Manıç-Qudila gölü (kalm.Манц (нур), rus.Маныч-Гудило) — Rusiyanın cənubunda, Kalmıkiya, Stavropol diyarı və Rostov vilayəti ərazisində yerləşən göl. Kumo-Manıç çökəkliyinin mərkəzində yerləşən böyük bir duz göldür. 1930-cu illərdə bir sıra hidrotexniki qurğular tikildikdən sonra, Manıç çayındakı Proletarnoe su anbarının bir hissəsi olmuşdur.
Dəniz səviyyəsindən hündürlüyü 12,8 metrdir. Gölün sahəsi dəyişkəndir, orta hesabla 344 km²-dir. Uzunluğu 100 km-dən çox, eni 10 km və daha çox, dərinliyi 3,5–4 m, orta dərinliyi 2.6 m-dir. Suyu acı-duzludur. Göl suyun səviyyəsi və duzluluğun dəyişməsi ilə xarakterizə olunur. Bunlar da antropogen və təbii amilərdən irəli gəlir.
Adı
Gölün adı mürəkkəbdir. iki sözün birləşməsindən meydana gəlmişdir.
Adın birinci hissəsi türk mənşəlidir. "Duzlu" və ya "acı" mənasını verir. Kalmık dilində göl Mansa adlanır.
Gölün adının ikinci hissəsi onun üzərindən əsən güclü küləklərlə əlaqədardır. Keçmişdə göl təəccüb doğurdu və yerli sakinlərin arasında bir qorxusu vardı. Bu barədə bir çox əfsanələr belə gəzir. Deyilənə görə göl üzərində sirli bir zümzümə eşidilir. Güclü küləklərdə yüksələn böyük dalğaların dik sahillərində əks olanması bir gurultu meydana gətirir. Bu səslər şimal sahilindəki yarğalarda küləyin əsməsi ilə birləşir.
Fiziki-coğrafi xüsusiyyətləri
Tarixi formalaşma
Manıç-Qudilo gölü relikt mənşəlidir. Əvvəlki dövrlərdə Xəzər dəniziniQara dənizlə birləşdirən nəhəng bir su tutarının qalıqlarıdır. Manıç-Qudilo gölünün hövzəsinin yerləşdiyi Kumo-Manıç çökəkliyi kiçik yüksəkliklərlə xarakterizə olunur. Azov və Xəzər dənizlərinin suayrıcılarının keçdiyi mərkəzi hissədə (təxminən 20 m) maksimuma çatır. Göl hövzəsinin mənşəyi həmdə Kumo-Manıç çökəkliyinin mövcudluğu səbəbindən tektonikdir. Yenə bir relyef quruluşu olaraq, Orta və Yuxarı Pliosen, yəni 2-3 milyon il əvvəl meydana gəlmişdir.
Adaları
Göldə bir neçə ada var. Ən böyükləri (Vodnı, Ptiçi və s.) gölün şimal-qərb hissəsində yerləşir. Hal-hazırda minerallaşmanın artması və gölün səviyyəsinin aşağı düşməsi səbəbindən adaların sayının və ərazisinin artması baş verir. Göl sahilinə yaxın yerləşən bəzi adalar materiklə birləşərək yox olur.
Vodnı adasının vəhşi atları
Vodnı adası - uzunluğu 12 km və eni 4 km qədər olan bir ada. At sürüsü adada 50 ildən çoxdur ki, yaşayır. Sərbəst sürü Rostov Dövlət Təbiət Qoruğunun görməli subyektlərindən biridir. Vodnı adası 1948-ci ildə, Kuban və Eqorlyk çaylarını birləşdirən Nevinnomısskı kanalının istifadəyə verildiyi gün meydana çıxır. Su birdən-birə gəlir ki, bu da bölgədə otlayan bir neçə yüz qoyun və onlarla atı ətraf aləmdən təcrid edir. Qoyunları çıxara bilsələrdə, qorxmuş atlar adanı tərk etmir. 1980-ci ilə qədər adada qoyun otlayırdı. Amma səksəninci illərin əvvəllərində otlaqlar bağlanır və Vodnıda yalnız atlar qalır. 90-cı illərin ortalarında ada Rostov qoruğunun bir hissəsinə çevrildi və vəhşi at sürüsü əsas yerli cazibə subyektinə çevrilir. Adada şirin su mənbəyi yoxdur. Buna görə yayda, havanın temperaturu +30 - +40 dərəcəyə çatdıqda atların suvarılması qoruq işçiləri tərəfindən aparılır. Qoruq işçilərinin qayğıları sayəsində bu gün sürüdə atların sayı 300-dən çoxdur.
Ptiçi adası - uzunluğu 100 m, eni 20 metrə qədərdir. Burad qamışlar bitir, bu da adada bulaqların mövcudluğunu göstərir. Adada yuvalayan quşlar: adi ərsindimdik, Xəzər qağayısı, Kiçik ağ vağ, Fısıldayan qu quşu, bəzən Qıvrımlələk qutan və digər quş növləri. Hər il böyük quş sürüləri su anbarlarında, adalarda və manıç göllərinin sahillərində toplanır.
İstinadlar
"Карты Генштаба L-38 (А) 1:100000. Республика Калмыкия и Ростовская область". www.etomesto.ru (rus). İstifadə tarixi: 2019-12-06. (#parameter_ignored_suggest)
"Маныч-Гудило на сайте водно-болотных угодий России". wetlands.oopt.info. İstifadə tarixi: 2019-12-06. (#parameter_ignored_suggest)
"Маныч-Гудило на сайте «Степной следопыт»". stepnoy-sledopyt.narod.ru (rus). İstifadə tarixi: 2019-12-06. (#parameter_ignored_suggest)
"Маныч-Гудило на сайте «Река Дон»". tihiy-don-river.narod.ru (rus). İstifadə tarixi: 2019-12-06. (#parameter_ignored_suggest)
Oktyabr 12, 2021
manıç, qudila, gölü, kalm, Манц, нур, Маныч, Гудило, rusiyanın, cənubunda, kalmıkiya, stavropol, diyarı, rostov, vilayəti, ərazisində, yerləşən, göl, kumo, manıç, çökəkliyinin, mərkəzində, yerləşən, böyük, göldür, 1930, illərdə, sıra, hidrotexniki, qurğular, t. Manic Qudila golu kalm Manc nur rus Manych Gudilo Rusiyanin cenubunda Kalmikiya Stavropol diyari ve Rostov vilayeti erazisinde yerlesen gol Kumo Manic cokekliyinin merkezinde yerlesen boyuk bir duz goldur 1930 cu illerde bir sira hidrotexniki qurgular tikildikden sonra Manic cayindaki Proletarnoe su anbarinin bir hissesi olmusdur Manic Qudilakalm Manc nur Umumi melumatlarMutleq hundurluyu 12 8 1 Eni 10 15 kmUzunlugu 150 kmSahesi 13 km Hecmi 45000000 km Su tutumu 7 334 km Derin yeri 0 6 mOrta derinliyi 0 6 mDuzlulugu 17 29 Yerlesmesi46 21 00 sm e 42 44 00 s u Olke RusiyaManic Qudila Vikianbarda elaqeli mediafayllarDeniz seviyyesinden hundurluyu 12 8 metrdir Golun sahesi deyiskendir orta hesabla 344 km dir Uzunlugu 100 km den cox eni 10 km ve daha cox derinliyi 3 5 4 m orta derinliyi 2 6 m dir Suyu aci duzludur Gol suyun seviyyesi ve duzlulugun deyismesi ile xarakterize olunur Bunlar da antropogen ve tebii amilerden ireli gelir 2 Mundericat 1 Adi 2 Fiziki cografi xususiyyetleri 2 1 Tarixi formalasma 2 2 Adalari 3 Istinadlar 4 MenbeAdi RedakteGolun adi murekkebdir iki sozun birlesmesinden meydana gelmisdir Adin birinci hissesi turk menselidir Duzlu ve ya aci menasini verir 3 Kalmik dilinde gol Mansa adlanir 4 Golun adinin ikinci hissesi onun uzerinden esen guclu kuleklerle elaqedardir Kecmisde gol teeccub dogurdu ve yerli sakinlerin arasinda bir qorxusu vardi Bu barede bir cox efsaneler bele gezir Deyilene gore gol uzerinde sirli bir zumzume esidilir Guclu kuleklerde yukselen boyuk dalgalarin dik sahillerinde eks olanmasi bir gurultu meydana getirir Bu sesler simal sahilindeki yargalarda kuleyin esmesi ile birlesir Fiziki cografi xususiyyetleri RedakteTarixi formalasma Redakte Manic Qudilo golu relikt menselidir Evvelki dovrlerde Xezer denizini Qara denizle birlesdiren neheng bir su tutarinin qaliqlaridir Manic Qudilo golunun hovzesinin yerlesdiyi Kumo Manic cokekliyi kicik yuksekliklerle xarakterize olunur Azov ve Xezer denizlerinin suayricilarinin kecdiyi merkezi hissede texminen 20 m maksimuma catir Gol hovzesinin menseyi hemde Kumo Manic cokekliyinin movcudlugu sebebinden tektonikdir Yene bir relyef qurulusu olaraq Orta ve Yuxari Pliosen yeni 2 3 milyon il evvel meydana gelmisdir 5 Adalari Redakte Golde bir nece ada var En boyukleri Vodni Ptici ve s golun simal qerb hissesinde yerlesir Hal hazirda minerallasmanin artmasi ve golun seviyyesinin asagi dusmesi sebebinden adalarin sayinin ve erazisinin artmasi bas verir Gol sahiline yaxin yerlesen bezi adalar materikle birleserek yox olur Vodni adasinin vehsi atlari Vodni adasi uzunlugu 12 km ve eni 4 km qeder olan bir ada At surusu adada 50 ilden coxdur ki yasayir Serbest suru Rostov Dovlet Tebiet Qorugunun gormeli subyektlerinden biridir Vodni adasi 1948 ci ilde Kuban ve Eqorlyk caylarini birlesdiren Nevinnomisski kanalinin istifadeye verildiyi gun meydana cixir Su birden bire gelir ki bu da bolgede otlayan bir nece yuz qoyun ve onlarla ati etraf alemden tecrid edir Qoyunlari cixara bilselerde qorxmus atlar adani terk etmir 1980 ci ile qeder adada qoyun otlayirdi Amma sekseninci illerin evvellerinde otlaqlar baglanir ve Vodnida yalniz atlar qalir 90 ci illerin ortalarinda ada Rostov qorugunun bir hissesine cevrildi ve vehsi at surusu esas yerli cazibe subyektine cevrilir Adada sirin su menbeyi yoxdur Buna gore yayda havanin temperaturu 30 40 dereceye catdiqda atlarin suvarilmasi qoruq iscileri terefinden aparilir Qoruq iscilerinin qaygilari sayesinde bu gun surude atlarin sayi 300 den coxdur 6 Ptici adasi uzunlugu 100 m eni 20 metre qederdir Burad qamislar bitir bu da adada bulaqlarin movcudlugunu gosterir Adada yuvalayan quslar adi ersindimdik Xezer qagayisi Kicik ag vag Fisildayan qu qusu bezen Qivrimlelek qutan ve diger qus novleri Her il boyuk qus suruleri su anbarlarinda adalarda ve manic gollerinin sahillerinde toplanir Istinadlar Redakte Karty Genshtaba L 38 A 1 100000 Respublika Kalmykiya i Rostovskaya oblast www etomesto ru rus Istifade tarixi 2019 12 06 parameter ignored suggest Ozero Manych Gudilo www fesk ru rus Istifade tarixi 2019 12 06 parameter ignored suggest Ozero Manych Gudilo vetert ru rus Istifade tarixi 2019 12 06 parameter ignored suggest Manych Reka ozero morskoj proliv www stepnoy sledopyt narod ru rus Istifade tarixi 2019 12 06 parameter ignored suggest Ozero Manych Gudilo Gudilo Bolshoj Manych 2015 10 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 03 20 parameter ignored suggest Ozero Manych Gudilo vetert ru rus Istifade tarixi 2019 12 06 parameter ignored suggest Menbe Redakte Manych Gudilo na spektr info 2009 05 14 tarixinde arxivlesdirilib parameter ignored suggest Manych Gudilo na sajte vodno bolotnyh ugodij Rossii wetlands oopt info Istifade tarixi 2019 12 06 parameter ignored suggest Manych Gudilo na sajte Stepnoj sledopyt stepnoy sledopyt narod ru rus Istifade tarixi 2019 12 06 parameter ignored suggest Manych Gudilo na sajte Reka Don tihiy don river narod ru rus Istifade tarixi 2019 12 06 parameter ignored suggest Menbe https az wikipedia org w index php title Manic Qudila amp oldid 6076779, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.jpg.html){kind=link}
