Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Məmlüklər ərəb. مملوك [təkdə] 'məxsus', ərəb. مماليك [cəmdə]) — Misirdə türk, çərkəz və abxaz əsilli əsirlərdən təşkil olunmuş qulam qvardiyası. Bu qvardiyanın idarə etdiyi dövləti sülalə (1250–1517).
Tarixi
Məmlük söz mənasıyla ağ kölə deməkdir. Ancaq bu söz zamanla bir termini ifadə etmişdi. Savaş əsiri və ya satın alınanlardan təşkil olunan hökmdarın muhafız birliklərinə bu ad verilmişdir. İlk dəfə Abbasi xəlifələri türk əsilli Məmlükləri ordu sıralarına cəlb etmiş, zamanla bunlar güclənərək öz dövlətlərini qurmuşlar. Misirdə qurulan Tulunoğulları (Tulunlular) və Ixşidilər (Axşidlər) belə ortaya çıxmışdılar.
Misirdə qurulan Məmlük dövlətinin qurucusu İzzəddin Aybək də, Məmlük adı verilən Türkman əsilli sərkərdələrdən biriydi. Əyyübilərin son hökmdarı ölüncə taxta, xanımı Şəcərüddür keçmişdi. Ancaq bu durum hərbçilər və əyanlar arasında xoş qarşılanmadığından O, İzzəddin Aybək ilə evləndi. Ordu, İzzəddin Aybəki sultan elan etdi. Beləcə Əyyübilər sülaləsinə son verilmiş oldu (1250). Məmlüklər, Xaçlıları və o zamana qədər yenilməyən, məğlubiyyətin nə olduğunu bilməyən monqolları durduraraq, səlcuqlulardan sonra İslam dünyasının qoruyuculuğunu ələ aldılar. Aybəkdən sonra taxta çıxan Sultan Qotaz, Monqol-Erməni və Xaçlı müttəfiq ordusunu Eyn-Cəllüd savaşında məğlub etmişdi (1260). Bir Qıpçaq türkü olan Baybars, Suriyanı xaçlılardan (səlibçilərdən) qurtarmış, monqollara qarşı uğurlar qazanmışdır. Monqolların Abbasi xəlifəsini öldürməsinə görə, eyni ailədən birini xəlifə elan edərək , xəlifəliyi Misirə köçürmüşdü. Dönəminin ən güclü dövləti halına gələn məmlüklər arasında zamanla iç çəkişmələr başlamış və bu durumdan faydalanan çərkəz qulamları dövləti ələ keçirmişdir (1382). Osmanlı padşahı Yavuz Sultan Səlim, Misiri alaraq bu dövləti süquta uğratmışdır (1517).
Xarici keçidlər
![image]()
Vikianbarda Məmlüklər ilə əlaqəli mediafayllar var.- Тюркские и кавказские воины и правители. Мамлюки в истории Ислама 2010-10-26 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Memlukler ereb مملوك tekde mexsus ereb مماليك cemde Misirde turk cerkez ve abxaz esilli esirlerden teskil olunmus qulam qvardiyasi Bu qvardiyanin idare etdiyi dovleti sulale 1250 1517 TarixiMemluk bayragiXVI esr Memluk suvarisi Memluk soz menasiyla ag kole demekdir Ancaq bu soz zamanla bir termini ifade etmisdi Savas esiri ve ya satin alinanlardan teskil olunan hokmdarin muhafiz birliklerine bu ad verilmisdir Ilk defe Abbasi xelifeleri turk esilli Memlukleri ordu siralarina celb etmis zamanla bunlar guclenerek oz dovletlerini qurmuslar Misirde qurulan Tulunogullari Tulunlular ve Ixsidiler Axsidler bele ortaya cixmisdilar Misirde qurulan Memluk dovletinin qurucusu Izzeddin Aybek de Memluk adi verilen Turkman esilli serkerdelerden biriydi Eyyubilerin son hokmdari olunce taxta xanimi Seceruddur kecmisdi Ancaq bu durum herbciler ve eyanlar arasinda xos qarsilanmadigindan O Izzeddin Aybek ile evlendi Ordu Izzeddin Aybeki sultan elan etdi Belece Eyyubiler sulalesine son verilmis oldu 1250 Memlukler Xaclilari ve o zamana qeder yenilmeyen meglubiyyetin ne oldugunu bilmeyen monqollari durduraraq selcuqlulardan sonra Islam dunyasinin qoruyuculugunu ele aldilar Aybekden sonra taxta cixan Sultan Qotaz Monqol Ermeni ve Xacli muttefiq ordusunu Eyn Cellud savasinda meglub etmisdi 1260 Bir Qipcaq turku olan Baybars Suriyani xaclilardan selibcilerden qurtarmis monqollara qarsi ugurlar qazanmisdir Monqollarin Abbasi xelifesini oldurmesine gore eyni aileden birini xelife elan ederek xelifeliyi Misire kocurmusdu Doneminin en guclu dovleti halina gelen memlukler arasinda zamanla ic cekismeler baslamis ve bu durumdan faydalanan cerkez qulamlari dovleti ele kecirmisdir 1382 Osmanli padsahi Yavuz Sultan Selim Misiri alaraq bu dovleti suquta ugratmisdir 1517 Xarici kecidlerVikianbarda Memlukler ile elaqeli mediafayllar var Tyurkskie i kavkazskie voiny i praviteli Mamlyuki v istorii Islama 2010 10 26 at the Wayback Machine