Miladi XIX əsrdə yaşamış nüfuzlu alimlərdən biri də Ayətullahül-üzma Şeyx Əli Kənni (vəf. 1888) idi. Ayətullah Kənni Nəcəfdə mükəmməl dini təhsili aldıqdan sonra vətəni İrana qayıdıb Tehranda məskunlaşmışdı.
Müasirləri onu yüksək səviyyəi müctəhid, bacarıqlı müəllim və öz sözünü hər zaman söyləməyi bacaran acsaqqal din xadimi kimi xatırlayırdılar. Bütün dövlət adamları, hətta Nasirəddin şah Qacar belə, ondan çəkinir, onun sözünün əksinə çıxmaqdan qorxur və hərəkətlərini onunla razılaşdırmağa çalışırdılar.
Ayətullah Kənni İngiltərənin İrana sərf etməyən şərtlərlə bu ölkəyə investisiya yatırmasına qəti etiraz etmişdi. Məhz onun səyləri nəticəsində ölkə iqtisadiyyatının İngiltərə şirkətləri tərəfindən inhisara alınmasına yönəlmiş müqavilələr ləğv edilmişdi.
Ayətullah Kənninin ölçüyəgəlməz nüfuzunu təsəvvür etmək üçün Tehrandakı Amerika səfiri Semuel Qrin Uiller Bencaminin xatirələrindəki bu cümlələri oxumaq kifayət edər: «O (yəni Ayətullah Kənni) o qədər böyük hörmətə sahibdir ki, istəsə, əlahəzrət şahı hakimiyyətdən uzaqlaşdıra bilər. O, saraya gələndə şah ayağa qalxır. Amerika səfirliyinin qapısında növbə çəkən yerli əsgərlər mənə deyiblər: “Hərçənd biz sizi qorumaq üçün bura göndərilmişik. Amma bilin ki, əgər Hacı Molla Əli əmr etsə, sizin hamınızı öldürərik”.
Deyirlər ki, bir gün Nasirəddin şah Tehrandan çıxıb ova yollanır. Qəfildən geri dönüb Tehrana tərəf baxır, bir qədər düşündükdən sonra geri dönmək əmri verir. Məyus olan saray əyanları şahdan soruşurlar ki, geri dönməyimizin səbəbi nədir? Nasirəddin şah cavab verir: “Geri dönüb Tehrana baxdım. Yadıma düşdü ki, Molla Əli Kənni həmişə məni dövlət işləri ilə ciddi məşğul olmağa, ov və sair əyləncələrlə başımı qatmamağa çağırır. Düşündüm ki, əgər mən şəhərdən uzaqlaşandan sonra Molla Əli fətva verib Tehranın qapılarını mənim üzümə bağlatdırsa, mən neyləyərəm?”.
Ayətullah Kənni şahla söhbətlərində həqiqəti söyləməkdən heç zaman çəkinməzdi. Deyirlər ki, bir gün söhbət zamanı Nasirəddin şah sataşmaqla müşaiyət olunan zarafatla Ayətullah Kənnidən soruşur: “Peyğəmbərdən hədis var ki, mənim ümmətimin alimləri Bəni-İsrailin peyğəmbərlərindən üstündür. Elə isə, sən də Həzrət Musa Peyğəmbər (ə) kimi möcüzə göstərib, əsanı əjdahaya çevirə bilərsənmi?” Ayətullah Kənni hazırcavablıqla söyləyir: “Əgər sən firon kimi Allahlıq iddiası etsən, mən də Musa (ə) kimi əsanı əjdəhaya döndərərəm”.
Nasirəddin şah Tehranın mərkəzində özü üçün böyük saray tikdirmək fikrinə düşür. Amma sarayın tikiləcəyi yerdə qədim bir məscid vardı. Şah məscidi sökdürüb, torpağını sarayın ərazisinə vermək, əvəzində şəhərin başqa məhəlləsində yeni məscid tikdirmək qərarına gəlir. Bu məqsədlə din xadimlərindən fətva istəyirlər. Saraya bağlı olan bəzi alimlər şahın xeyrinə fətva verirlər. Lakin ən nüfuzlu müctəhid sayılan Ayətullah Kənninin də bu fətvanı təsdiqləməsi lazım idi. Şahın adamları Ayətullah Kənniyə müraciət edib, onun da fətvaya imza atmasını xahiş edirlər. Alim cavab verir ki, sabah özüm saraya gəlib şahın hüzurunda fətvaya imzamı ataram.
Ertəsi gün sarayda məclis qurulur. Əyanlar, dövlət adamları, alimlər məclisə dəvət edilirlər. Bir azdan Ayətullah Kənni də təşrif gətirir. Şah şəxsən alimi qarşılayır, onunla söhbətə oturur. Bu zaman məscidin sökülməsi haqqında o biri alimlərin verdikləri fətvanı yazılı halda bir sininin içində məclisə gətirirlər. Sininin içinə qələm-davat da hazır qoyulmuşdu ki, Ayətullah Kənni kağızı imzalasın. Sinini gətirib alimə təqdim edirlər. Ayətullah Kənni qələmi əlinə götürüb fətvanın mətninin altında qısa bir qeyd yazır, sonra barmağındakı üzüklə kağıza möhür vurur, bundan dərhal sonra sağollaşıb məclisi tərk edir.
Ayətullah Kənni çıxıb gedəndən sonra şah sevincək halda kağızı götürüb oxumağa tələsir. Amma şahın gözlədiyinin əksinə olaraq, fətvanın altında təsdiq sözünün əvəzinə Qurani-kərimin bu ayəsi yazılmışdı: “Məgər görmədinmi ki, Rəbbin fil sahiblərinə nələr etdi?” . Ayətullah Kənni bununla məşhur “fil olayı”nı şahın yadına salır və bu hadisədən ibrət almağa çağırırdı. Tarixdən məlumdur ki, Həzrət Mühəmməd Peyğəmbərin (s) doğulduğu ildə Yəmənin xristian hökmdarı Əbrəhə Kəbəni dağıtmaq üçün qoşun çəkib Məkkəyə hücum etmişdi. O, özü ilə gətirdiyi döyüş fillərinin köməyi ilə müqəddəs Kəbə evini yerlə-yeksan etmək istəyirdi. Amma Allahın möcüzəsi sayəsində peyda olmuş əbabil adlı göyərçinlər caynaq və dimdiklərindəki xırda daşları qoşunun üstünə atmağa başladılar. Daş hansı əsgərə ya heyvana dəyirdisə, bədənində sağalmaz yara əmələ gəlirdi. Beləliklə, Əbrəhənin həm özü, həm də qoşunu məhv oldu. Quranın Fil surəsi bu hadisənin təsvirinə həsr olunub.
Nasirəddin şah Ayətullah Kənninin cavabından qeyzlənir, amma onun nüfuzundan qorxub etirazını bildirməyə cəsarət etmir. Sarayın tikintisi təxirə salınır. Deyirlər, nə qədər ki Ayətullah Kənni sağ idi, şah məscidi sökdürə bilmirdi. Yalnız alim vəfat etdikdən sonra şah öz fikrini həyata keçirməyə nail oldu.
İstinadlar
Fil surəsi, 1-ci ayə
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
Avqust 12, 2021
molla, əli, kənni, hacı, 1805, 1888, alimi, mücthid, hacı, fars, ملا, علی, کنی, doğum, tarixi, 1805doğum, yeri, tehran, iranvəfat, tarixi, 1888vəfat, yeri, tehran, iranvətəndaşlığı, iranelm, sahəsi, islamelmi, dərəcəsi, ayətullah, üzma, mündəricat, həyatı, ist. Haci Molla Eli Kenni 1805 1888 din alimi mucthid Haci Molla Eli Kenni fars ملا علی کنی Dogum tarixi 1805Dogum yeri Tehran IranVefat tarixi 1888Vefat yeri Tehran IranVetendasligi IranElm sahesi IslamElmi derecesi Ayetullah el Uzma Mundericat 1 Heyati 2 Istinadlar 3 Hemcinin bax 4 Xarici kecidlerHeyati RedakteMiladi XIX esrde yasamis nufuzlu alimlerden biri de Ayetullahul uzma Seyx Eli Kenni vef 1888 idi Ayetullah Kenni Necefde mukemmel dini tehsili aldiqdan sonra veteni Irana qayidib Tehranda meskunlasmisdi Muasirleri onu yuksek seviyyei muctehid bacariqli muellim ve oz sozunu her zaman soylemeyi bacaran acsaqqal din xadimi kimi xatirlayirdilar Butun dovlet adamlari hetta Nasireddin sah Qacar bele ondan cekinir onun sozunun eksine cixmaqdan qorxur ve hereketlerini onunla razilasdirmaga calisirdilar Ayetullah Kenni Ingilterenin Irana serf etmeyen sertlerle bu olkeye investisiya yatirmasina qeti etiraz etmisdi Mehz onun seyleri neticesinde olke iqtisadiyyatinin Ingiltere sirketleri terefinden inhisara alinmasina yonelmis muqavileler legv edilmisdi Ayetullah Kenninin olcuyegelmez nufuzunu tesevvur etmek ucun Tehrandaki Amerika sefiri Semuel Qrin Uiller Bencaminin xatirelerindeki bu cumleleri oxumaq kifayet eder O yeni Ayetullah Kenni o qeder boyuk hormete sahibdir ki istese elahezret sahi hakimiyyetden uzaqlasdira biler O saraya gelende sah ayaga qalxir Amerika sefirliyinin qapisinda novbe ceken yerli esgerler mene deyibler Hercend biz sizi qorumaq ucun bura gonderilmisik Amma bilin ki eger Haci Molla Eli emr etse sizin haminizi oldurerik Deyirler ki bir gun Nasireddin sah Tehrandan cixib ova yollanir Qefilden geri donub Tehrana teref baxir bir qeder dusundukden sonra geri donmek emri verir Meyus olan saray eyanlari sahdan sorusurlar ki geri donmeyimizin sebebi nedir Nasireddin sah cavab verir Geri donub Tehrana baxdim Yadima dusdu ki Molla Eli Kenni hemise meni dovlet isleri ile ciddi mesgul olmaga ov ve sair eylencelerle basimi qatmamaga cagirir Dusundum ki eger men seherden uzaqlasandan sonra Molla Eli fetva verib Tehranin qapilarini menim uzume baglatdirsa men neyleyerem Ayetullah Kenni sahla sohbetlerinde heqiqeti soylemekden hec zaman cekinmezdi Deyirler ki bir gun sohbet zamani Nasireddin sah satasmaqla musaiyet olunan zarafatla Ayetullah Kenniden sorusur Peygemberden hedis var ki menim ummetimin alimleri Beni Israilin peygemberlerinden ustundur Ele ise sen de Hezret Musa Peygember e kimi mocuze gosterib esani ejdahaya cevire bilersenmi Ayetullah Kenni hazircavabliqla soyleyir Eger sen firon kimi Allahliq iddiasi etsen men de Musa e kimi esani ejdehaya dondererem Nasireddin sah Tehranin merkezinde ozu ucun boyuk saray tikdirmek fikrine dusur Amma sarayin tikileceyi yerde qedim bir mescid vardi Sah mescidi sokdurub torpagini sarayin erazisine vermek evezinde seherin basqa mehellesinde yeni mescid tikdirmek qerarina gelir Bu meqsedle din xadimlerinden fetva isteyirler Saraya bagli olan bezi alimler sahin xeyrine fetva verirler Lakin en nufuzlu muctehid sayilan Ayetullah Kenninin de bu fetvani tesdiqlemesi lazim idi Sahin adamlari Ayetullah Kenniye muraciet edib onun da fetvaya imza atmasini xahis edirler Alim cavab verir ki sabah ozum saraya gelib sahin huzurunda fetvaya imzami ataram Ertesi gun sarayda meclis qurulur Eyanlar dovlet adamlari alimler meclise devet edilirler Bir azdan Ayetullah Kenni de tesrif getirir Sah sexsen alimi qarsilayir onunla sohbete oturur Bu zaman mescidin sokulmesi haqqinda o biri alimlerin verdikleri fetvani yazili halda bir sininin icinde meclise getirirler Sininin icine qelem davat da hazir qoyulmusdu ki Ayetullah Kenni kagizi imzalasin Sinini getirib alime teqdim edirler Ayetullah Kenni qelemi eline goturub fetvanin metninin altinda qisa bir qeyd yazir sonra barmagindaki uzukle kagiza mohur vurur bundan derhal sonra sagollasib meclisi terk edir Ayetullah Kenni cixib gedenden sonra sah sevincek halda kagizi goturub oxumaga telesir Amma sahin gozlediyinin eksine olaraq fetvanin altinda tesdiq sozunun evezine Qurani kerimin bu ayesi yazilmisdi Meger gormedinmi ki Rebbin fil sahiblerine neler etdi 1 Ayetullah Kenni bununla meshur fil olayi ni sahin yadina salir ve bu hadiseden ibret almaga cagirirdi Tarixden melumdur ki Hezret Muhemmed Peygemberin s doguldugu ilde Yemenin xristian hokmdari Ebrehe Kebeni dagitmaq ucun qosun cekib Mekkeye hucum etmisdi O ozu ile getirdiyi doyus fillerinin komeyi ile muqeddes Kebe evini yerle yeksan etmek isteyirdi Amma Allahin mocuzesi sayesinde peyda olmus ebabil adli goyercinler caynaq ve dimdiklerindeki xirda daslari qosunun ustune atmaga basladilar Das hansi esgere ya heyvana deyirdise bedeninde sagalmaz yara emele gelirdi Belelikle Ebrehenin hem ozu hem de qosunu mehv oldu Quranin Fil suresi bu hadisenin tesvirine hesr olunub Nasireddin sah Ayetullah Kenninin cavabindan qeyzlenir amma onun nufuzundan qorxub etirazini bildirmeye cesaret etmir Sarayin tikintisi texire salinir Deyirler ne qeder ki Ayetullah Kenni sag idi sah mescidi sokdure bilmirdi Yalniz alim vefat etdikden sonra sah oz fikrini heyata kecirmeye nail oldu Istinadlar Redakte Fil suresi 1 ci ayeHemcinin bax RedakteXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Molla Eli Kenni amp oldid 6085393, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
