir neticesine gelir ve buraya XVI esrden dilici prosesler baximindan sinonim muvaziliklerin aradan qalxmaga baslamasi ustun variantin sabitlesme meyli erazi butovluyu baximindan dilde birlesdirici umumilesdirici meylin yaranmasi olkede iqtisadi medeni elaqelerin genislenmesi xanliqlararasi serhed qapaliliginin olmamasi ve s kimi elametler daxil edir O biri terefden qeyd edir ki Azerbaycan milli edebi dilinin tesekkulunu XVI esrden baslamaq olmaz Muradxan muellim bu mulahizesinin uzerinde daha mohkem dayanir ve bunu bu dovrde hele xalq dili ucun seciyyevi olan coxvariantliligin coxlugu gelecek milli edebi dilin esasi ola bilen orta uslubun qeyri sabitliyi klassik uslubun ustunluyu ve s ile izah edir O ardicil faktlara esaslanaraq gosterir ki Azerbaycanin uc hisseye parcalanmasi bir hissesinin farslarin bir hissesinin ereblerin bir hissesinin ruslarin te sir mengenesine dusmesi evvelki iki erazinin tereqqi imkanlarini mehdudlasdirmis sonuncuda carizmin mustemlekecilik siyasetine baxmayaraq umumi iqtisadi medeni ictimai yukselis xalq dilinin milli edebi dil halinda qurulmasina imkan yaratmisdir Simali Azerbaycanda dil muxtelif funksional uslublara ayrilmaqla yanasi bu uslublarda vahid unsiyyet ehtiyacindan dogan normaliliq guclenmisdir Coxvariantliliqdan vahid qaydaliliga meyl artmis qrammatik qurulusda ve leksikada indiki islek formalar mes fayda omur toxum ol sol evezine o ve s XVIII esrden daha artiq gorunmeye baslamis bir sira leksik ve qrammatik vahidlerin arxaiklesmesi suretlenmisdir Sonra ise o dile xarici amillerin rolun nezerden kecirilmisdir Iqtisadi heyat birliyinin guclenmesi pul qiymet olcu ceki muxtelifliklerinin aradan qalxmasi xanliqlararasi gomruk xerclerinin legv edilmesi das yol demir yol xetleri diger rabite vasiteleri ekincilikle bagli dusturul emel kitablar umumen XIX esrden daha aciq gorunmeye baslayan kapitalist munasibetler dialekt bazasinin deyismesi ve nehayet XIX esrin son rubunde Bakida merkezlesen qarisiq dil dialekt xususiyyetleri milli edebi dil seklinde temerkuzlesmeye sebeb olmusdur Umumi medeni inkisafin sur etlenmesi metbuatin teatrin yaranmasi ekincilik medeniyyetinin inkisafi bedii edebiyyatin muxtelif uslub qollarinin nesr dram satira ve s meydana cixmasi Bakinin tedricen medeni merkeze cevrilmesi edebi medeni elaqelerin genislenmesi tercume isi Azerbaycan erazisini bir nece hisseye bole bilen kecilmez sedlerin olmamasi dilxarici amiller kimi milli dilin tesekkulune imkan yaratmisdir muellif qenaeti beledir Bir sira gorkemli alimlerin fikrine serik olaraq muellif milli edebi dilin tesekkulunu bir ve ya iki dialektle baglamaq fikri ile razilasmir fikrini bizce duzgun esaslandirir ve yazir Marksizm klassiklerine gore milli diller formalasarken dilin tarixi inkisafi sayesinde hazir material ilkin teskiledici esas olur Tesekkul ve formalasmaya getirib cixaran ikinci yol tarixen dillerin qarismasi dil dialekt unsurlerinin carpazlasmasidir Hehayet ucuncu sonuncu yol iqtisadi ve siyasi temerkuzlesme ile elaqedar dialektlerin vahid milli dilde temerkuzlesmesidir Buna gore de medeni merkez muhitini esas tutmaqla milli dilin Samaxi Tebriz Susa Gence Tiflis muhiti ile six bagli inkisaf etdiyini ve XIX esrin son 30 ilinde Baki muhiti ile elaqedar intensiv inkisafini xususi qeyd edir Muellif XIX esrde meydana cixan yeni Azerbaycan dilciliyinin milli dilin tesekkulune suurlu mudaxilesini qeyd etmekle Bakixanov Kazim bey M F Axundov kimi alimlerin dilcilik fikirleri elifba probleminin helli yolunda aparilan isler imla ve teleffuz meseleleri terminologiya barede mulahizeler luget ve lugetcilik isleri ve s barede etrafli ve sistemli me lumat verir 1985 ci ilde cixmis Ikinci kitab giris ve bes fesilden ibaretdir Bu eserinde Muradxan muellim uslublari qarsidurma movqeyinden muxtelif prinsipler esasinda tesnif etmisdir ifade cosqunlugu nisbetine gore ifade terzine gore xidmet obyektine ve anlamliq derecesine gore inkisaf istiqametine gore funksiya dairesine gore ve s Bunlar uslub meselesine hansi prinsiplerle yanasmaq mumkunluyu barede fikri zenginlesdirir Lakin bu bolgulerle bagli mubahiseler de etmek olar O cetinlikle elde edilen tek tek faktlara istinad ederek dilimizin koklerini eradan evvelki daha qedim dovrlerle baglayir Material yoxlugu muellifi mecbur edir ki qebile tayfa dillerinden xalq diline dogru inkisafi tebii olaraq uzunmuddetli bir proses kimi tesevvur etsin Lakin bu tereflere yaxinlasdiqca daha konkret danisir VII esre qederki dili danisiq dili VII XI esrler arasini sifahi X XIII esrleri yazili edebi dilin formalasma dovru kimi qebul edir Veziyyet beledir biz elimizdeki nadir faktlarin seleflerini tapmaqda cetinlik cekirik Uslublarin milli dilin tesekkulu dovrunde veziyyetini nezerden kecirmezden evvel o erken tesekkul dovrunde uslublarin zirvelenme gedisi barede mulahizelerini soylemisdir Onun fikrince xalq dili materiali Fuzuli zirvesini yaratdigi kimi Fuzuli zirvesi de dil materiali ve senetkarliq qudreti ile orta xettin Vaqif Axundov xettinin yukselisine boyuk komek etmisdir Eserde bu cehet fonetik orfoqrafik leksik ve qrammatik material esasinda umumilesdirilmisdir XIX esrde umumxelqi demokratik meyller fonetik leksik qrammatik normalasmani daha feal uze cixarmisdir Ikinci kitabin sonraki fesilleri milli dilin tesekkulu merhelesinde bedii elmi ictimai siyasi uslublarin sistemli elmi tedqiqine hesr edilmisdir Agirliq merkezi XIX esre dusen milli tesekkul dovrunde elmi uslub sinkretik xarakter dasisa da termin sinonimliyi ve muvaziliyi olsa da elmi dil bedii dilden tam ayrila bilmese de nesr formasi debden dusmese de XIX esrin 30 cu illerinde muqayiseli dilcilik elminin 40 ci ve sonraki illerde tarixsunasliq ve kesbkarligin 50 ci illerde dilcilik ve edebi tenqidin 60 ci illerde cemiyyetsunasliq ve felsefenin 70 ci illerde aqrotexnika ve ekincilik medeniyyetinin 80 ci illerde tebabet ve mektebdarligin 90 ci illerde bitkicilik ve meseciliyin inkisafina dair eserler ister istemez elmi uslubun da lazimi inkisaf axarina dusmus oldugunu ve milli dilin tesekkulu ucun muhum bir amil kimi cixis etdiyini subut edirdi O milli dilin erken tesekkulunu XVI esrden de baslamagi mumkun hesab edir lakin qeti olaraq XVII esrin II yarisi uzerinde dayanir Muradxan muellim ozu milli dilin Fransada 6 esr Italiya ve Almaniyada dialekt bazasi tez tez deyisdiyine gore 6 7 esr erzinde formalasdigini qeyd etdiyi halda bizim milli dilin tesekkulune 2 esr yarim vaxt ayirir Muradxan muellim gelecek nesiller ucun boyuk mes uliyyet boyuk zehmet ve vicdanla bir is gorub Bu iki kitab hem elmi nezeri hem de emeli cehetden cox faydalidir Muradxan Cahangirov 1996 ci ilin aprel ayinin 26 da vefat etmisdir Elburus Sahmarin xanimanim Qubadli ve Mehdi Mukkerremin Ebedi solelenen mehsel kitablarindan da istifade olunmusdur Menbe Redaktehttp qubadli sitecity ru phtml 0601154319 phtmlMenbe https az wikipedia org w index php title Muradxan Cahangirov amp oldid 5940940, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.