Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kəlləşəkilli haf (lat. Manduca atropos ) — pulcuqqanadlılar dəstəsinin nəsli kəsilməkdə olan növü.
| Kəlləşəkilli haf | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
| XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin | ||||
| ||||
Qısa təsviri
Avropa və Qafqazda yayılmış haflar fəsilənin ən iri nümayəndəsi olub, qanadları açıq halda 120-130 mm-ə çatır. Kəpənəyin adı onun beli üzərindəki insan kəlləsinə bənzər sarı rəngli naxışla əlaqədardır.
Yayılması
Uzaq Şimal istisna edilməklə, bütün Avropa, Kanar və Azor adaları, Kiçik Asiya, Afrika və Qafqaz, Azərbaycanda Abşeron, Kür-Araz düzənliyi, Böyük və Kiçik Qafqazın dağ ətəkləri, Laçın, Şuşa (Daşaltı dərəsi, Əsgəran), Talış (Lerik), Naxçıvan MR (Ordubad).
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Evritop növdür (hər yerdə yayılmışdır). Kəpənəklər aprel-may və avqust-sentyabrda uçuşur. İldə iki nəsil verir. Tırtılları quşüzümü, kartof, yabanı jasmin və dəlibənk yarpaqları ilə qidalanır, iyun-iyul və sentyabr-oktyabr aylarında inkişaf edir. Onların uzunluğu 15 sm-ə çatır. Puplaşma torpaqda gedir. İkinci nəslin pupları qışlayır. Pulcuqqanadlılar dəstəsində yeganə növdür ki, kəpənəyi siçan civiltisinə oxşar səs çıxartmaq qabiliyyətinə malikdir. Kəpənəklər çox vaxt arı pətəyinə girib, bal ilə qidalanır.
Sayı
R.Əffəndi tərəfindən 2 kəpənəyi qeydə alınmışdır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Kəpənəyin yayıldığı ərazilərdən olan işğal altındakı Laçın və Şuşada populyasiyanın vəziyyəti barədə məlumat yoxdur. Yaşayış yerlərində sayının azalmasına səbəblərindən biri də tarlalarda kimyəvi gübrələrdən istifadə edilməsidir. Kolleksiyaçılar tərəfindən tutulması da kəpənəyin sayına mənfi təsir göstərən amillərdəndir.
Qorunması üçün qəbul olunmuş tədbirlər
"Nadir həşəratlar" kitabında qorunması təklif edilmişdir. Azərbaycanın Qırmızı kitabının I nəşrinə daxil edilmişdir. Yayıldığı ərazilərə müntəzəm monitorinqlər təşkil edilməlidir. Süni surətdə artırılaraq təbiətə buraxılmalıdır. Tutulması hər yerdə ciddi qadağan edilməlidir.
İstinadlar
- Ламперт К., Холодковский Н. Атлас Бабочек и гусениц Европы и отчасти Русско-Азиатских владений. С. Петербург, изд. А.Ф.Деврiена, 1913, с. 232 - 233;
- Azərbaycan Respublikasının "QIRMIZI KİTABI", II cild, Fauna, Bakı 2013
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kellesekilli haf lat Manduca atropos pulcuqqanadlilar destesinin nesli kesilmekde olan novu Kellesekilli haf Elmi tesnifat XETA latin parametri doldurulmayib Beynelxalq elmi adi XETA HAQQINDA MELUMAT Bu parametr doldurulmayib latinSeklin VikiAnbarda axtarisi Mundericat 1 Qisa tesviri 2 Yayilmasi 3 Yasayis yeri ve heyat terzi 4 Sayi 5 Mehdudlasdirici amiller 6 Qorunmasi ucun qebul olunmus tedbirler 7 Istinadlar 8 Hemcinin baxQisa tesviriredakteAvropa ve Qafqazda yayilmis haflar fesilenin en iri numayendesi olub qanadlari aciq halda 120 130 mm e catir Kepeneyin adi onun beli uzerindeki insan kellesine benzer sari rengli naxisla elaqedardir YayilmasiredakteUzaq Simal istisna edilmekle butun Avropa Kanar ve Azor adalari Kicik Asiya Afrika ve Qafqaz Azerbaycanda Abseron Kur Araz duzenliyi Boyuk ve Kicik Qafqazin dag etekleri Lacin Susa Dasalti deresi Esgeran Talis Lerik Naxcivan MR Ordubad Yasayis yeri ve heyat terziredakteEvritop novdur her yerde yayilmisdir Kepenekler aprel may ve avqust sentyabrda ucusur Ilde iki nesil verir Tirtillari qusuzumu kartof yabani jasmin ve delibenk yarpaqlari ile qidalanir iyun iyul ve sentyabr oktyabr aylarinda inkisaf edir Onlarin uzunlugu 15 sm e catir Puplasma torpaqda gedir Ikinci neslin puplari qislayir Pulcuqqanadlilar destesinde yegane novdur ki kepeneyi sican civiltisine oxsar ses cixartmaq qabiliyyetine malikdir Kepenekler cox vaxt ari peteyine girib bal ile qidalanir 1 SayiredakteR Effendi terefinden 2 kepeneyi qeyde alinmisdir Mehdudlasdirici amillerredakteKepeneyin yayildigi erazilerden olan isgal altindaki Lacin ve Susada populyasiyanin veziyyeti barede melumat yoxdur Yasayis yerlerinde sayinin azalmasina sebeblerinden biri de tarlalarda kimyevi gubrelerden istifade edilmesidir Kolleksiyacilar terefinden tutulmasi da kepeneyin sayina menfi tesir gosteren amillerdendir 2 Qorunmasi ucun qebul olunmus tedbirlerredakte Nadir heseratlar kitabinda qorunmasi teklif edilmisdir Azerbaycanin Qirmizi kitabinin I nesrine daxil edilmisdir Yayildigi erazilere muntezem monitorinqler teskil edilmelidir Suni suretde artirilaraq tebiete buraxilmalidir Tutulmasi her yerde ciddi qadagan edilmelidir Istinadlarredakte Lampert K Holodkovskij N Atlas Babochek i gusenic Evropy i otchasti Russko Aziatskih vladenij S Peterburg izd A F Devriena 1913 s 232 233 Azerbaycan Respublikasinin QIRMIZI KITABI II cild Fauna Baki 2013Hemcinin baxredakte Menbe https az wikipedia org w index php title Kellesekilli haf amp oldid 6941271