fbpx
Wikipedia

Masallı

Bu məqalə Masallı şəhəri haqqındadır. Masallı rayonu üçün Masallı rayonu səhifəsinə baxın.

MasallıAzərbaycan Respublikasının Masallı rayonunun inzibati mərkəzi. 1960-cı ildə rayon tabeli şəhər statusu almışdır.

Masallı
39°01′06″ şm. e. 48°40′01″ ş. u.
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub 1960
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 14.746 nəf. (1989)
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi AZ 4400
Masallı
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Etimologiyası

Masallı adının mənşəyi haqqında bir neçə mülahizə var. Belə danışırlar ki, guya buranın camaatı söhbət əsnasında çox məsəl çəkərək danışdığına görə “məsəlli yer” adı verilib. Başqa bir fərziyyəyə görə, İraqın şimalındakı Mosul şəhərinin əhalisinin köç edərək, buraya yerləşməsindən sonra “mosullu” adlandırıblar. Masallı adına ilk dəfə orta əsr Azərbaycan əsərlərində rast gəlinir. XVII əsrin əvvəllərində Səfəvi şahının (Sultan Hüseyn) verdiyi fərmanda Şixlar kəndi və Masallının adı çəkilir (“Əxbərnamə”, Mirzə Əhməd Mirzə Xudaverdi oğlu, 1882). Əsərə əsasən, bu ərazi Masal bəy adlı şəxsə mənsub olub. İran İslam Respublikasının Gilan ostanında hal-hazırda Masal adlı kiçik bir şəhər vardır. Masallı yaşayış məntəqəsinin əhalisinin buradan gəlməsi də ehtimal edilə bilər.

Tarixi

5 mart 2013-cü ildə Masallı şəhər inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Dadva, Digah, İsgəndərli, Seybətin kəndləri ləğv edilərək Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidlərinin Dövlət reyestrindən çıxarılmışdır

Ərazisi

5 mart 2013-cü ildə Ərkivan qəsəbə inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Ərkivan qəsəbəsinin ərazisindən 245,72 ha (bundan bələdiyyə mülkiyyətində olan 5,72 ha və xüsusi mülkiyyətdə olan 240,0 ha), Şərəfə kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Ağakişibəyli kəndinin ərazisindən bələdiyyə mülkiyyətində olan 14,62 ha və Şərəfə kəndinin ərazisindən 248,0 ha (bundan bələdiyyə mülkiyyətində olan 5,0 ha və xüsusi mülkiyyətdə olan 243,0 ha), Banbaşı kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Banbaşı kəndinin ərazisindən 44,20 ha (bundan bələdiyyə mülkiyyətində olan 1,0 ha və xüsusi mülkiyyətdə olan 43,20 ha), Sığdaş kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Babakücə kəndinin ərazisindən xüsusi mülkiyyətində olan 14,9 ha, Ninəlov kəndinin ərazisindən xüsusi mülkiyyətdə olan 9,2 ha və Sığdaş kəndinin ərazisindən 40,60 ha (bundan bələdiyyə mülkiyyətində olan 4,0 ha və xüsusi mülkiyyətdə olan 36,60 ha), Kalinovka kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Öncəqala kəndinin ərazisindən 29,49 ha (bundan dövlət mülkiyyətində olan 24,49 ha, bələdiyyə mülkiyyətində olan 3,0 ha və xüsusi mülkiyyətdə olan 2,0 ha), Qodman kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Qodman kəndinin ərazisindən 41,33 ha (bundan bələdiyyə mülkiyyətində olan 1,0 ha və xüsusi mülkiyyətdə olan 40,33 ha) torpaq sahələri, habelə ləğv edilərək Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidlərinin Dövlət reyestrindən çıxarılmış Dadva kəndinin 401,0 ha təşkil edən ərazisi, Digah kəndinin 438,0 ha təşkil edən ərazisi, İsgəndərli kəndinin 188,0 ha təşkil edən ərazisi, Seybətin kəndinin 312,0 ha təşkil edən ərazisi və Kosagül kəndinin 160,03 ha (bundan bələdiyyə mülkiyyətində olan 94,0 ha və xüsusi mülkiyyətdə olan 66,03 ha) təşkil edən ərazisi bütövlükdə bu Qanuna əlavə edilmiş xəritələrə uyğun olaraq, Masallı şəhər inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Masallı şəhərinin inzibati ərazisinə birləşdirilmişdir

Mədəniyyəti haqqında

Coğrafiyası və iqlimi

Masallı rayonu Lənkəran ovalığında yerləşir. Yayı mülayim-isti və qışı isə hava mülayim və quraq keçir. Yayda bəzi dövrlərdə temperatur +40°-yə qalxır. Qışda ən soyuq temperatur -10°, ən isti temperatur isə +15° dərəcə olur.

İstisu

İstisu hidrogen-sulfidli müalicə ocağıdır. Yerlilər buna “möcüzə su” deyirlər. Isti su yerin altından təbii halda 69 dərəcə C temperaturla çıxır. Ona görə adı belə də qalıb: İstisu. Bu su ilə oynaq-əzələ, dəri-zöhrəvi və bir çox xəstəlikləri müalicə edirlər. Sanatoriyada müalicə mineral su vannalarında aparılır. İstisudakı qayaların arasından çıxan su isə buz kimi soyuqdur. Hidrogen-sulfidlə zəngin olan bulaq sularından kəskin lax yumurta qoxusu gəlir. Suyu dərman kimi stəkanlara doldurur və dadını hiss etməmək üçün birnəfəsə içirlər. Bulaqların üstündə “böyrək suyu” və “mədə suyu” sözlərini oxumaq olar. Bulaq sularının mədə yarası və böyrək ağrılarını sağaltdığı söylənilir. Istisuda suyun müalicəvi tərkibi XX əsrin 50-ci illərində aparılan araşdırma işləri zamanı məlum olub. Əslən Masallıdan olan geoloq–alim Mir Kazım Aslanlı 1955-ci ildə isti suyun müalicəvi əhəmiyyəti ilə bağlı dissertasiya müdafiə edib. Burada 60-cı illərdə yaradılan müalicə-istirahət zonası 2007-ci ildə sanatoriya statusu qazanıb. Subtropik iqlimə malik olduğundan, Masallıya düşən yağıntının miqdarı regionun digər yerlərinə görə daha çoxdur. Tez-tez yağan yağış Talış meşələrinə romantik çalar qatır. Rənglərin sıxlaşdığı İstisu meşələri rayon mərkəzindən 12 km aralıdır. İstisu ilin bütün fəsillərində gözəl olur. Payızda təbiətin bütün rənglərini Talış meşələrində görmək olur. Bu mövsümdə tək–tük otel çalışır. Istisunun bütün gözəlliyini yaşamaq üçün yaz, payız və qış aylarında getmək məsləhətdir. Həm adam az olur, həm də nisbətən sərin havada istisu vannasını qəbul etmək rahat olur. Əgər yayın qızmar istisində vannada 3 – 5 dəqiqədən artıq dayanmaq çətindirsə, sərin havada saatlarla hovuzda üzmək olur. İstisu vannasından sonra yüngüllük hiss edirsən. Bədəninizdə yara yaxud ağrı varsa, suyun yaratdığı möcüzənin şahidi olursunuz. Yay mövsümünün gəlməsi ilə meşədə mənzərə tamamilə dəyişir. Kurort mövsümünün qızışdığı iyul–avqust aylarında buraya müalicə olunanların axını baş verir. İstisu şəlalələri ilə də məşhurdur. Buranın gözəlliyini birə min qat artırır. Yay aylarında meşənin dərinliyində gizlənən şəlalələr ətrafı sərin tutduqlarına görə insanlar onlara yaxın yerlərdə istirahət edirlər.

Əhalisi

Masallı şəhəri əhalisinin milli tərkibi
Etnik qrup Sayı, 1939 sa. Nisbəti, 1939 sa.
toplam 2 422 100 %
Azərbaycanlılar 2 187 90.3 %
rus 160 6.6 %
erməni 7 0.3 %
digər 50 2.1 %
İl Sayı
1959 6.603
1970 3.919
1979 11.221
1989 14.746

Görkəmli şəxsləri

    • Məmməd KazımAzərbaycan Yazıçılar Birliyinin, şair, yazıçı, dramaturq, jurnalist, publisist, “Qızıl Qələm” mükafatı laureatı
    • Qubad Nəsirov — Sosialist Əməyi Qəhrəmanı
    • Ədalət Abdinov — Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin katibi, Stalin mükafatı laureatı
    • Teymur bəy Bayraməlibəyov — etnoqraf
    • Baloğlan Əşrəfov — Azərbaycanın əməkdar artisti.
    • Zəbi QuliyevAzərbaycan SSR dövlət xadimi
    • Vaqif Yusifli — filologiya elmləri doktoru.
    • Cavanşir Yusifli — filologiya elmləri doktoru.
    • Ədalət Fərəcov — professor
    • Sultan Əskərova-Şairə .(Sona Rəcəbli)
    • Elşad Əhədov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.(Unudulmaz bir İnsan ,Qürur verici qəhrəman Vətən övladı)
    • Elşad Hüseynov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.(Unudulmaz bir İnsan ,Qürur verici qəhrəman Vətən övladı)
    • Azər Məmməli -- Riyaziyyatçı və yazıçı şair.(Rəfiq Sönməz ləqəbli,Yazmaq istəyirəm şerinin müəllifi,öncəki adı Tağıyev Rafiq.)
    • Rüfət Bayramov -- Tarixçi arxioloq .50 -den çox tarixi araşdırma müəllufi.2010-cu ildə Amerikaya dəfət almış tarixçimiz.
    • Səfa Axundov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.Qəhrəmanı.(Unudulmaz bir İnsan ,Qürur verici qəhrəman Vətən övladı)
    • Səfəralı Məmmədov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.Qəhrəmanı.(Unudulmaz bir İnsan ,Qürur verici qəhrəman Vətən övladı)
    • Qulamhüseyn Əlibəyli — Aydınlar Partiyasının sədri.
    • Aliq Nağıoğlu — Yazıçı-jurnalist
    • Adəm Seyfullayev (Qızılbaşlı) — şair
    • Rəhim Tağıyev — Hişkədərə kəndində yerləşən tarix — diyarşünaslıq muzeyinin yaradıcısı
    • İbrahim İbrahimov — jurnalist
    • Zaur Babayev -- Politoliq
    • Ələddin Məlikov Mehman oğlu — AMEA Fəlsəfə və sosiologiya İnstitutu, Fəlsəfə üzrə elmlər doktoru .
    • Rəşad Əsgərov Hüseynağa oğlu — Fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru, dosent.
  • Abı Bağırov — İkinci dünya müharibəsi iştirakçısı
  • Ataxan Əbilov

Xarici keçidlər

  • Территория города Масаллы будет увеличена в 7 раз[ölü keçid]
  • Discovery Azerbaijan - Masallı 2013-04-24 at the Wayback Machine
  • Masallı füsunkar təbiəti, müasir görkəmilə zövq oxşayır

İstinadlar

  1. SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1989)
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2621042"></a>
  2. Президиум Верховного Совета Азербайджанского ССР. "Азербайджанская ССР, Административно-территориальное деление на 1 января 1961-го года". Азербайджанское государственное издательство, Баку, 1961, стр. 9
  3. "Masallı rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının 5 mart 2013-cü il tarixli Qanunu" (azərb.). president.az. 15 mart 2013, 21:40. İstifadə tarixi: 2014-05-06.
  4. Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа: Масаллинский район (1939 г.)
  5. SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1959)
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350764"></a>
  6. SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1970)
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350767"></a>
  7. SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1979)
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11185939"></a>

masallı, məqalə, şəhəri, haqqındadır, rayonu, üçün, rayonu, səhifəsinə, baxın, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, dəqiqləşdirmə, azərbaycan, respublikasının, rayonunun, inzibati, mərkəzi, 1960, ildə, rayon, tabeli, şəhər, statusu, almışdır, ölkə, azərbayc. Bu meqale Masalli seheri haqqindadir Masalli rayonu ucun Masalli rayonu sehifesine baxin Bu adin diger istifade formalari ucun bax Masalli deqiqlesdirme Masalli Azerbaycan Respublikasinin Masalli rayonunun inzibati merkezi 1960 ci ilde rayon tabeli seher statusu almisdir 2 Masalli39 01 06 sm e 48 40 01 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1960Saat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 14 746 nef 1989 1 Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi AZ 4400Masalli Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Etimologiyasi 2 Tarixi 2 1 Erazisi 3 Medeniyyeti haqqinda 4 Cografiyasi ve iqlimi 4 1 Istisu 5 Ehalisi 6 Gorkemli sexsleri 7 Xarici kecidler 8 IstinadlarEtimologiyasi RedakteMasalli adinin menseyi haqqinda bir nece mulahize var Bele danisirlar ki guya buranin camaati sohbet esnasinda cox mesel cekerek danisdigina gore meselli yer adi verilib Basqa bir ferziyyeye gore Iraqin simalindaki Mosul seherinin ehalisinin koc ederek buraya yerlesmesinden sonra mosullu adlandiriblar Masalli adina ilk defe orta esr Azerbaycan eserlerinde rast gelinir XVII esrin evvellerinde Sefevi sahinin Sultan Huseyn verdiyi fermanda Sixlar kendi ve Masallinin adi cekilir Exbername Mirze Ehmed Mirze Xudaverdi oglu 1882 Esere esasen bu erazi Masal bey adli sexse mensub olub Iran Islam Respublikasinin Gilan ostaninda hal hazirda Masal adli kicik bir seher vardir Masalli yasayis menteqesinin ehalisinin buradan gelmesi de ehtimal edile biler Tarixi Redakte5 mart 2013 cu ilde Masalli seher inzibati erazi dairesi terkibindeki Dadva Digah Isgenderli Seybetin kendleri legv edilerek Azerbaycan Respublikasinin erazi vahidlerinin Dovlet reyestrinden cixarilmisdir 3 Erazisi Redakte 5 mart 2013 cu ilde Erkivan qesebe inzibati erazi dairesi terkibindeki Erkivan qesebesinin erazisinden 245 72 ha bundan belediyye mulkiyyetinde olan 5 72 ha ve xususi mulkiyyetde olan 240 0 ha Serefe kend inzibati erazi dairesi terkibindeki Agakisibeyli kendinin erazisinden belediyye mulkiyyetinde olan 14 62 ha ve Serefe kendinin erazisinden 248 0 ha bundan belediyye mulkiyyetinde olan 5 0 ha ve xususi mulkiyyetde olan 243 0 ha Banbasi kend inzibati erazi dairesi terkibindeki Banbasi kendinin erazisinden 44 20 ha bundan belediyye mulkiyyetinde olan 1 0 ha ve xususi mulkiyyetde olan 43 20 ha Sigdas kend inzibati erazi dairesi terkibindeki Babakuce kendinin erazisinden xususi mulkiyyetinde olan 14 9 ha Ninelov kendinin erazisinden xususi mulkiyyetde olan 9 2 ha ve Sigdas kendinin erazisinden 40 60 ha bundan belediyye mulkiyyetinde olan 4 0 ha ve xususi mulkiyyetde olan 36 60 ha Kalinovka kend inzibati erazi dairesi terkibindeki Onceqala kendinin erazisinden 29 49 ha bundan dovlet mulkiyyetinde olan 24 49 ha belediyye mulkiyyetinde olan 3 0 ha ve xususi mulkiyyetde olan 2 0 ha Qodman kend inzibati erazi dairesi terkibindeki Qodman kendinin erazisinden 41 33 ha bundan belediyye mulkiyyetinde olan 1 0 ha ve xususi mulkiyyetde olan 40 33 ha torpaq saheleri habele legv edilerek Azerbaycan Respublikasinin erazi vahidlerinin Dovlet reyestrinden cixarilmis Dadva kendinin 401 0 ha teskil eden erazisi Digah kendinin 438 0 ha teskil eden erazisi Isgenderli kendinin 188 0 ha teskil eden erazisi Seybetin kendinin 312 0 ha teskil eden erazisi ve Kosagul kendinin 160 03 ha bundan belediyye mulkiyyetinde olan 94 0 ha ve xususi mulkiyyetde olan 66 03 ha teskil eden erazisi butovlukde bu Qanuna elave edilmis xeritelere uygun olaraq Masalli seher inzibati erazi dairesi terkibindeki Masalli seherinin inzibati erazisine birlesdirilmisdir 3 Medeniyyeti haqqinda RedakteCografiyasi ve iqlimi RedakteMasalli rayonu Lenkeran ovaliginda yerlesir Yayi mulayim isti ve qisi ise hava mulayim ve quraq kecir Yayda bezi dovrlerde temperatur 40 ye qalxir Qisda en soyuq temperatur 10 en isti temperatur ise 15 derece olur Istisu Redakte Istisu hidrogen sulfidli mualice ocagidir Yerliler buna mocuze su deyirler Isti su yerin altindan tebii halda 69 derece C temperaturla cixir Ona gore adi bele de qalib Istisu Bu su ile oynaq ezele deri zohrevi ve bir cox xestelikleri mualice edirler Sanatoriyada mualice mineral su vannalarinda aparilir Istisudaki qayalarin arasindan cixan su ise buz kimi soyuqdur Hidrogen sulfidle zengin olan bulaq sularindan keskin lax yumurta qoxusu gelir Suyu derman kimi stekanlara doldurur ve dadini hiss etmemek ucun birnefese icirler Bulaqlarin ustunde boyrek suyu ve mede suyu sozlerini oxumaq olar Bulaq sularinin mede yarasi ve boyrek agrilarini sagaltdigi soylenilir Istisuda suyun mualicevi terkibi XX esrin 50 ci illerinde aparilan arasdirma isleri zamani melum olub Eslen Masallidan olan geoloq alim Mir Kazim Aslanli 1955 ci ilde isti suyun mualicevi ehemiyyeti ile bagli dissertasiya mudafie edib Burada 60 ci illerde yaradilan mualice istirahet zonasi 2007 ci ilde sanatoriya statusu qazanib Subtropik iqlime malik oldugundan Masalliya dusen yagintinin miqdari regionun diger yerlerine gore daha coxdur Tez tez yagan yagis Talis meselerine romantik calar qatir Renglerin sixlasdigi Istisu meseleri rayon merkezinden 12 km aralidir Istisu ilin butun fesillerinde gozel olur Payizda tebietin butun renglerini Talis meselerinde gormek olur Bu movsumde tek tuk otel calisir Istisunun butun gozelliyini yasamaq ucun yaz payiz ve qis aylarinda getmek meslehetdir Hem adam az olur hem de nisbeten serin havada istisu vannasini qebul etmek rahat olur Eger yayin qizmar istisinde vannada 3 5 deqiqeden artiq dayanmaq cetindirse serin havada saatlarla hovuzda uzmek olur Istisu vannasindan sonra yungulluk hiss edirsen Bedeninizde yara yaxud agri varsa suyun yaratdigi mocuzenin sahidi olursunuz Yay movsumunun gelmesi ile mesede menzere tamamile deyisir Kurort movsumunun qizisdigi iyul avqust aylarinda buraya mualice olunanlarin axini bas verir Istisu selaleleri ile de meshurdur Buranin gozelliyini bire min qat artirir Yay aylarinda mesenin derinliyinde gizlenen selaleler etrafi serin tutduqlarina gore insanlar onlara yaxin yerlerde istirahet edirler Ehalisi RedakteMasalli seheri ehalisinin milli terkibi Etnik qrup Sayi 1939 sa 4 Nisbeti 1939 sa 4 toplam 2 422 100 Azerbaycanlilar 2 187 90 3 rus 160 6 6 ermeni 7 0 3 diger 50 2 1 Il Sayi1959 6 603 5 1970 3 919 6 1979 11 221 7 1989 14 746 1 Gorkemli sexsleri RedakteMemmed Kazim Azerbaycan Yazicilar Birliyinin sair yazici dramaturq jurnalist publisist Qizil Qelem mukafati laureati Qubad Nesirov Sosialist Emeyi Qehremani Edalet Abdinov Azerbaycan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin katibi Stalin mukafati laureati Teymur bey Bayramelibeyov etnoqraf Baloglan Esrefov Azerbaycanin emekdar artisti Zebi Quliyev Azerbaycan SSR dovlet xadimi Vaqif Yusifli filologiya elmleri doktoru Cavansir Yusifli filologiya elmleri doktoru Edalet Ferecov professor Sultan Eskerova Saire Sona Recebli Elsad Ehedov Azerbaycanin Milli Qehremani Unudulmaz bir Insan Qurur verici qehreman Veten ovladi Elsad Huseynov Azerbaycanin Milli Qehremani Unudulmaz bir Insan Qurur verici qehreman Veten ovladi Azer Memmeli Riyaziyyatci ve yazici sair Refiq Sonmez leqebli Yazmaq isteyirem serinin muellifi onceki adi Tagiyev Rafiq Rufet Bayramov Tarixci arxioloq 50 den cox tarixi arasdirma muellufi 2010 cu ilde Amerikaya defet almis tarixcimiz Sefa Axundov Azerbaycanin Milli Qehremani Qehremani Unudulmaz bir Insan Qurur verici qehreman Veten ovladi Seferali Memmedov Azerbaycanin Milli Qehremani Qehremani Unudulmaz bir Insan Qurur verici qehreman Veten ovladi Qulamhuseyn Elibeyli Aydinlar Partiyasinin sedri Aliq Nagioglu Yazici jurnalist Adem Seyfullayev Qizilbasli sair Rehim Tagiyev Hiskedere kendinde yerlesen tarix diyarsunasliq muzeyinin yaradicisi Ibrahim Ibrahimov jurnalist Zaur Babayev Politoliq Eleddin Melikov Mehman oglu AMEA Felsefe ve sosiologiya Institutu Felsefe uzre elmler doktoru Resad Esgerov Huseynaga oglu Felsefe uzre felsefe doktoru dosent Abi Bagirov Ikinci dunya muharibesi istirakcisi Ataxan EbilovXarici kecidler RedakteTerritoriya goroda Masally budet uvelichena v 7 raz olu kecid Discovery Azerbaijan Masalli Arxivlesdirilib 2013 04 24 at the Wayback Machine Masalli fusunkar tebieti muasir gorkemile zovq oxsayirIstinadlar Redakte 1 2 SSRI ehalisinin siyahiya alinmasi 1989 lt a href https wikidata org wiki Track Q2621042 gt lt a gt Prezidium Verhovnogo Soveta Azerbajdzhanskogo SSR Azerbajdzhanskaya SSR Administrativno territorialnoe delenie na 1 yanvarya 1961 go goda Azerbajdzhanskoe gosudarstvennoe izdatelstvo Baku 1961 str 9 1 2 Masalli rayonunun inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasinin 5 mart 2013 cu il tarixli Qanunu azerb president az 15 mart 2013 21 40 Istifade tarixi 2014 05 06 1 2 Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Masallinskij rajon 1939 g SSRI ehalisinin siyahiya alinmasi 1959 lt a href https wikidata org wiki Track Q4350764 gt lt a gt SSRI ehalisinin siyahiya alinmasi 1970 lt a href https wikidata org wiki Track Q4350767 gt lt a gt SSRI ehalisinin siyahiya alinmasi 1979 lt a href https wikidata org wiki Track Q11185939 gt lt a gt Azerbaycan ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Seher ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Masalli amp oldid 6090101, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.