fbpx
Wikipedia

Makedoniya müharibələri

Makedon müharibələri (e.ə III-II əsrlər)Roma ilə Makedoniya arasında Yunanıstan üzərində heqemoniya uğrunda gedən və Makedoniyanın darmadağın olunması ilə bitən üç müharibə. Kanna döyüşündən sonra Makedoniya çarı V Filipp Makedoniyalı Romaya qarşı Hanniballa ittifaqa daxil oldu. Makedoniya İliriya üzərində heqemonluğunu qurmaq, Adriatika sahillərinə çıxmaq və Kiçik Asiyada öz ərazilərini genişləndirmək istəyirdi.

Birinci Makedon müharibəsi(e.ə 215-205)

Romalıların əsas qüvvələri İtaliyada Hanniballa məşğul olduqları üçün, Balkanlardakı əməliyatlara kiçik qoşun ayrılmışdı. Lakin say üstünlüyünə malik makedoniyalılar qətiyətsiz hərəkət edirdilər; romalılar isə kifayət qədər qüvvələrinin olmamasından, ellinistik aləmdə baş verən Makedoniya əleyhinə çıxışları hər cürə dəstəkləyirdilər. E.ə 205-ci ildə müharibə sülhlə bitdi, lakin Roma ilə Makedoniya arasındaki münasibətlər tənzimlənməmiş qaldı. Buna baxmayaraq Roma Yunanıstana öz təsirini artıra bildi.

İkinci Makedon müharibəsi(e.ə 200-197)

İkinci Punik müharibəsindəki(e.ə 218-201) qələbəsindən sonra, Roma Balkanlarda öz işğalçı siyasətini fəallaşdırdı və Makedoniyanı, Karfagenlə əlaqələrdə, önun müttəfiqlərinə hucumlarda və beləliklə müqaviləni pozmaqda suçladı. Bu vaxt ərzində Makedoniyanın daxili qüvvələri tükənmişdi, ölkənin daxilində çara qarşı müxalifət artırdı, Roma ilə müharibə populyar deyildi. V Filippin Roma ilə anlaşmaq cəhdləri boşa çıxdı. Həlledici döyüş e.ə 197-ci ildə Fessaliyada Kinoskefala yaxınlığında baş verdi. Tit Kvinksi Flamininin romalı qoşunu Filippin ordusunu darmadağın etdi. Sülh anlaşmasına görə Makedoniya Fessaliyanı və Korinfi itirirdi, qalibə, 6 gəmidın başqa, bütün donanmasını təhvil verirdi, 1000 talant kontribusiya ödəyirdi, bütün əsirləri qaytarırdı, ordusunu 5 min əskərə qədər endirirdi, Romadan icazəsiz müharibə aparmamalı idi, yunan şəhərlərinin azadlığını tanımalı idi. Yunanıstan "azad" elan olundu, faktiki olaraq isə Romanın hakimiyəti altına düşdü.

Üçüncü Makedon müharibəsi (e.ə 171-168)

V Filippin ölümündən sonra onun oğlu Persey Roma ilə müharibəyə hazırlaşmağa başladı. O romayönlü makedon əyyanlarının müqavimətini qırdı, ölkənin iqtisadiyatını möhkəmləndirdi, 40 minlik ordu yaratdı və Roma ilə düşmən olan ölkələrlə, o cümlədən Karfagenlə, əlaqələr yaratdı. Roma senatı onu əvvəlki müqavilələrin pozulmasında suçladı. Üçüncü Makedon müharibəsi başladı. 30 minlik romalı ordusu Makedoniyaya endi. Əvvəlcə hərbi əməliyatlar romalılar üçün uğurlu olmadı, lakin e.ə 168-ci il 22 iyunda Lusi Emili Pavelin başçılığı ilə Roma legionları, Pidna yaxınlığında Makedoniyalı Perseyin qoşunlarını darmadağın etdi. Persey qaçdı, sonra isə əsir düşdü. Roma ordusu ölkəni işğal etdi və yağmaladı. Roma senatı Makedoniyada çar hakimiyətini ləğv etdi, ölkəni bir-birindən ayıraraq, özündən asılı 4 dairəyə böldü. E.ə 149-cu ildə Makedoniyada Romaya qarşı üsyan qalxdı. Romalılar üsyanı yatırdılar və e.ə 148-ci ildə Makedoniyanı İlirya və Epirlə birlikdə öz əyalətinə çevirdilər.

Nəticə

Makedoniya müharibəsində iqtisadi və hərbi cəhətdən daha inkişaf etmiş Roma qələbə çaldı. Roma ordusu o dövrün, strukturuna və qoşunların idarəolunmasına görə, ən yaxşı hərbi təşkilatı olaraq, öz hərbi və mühəndis təcrübəsi ilə güclü idi. Kinoskefala və Pidna yaxınlığındakı döyüşlərdə romalıların manipulyar taktikası makedon falanqası üzərində öz taktiki üstünlüyünü göstərdi. Legionun manipulyar düzülüşü Roma ordusunun həm düz, həm də kəsişən(yarğanlı) ərazidə yüksək manevr üstünlüyünü təmin edirdi, onun cəbhədən(frontal) və cinahdan(flanq) zərbələrini, arxadan zərbələrlə üzlaşmasını təmin edirdi. Romalılar falanqanın yaranmış dəliklərinə girmək və onu hissə-hissə məhv etmək imkanı əldə edirdilər. Məsələn Pidna döyüşü. Romalıların üç sıraya düzülüşü hucumda qüvvələrini artırmaq imkanı verirdi. Müharibələrin nəticələrinə Romanın diplomatiyasının da təziri güclü oldu. O Makedoniyanın öz daxilində Filipə və Perseyə qarşı olan əyyanlardan, özünə müttəfiqlər tapmağa bacarmışdı və yunanların azadlıq arzularından da yararlanmışdı.

Mənbə

  • Советская военная энциклопедия Москва 1980 Военное издательство министерства обороны СССР T. 5 səh. 86

makedoniya, müharibələri, makedon, müharibələri, əsrlər, roma, ilə, makedoniya, arasında, yunanıstan, üzərində, heqemoniya, uğrunda, gedən, makedoniyanın, darmadağın, olunması, ilə, bitən, üç, müharibə, kanna, döyüşündən, sonra, makedoniya, çarı, filipp, maked. Makedon muharibeleri e e III II esrler Roma ile Makedoniya arasinda Yunanistan uzerinde heqemoniya ugrunda geden ve Makedoniyanin darmadagin olunmasi ile biten uc muharibe Kanna doyusunden sonra Makedoniya cari V Filipp Makedoniyali Romaya qarsi Hanniballa ittifaqa daxil oldu Makedoniya Iliriya uzerinde heqemonlugunu qurmaq Adriatika sahillerine cixmaq ve Kicik Asiyada oz erazilerini genislendirmek isteyirdi Mundericat 1 Birinci Makedon muharibesi e e 215 205 2 Ikinci Makedon muharibesi e e 200 197 3 Ucuncu Makedon muharibesi e e 171 168 4 Netice 5 MenbeBirinci Makedon muharibesi e e 215 205 RedakteRomalilarin esas quvveleri Italiyada Hanniballa mesgul olduqlari ucun Balkanlardaki emeliyatlara kicik qosun ayrilmisdi Lakin say ustunluyune malik makedoniyalilar qetiyetsiz hereket edirdiler romalilar ise kifayet qeder quvvelerinin olmamasindan ellinistik alemde bas veren Makedoniya eleyhine cixislari her cure destekleyirdiler E e 205 ci ilde muharibe sulhle bitdi lakin Roma ile Makedoniya arasindaki munasibetler tenzimlenmemis qaldi Buna baxmayaraq Roma Yunanistana oz tesirini artira bildi Ikinci Makedon muharibesi e e 200 197 RedakteIkinci Punik muharibesindeki e e 218 201 qelebesinden sonra Roma Balkanlarda oz isgalci siyasetini feallasdirdi ve Makedoniyani Karfagenle elaqelerde onun muttefiqlerine hucumlarda ve belelikle muqavileni pozmaqda sucladi Bu vaxt erzinde Makedoniyanin daxili quvveleri tukenmisdi olkenin daxilinde cara qarsi muxalifet artirdi Roma ile muharibe populyar deyildi V Filippin Roma ile anlasmaq cehdleri bosa cixdi Helledici doyus e e 197 ci ilde Fessaliyada Kinoskefala yaxinliginda bas verdi Tit Kvinksi Flamininin romali qosunu Filippin ordusunu darmadagin etdi Sulh anlasmasina gore Makedoniya Fessaliyani ve Korinfi itirirdi qalibe 6 gemidin basqa butun donanmasini tehvil verirdi 1000 talant kontribusiya odeyirdi butun esirleri qaytarirdi ordusunu 5 min eskere qeder endirirdi Romadan icazesiz muharibe aparmamali idi yunan seherlerinin azadligini tanimali idi Yunanistan azad elan olundu faktiki olaraq ise Romanin hakimiyeti altina dusdu Ucuncu Makedon muharibesi e e 171 168 RedakteV Filippin olumunden sonra onun oglu Persey Roma ile muharibeye hazirlasmaga basladi O romayonlu makedon eyyanlarinin muqavimetini qirdi olkenin iqtisadiyatini mohkemlendirdi 40 minlik ordu yaratdi ve Roma ile dusmen olan olkelerle o cumleden Karfagenle elaqeler yaratdi Roma senati onu evvelki muqavilelerin pozulmasinda sucladi Ucuncu Makedon muharibesi basladi 30 minlik romali ordusu Makedoniyaya endi Evvelce herbi emeliyatlar romalilar ucun ugurlu olmadi lakin e e 168 ci il 22 iyunda Lusi Emili Pavelin basciligi ile Roma legionlari Pidna yaxinliginda Makedoniyali Perseyin qosunlarini darmadagin etdi Persey qacdi sonra ise esir dusdu Roma ordusu olkeni isgal etdi ve yagmaladi Roma senati Makedoniyada car hakimiyetini legv etdi olkeni bir birinden ayiraraq ozunden asili 4 daireye boldu E e 149 cu ilde Makedoniyada Romaya qarsi usyan qalxdi Romalilar usyani yatirdilar ve e e 148 ci ilde Makedoniyani Ilirya ve Epirle birlikde oz eyaletine cevirdiler Netice RedakteMakedoniya muharibesinde iqtisadi ve herbi cehetden daha inkisaf etmis Roma qelebe caldi Roma ordusu o dovrun strukturuna ve qosunlarin idareolunmasina gore en yaxsi herbi teskilati olaraq oz herbi ve muhendis tecrubesi ile guclu idi Kinoskefala ve Pidna yaxinligindaki doyuslerde romalilarin manipulyar taktikasi makedon falanqasi uzerinde oz taktiki ustunluyunu gosterdi Legionun manipulyar duzulusu Roma ordusunun hem duz hem de kesisen yarganli erazide yuksek manevr ustunluyunu temin edirdi onun cebheden frontal ve cinahdan flanq zerbelerini arxadan zerbelerle uzlasmasini temin edirdi Romalilar falanqanin yaranmis deliklerine girmek ve onu hisse hisse mehv etmek imkani elde edirdiler Meselen Pidna doyusu Romalilarin uc siraya duzulusu hucumda quvvelerini artirmaq imkani verirdi Muharibelerin neticelerine Romanin diplomatiyasinin da teziri guclu oldu O Makedoniyanin oz daxilinde Filipe ve Perseye qarsi olan eyyanlardan ozune muttefiqler tapmaga bacarmisdi ve yunanlarin azadliq arzularindan da yararlanmisdi Menbe RedakteSovetskaya voennaya enciklopediya Moskva 1980 Voennoe izdatelstvo ministerstva oborony SSSR T 5 seh 86Menbe https az wikipedia org w index php title Makedoniya muharibeleri amp oldid 3660480, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.