Şir Məhəmməd bəy Qazi (özb.Shermuhammadbek Gʻoziy) rusdilli mənbələrdə Kurşirmat (özb.Koʻrshermat) ləqəbi altında qeyd olunur — Basmaçı hərəkatının üzvü, mühacir olaraq, 1923-cü ildən bəri Abver ilə işləyən Union qurumun başçısı idi.
Şir Məhəmməd bəyin babası, Abdurəhim bəy Kokand xanlığının son xanlardan biri olan Xudoyar xanın bəyi və bir müddət onun vəziri idi. Xanlığın ləğv olunmasından sonra, o Mərğilanın Qumarıq qışlağında qalırdı. Şir Məhəmməd bəyin atası, Quşaqboy xoca Qumarığın əmini idi. O, 1915-ci ildə İstanbulda, həccdən qayıdarkən dünyasını dəyişib. Şir Məhəmməd özü cavanlığında mirab idi, yəni arxlardaki suyu idarə edirdi. O, uşaqlığında və ya cavanlığında bir göz xəstəliyi yaşadığına görə həmişə günəş eynəkləri taxırdı. Buna görə ona Korşirmat ləqəbi verilib. Doğma qışlağında qrammatikanı öyrənib, sonra Mərğilandaki mədrəsədə təhsilini davam edirdi. Təsdiqlənməmiş məlumata görə, Şir Məhəmməd 1916-cı ilin üsyanıda iştrak edirdi.
Şir Məhəmməd bəyin oğlu Davron bəyin və qohumu Ənvər bəyin sözlərinə görə, Şir Məhəmməd vətəndaş müharibəsindən öncə Türkistanı tərk etmirdi və Rusiya türməsində yatmırdı. Halbuki, başqırd türkoloq Zəki Vəlidi onlarla razı deyil. Özbək mühacir Əbdulhəmid Köçərin Adanada yazdığı xatirələri də Şir Məhəmmədin inqlabdan sonra rus türmədən buraxaldığını təsdiq edir.
Qohumlarının sözlərinə görə, 1917-ci ilinin yayında Taşlaqın yaxınlarında baş verən etiraz aksiyası zamanı, Şir Məhəmməd bəy polislərin tərəfindən döyülən soydaşına yardım edərək, polisi vuru, onu atdan yıxdı, sonra isə onu ölənə qədər döydü. Şir Məhəmmədlə onun qardaşları və dostları gizlənməyə məcburiyyətində qaldılar. Sonra isə, o, tərəfdarları ilə Sobelyevdə silahlanmaq üçün türməyə hücum törədiblər.
Şir Məhəmməd bəy özbək ilə türkmən basmaçıların qurbaşısı olaraq, basmaçılığı siyasi güc səviyyəsinə çatdıra, Sovet hökuməti ilə mübarizəsində böyük nailiyyətlərə nail olmağa və 1920-ci ildə Kabilin rəsmi yardımı əldə edə başarıb.
İstinadlar
↑ Мавлон Шукурзода, Гули Юлдашева. Курбаши Шермухаммадбек - по воспоминаниям его родных
'Шермухаммад-бек m // Сайт Кокшетау Азия.
Валиди З. Т. Воспоминания. Борьба народов Туркестана и других восточных мусульман-тюрков за национальное бытие и сохранение культуры // Уфа, «Китаб», 1998. Цит. по: [1]
Бахтияр Шахназаров. Узбеки Турции (часть III). «Басмачи» или участники национально-освободительного движения?
Пылёв А. И. Басмачество в Средней Азии: этнополитический срез (взгляд из XXI века), c. 228
Avqust 04, 2021
korşirmat, şir, məhəmməd, bəy, qazi, özb, shermuhammadbek, gʻoziy, rusdilli, mənbələrdə, kurşirmat, özb, koʻrshermat, ləqəbi, altında, qeyd, olunur, basmaçı, hərəkatının, üzvü, mühacir, olaraq, 1923, ildən, bəri, abver, ilə, işləyən, union, qurumun, başçısı, ş. Sir Mehemmed bey Qazi ozb Shermuhammadbek Gʻoziy rusdilli menbelerde Kursirmat ozb Koʻrshermat leqebi altinda qeyd olunur Basmaci herekatinin uzvu muhacir olaraq 1923 cu ilden beri Abver ile isleyen Union qurumun bascisi idi KorsirmatSir Mehemmed bey QaziSexsi melumatlarDogum tarixi 1895Dogum yeri Ferqane vilayeti QarbabaVefat tarixi 10 mart 1970Vefat yeri Turkiye AdanaHerbi fealiyyetiXidmet illeri 1918 1921Elaqeleri Enver Pasa AbverHeyati RedakteSir Mehemmed beyin babasi Abdurehim bey Kokand xanliginin son xanlardan biri olan Xudoyar xanin beyi ve bir muddet onun veziri idi Xanligin legv olunmasindan sonra o Mergilanin Qumariq qislaginda qalirdi Sir Mehemmed beyin atasi Qusaqboy xoca Qumarigin emini idi O 1915 ci ilde Istanbulda heccden qayidarken dunyasini deyisib Sir Mehemmed ozu cavanliginda mirab idi yeni arxlardaki suyu idare edirdi 1 O usaqliginda ve ya cavanliginda bir goz xesteliyi yasadigina gore hemise gunes eynekleri taxirdi Buna gore ona Korsirmat leqebi verilib Dogma qislaginda qrammatikani oyrenib sonra Mergilandaki medresede tehsilini davam edirdi Tesdiqlenmemis melumata gore Sir Mehemmed 1916 ci ilin usyanida istrak edirdi 2 Sir Mehemmed beyin oglu Davron beyin ve qohumu Enver beyin sozlerine gore Sir Mehemmed vetendas muharibesinden once Turkistani terk etmirdi ve Rusiya turmesinde yatmirdi Halbuki basqird turkoloq Zeki Velidi onlarla razi deyil 3 Ozbek muhacir Ebdulhemid Kocerin Adanada yazdigi xatireleri de Sir Mehemmedin inqlabdan sonra rus turmeden buraxaldigini tesdiq edir 4 Qohumlarinin sozlerine gore 1917 ci ilinin yayinda Taslaqin yaxinlarinda bas veren etiraz aksiyasi zamani Sir Mehemmed bey polislerin terefinden doyulen soydasina yardim ederek polisi vuru onu atdan yixdi sonra ise onu olene qeder doydu Sir Mehemmedle onun qardaslari ve dostlari gizlenmeye mecburiyyetinde qaldilar Sonra ise o terefdarlari ile Sobelyevde silahlanmaq ucun turmeye hucum toredibler 1 Sir Mehemmed bey ozbek ile turkmen basmacilarin qurbasisi olaraq basmaciligi siyasi guc seviyyesine catdira Sovet hokumeti ile mubarizesinde boyuk nailiyyetlere nail olmaga ve 1920 ci ilde Kabilin resmi yardimi elde ede basarib 5 Istinadlar Redakte 1 2 Mavlon Shukurzoda Guli Yuldasheva Kurbashi Shermuhammadbek po vospominaniyam ego rodnyh Shermuhammad bek m Sajt Kokshetau Aziya Validi Z T Vospominaniya Borba narodov Turkestana i drugih vostochnyh musulman tyurkov za nacionalnoe bytie i sohranenie kultury Ufa Kitab 1998 Cit po 1 Bahtiyar Shahnazarov Uzbeki Turcii chast III Basmachi ili uchastniki nacionalno osvoboditelnogo dvizheniya Pylyov A I Basmachestvo v Srednej Azii etnopoliticheskij srez vzglyad iz XXI veka c 228Menbe https az wikipedia org w index php title Korsirmat amp oldid 5852236, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
