fbpx
Wikipedia

Kəlləşəkilli haf

Kəlləşəkilli haf (lat. Manduca atropos ) — pulcuqqanadlılar dəstəsinin nəsli kəsilməkdə olan növü.

?Kəlləşəkilli haf
Manduca atropos
Elmi təsnifat
Aləmi:Heyvanlar
Yarımaləm:Eumetazoylar
Bölmə:İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:İlkağızlılar
Ranqsız:Ecdysozoa
Tip:Buğumayaqlılar
Sinif:Həşəratlar
Dəstə:Pulcuqluqanadlılar
Növ: Kəlləşəkilli haf
Elmi adı
Manduca atropos Linnaeus, 1758
Mühafizə statusu
Son həddə çatmışlar
Critically Endangered (IUCN 3.1) Critically Endangered: ???

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı

Qısa təsviri

AvropaQafqazda yayılmış haflar fəsilənin ən iri nümayəndəsi olub, qanadları açıq halda 120-130 mm-ə çatır. Kəpənəyin adı onun beli üzərindəki insan kəlləsinə bənzər sarı rəngli naxışla əlaqədardır.

Yayılması

Uzaq Şimal istisna edilməklə, bütün Avropa, Kanar və Azor adaları, Kiçik Asiya, Afrika və Qafqaz, Azərbaycanda Abşeron, Kür-Araz düzənliyi, Böyük və Kiçik Qafqazın dağ ətəkləri, Laçın, Şuşa (Daşaltı dərəsi, Əsgəran), Talış (Lerik), Naxçıvan MR (Ordubad).

Yaşayış yeri və həyat tərzi

Evritop növdür (hər yerdə yayılmışdır). Kəpənəklər aprel-may və avqust-sentyabrda uçuşur. İldə iki nəsil verir. Tırtılları quşüzümü, kartof, yabanı jasmin və dəlibənk yarpaqları ilə qidalanır, iyun-iyul və sentyabr-oktyabr aylarında inkişaf edir. Onların uzunluğu 15 sm-ə çatır. Puplaşma torpaqda gedir. İkinci nəslin pupları qışlayır. Pulcuqqanadlılar dəstəsində yeganə növdür ki, kəpənəyi siçan civiltisinə oxşar səs çıxartmaq qabiliyyətinə malikdir. Kəpənəklər çox vaxt arı pətəyinə girib, bal ilə qidalanır.

Sayı

R.Əffəndi tərəfindən 2 kəpənəyi qeydə alınmışdır.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Kəpənəyin yayıldığı ərazilərdən olan işğal altındakı Laçın və Şuşada populyasiyanın vəziyyəti barədə məlumat yoxdur. Yaşayış yerlərində sayının azalmasına səbəblərindən biri də tarlalarda kimyəvi gübrələrdən istifadə edilməsidir. Kolleksiyaçılar tərəfindən tutulması da kəpənəyin sayına mənfi təsir göstərən amillərdəndir.

Qorunması üçün qəbul olunmuş tədbirlər

"Nadir həşəratlar" kitabında qorunması təklif edilmişdir. Azərbaycanın Qırmızı kitabının I nəşrinə daxil edilmişdir. Yayıldığı ərazilərə müntəzəm monitorinqlər təşkil edilməlidir. Süni surətdə artırılaraq təbiətə buraxılmalıdır. Tutulması hər yerdə ciddi qadağan edilməlidir.

Ədəbiyyat

  1. Ламперт К., Холодковский Н. Атлас Бабочек и гусениц Европы и отчасти Русско-Азиатских владений. С. Петербург, изд. А.Ф.Деврiена, 1913, с. 232 - 233;
  2. Миляновский Е.С. Фауна чешуекрылых Абхазии. Сухуми, 1964, 190 с.;
  3. Эффенди Р.М. Высшие чешуекрылые Азербайджана, Автореф. дис. канд. биол. наук, Баку, 1971, 24 с.; 4. Staudinger O. Catalog der Lepidopteren des palaearctischen Faunengebietes. I Theil. Berlin, 1901, 411 p.
  4. Azərbaycan Respublikasının Qırmızı kitabı. II cild. Fauna. Bakı: 2013

İstinadlar

  1. Ламперт К., Холодковский Н. Атлас Бабочек и гусениц Европы и отчасти Русско-Азиатских владений. С. Петербург, изд. А.Ф.Деврiена, 1913, с. 232 - 233;
  2. Azərbaycan Respublikasının "QIRMIZI KİTABI", II cild, Fauna, Bakı 2013

Xarici keçidlər

  • Kəlləşəkilli haf

Həmçinin bax

kəlləşəkilli, manduca, atropos, pulcuqqanadlılar, dəstəsinin, nəsli, kəsilməkdə, olan, növü, manduca, atroposelmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, ilkağızlılarranqsız, ecdysozoatip, buğumayaqlılarsinif. Kellesekilli haf lat Manduca atropos pulcuqqanadlilar destesinin nesli kesilmekde olan novu Kellesekilli hafManduca atroposElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme IlkagizlilarRanqsiz EcdysozoaTip BugumayaqlilarSinif HeseratlarDeste PulcuqluqanadlilarNov Kellesekilli hafElmi adiManduca atropos Linnaeus 1758Muhafize statusuSon hedde catmislarCritically Endangered IUCN 3 1 Critically Endangered VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisi Mundericat 1 Qisa tesviri 2 Yayilmasi 3 Yasayis yeri ve heyat terzi 4 Sayi 5 Mehdudlasdirici amiller 6 Qorunmasi ucun qebul olunmus tedbirler 7 Edebiyyat 8 Istinadlar 9 Xarici kecidler 10 Hemcinin baxQisa tesviri RedakteAvropa ve Qafqazda yayilmis haflar fesilenin en iri numayendesi olub qanadlari aciq halda 120 130 mm e catir Kepeneyin adi onun beli uzerindeki insan kellesine benzer sari rengli naxisla elaqedardir Yayilmasi RedakteUzaq Simal istisna edilmekle butun Avropa Kanar ve Azor adalari Kicik Asiya Afrika ve Qafqaz Azerbaycanda Abseron Kur Araz duzenliyi Boyuk ve Kicik Qafqazin dag etekleri Lacin Susa Dasalti deresi Esgeran Talis Lerik Naxcivan MR Ordubad Yasayis yeri ve heyat terzi RedakteEvritop novdur her yerde yayilmisdir Kepenekler aprel may ve avqust sentyabrda ucusur Ilde iki nesil verir Tirtillari qusuzumu kartof yabani jasmin ve delibenk yarpaqlari ile qidalanir iyun iyul ve sentyabr oktyabr aylarinda inkisaf edir Onlarin uzunlugu 15 sm e catir Puplasma torpaqda gedir Ikinci neslin puplari qislayir Pulcuqqanadlilar destesinde yegane novdur ki kepeneyi sican civiltisine oxsar ses cixartmaq qabiliyyetine malikdir Kepenekler cox vaxt ari peteyine girib bal ile qidalanir 1 Sayi RedakteR Effendi terefinden 2 kepeneyi qeyde alinmisdir Mehdudlasdirici amiller RedakteKepeneyin yayildigi erazilerden olan isgal altindaki Lacin ve Susada populyasiyanin veziyyeti barede melumat yoxdur Yasayis yerlerinde sayinin azalmasina sebeblerinden biri de tarlalarda kimyevi gubrelerden istifade edilmesidir Kolleksiyacilar terefinden tutulmasi da kepeneyin sayina menfi tesir gosteren amillerdendir 2 Qorunmasi ucun qebul olunmus tedbirler Redakte Nadir heseratlar kitabinda qorunmasi teklif edilmisdir Azerbaycanin Qirmizi kitabinin I nesrine daxil edilmisdir Yayildigi erazilere muntezem monitorinqler teskil edilmelidir Suni suretde artirilaraq tebiete buraxilmalidir Tutulmasi her yerde ciddi qadagan edilmelidir Edebiyyat RedakteLampert K Holodkovskij N Atlas Babochek i gusenic Evropy i otchasti Russko Aziatskih vladenij S Peterburg izd A F Devriena 1913 s 232 233 Milyanovskij E S Fauna cheshuekrylyh Abhazii Suhumi 1964 190 s Effendi R M Vysshie cheshuekrylye Azerbajdzhana Avtoref dis kand biol nauk Baku 1971 24 s 4 Staudinger O Catalog der Lepidopteren des palaearctischen Faunengebietes I Theil Berlin 1901 411 p Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi kitabi II cild Fauna Baki 2013Istinadlar Redakte Lampert K Holodkovskij N Atlas Babochek i gusenic Evropy i otchasti Russko Aziatskih vladenij S Peterburg izd A F Devriena 1913 s 232 233 Azerbaycan Respublikasinin QIRMIZI KITABI II cild Fauna Baki 2013Xarici kecidler RedakteKellesekilli hafHemcinin bax RedakteQafqaz ilbizyeyen fisqirdani Talis brameyasi Yasil torpaq sovkasiMenbe https az wikipedia org w index php title Kellesekilli haf amp oldid 5327296, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.