Vikipediya azad ensiklopediya Mir Yəhya QəzviniDoğum tarixi 1481 1481 Doğum yeri Qəzvin Qəzvin şəhristanı Qəzvin ostanı

Vikipediya azad ensiklopediya Mir Yehya QezviniDogum tarixi 1481 1481 Dogum yeri Qezvin Qezvin sehristani Qezvin ostani IranVefat tarixi 1555 1555 73 74 yasinda Mir Yehya ibn Ebdulletif el Huseyni el Qezvini taninirː Mir Yehya Qezvini fars یحیی بن عبداللطیف حسینی قزوینی 1481 Qezvin 1555 Sefevi tarixcisi 1542 ci ilde yazilmis Lubb et tevarix Tarixlerin ozeyi eserinin muellifi Heyati span Mir Yehya ibn Ebdulletif el Huseyni el Qezvini 1481 1555 ci illlerde yasamis Sefevi tarixcisidir Mir Yehyanin ogullarindan olan Elauddovle Kami Qezvini 998 1590 dan sonra yazdigi Tezkireyi Nefaisul measir adli sairler tezkiresinde aciq sekilde atasinin 962 ci ilin receb ayinin 23 de 13 iyun 1555 Isfahanda vefat etdiyini bildirir O basqa bir yerde atasinin 77 il omur surduyunu qeyd ederek dolayi yolla onun dogum tarixinin 885 1480 1481 illerine tesaduf etdiyini gosterir Tarixi Nezm u nesr der Iran ve der zebani farsi eserinde Mir Yehya Qezvini haqqinda yazan Seid Nefisi menbe gostermeden onun Qezvin seyidlerinden oldugunu bildirir Zebiullah Sefa da Mir Yehyanin Qezvin seyidlerinden oldugunu qeyd etdikden sonra onun Seyfuddin Mehemmed Heseni neslinden geldiyini bildirir ve Tarixi Qozide eserine istinad edir Heqiqeten de Hemdullah Mustovfinin o 740 1340 dan sonra XIV esrin birinci yarisinda yazdigi umumi tarix eseri Tarixi Qozide de Qezvin seyidlerine es Sedat hesr olunmus bolumde Seyful millet ve d din adlandirdigi Mehemmed el Heseniden behs olunur H Mustovfi Mehemmed el Hesenini Sultaniyye seherinin Qezvin tumenliyinin Ebher Zencan ve Tarimin qaziyul quzati bas qazisi olmus Imam Ezem Safei mezhebine mensub serietin yolundan cixmayan bir seyid kimi teqdim edir Mir Yehya Qezvini Sah Ismayilin 1501 1524 dovrunde Sefevi ordusu ile birlikde yuruslerde sexsen istirak etmisdir O bunu oz eserinde qeyd edir 909 1504 cu ilde Huseyn Kiya Celevi ve Agqoyunlulardan Murad bey Cahansahli kimi usyancilarin sigindigi Usta qalasi yurusunu tesvir etdikden sonra yazir ki hemin yurusde qazanilan zeferde sexsen istirak etmisdir Lubb et tevarix eserinde Mir Yehya neql edir ki sonradan Sah Ismayil kimi taninacaq olan Ismayil Mirze Gilan hakimi Kerkiya Mirze Eliye sigindigi zaman orada hormetle qarsilanmis ve onu teslim etmesini isteyen Rustem beye hemin emirin nufuzlu adamlarindan olan Mir Yehyanin qohumu Qezvin seyidlerinden Mir Ebdulmelik Heseni Seyfi uzaqgorenliyi sayesinde munasib cavab verilmisdir Bundan elave Mir Yehyanin Sefevi ordusu ile yuruslerde istirak etdiyi de melumdur Sah Tehmasib dovrunde olumunden az evvel texminen on bes il veziri ezem vezifesinde islemis olan Qazi Cahan Seyfi Qezvini o 960 1533 de Mir Yehyanin qohumlarindan olub uzun muddet Sefevi burokratiyasinin yuksek pillesinde fealiyyet gostermisdir Yaxin munasibetlerine gore Sah Tehmasibin 1524 1576 ona Mesum Yehya deye xitab etdiyi bir tarixcidir Gorunduyu kimi hem Mir Yehyanin ailesi hem de ozu Sefevi sulalesi ile baslangicdan emekdasliq munasibetleri icinde olmusdur Sah Tehmasib Azerbaycanin qerbinde oldugu bir vaxtda 960 1553 cu ilin seban ayinda iyul avqust Mir Yehya Qezvin sunnilerinin nufuzlu sexslerinden biri olmaqda ittiham edilerek Sah Tehmasibin emri ile Isfahana surgun edilmis ve orada 962 1555 ci ilde vefat etmisdir Surgun fermaninin icrasindan evvel xeberi alan boyuk oglu Mir Ebdulletif Hindistana gederek Beburiler sarayina siginmisdir Boyuk qardasinin orada gorduyu hormet ve ehtiramin tesiri ile kicik oglu Elauddovle Kami Qezvini de 960 ci illerin sonlarina dogru texminen 1559 1562 Hindistana koc etmisdir Lubb et tevarix eseri span XVI esr Sefevi tarixcilerinden olan Mir Yehya ibn Ebdulletif Heseni Seyfi Qezvini 885 1481 962 1555 ve onun en meshur eseri Lubb et tevarix haqqinda Osmanli dunyasinda ilk defe behs eden sexs Katib Celebi olmusdur o 1067 1657 Katib Celebi XVII esr Osmanli dunyasinin en boyuk biblioqrafik eserlerinden biri olan erebce Kesfuz zunun an esami l kutub ve l funun adli eserinde Lubb et tevarix in Sefevi Ismayil ibn Heyderin yeni Sah Ismayilin dovleti haqqinda yazildigini qeyd etdikden sonra qisa sekilde eserin bolmelerinden ve tamamlanma tarixinden behs edir Katib Celebi muellif haqqinda ise sadece bu qeydle kifayetlenir Emir Yehya ibn Ebdulletif el Qezvini es Sie 960 ci ilde vefat etmisdir Mir Yehyanin Lubb et tevarix eserini Sah Ismayilin dorduncu oglu Behram Mirzenin sifarisi ile yazdigi da melumdur Bu fakt onun Sefevi sarayi ile elaqelerinin ne qeder yaxsi ve etibarli oldugunu bir daha subut edir Eserin tehlili span Mir Yehya Qezvini Lubb et tevarix eserinin muqeddimesinde eserin dord hisseden ibaret oldugunu bildirdikden sonra bu hisseleri teqdim etmeye baslayir Farsca yazilmis Lubb et tevarix eseri umumtarix seciyye dasiyir Ilk hisse iki fesilden ibaretdir Birinci fesil Islam Peygemberi haqqinda ikinci ise Mesum Imamlar On iki imam haqqindadir Muellif onlari hem de Hidayet imamlari adlandirir Ikinci hisse Islamdan evvelki hokmdarlara hesr olunmusdur ve dord fesilden ibaretdir Pisdadi Keyani Muluku t tevaif ve Sasani sulaleleri Ucuncu hisse ise Islamdan sonra hokm suren hokmdarlar haqqindadir Bu hisse uc meqale alti bab ve onlara bagli fesillerden ibaretdirː Birinci meqale Peygemberin vefatindan sonra idare edenler haqqinda Ikinci meqale Beni Umeyyenin fethleri haqqinda Ucuncu meqale Abbasiler haqqinda Bu uc meqaleden sonra gelen birinci fesil Abbasiler dovrunde Iranda hokm surmus dovletler haqqindadir ve on bir fesilden ibaretdir Tehiri sulalesi 821 873 Seffari sulalesi 861 1003 Samaniler 819 1005 Qezneviler 963 1186 Qurlular 879 1215 Buveyhiler 932 1062 Selcuqlular 1040 1308 Xarezmsahlar 1097 1231 Atabeyler 1148 1286 Ismaililer 1090 1273 bu fesil iki bolmeden ibaretdir Qerbi Ismaililer ve Iran Ismailileri Kirman Qara Kitaylari 1222 1306 Ikinci bab Mogol sultanlari haqqindadir Ucuncu bab Muluku t tevaif yeni Iranda parcalanmis yerli hokmdarlar haqqinda olub bes fesilden ibaretdir Cobanogullari 1317 1355 Elxaniler 1256 1353 Seyx Ebu Ishaq Incu 1343 1357 ve Muzefferiler 1314 1393 iki meqale seklinde Kurd hokmdarlari Sabankare 1030 1355 Serbedariler 1337 1386 Dorduncu bab Teymuriler haqqindadir Besinci bab turk hokmdarlarina hesr olunmusdur ve iki fesilden ibaretdir Qaraqoyunlular ve Agqoyunlular Altinci bab ise Maveraunnehr ve Xorasan Ozbekleri sultanlari haqqindadir Dorduncu esas hisse ise vilayet ve imamet ocaginin padsahlari hidayet nesli olan Sefeviler sulalesine hesr edilmisdir Dovrun basqa menbelerinde olmayan qisa lakin dolgun ictimai iqtisadi seciyyeli materiallarla zengin olan bu eserde I Ismayilin fealiyyetine xususi diqqet yetirilir Lubb et tevarix eserinin elyazmalari span En qedim nusxe Mir Yehyanin olumunden alti il sonra 12 Zilqede 968 25 iyul 1561 tarixinde kocurulub Kataloq nomresi No 5348 Tehran Universiteti Merkezi Kitabxanasi ve Arxiv Merkezi Ikinci nusxe 975 1567 1568 tarixinde kocurulub Nomresi No 2404 Tehran Universiteti Merkezi Kitabxanasi Ucuncu nusxe 1010 1601 1602 tarixinde kocurulub Bu nusxe evvelinden bir qeder natamamdir Selgurlular dovrunden baslayir ve eserin sonuna qeder davam edir Nomresi No 3483 Tehran Universiteti Merkezi Kitabxanasi Orijinali melum olmayan bir elyazmanin el Susteri terefinden 1984 cu ilde kelme kelme kocurulerek nesr edilmis varianti da var Lubb et tevarix eserinin tercumeleri span Hemidrza Mehemmednejad eserin dorduncu hissesini Sefeviler tarixine hesr olunmus bolumu turkceye tercume ederek Sefevi tarixi adi ile nesr etmisdir Tercumeci on soz ve giris bolmesinde hansi nusxeni esas goturduyunu gostermese de onun el Susterinin 1984 cu il nesrinin muvafiq hissesini istifade etdiyi aydin gorunur Hemin sehifelerin el Susteri 1984 s 383 429 faksimile nesrini de kitabin sonuna elave etmisdir Eserin Selcuqlular ve Agqoyunlular hisselerinin tercumesi ise Altan Cetin terefinden muellif ve eser haqqinda qisa melumatla birlikde nesr olunmusdu Bu tercumelerde de el Susterinin nesri esas goturulmusdur ve Agqoyunlular bolmesinin tercumesine aid sehifelerin faksimile nesri de verilmisdir Bunlardan elave eser 1621 ci ilde italyan diline 1690 ci ilde ise latin diline tercume edilmisdir Menbe span Quinn Sholeh Melville Charles redaktorlar Persian Historiography History of Persian Literature A Vol X A History of Persian Literature I B Tauris 2012 ISBN 978 1845119119 Quinn Sholeh A Safavid Historiography The place of the Safavids in the Iranian history Matthee Rudi redaktor The Safavid World New York Taylor amp Francis 2021 164 182 ISBN 9781000392876 OCLC 1274244049 Istinadlar span Quinn Melville 2012 seh 212 Quinn 2021 seh 171 Arslan H O 2021 Mir Yahya Kazvini nin Lubbu t tevarih inde Erken Islam Tarihi Tarihyazimi 3 1 94 118 Mir Yahya b Abdullatif Hasani Seyfi Kazvini 1386 HS 2007 Lubbu t tevarih M H Muhaddis Ed Encumen i Asar u Mefahir i Ferhengi s 20 22 Qasimov Xeyirbey Orta esrlerde Azerbaycan medeniyyeti Baki Aspoliqraf 2008 s 25 PDF Baki Dovlet Universitetinin elektron kitabxanasi http elibrary bsu edu az Abdullatif Kazvini 2011 Safevi Tarihi H Mohemmednejad Cev Birlesik Yayinevi Cetin A 2007 Yahya Kazvini nin Lubb Et Tevarih inde Akkoyunlularla Alakali Bilgiler Belleten LXXI 260 53 64 Cetin A 2007 Yahya Kazvini nin Lubb Et Tevarih inde Selcuklularla Alakali Bilgiler Gazi Turkiyat 1 183 192 Mir Yahya b Abdullatif Hasani Seyfi Kazvini 1363 Lubbu t tevarih M B el Susteri Ed Intisarat i Bunyad u Guya s 358 379 Kurtulus R 2002 Kazvini Mir Yahya Icinde TDV Islam Ansiklopedisi C 25 s 158 TDV Islam Arastirmalari Merkezi Kateqoriyalar 1481 ci ilde dogulanlarQezvinde dogulanlar1555 ci ilde vefat edenlerElifba sirasina gore alimlerSefevi tarixcileri