fbpx
Wikipedia

Kosmik toz

Avqust 21, 2021

Kosmik toz —kənar toz və ya kosmik tozu da adlandırılan, kosmosda, eləcə də dünyanın bütün yerlərində mövcud olan tozdur. Ən kosmik toz hissəcikləri bir neçə molekul arasında 0.1 μm ölçüsündədir. Kosmosdakı bütün tozun kiçik bir hissəsi, ulduzlardan ayrılan maddələr kimi qatılaşdırılmış daha böyük refrakter minerallardan ibarətdir. Bu "stardust" adlanır və aşağıdakı ayrı bir hissəyə daxil edilir. Yerə düşən toz yoğunluğu 10–16 kg (0.1 pg) və 10-4kq (100 mg) arasındakı kütləsi olan hər bir taxıl ilə təxminən 10-6 / m3dir.

Kosmik tozu daha çox astronomik yerə görə fərqlənə bilər: intergalactic toz, interstellar tozu, planetar toz (zodiacal buludda) və sirkplanınetsiz toz (məsələn, planetar bir zolaqda). Günəş sistemində, planetlərarası toz zodiacal işıq yaradır. Günəş sistemi tozunun qaynaqları quyruqlu toz, asteroid toz, Kuiper kəmərindən toz və Günəş sistemi içərisindən keçən şaquli toz daxildir. Sözsüz ki, planetin yer üzündə aşkar olunmuş materialları təsvir etmək üçün terminoloji heç bir konkret tətbiq edilməmişdir. Bir təxminlə, hər il 40.000 ton kosmik toz Yer üzünə çatır. 2011-ci ilin oktyabrında elm adamları kosmik tozun təbii və sürətlə, ulduzlar tərəfindən yaradıla biləcəyi kompleks orqanik maddələr (qarışıq aromatik-alifatik strukturlu amorf üzvi maddələr) olduğunu bildirmişlər.

2014-cü ilin avqust ayında elm adamları 2006-cı ildə Yerə qayıtdıqdan sonra Kosmik toz kosmik gəmisindən ehtimal olunan qitələrarası toz hissəciklərinin toplanmasını açıqladılar. 2017-ci ilin martında elm adamları bildirdilər ki, planetin yer üzündə olan toz hissəcikləri planetin bütün ərazilərində təsvir edilmişdir. Tədqiqatçılardan birinə görə, "Bir dəfə mən nə axtaracağımı bilirdim, onları hər yerdə tapdım."

Tədqiqat və əhəmiyyəti

 
Artist’s impression of dust formation around a supernova explosion

Kosmik toz bir zamanlar astronomlara yalnız biraz narahatlıq idi, çünki onlar müşahidə etmək istədikləri obyektləri qarışdırdılar. İnfraqırmızı astronomiya başladığında, toz hissəciklərinin astrofizik proseslərin əhəmiyyətli və həyati komponentləri olduğu müşahidə edildi. Onların təhlili Günəş sisteminin meydana gəlməsi kimi hadisələr haqqında məlumatları ortaya qoyur. Məsələn, kosmik toz bir ulduz həyatının sonuna yaxınlaşdıqda kütlə itkisini idarə edə bilər, ulduzun formalaşmasının erkən mərhələlərində iştirak edir və planetlərin meydana gəlməsini təmin edir. Günəş sistemində toz zodiacal işıqda, Saturnun B üzük spikeri, Yupiter, Saturn, Uran və Neptündə xarici yayılmış planetar üzüklər və kometlərin böyük rolunu oynayır.

 
Three Bands of Light

Tozun tədqiqi müxtəlif elmi sahələri bir araya gətirən əsas məsələdir: fizika (solid-dövlət, elektromaqnit nəzəriyyəsi, yerüstü fizika, statistik fizika, termal fizika), fraktal matematik, kimya (taxıl səthlərində kimyəvi reaksiyalar), meteoritika astronomiya və astrofizikanın hər bir filialı kimidir. Bu fərqli tədqiqat sahələri aşağıdakı mövzu ilə əlaqələndirilə bilər: kosmik toz hissəcikləri dövri olaraq inkişaf edir; kimyəvi, fiziki və dinamik şəkildə. Təmiz təkamül, kainatın materialları təkrarlayan yolları izləyir, bir çox insanların tanış olduğu gündəlik emal addımlarına oxşar proseslərdə: istehsal, saxlama, emal, toplama, istehlak və çıxarmaqdır. Müxtəlif bölgələrdə kosmik tozun müşahidələri və ölçüləri Kainatın təkrar emal proseslərində əhəmiyyətli bir fikirdir; molekulyar buludlardakı yayılmış interstellar mühitinin buludlarında, gənc miras obyektlərin tündkürən tozunda və astronomların ən geri çevrilən vəziyyətdə olduğu kimi, günəş sistemi kimi düşünən planet sistemlərində. Astronomlar həyatının müxtəlif mərhələlərində toz gözlemsel 'anılarını' yığır və zaman keçdikcə Kainatın mürəkkəb təkrarlanan addımlarının daha tam bir filmini təşkil edir.

Üzə çıxarma metodları.

Kosmik toz kosmik toz hissəciklərinin radiativ xüsusiyyətlərini istifadə edən dolayı üsullarla aşkar edilə bilər.

Kosmik toz birbaşa toplama metodları və müxtəlif toplama yerləri ilə birbaşa ('in-situ') aşkar edilə bilər. Yer atmosferinə daxil olmayan qeyri-maddi materialların gündəlik axını təxminləri 5 ilə 300 ton arasındadır.

 
Andromeda Galaxy shot from the GALEX Orbiter, produced by the California Institute of Technology.

NASA stratosferik uçan təyyarələrin qanadları altında plitə kollektorları istifadə edərək yer atmosferində ulduz toz hissəciklərinin nümunələrini toplayır. Torpaq nümunələri də böyük Yer buz kütlələri (Anarktı və Qrinland / Arctic) və dərin dəniz çöküntülərində yerüstü çöküntülərdən toplanır.

 
Observing the sky from 30°S.

Planetlərarası məkanda planetik kosmik gəmisində toz detektorları qurulmuş və uçub, indi bəziləri uçub, daha çox uçmaq üçün tikilirlər. Planetlərarası məkanda (odatda 10–40 km / s) olan toz hissəciklərinin böyük orbital sürəti toxunulmaz parçacıqların tutulması problemli olur. Bunun əvəzində, in-situ toz detektorları toz hissəciklərinin alət üzərində yüksək sürət təsirinə bağlı parametrləri ölçmək üçün hazırlanır və sonra laboratoriya kalibrləmə vasitəsilə partikulyarların fiziki xüsusiyyətlərini (adətən kütlə və sürət) əldə edirlər (yəni təsirli sürətlənmiş parçacıqlar tanınmış xassələri toz detektorunun laboratoriya kopyasına qoyur). İllərdə toz detektorları başqaları arasında vuruş işığı, səs siqnalı və təsir ionlaşması ölçülmüşdür. Bu yaxınlarda Kosmik tozdakı aləti aşağı yoğunluqda aerogelde pozulmuş parçacıkqları tutdu.

Keçmişdə toz detektorları Yer orbitində LDEF, EURECA və Gorid peykləri üzrə HEOS-2, Helios, Pioneer 10, Pioneer 11, Giotto və Galileo kosmik missiyaları üzərində uçdu və bəzi alimlər Voyager 1 və 2 nəhəng Langmuir kimi kosmik tozu birbaşa nümunə götürür. Hazırda toz detektorları Ulysses, Cassini, Proba, Rosetta, Stardust və New Horizons kosmos vasitəsi üzərində uçur. Yerdəki toplanan toz və ya kosmosda daha çox toplanmış və nümunə dönmə məkanlarının geri qaytarılması ilə dünyanın hər yerində öz laboratoriyalarında toz alimləri tərəfindən təhlil edilir. NASA Houston ASC-də kosmik toz üçün bir böyük saxlama qurğu var.

Planetlərarası məkanda planetik kosmik gəmisində toz detektorları qurulmuş və uçub, indi bəziləri uçub, daha çox uçmaq üçün tikilirlər. Planetlərarası məkanda (odatda 10–40 km / s) olan toz hissəciklərinin böyük orbital sürəti toxunulmaz parçacıqların tutulması problemli olur. Bunun əvəzində, in-situ toz detektorları toz hissəciklərinin alət üzərində yüksək sürət təsirinə bağlı parametrləri ölçmək üçün hazırlanır və sonra laboratoriya kalibrləmə vasitəsilə partikulyarların fiziki xüsusiyyətlərini (adətən kütlə və sürət) əldə edirlər (yəni təsirli sürətlənmiş parçacıqlar tanınmış xassələri toz detektorunun laboratoriya kopyasına qoyur). İllərcə toz detektorları başqaları arasında vuruş işığı, səs siqnalı və təsir ionlaşması ölçülmüşdür. Bu yaxınlarda Kosmik tozdakı toz aləti aşağı yoğunlukta aerogelde bozulmuş parçacıqları tutdu.

Keçmişdə toz detektorları Yer orbitində LDEF, EURECA və Gorid peykləri üzrə HEOS-2, Helios, Pioneer 10, Pioneer 11, Giotto və Galileo kosmik missiyaları üzərində uçdu və bəzi alimlər Voyager 1 və 2 nəhəng Langmuir kimi kosmik kosmik tozu birbaşa nümunə götürür. Hazırda toz detektorları Ulysses, Cassini, Proba, Rosetta, Stardust və New Horizons kosmos vasitəsi üzərində uçur. Yerdəki toplanan toz və ya kosmosda daha çox toplanmış və nümunə dönmə məkanlarının geri qaytarılması ilə dünyanın hər yerində öz laboratoriyalarında toz alimləri tərəfindən təhlil edilir. NASA Houston ASC-də kosmik toz üçün bir böyük saxlama qurğu var....

İnfraqırmızı işıq, kosmik toz buludlarına nüfuz edə bilər və ulduz təbəqələrinin bölgələrinə mərkəzlərinə nəzər salmağa imkan verir. NASA-nın Spitzer Space Telescope kosmosa açılan ən böyük infraqırmızı teleskopdur. Spitzer Space Telescope (əvvəlki SIRTF, Space Infrared Telescope Facility) 25 Avqust 2003-cü ildə Cape Canaveral, Florida-dan Delta raket tərəfindən kosmosa buraxılmışdır. Missiyasında Spitzer, infraqırmızı enerji və ya istilik , dalğalar 3 ilə 180 mikrometre arasındakı məkanda obyektlər tərəfindən yayılır. Bu infraqırmızı radiasiyanın əksəriyyəti Yer atmosferi tərəfindən bloklanır və yerdən müşahidə edilə bilməz. Spitzerin tapıntıları artıq kosmik tozun işlərini canlandırdı. Spitzer qrupunun son hesabatında kosmik tozun süpermasiyalı qara dəliyin yaxınlığında meydana gəldiyini göstərir.

Digər bir aşkarlama mexanizmi polarimetrdir. Toz taxılları sferik deyildir və toz buludlarından keçən gözyaşardıcı şüaya malik olan interstellar maqnit sahələrinə uyğunlaşırlar. Kosmik qırmızılığın aşkarlana biləcəyi həssas olmayan yaxınlıqdakı interstellar məkanında, Yerli Bubble içərisində toz strukturunu toplamaq üçün yüksək həssaslıqlı optik polarimetri istifadə edilmişdir.

Radiativ xüsusiyyətlər.

 
A glowing jet from a young star

Bir toz hissəcikləri elektromaqnit şüalanma ilə elektromaqnit radiasiyasının dalğa uzunluğundan və taxıl xarakterindən asılı olaraq birləşir: onun qırılma indeksi, ölçüsü və s. Fərdi taxıl üçün radiasiya prosesi onun taxılın səmərəliliyinə təsir edən emissiyadır. Bundan başqa, emissivasiya prosesinin tükənməsi, səpilmə, absorbsiya və ya polarizasiya olub olmadığını göstərmək məcburiyyətindəyik. Radiasiya emissiyasının əyriləri bir neçə vacib imza toz emissiya edən və ya çəkən toz hissəciklərinin tərkibini müəyyənləşdirir.

Toz hissəcikləri tək-tək yüngülləşdirə bilər. İrəli səpələnmiş işıq, ulduzun / günəş işığından yolunu ayırmaqla yüngül bir şəkildə yönəldildiyini və geri səpilən yüngül işıq yansıdığını bildirir.

Radiasiya səpilmə və tükənməsi ("qarartma") toz toxuması ölçüləri haqqında faydalı məlumatlar verir. Məsələn, bir məlumatın içindəki obyekt (lər) irəli dağılmış görünən işıqda daha çox parlaqdırsa, biz hissəciklərin əhəmiyyətli bir hissəsinin diametrdə bir mikrometre olduğunu bilirik.

Uzun məruz qalmış görünən fotoşəkilləri olan toz parçacıqlarından işıq saçılması, əks olunan bulaqlarda olduqca nəzərə çarpır və fərdi hissəciklərin yüngül səpilmə xüsusiyyətləri haqqında ipucları verir. X-ray dalğalarına görə, bir çox elm adamları X-şüalarının dağılmasını tədqiq edir və bəziləri astronomik X-ray qaynaqlarının toza görə diffuz hallara sahib olacağını düşünürlər.

Ulduz tozu.

Ulduz tozu taxılları (meteoriticists tərəfindən presozit taxılları da adlandırılan ) yerüstü laboratoriyalarda çıxarıldıqları meteoritlər içərisindədir. Ulduztozu meteoritlərə daxil edilməzdən əvvəl interstellar mühitində tozun tərkib hissəsi idi. Meteoritlər, meteoritlər əvvəlcə dörd milyard il bundan əvvəl planetar akkreditasiya diskində toplandıqdan sonra həmin ulduztozlar taxıllarını saxlamışlar. Karbonlu xondritlər, xüsusilə, qardaşların verimli su anbarıdır.

Hər bir kosmik toz taxılını təşkil edən kimyəvi elementlərin yüksək qeyri-adi izotop tərkibinin laboratoriya ölçmələri ilə müxtəlif növ stardusta təsvir edilmişdir. Bu odadavamlı mineral taxıl əvvəllər uçucu birləşmələrlə örtülmüş ola bilər, lakin bu, yalnız həll olunmayan odadavamlı mineral tərkibləri tərkibində meteorit maddələri həll edərkən itirilir. Meteoritin əksəriyyətini həll etmədən taxıl göbəklərinin tapılması mümkün olmuşdur, lakin çətin və əmək qabiliyyətli olmuşdur (presosa taxıllarına baxın).

Ulduztoz taxılları içərisində izotopik əmsallardan nükleosintezin bir çox yeni aspekti aşkar edilmişdir. Ulduz əhəmiyyətli bir xüsusiyyəti taxılın ağır, refrakter, yüksək temperaturlu təbiətidir. Görkəmli silikon karbür, qrafit, alüminium oksidi, alüminium şpinel və digər yüksək dərəcədə yüksək temperaturda sərin küləklərdən və ya supernovanın daxili içərisində dekompressiya kimi soyuducu bir qazdan qurulacaq digər bərk maddələrdir. Onlar interstellar mühitində aşağı temperaturda yaranan qatı maddələrdən çox fərqlənirlər.

Ulduzlar arası mühitdə heç bir yerdə yaşamamaları gözlənilən onların ekstremal izotop tərkibi də vacibdir. Bu, həmçinin, izotoplardan əvvəl fərdi ulduzların qazlarından sıxılmış olan ulduztozunun interstellar mühiti ilə qarışdırmaqla seyreltilməsini nəzərdə tutur. Bunlar qaynaqlanan ulduzların təsbit edilməsinə imkan verir. Məsələn, silikon karbid (SiC) taxılları içərisindəki ağır elementlər AGB ulduzları S-prosesi nükleosintezinin əsas qaynağı olduğuna görə AGB-nin ulduzu qırmızı nəhəng küləklər içərisində onların yoğuşmalarına uyğun olaraq demək olar ki, təmiz S-proses izotoplarıdır və atmosferlər tərəfindən müşahidə olunur. astronomların qazma prosesində elementləri yüksək dərəcədə zənginləşdirilməlidir.

Digər bir dramatik nümunə adətən supernova kondensatları tərəfindən verilir, adətən SUNOCON (SUperNOva Condensate dən ) əlifbası ilə qısaldılmışdır, onları mükəmməl atmosferdə qatılaşdırılmış digər ulduztozlarından ayırmaq üçündür. SUNOCON'lar kalsiumda 44Ca olduqca böyük bir bolluq içərisindədirlər və 65 illik yarım ömrü olan çoxlu radioaktiv 44Ti tərkibində yoğunlaşdıqlarını nümayiş etdirirlər. SUNOCON, genişlənən supernova içərisində bir il yaxınlaşdıqda, lakin interstellar qazı ilə qarışdırmaq üçün lazım olan vaxtdan sonra soyuq bir radionuklid (xüsusilə 44Ca) halına gələcəkdə çıxan 44Ti nüvəli hələ də "canlı" (radioaktiv) idi. Onun kəşfi 1975-ci ildən bəri SUNOCON'ları bu şəkildə müəyyən etmək mümkün ola biləcəyini proqnozlaşdırdı. SiC SUNOCONs (supernovae'dan) yalnız AGB ulduzlarından SiC stardust kimi çox saydadir.

Stardustun özü (xüsusi ulduzlardan gələn SUNOCONs və AGB taxılları) kondensasiya edilmiş kosmik tozun təvazökar bir hissəsidir, bu da ümumi sıçrayışlı kütlələrin kütləsinin 0,1% -dən azını təşkil edir. Stardusta olan yüksək maraq, təkamül nəzəriyyəsinə və nüelosentezə aid olan yeni məlumatlardan gəlir.

Laboratoriyalar Yerin yaranmasından əvvəl mövcud olan qatıları tədqiq etmişlər . Xüsusilə 1970-ci illərdə kosmokimyanlar günəş sisteminin isti bir qaz kimi başlamasına əmin olduqları zaman bu imkansızdılar. yüksək temperatur ilə vaporize ediləcək hər hansı bir qatı maddədən məhrum olmuşdur. Stardustun mövcudluğu bu tarixi şəkili səhv göstərdi.

İstinadlar

  1. Broad, William J. (March 10, 2017). "Flecks of Extraterrestrial Dust, All Over the Roof". The New York Times. Retrieved March 10, 2017.
  2. Gengel, M.J.; Larsen, J.; Van Ginneken, M.; Suttle, M.D. (December 1, 2016). "An urban collection of modern-day large micrometeorites: Evidence for variations in the extraterrestrial dust flux through the Quaternary" (PDF). Bibcode:2017Geo....45..119G. doi:10.1130/G38352.1. Retrieved March 11, 2017.
  3. ↑ "Spacecraft Measurements of the Cosmic Dust Flux", Herbert A. Zook. doi:10.1007/978-1-4419-8694-8_5
  4. "Applications of the Electrodynamic Tether to Interstellar Travel" Gregory L. Matloff, Less Johnson, February, 2005
  5. Chow, Denise (26 October 2011). "Discovery: Cosmic Dust Contains Organic Matter from Stars". Space.com. Retrieved 2011-10-26.
  6. ScienceDaily Staff (26 October 2011). "Astronomers Discover Complex Organic Matter Exists Throughout the Universe". ScienceDaily. Retrieved 2011-10-27.
  7. Kwok, Sun; Zhang, Yong (26 October 2011). "Mixed aromatic–aliphatic organic nanoparticles as carriers of unidentified infrared emission features". Nature. 479 (7371): 80–3. Bibcode:2011Natur.479...80K. doi:10.1038/nature10542. PMID 22031328.
  8. Agle, DC; Brown, Dwayne; Jeffs, William (August 14, 2014). "Stardust Discovers Potential Interstellar Space Particles". NASA. Retrieved August 14, 2014.
  9. Starkey, Natalie (22 November 2013). "Your House is Full of Space Dust – It Reveals the Solar System's Story". Space.com. Retrieved 2014-02-16.
  10. Eberhard Grün (2001). Interplanetary dust. Berlin: Springer. ISBN 3-540-42067-3.
  11. Atkins, Nancy (March 2012), Getting a Handle on How Much Cosmic Dust Hits Earth, Universe Today
  12. Royal Astronomical Society, press release (March 2012), CODITA: measuring the cosmic dust swept up by the Earth (UK-Germany National Astronomy Meeting NAM2012 ed.), Royal Astronomical Society, archived from the original on 2013-09-20
  13. Markwick-Kemper, F.; Gallagher, S. C.; Hines, D. C.; Bouwman, J. (2007). "Dust in the Wind: Crystalline Silicates, Corundum, and Periclase in PG 2112+059". Astrophysical Journal. 668 (2): L107–L110. arXiv:0710.2225 . Bibcode:2007ApJ...668L.107M. doi:10.1086/523104.
  14. Cotton, D. V.; et al. (January 2016). "The linear polarization of Southern bright stars measured at the parts-per-million level". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 455: 1607–1628.
  15. Smith RK; Edgar RJ; Shafer RA (Dec 2002). "The X-ray halo of GX 13+1". Astrophys. J. 581(1): 562–69. arXiv:astro-ph/0204267 . Bibcode:2002ApJ...581..562S. doi:10.1086/344151.
  16. Zinner, E. (1998). "Stellar nucleosynthesis and the isotopic composition of premolar grains from primitive meteorites". Annu. Rev. Earth Planet. Sci. 26: 147–188. Bibcode:1998AREPS..26..147Z. doi:10.1146/annurev.earth.26.1.147.
  17. D. D. Clayton & L. R. Nittler (2004). "Astrophysics with Presolar Stardust". Annual Review of Astronomy and Astrophysics. 42 (1): 39–78. Bibcode:2004ARA&A..42...39C. doi:10.1146/annurev.astro.42.053102.134022.
  18. D. D. Clayton, Moon and Planets 19, 109 (1978)
  19. Clayton, Donald D. (2000). "Planetary solids older than the Earth". Science. 288 (5466): 619. doi:10.1126/science.288.5466.617f.
  20. Grossman, L. (1972). "Condensation in the primitive solar nebula". Geochim. Cosmochim. Acta. 36: 597–619.

Avqust 21, 2021
kosmik, məqalənin, mətnini, azərbaycan, dilinə, uyğunlaşdırmaq, lazımdır, məqalədə, cümlə, quruluşlarındakı, yanlışlıqları, orfoqrafik, səhvləri, düzəltdikdən, sonra, qaralama, şablonunu, silməyi, unutmayın, kənar, kosmik, tozu, adlandırılan, kosmosda, eləcə, . Bu meqalenin metnini Azerbaycan diline uygunlasdirmaq lazimdir Meqalede cumle quruluslarindaki yanlisliqlari ve orfoqrafik sehvleri duzeltdikden sonra qaralama az sablonunu silmeyi unutmayin Kosmik toz kenar toz ve ya kosmik tozu da adlandirilan kosmosda elece de dunyanin butun yerlerinde movcud olan tozdur 1 2 En kosmik toz hissecikleri bir nece molekul arasinda 0 1 mm olcusundedir Kosmosdaki butun tozun kicik bir hissesi ulduzlardan ayrilan maddeler kimi qatilasdirilmis daha boyuk refrakter minerallardan ibaretdir Bu stardust adlanir ve asagidaki ayri bir hisseye daxil edilir Yere dusen toz yogunlugu 10 16 kg 0 1 pg ve 10 4kq 100 mg arasindaki kutlesi olan her bir taxil ile texminen 10 6 m3dir 3 4 Kosmik tozu daha cox astronomik yere gore ferqlene biler intergalactic toz interstellar tozu planetar toz zodiacal buludda ve sirkplaninetsiz toz meselen planetar bir zolaqda Gunes sisteminde planetlerarasi toz zodiacal isiq yaradir Gunes sistemi tozunun qaynaqlari quyruqlu toz asteroid toz Kuiper kemerinden toz ve Gunes sistemi icerisinden kecen saquli toz daxildir Sozsuz ki planetin yer uzunde askar olunmus materiallari tesvir etmek ucun terminoloji hec bir konkret tetbiq edilmemisdir Bir texminle her il 40 000 ton kosmik toz Yer uzune catir 3 2011 ci ilin oktyabrinda elm adamlari kosmik tozun tebii ve suretle ulduzlar terefinden yaradila bileceyi kompleks orqanik maddeler qarisiq aromatik alifatik strukturlu amorf uzvi maddeler oldugunu bildirmisler 5 6 7 2014 cu ilin avqust ayinda elm adamlari 2006 ci ilde Yere qayitdiqdan sonra Kosmik toz kosmik gemisinden ehtimal olunan qitelerarasi toz hisseciklerinin toplanmasini aciqladilar 8 2017 ci ilin martinda elm adamlari bildirdiler ki planetin yer uzunde olan toz hissecikleri planetin butun erazilerinde tesvir edilmisdir Tedqiqatcilardan birine gore Bir defe men ne axtaracagimi bilirdim onlari her yerde tapdim Mundericat 1 Tedqiqat ve ehemiyyeti 2 Uze cixarma metodlari 3 Radiativ xususiyyetler 4 Ulduz tozu 5 IstinadlarTedqiqat ve ehemiyyeti Redakte Artist s impression of dust formation around a supernova explosion Kosmik toz bir zamanlar astronomlara yalniz biraz narahatliq idi cunki onlar musahide etmek istedikleri obyektleri qarisdirdilar Infraqirmizi astronomiya basladiginda toz hisseciklerinin astrofizik proseslerin ehemiyyetli ve heyati komponentleri oldugu musahide edildi Onlarin tehlili Gunes sisteminin meydana gelmesi kimi hadiseler haqqinda melumatlari ortaya qoyur 9 Meselen kosmik toz bir ulduz heyatinin sonuna yaxinlasdiqda kutle itkisini idare ede biler ulduzun formalasmasinin erken merhelelerinde istirak edir ve planetlerin meydana gelmesini temin edir Gunes sisteminde toz zodiacal isiqda Saturnun B uzuk spikeri Yupiter Saturn Uran ve Neptunde xarici yayilmis planetar uzukler ve kometlerin boyuk rolunu oynayir Three Bands of Light Tozun tedqiqi muxtelif elmi saheleri bir araya getiren esas meseledir fizika solid dovlet elektromaqnit nezeriyyesi yerustu fizika statistik fizika termal fizika fraktal matematik kimya taxil sethlerinde kimyevi reaksiyalar meteoritika astronomiya ve astrofizikanin her bir filiali kimidir 10 Bu ferqli tedqiqat saheleri asagidaki movzu ile elaqelendirile biler kosmik toz hissecikleri dovri olaraq inkisaf edir kimyevi fiziki ve dinamik sekilde Temiz tekamul kainatin materiallari tekrarlayan yollari izleyir bir cox insanlarin tanis oldugu gundelik emal addimlarina oxsar proseslerde istehsal saxlama emal toplama istehlak ve cixarmaqdir Muxtelif bolgelerde kosmik tozun musahideleri ve olculeri Kainatin tekrar emal proseslerinde ehemiyyetli bir fikirdir molekulyar buludlardaki yayilmis interstellar muhitinin buludlarinda genc miras obyektlerin tundkuren tozunda ve astronomlarin en geri cevrilen veziyyetde oldugu kimi gunes sistemi kimi dusunen planet sistemlerinde Astronomlar heyatinin muxtelif merhelelerinde toz gozlemsel anilarini yigir ve zaman kecdikce Kainatin murekkeb tekrarlanan addimlarinin daha tam bir filmini teskil edir Uze cixarma metodlari RedakteKosmik toz kosmik toz hisseciklerinin radiativ xususiyyetlerini istifade eden dolayi usullarla askar edile biler Kosmik toz birbasa toplama metodlari ve muxtelif toplama yerleri ile birbasa in situ askar edile biler Yer atmosferine daxil olmayan qeyri maddi materiallarin gundelik axini texminleri 5 ile 300 ton arasindadir 11 12 Andromeda Galaxy shot from the GALEX Orbiter produced by the California Institute of Technology NASA stratosferik ucan teyyarelerin qanadlari altinda plite kollektorlari istifade ederek yer atmosferinde ulduz toz hisseciklerinin numunelerini toplayir Torpaq numuneleri de boyuk Yer buz kutleleri Anarkti ve Qrinland Arctic ve derin deniz cokuntulerinde yerustu cokuntulerden toplanir Observing the sky from 30 S Planetlerarasi mekanda planetik kosmik gemisinde toz detektorlari qurulmus ve ucub indi bezileri ucub daha cox ucmaq ucun tikilirler Planetlerarasi mekanda odatda 10 40 km s olan toz hisseciklerinin boyuk orbital sureti toxunulmaz parcaciqlarin tutulmasi problemli olur Bunun evezinde in situ toz detektorlari toz hisseciklerinin alet uzerinde yuksek suret tesirine bagli parametrleri olcmek ucun hazirlanir ve sonra laboratoriya kalibrleme vasitesile partikulyarlarin fiziki xususiyyetlerini adeten kutle ve suret elde edirler yeni tesirli suretlenmis parcaciqlar taninmis xasseleri toz detektorunun laboratoriya kopyasina qoyur Illerde toz detektorlari basqalari arasinda vurus isigi ses siqnali ve tesir ionlasmasi olculmusdur Bu yaxinlarda Kosmik tozdaki aleti asagi yogunluqda aerogelde pozulmus parcacikqlari tutdu Kecmisde toz detektorlari Yer orbitinde LDEF EURECA ve Gorid peykleri uzre HEOS 2 Helios Pioneer 10 Pioneer 11 Giotto ve Galileo kosmik missiyalari uzerinde ucdu ve bezi alimler Voyager 1 ve 2 neheng Langmuir kimi kosmik tozu birbasa numune goturur Hazirda toz detektorlari Ulysses Cassini Proba Rosetta Stardust ve New Horizons kosmos vasitesi uzerinde ucur Yerdeki toplanan toz ve ya kosmosda daha cox toplanmis ve numune donme mekanlarinin geri qaytarilmasi ile dunyanin her yerinde oz laboratoriyalarinda toz alimleri terefinden tehlil edilir NASA Houston ASC de kosmik toz ucun bir boyuk saxlama qurgu var Planetlerarasi mekanda planetik kosmik gemisinde toz detektorlari qurulmus ve ucub indi bezileri ucub daha cox ucmaq ucun tikilirler Planetlerarasi mekanda odatda 10 40 km s olan toz hisseciklerinin boyuk orbital sureti toxunulmaz parcaciqlarin tutulmasi problemli olur Bunun evezinde in situ toz detektorlari toz hisseciklerinin alet uzerinde yuksek suret tesirine bagli parametrleri olcmek ucun hazirlanir ve sonra laboratoriya kalibrleme vasitesile partikulyarlarin fiziki xususiyyetlerini adeten kutle ve suret elde edirler yeni tesirli suretlenmis parcaciqlar taninmis xasseleri toz detektorunun laboratoriya kopyasina qoyur Illerce toz detektorlari basqalari arasinda vurus isigi ses siqnali ve tesir ionlasmasi olculmusdur Bu yaxinlarda Kosmik tozdaki toz aleti asagi yogunlukta aerogelde bozulmus parcaciqlari tutdu Kecmisde toz detektorlari Yer orbitinde LDEF EURECA ve Gorid peykleri uzre HEOS 2 Helios Pioneer 10 Pioneer 11 Giotto ve Galileo kosmik missiyalari uzerinde ucdu ve bezi alimler Voyager 1 ve 2 neheng Langmuir kimi kosmik kosmik tozu birbasa numune goturur Hazirda toz detektorlari Ulysses Cassini Proba Rosetta Stardust ve New Horizons kosmos vasitesi uzerinde ucur Yerdeki toplanan toz ve ya kosmosda daha cox toplanmis ve numune donme mekanlarinin geri qaytarilmasi ile dunyanin her yerinde oz laboratoriyalarinda toz alimleri terefinden tehlil edilir NASA Houston ASC de kosmik toz ucun bir boyuk saxlama qurgu var Infraqirmizi isiq kosmik toz buludlarina nufuz ede biler ve ulduz tebeqelerinin bolgelerine merkezlerine nezer salmaga imkan verir NASA nin Spitzer Space Telescope kosmosa acilan en boyuk infraqirmizi teleskopdur Spitzer Space Telescope evvelki SIRTF Space Infrared Telescope Facility 25 Avqust 2003 cu ilde Cape Canaveral Florida dan Delta raket terefinden kosmosa buraxilmisdir Missiyasinda Spitzer infraqirmizi enerji ve ya istilik dalgalar 3 ile 180 mikrometre arasindaki mekanda obyektler terefinden yayilir Bu infraqirmizi radiasiyanin ekseriyyeti Yer atmosferi terefinden bloklanir ve yerden musahide edile bilmez Spitzerin tapintilari artiq kosmik tozun islerini canlandirdi Spitzer qrupunun son hesabatinda kosmik tozun supermasiyali qara deliyin yaxinliginda meydana geldiyini gosterir 13 Diger bir askarlama mexanizmi polarimetrdir Toz taxillari sferik deyildir ve toz buludlarindan kecen gozyasardici suaya malik olan interstellar maqnit sahelerine uygunlasirlar Kosmik qirmiziligin askarlana bileceyi hessas olmayan yaxinliqdaki interstellar mekaninda Yerli Bubble icerisinde toz strukturunu toplamaq ucun yuksek hessasliqli optik polarimetri istifade edilmisdir 14 Radiativ xususiyyetler Redakte A glowing jet from a young star Bir toz hissecikleri elektromaqnit sualanma ile elektromaqnit radiasiyasinin dalga uzunlugundan ve taxil xarakterinden asili olaraq birlesir onun qirilma indeksi olcusu ve s Ferdi taxil ucun radiasiya prosesi onun taxilin semereliliyine tesir eden emissiyadir Bundan basqa emissivasiya prosesinin tukenmesi sepilme absorbsiya ve ya polarizasiya olub olmadigini gostermek mecburiyyetindeyik Radiasiya emissiyasinin eyrileri bir nece vacib imza toz emissiya eden ve ya ceken toz hisseciklerinin terkibini mueyyenlesdirir Toz hissecikleri tek tek yungullesdire biler Ireli sepelenmis isiq ulduzun gunes isigindan yolunu ayirmaqla yungul bir sekilde yoneldildiyini ve geri sepilen yungul isiq yansidigini bildirir Radiasiya sepilme ve tukenmesi qarartma toz toxumasi olculeri haqqinda faydali melumatlar verir Meselen bir melumatin icindeki obyekt ler ireli dagilmis gorunen isiqda daha cox parlaqdirsa biz hisseciklerin ehemiyyetli bir hissesinin diametrde bir mikrometre oldugunu bilirik Uzun meruz qalmis gorunen fotosekilleri olan toz parcaciqlarindan isiq sacilmasi eks olunan bulaqlarda olduqca nezere carpir ve ferdi hisseciklerin yungul sepilme xususiyyetleri haqqinda ipuclari verir X ray dalgalarina gore bir cox elm adamlari X sualarinin dagilmasini tedqiq edir ve bezileri astronomik X ray qaynaqlarinin toza gore diffuz hallara sahib olacagini dusunurler 15 Ulduz tozu RedakteUlduz tozu taxillari meteoriticists terefinden presozit taxillari da adlandirilan 16 yerustu laboratoriyalarda cixarildiqlari meteoritler icerisindedir Ulduztozu meteoritlere daxil edilmezden evvel interstellar muhitinde tozun terkib hissesi idi Meteoritler meteoritler evvelce dord milyard il bundan evvel planetar akkreditasiya diskinde toplandiqdan sonra hemin ulduztozlar taxillarini saxlamislar Karbonlu xondritler xususile qardaslarin verimli su anbaridir Her bir kosmik toz taxilini teskil eden kimyevi elementlerin yuksek qeyri adi izotop terkibinin laboratoriya olcmeleri ile muxtelif nov stardusta tesvir edilmisdir Bu odadavamli mineral taxil evveller ucucu birlesmelerle ortulmus ola biler lakin bu yalniz hell olunmayan odadavamli mineral terkibleri terkibinde meteorit maddeleri hell ederken itirilir Meteoritin ekseriyyetini hell etmeden taxil gobeklerinin tapilmasi mumkun olmusdur lakin cetin ve emek qabiliyyetli olmusdur presosa taxillarina baxin Ulduztoz taxillari icerisinde izotopik emsallardan nukleosintezin bir cox yeni aspekti askar edilmisdir 17 Ulduz ehemiyyetli bir xususiyyeti taxilin agir refrakter yuksek temperaturlu tebietidir Gorkemli silikon karbur qrafit aluminium oksidi aluminium spinel ve diger yuksek derecede yuksek temperaturda serin kuleklerden ve ya supernovanin daxili icerisinde dekompressiya kimi soyuducu bir qazdan qurulacaq diger berk maddelerdir Onlar interstellar muhitinde asagi temperaturda yaranan qati maddelerden cox ferqlenirler Ulduzlar arasi muhitde hec bir yerde yasamamalari gozlenilen onlarin ekstremal izotop terkibi de vacibdir Bu hemcinin izotoplardan evvel ferdi ulduzlarin qazlarindan sixilmis olan ulduztozunun interstellar muhiti ile qarisdirmaqla seyreltilmesini nezerde tutur Bunlar qaynaqlanan ulduzlarin tesbit edilmesine imkan verir Meselen silikon karbid SiC taxillari icerisindeki agir elementler AGB ulduzlari S prosesi nukleosintezinin esas qaynagi olduguna gore AGB nin ulduzu qirmizi neheng kulekler icerisinde onlarin yogusmalarina uygun olaraq demek olar ki temiz S proses izotoplaridir ve atmosferler terefinden musahide olunur astronomlarin qazma prosesinde elementleri yuksek derecede zenginlesdirilmelidir Diger bir dramatik numune adeten supernova kondensatlari terefinden verilir adeten SUNOCON SUperNOva Condensate den 18 elifbasi ile qisaldilmisdir onlari mukemmel atmosferde qatilasdirilmis diger ulduztozlarindan ayirmaq ucundur SUNOCON lar kalsiumda 44Ca olduqca boyuk bir bolluq icerisindedirler ve 65 illik yarim omru olan coxlu radioaktiv 44Ti terkibinde yogunlasdiqlarini numayis etdirirler SUNOCON genislenen supernova icerisinde bir il yaxinlasdiqda lakin interstellar qazi ile qarisdirmaq ucun lazim olan vaxtdan sonra soyuq bir radionuklid xususile 44Ca halina gelecekde cixan 44Ti nuveli hele de canli radioaktiv idi Onun kesfi 1975 ci ilden beri SUNOCON lari bu sekilde mueyyen etmek mumkun ola bileceyini proqnozlasdirdi SiC SUNOCONs supernovae dan yalniz AGB ulduzlarindan SiC stardust kimi cox saydadir Stardustun ozu xususi ulduzlardan gelen SUNOCONs ve AGB taxillari kondensasiya edilmis kosmik tozun tevazokar bir hissesidir bu da umumi sicrayisli kutlelerin kutlesinin 0 1 den azini teskil edir Stardusta olan yuksek maraq tekamul nezeriyyesine ve nuelosenteze aid olan yeni melumatlardan gelir Laboratoriyalar Yerin yaranmasindan evvel movcud olan qatilari tedqiq etmisler 19 Xususile 1970 ci illerde kosmokimyanlar gunes sisteminin isti bir qaz kimi baslamasina emin olduqlari zaman bu imkansizdilar 20 yuksek temperatur ile vaporize edilecek her hansi bir qati maddeden mehrum olmusdur Stardustun movcudlugu bu tarixi sekili sehv gosterdi Istinadlar Redakte Broad William J March 10 2017 Flecks of Extraterrestrial Dust All Over the Roof The New York Times Retrieved March 10 2017 Gengel M J Larsen J Van Ginneken M Suttle M D December 1 2016 An urban collection of modern day large micrometeorites Evidence for variations in the extraterrestrial dust flux through the Quaternary PDF Bibcode 2017Geo 45 119G doi 10 1130 G38352 1 Retrieved March 11 2017 1 2 Spacecraft Measurements of the Cosmic Dust Flux Herbert A Zook doi 10 1007 978 1 4419 8694 8 5 Applications of the Electrodynamic Tether to Interstellar Travel Gregory L Matloff Less Johnson February 2005 Chow Denise 26 October 2011 Discovery Cosmic Dust Contains Organic Matter from Stars Space com Retrieved 2011 10 26 ScienceDaily Staff 26 October 2011 Astronomers Discover Complex Organic Matter Exists Throughout the Universe ScienceDaily Retrieved 2011 10 27 Kwok Sun Zhang Yong 26 October 2011 Mixed aromatic aliphatic organic nanoparticles as carriers of unidentified infrared emission features Nature 479 7371 80 3 Bibcode 2011Natur 479 80K doi 10 1038 nature10542 PMID 22031328 Agle DC Brown Dwayne Jeffs William August 14 2014 Stardust Discovers Potential Interstellar Space Particles NASA Retrieved August 14 2014 Starkey Natalie 22 November 2013 Your House is Full of Space Dust It Reveals the Solar System s Story Space com Retrieved 2014 02 16 Eberhard Grun 2001 Interplanetary dust Berlin Springer ISBN 3 540 42067 3 Atkins Nancy March 2012 Getting a Handle on How Much Cosmic Dust Hits Earth Universe Today Royal Astronomical Society press release March 2012 CODITA measuring the cosmic dust swept up by the Earth UK Germany National Astronomy Meeting NAM2012 ed Royal Astronomical Society archived from the original on 2013 09 20 Markwick Kemper F Gallagher S C Hines D C Bouwman J 2007 Dust in the Wind Crystalline Silicates Corundum and Periclase in PG 2112 059 Astrophysical Journal 668 2 L107 L110 arXiv 0710 2225 Bibcode 2007ApJ 668L 107M doi 10 1086 523104 Cotton D V et al January 2016 The linear polarization of Southern bright stars measured at the parts per million level Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 455 1607 1628 Smith RK Edgar RJ Shafer RA Dec 2002 The X ray halo of GX 13 1 Astrophys J 581 1 562 69 arXiv astro ph 0204267 Bibcode 2002ApJ 581 562S doi 10 1086 344151 Zinner E 1998 Stellar nucleosynthesis and the isotopic composition of premolar grains from primitive meteorites Annu Rev Earth Planet Sci 26 147 188 Bibcode 1998AREPS 26 147Z doi 10 1146 annurev earth 26 1 147 D D Clayton amp L R Nittler 2004 Astrophysics with Presolar Stardust Annual Review of Astronomy and Astrophysics 42 1 39 78 Bibcode 2004ARA amp A 42 39C doi 10 1146 annurev astro 42 053102 134022 D D Clayton Moon and Planets 19 109 1978 Clayton Donald D 2000 Planetary solids older than the Earth Science 288 5466 619 doi 10 1126 science 288 5466 617f Grossman L 1972 Condensation in the primitive solar nebula Geochim Cosmochim Acta 36 597 619 Menbe https az wikipedia org w index php title Kosmik toz amp oldid 6038825, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.