fbpx
Wikipedia

Modal sözlər

Avqust 12, 2021

Modal sözlər — danışanın ifadə etdiyi fikrə münasibət bildirən köməkçi nitq hissəsi. Məs: Ehtimal ki, sabah o buraya gələcəkdir. Xülasə, qonaq ayağa qalxaraq getməyə hazırlaşdı. Əli, nəhayət, arzusuna çatdı və s.əlbəttə, toplantıya gedecəyəm .; təəssüf ki onun ömrünün bitməsinə az qalıb ; bəlkə də o gəlməyəcək .

Məna növləri

Modal sözlərin mənaca aşağıdakı növləri vardır:

1) Təsdiq (əminlik) bildirən modal sözlər: əlbəttə (əlbəttə ki), doğrudan (doğrudan da), təbii (ki), həqiqətən,sözsüz, şəksiz, şübhəsiz, şübhəsiz ki, doğrusu, düzü, düzdür, doğrudur və s. Məsələn:

Əlbəttə ki, düz sözə zaval yoxdur.

Doğrudan da, insan gücü tükənməzdir.

Sözsüz, qələbə gec-tez bizim olacaqdır və s.

2) Güman və şübhə bildirən modal sözlər: gərək (gərək ki), yəqin (yəqin ki), görünür, deyəsən, yoxsa, olmaya, ehtimal ki, bəlkə, güman ki, olsun ki, və s. Məsələn:

Görünür, düşmən bizim zəif yerimizi bilir.

Gərək ki, sən onu tanıyırsan.

Deyəsən, yağış yağacaq.

Ola bilsin ki, görüşümüz sabah baş tutmadı və s.

3) Nəticə, ümumiləşdirmə bildirən modal sözlər: deməli, yaxşı, demək, xülasə,qərəz(əl qərəz), beləliklə, ümumiyyətlə, bir sözlə, nəhayət və s. Məsələn:

Deməli, qərarımız qətidir.

Beləliklə, biz həmin yeri tərk etməli olduq.

Nəhayət, gözlədiyimiz gün gəlib çatdı və s.

4) Fikrin mənbəyini bildirən modal sözlər: məncə, səncə, bizcə, fikrimizcə,zənnimcə və s. Məsələn:

Məncə, o, yalan danışmır.

Fikrimizcə, bu məsələnin həlli asandır.

Zənnimcə, o bizimlə gəlməyəcək.

5) Sıra və ardıcıllıq bildirən modal sözlər: birincisi, əvvəla, ikincisi və s. Məsələn:

Birincisi, o hələ uşaqdır, ikincisi də, günahkar özünsən.

6) Təəssüf bildirən modal sözlər: təəssüf ki, heyif ki, əfsus ki və s. Məsələn:

Təəssüf ki, biz mənəviyyata az əhəmiyyət veririk.

Onların hara getdiklərini, heyif ki, görə bilmədim.

7) Bənzətmə və ya müqayisə bildirən modal sözlər: sanki, elə bil, elə bil ki, güya, və s. Məsələn:

Sanki ona dünyanı bağışladılar.

Elə danışır, elə bil ki, uşaqdır.

Quruluşu

Modal sözlər quruluşca sadə və tərkibi olur. Sadə modal sözlər bir sözdən ibarət olur: bəlkə, deyəsən, xülasə, yaxşı və s. Tərkibi modal sözlər ayrı yazılır: əlbəttə ki, ehtimal ki, yəqin ki və s.

Yazılışı

Bütün modal sözlər ayrı yazılır. Modal sözlər cümlə üzvlərindən vergüllə ayrılır və cümlənin əvvəlində, ortasında, sonunda işlənə bilir. Məsələn: Doğrusu, mən yorulmuşam. Mən, düzü, bu yerləri tanımıram. Sən öz istəyinə çatacaqsan, əlbəttə.

Düzdür, yaxşı sözləri həm modal söz, həm də sifət kimi işlənirlər.

Doğrudan sözü həm modal söz, həm isimləşmiş sifət kimi işlənir.

Görünür, deyəsən, demək, deməli, olmaya, demə, görəsən sözləri həm feil, həm də modal söz kimi işlənə bilir.

Xülasə sözü həm isim (məsələn, qəzetlərin xülasəsi) həm də modal söz kimi işlənə bilir.

Modal sözlərdə durğu işarələri

Modal sözlər cümlənin əvvəlində, ortasında və sonunda gələ bilər. Cümlənin əvvəlində gəldikdə modal sözlərdən sonra, ortada işlənəndə hər iki tərəfdən, sonda gələndə ondan əvvəl vergül qoyulur. Bu baxımdan xitabla oxşardır. Cümlənin sonunda işlənərkən cümlənin intonasiyasından asılı olaraq nöqtə, sual, nida işarəsi qoyula bilər. Məs:

  1. Tutaq ki, sən kitabı almamısan.
  2. Əgər dərviş olmasa idi, şəksiz, Müsyö Jordan Şahbazı aparacaqdı.
  3. Elin malına xor baxanlar məğlub olacaqdır, əlbəttə.

Tələffüz

Əlbəttə [əlbətdə]

Təbii [təbi:]

Beləliklə [beləlix'nən]

Demək [deməx']

Qeyd

Modal sözlər sintaksisdə cüzi dəyişərək ara sözlər adlanır.

keçidlər

   Dilçilik ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.


Avqust 12, 2021
modal, sözlər, danışanın, ifadə, etdiyi, fikrə, münasibət, bildirən, köməkçi, nitq, hissəsi, məs, ehtimal, sabah, buraya, gələcəkdir, xülasə, qonaq, ayağa, qalxaraq, getməyə, hazırlaşdı, əli, nəhayət, arzusuna, çatdı, əlbəttə, toplantıya, gedecəyəm, təəssüf, o. Modal sozler danisanin ifade etdiyi fikre munasibet bildiren komekci nitq hissesi Mes Ehtimal ki sabah o buraya gelecekdir Xulase qonaq ayaga qalxaraq getmeye hazirlasdi Eli nehayet arzusuna catdi ve s elbette toplantiya gedeceyem teessuf ki onun omrunun bitmesine az qalib belke de o gelmeyecek Mundericat 1 Mena novleri 2 Qurulusu 3 Yazilisi 3 1 Modal sozlerde durgu isareleri 4 Teleffuz 5 Qeyd 6 kecidlerMena novleriModal sozlerin menaca asagidaki novleri vardir 1 Tesdiq eminlik bildiren modal sozler elbette elbette ki dogrudan dogrudan da tebii ki heqiqeten sozsuz seksiz subhesiz subhesiz ki dogrusu duzu duzdur dogrudur ve s Meselen Elbette ki duz soze zaval yoxdur Dogrudan da insan gucu tukenmezdir Sozsuz qelebe gec tez bizim olacaqdir ve s 2 Guman ve subhe bildiren modal sozler gerek gerek ki yeqin yeqin ki gorunur deyesen yoxsa olmaya ehtimal ki belke guman ki olsun ki ve s Meselen Gorunur dusmen bizim zeif yerimizi bilir Gerek ki sen onu taniyirsan Deyesen yagis yagacaq Ola bilsin ki gorusumuz sabah bas tutmadi ve s 3 Netice umumilesdirme bildiren modal sozler demeli yaxsi demek xulase qerez el qerez belelikle umumiyyetle bir sozle nehayet ve s Meselen Demeli qerarimiz qetidir Belelikle biz hemin yeri terk etmeli olduq Nehayet gozlediyimiz gun gelib catdi ve s 4 Fikrin menbeyini bildiren modal sozler mence sence bizce fikrimizce zennimce ve s Meselen Mence o yalan danismir Fikrimizce bu meselenin helli asandir Zennimce o bizimle gelmeyecek 5 Sira ve ardicilliq bildiren modal sozler birincisi evvela ikincisi ve s Meselen Birincisi o hele usaqdir ikincisi de gunahkar ozunsen 6 Teessuf bildiren modal sozler teessuf ki heyif ki efsus ki ve s Meselen Teessuf ki biz meneviyyata az ehemiyyet veririk Onlarin hara getdiklerini heyif ki gore bilmedim 7 Benzetme ve ya muqayise bildiren modal sozler sanki ele bil ele bil ki guya ve s Meselen Sanki ona dunyani bagisladilar Ele danisir ele bil ki usaqdir QurulusuModal sozler qurulusca sade ve terkibi olur Sade modal sozler bir sozden ibaret olur belke deyesen xulase yaxsi ve s Terkibi modal sozler ayri yazilir elbette ki ehtimal ki yeqin ki ve s YazilisiButun modal sozler ayri yazilir Modal sozler cumle uzvlerinden vergulle ayrilir ve cumlenin evvelinde ortasinda sonunda islene bilir Meselen Dogrusu men yorulmusam Men duzu bu yerleri tanimiram Sen oz isteyine catacaqsan elbette Duzdur yaxsi sozleri hem modal soz hem de sifet kimi islenirler Dogrudan sozu hem modal soz hem isimlesmis sifet kimi islenir Gorunur deyesen demek demeli olmaya deme goresen sozleri hem feil hem de modal soz kimi islene bilir Xulase sozu hem isim meselen qezetlerin xulasesi hem de modal soz kimi islene bilir Modal sozlerde durgu isareleri Modal sozler cumlenin evvelinde ortasinda ve sonunda gele biler Cumlenin evvelinde geldikde modal sozlerden sonra ortada islenende her iki terefden sonda gelende ondan evvel vergul qoyulur Bu baximdan xitabla oxsardir Cumlenin sonunda islenerken cumlenin intonasiyasindan asili olaraq noqte sual nida isaresi qoyula biler Mes Tutaq ki sen kitabi almamisan Eger dervis olmasa idi seksiz Musyo Jordan Sahbazi aparacaqdi Elin malina xor baxanlar meglub olacaqdir elbette TeleffuzElbette elbetde Tebii tebi Belelikle belelix nen Demek demex QeydModal sozler sintaksisde cuzi deyiserek ara sozler adlanir kecidler Dilcilik ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Menbe https az wikipedia org w index php title Modal sozler amp oldid 6023998, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.