fbpx
Wikipedia

Kalva

Avqust 07, 2021

Kalva — Azərbaycan Respublikasının Ağsu rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.

Kalva
40°43′44″ şm. e. 48°28′52″ ş. u.
Ölkə Azərbaycan Azərbaycan
Rayon Ağsu rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 889 m
Saat qurşağı
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi AZ0621
Kalva kəndi

Kalva Ağsu rayonunun eyniadlı inzibati ərazi vahidində kənd. Niyaldağ silsiləsinin ətəyindədir. Qədim türk kökənli kəndidir. Kəndin adı türkcəmizdəki "kalafa" sözündəndir ki, ("kalafa" sözündəki "kala" dilimizdəki "çala" sözüdür) bu da "çala, çökək, dərə yer" anlamındadır. Qədim Kalva dərəyaxasında yerləşdiyinə görə kəndə bu ad verilib. Ümumiyyətlə, kəndə qıraqdan baxanda onun coğrafi mövqeyinə görə çalada, çökəkdə yerləşdiyi aydınca görünür.

Tarixi

Bəzi məlumatlara görə Kalvanın ən azı 8-10 əsrlik tarixi var. Belə ki, əvvəllər Şamaxı rayonunun tərkibində olmuş Kalva kəndində hələ xanlıqlar, bəyliklər dövründə yaşayış olub. Bundan başqa Kalvada yerləşən qədim məzarlıqdakı qəbirlərin 200-250 il bundan əvvələ, hətta daha qədim dövrlərə də aid olması aşkarlanıb. Tarix boyu Şirvanda yaranmış neçə-neçə dövlətlərin tərkibində olmuş Kalva qədim Şamaxıdan 20 km aralıda yerləşir.

Mədəniyyəti və təhsili

Bir çox mənbələrdə göstərildiyinə görə Ağsu rayonunun Kalva kəndində ilk məktəb XIX əsrin ikinci yarısında yaranıb. Əvvəllər kənddə Hacı Abdulla və onun qızı Molla Kafiyyə öz evlərində 9-12 yaşlı uşaqlara - oğlanlara və qızlara dini dərslər keçmişlər. Görkəmli maarifpərvər Mahmudbəy Mahmudbəyov xatirələrində bu barədə yazır: "1886-cı ildə Kalvada məktəb açıldıqdan sonra Hacı: "Kalvadan rus iyi gəlir, ona görə də oradakı müridlərə Allahın xeyir-duasını yetirə bilmərəm", - deyərək Kalvaya getməkdən imtina etdi" .

Mənbələrdə göstərilir ki, hələ 1881-1891-ci illərdə Kalvada yeni üsullu məktəb olub. Məktəb Osman adlı bir kənd sakininin evində fəaliyyət göstərib. Məktəbin 36 şagirdi olub. Tanınmış pedaqoq Soltan Məcid Əfəndiyev məktəbə gələr, dərslərdə oturar, məsləhətlər verərmiş. Böyük maarifçi Mahmud bəy Mahmudbəyov Kalva kənd məktəbinin ilk müəllimlərindən olmuşdur.

1918-ci ildə kəndin şimal tərəfində böyük məktəb binası tikilib, lakin erməni-türk qırğını nəticəsində həmin məktəb yandırılıb. 1924-cü ildə Kalva kəndində ibtidai məktəb üçün yeni bina tikilib. 1925-ci ildə Kalva kəndində "Birinci dərəcəli Şura zəhmət məktəbi" açılıb.

Kəndin hazırkı məktəb binası 1926-cı ildə inşa edilməyə başlanılmış, 1932-ci ildə isə istifadəyə verilmişdir. Həmin bina ibtidai siniflər üçün nəzərdə tutulmuşdu. 1933-cü ildə bu təhsil ocağı yeddiillik məktəbə, 1938-ci ildə isə orta məktəbə çevrilib. Təhsil ocağının birinci buraxılışı 1941-ci ildə olub. Cəmi 5 otaqdan ibarət bu binaya yardımçı otaqlar əlavə edilmişdir.

Məktəbin ilk direktoru Eyyub Musayev olmuşdur. Müxtəlif illərdə Niftalı Kazımov, Mirzəxan Ağakişiyev, Səftər Zeynalov, Kamal Musayev, Alışan Müslümov, Zaid Abdulov, Feyiz Mirzəyev Kalva kənd orta məktəbinin direktoru olmuşlar. 15 ilə yaxındır ki, məktəbə Rubət Əsgərov rəhbərlik edir. Keçən əsrin 30-cu illəri tarixə "savadsızlığın ləğvi" illəri kimi daxil olub. Həmin illərdə Maqsud Hacıyev, Nüsrəddin Əfəndiyev, Cəlal Əfəndiyev,Mustafa Kazımov, Soltan Kazımov, Ağalar Kərimov, Səftər Zeynalov, Alxan Ataşov, Seyid Əzizov, Sifadə Kərimov və onlarca kalvalı ziyalı Ağsu, Şamaxı, İsmayıllı, Kürdəmir, Qubanın müxtəlif kəndlərində dərs demişlər.

Məktəbin ilk şagirdləri olmuş və sonra məktəbdə müəllim işləmiş S.Zeynalovun, M.Hacıyevin və başqalarının pedaqoji fəaliyyəti nəticəsində böyük ziyalı kütıəsi yetişmişdir. Misal olaraq ,"SSRİ-nin Xalq Maarifi əlaçısı" və "Qabaqcıl Maarif xadimi" fəxri adlarına layiq görülmüş Nailə Məhcanovanı , o cümlədən uzun illərdən Ağsu Rayon Maarif Şöbəsində çalışan İnayətov Məntiqi, 80-ci illərdə Ağsuda "Birlik" qəzetində çalışmış Hacıyev Ədaləti göstərmək olar.

Məktəbin məzunu, hazırda Şamaxı şəhər orta məktəbində işləyən Həbibə Eldarova 2007-ci ildə "Əməkdar müəllim" fəxri adına layiq görülüb, 2008-2009-cu tədris ilində keçirilmiş "Ən yaxşı müəllim" müsabiqəsinin qalibi olub.

Ümumilikdə 125 ildən artıq yaşı olan Kalva kənd məktəbi son illər çox pis vəziyyətdə olduğuna görə yeni məktəbin tikintisi üçün 2009-cu ildə Prezident İlham Əliyev sərəncam imzalayıb. Tikinti işləri isə Təhsil Nazirliyinin dəstəyi ilə həyata keçirilib. Yeni məktəb inşa olunsa da, köhnə məktəb binası hələ də sökülməyib.

2010-2011-ci il tədris ilində istifadəyə verilən müasir standartlara cavab verən yeni tədris binası 220 şagird üçün nəzərdə tutulub. Həmçinin yeni tədris binasında 8 sinif otağı, bununla yanaşı müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuş kompüter otağı, kitabxana, kimya, fizika, biologiya laboratoriyaları, idman zalı, akt zalı və yeməkxana şagirdlərin istifadəsinə verilib. Bundan əlavə məktəbdə daimi isti-soyuq su, elektrik və istilik sistemləri üçün qurğular quraşdırılıb.

2012-ci ildə kənddə 220 yerlik yeni məktəb binası tikilib istifadəyə verilmişdir.

Coğrafiyası və iqlimi

Təbii-coğrafi şərait baxımından Kalvanın yerləşdiyi ərazi qədimdən bəri sənətkarlıqla məşğul olan Basqal, Lahıc, Sulut kimi kəndlərlə həmsərhəd olub, həmin kəndlərin Şamaxıya çıxış yolları Kalvadan keçib.

Tarixən Kalva kəndinə qonşu olan Dilman, Xatman, Hacman və Suraxanı kəndləri Kalva Sovetliyi (SSRİ dövrundə) adlanırdı. İndi isə "Kalva kənd ərazi bölgəsi" adlanır.

Kalva öz təbii-coğrafi şəraiti baxımından bölgənin Şirvan zonasının ən gözəl guşələrindən biridir. Kəndin 4 bir tərəfinin dağlarla əhatə olunması buranın gözəlliyinə əlavə rəng qatır. Bundan əlavə Kalvada saysız-hesabsız təbii yeraltı bulaqlar da var ki, bu xüsusiyyətinə görə də buranı bir növ "bulaqlar kəndi" də adlandırmaq olar.

Kalva kəndinin iqlimi əsasən mülayim və sərin olur. Yay aylarında Azərbaycanın əksər bölgələrində qızmar günəşin yandırıcı şüalarını isə kəndin sıx və geniş meşələri, hündür ağacları və uca dağları dəf edir. Burada həm də yüksək turizm potensialı mövcuddur.

Əhalisi

1999-cu ilin siyahıyaalınma məlumatına əsasən Kalvanın əhalisi 1760 nəfərdir. Kalvalılar soy-kök baxımından yerli türklərdir.

1919-cu il tarixində ermənilər tərəfindən Kalva kəndində 500 nəfər öldürülmüşdür.

İqtisadiyyatı

Əhalinin əsas məşğuliyyəti əkinçilik və heyvandarlıqdır. Burada torpaqların münbit olması əkinçiliklə məşğul olmağa şərait yaradır. Kənd əhalisi əsasən özlərinə aid həyətyanı sahələrdə və ya bostanlarda əkin əkirlər. Kalvada əvvəllər böyük təsərrüfat işləri ilə də məşğul olublar. Bundan əlavə Kalvada yaşıllıqların, əlverişli və münbit yaylaqların olması heyvandarlığın da inkişafına təsir edir. Burada əhali iri və xırda buynuzlu heyvan saxlayır, həmçinin onlardan əldə etdikləri ət, süd, yun və digər məhsulları bazara çıxarmaqla öz tələbatlarını ödəyirlər.

Mənbə

  • 130 yaşlı məktəb dərs ilini yeni binada qarşıladı 2013-09-02 at the Wayback Machine

İstinadlar

  1. Azərpoçt. "İndekslər" (azərb.). www.azerpost.az. 2016-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
  2. Z.Göyüşov "Azərbaycan maarifçilərinin əsərlərində əxlaq məsələləri", səh.85
  3. 120 yaşlı təhsil ocağının binası günün tələblərinə cavab vermir[ölü keçid]
   Ağsu rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
   Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Avqust 07, 2021
kalva, azərbaycan, respublikasının, ağsu, rayonunun, inzibati, ərazi, vahidində, kənd, ölkə, azərbaycan, azərbaycanrayon, ağsu, rayonutarixi, coğrafiyasımərkəzin, hündürlüyü, msaat, qurşağı, 00rəqəmsal, identifikatorlarpoçt, indeksi, az0621, kəndi, ağsu, rayon. Kalva Azerbaycan Respublikasinin Agsu rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Kalva40 43 44 sm e 48 28 52 s u Olke Azerbaycan AzerbaycanRayon Agsu rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 889 mSaat qursagi UTC 04 00Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi AZ0621 1 Kalva kendi Kalva Agsu rayonunun eyniadli inzibati erazi vahidinde kend Niyaldag silsilesinin eteyindedir Qedim turk kokenli kendidir Kendin adi turkcemizdeki kalafa sozundendir ki kalafa sozundeki kala dilimizdeki cala sozudur bu da cala cokek dere yer anlamindadir Qedim Kalva dereyaxasinda yerlesdiyine gore kende bu ad verilib Umumiyyetle kende qiraqdan baxanda onun cografi movqeyine gore calada cokekde yerlesdiyi aydinca gorunur Mundericat 1 Tarixi 2 Medeniyyeti ve tehsili 3 Cografiyasi ve iqlimi 4 Ehalisi 5 Iqtisadiyyati 6 Menbe 7 IstinadlarTarixi RedakteBezi melumatlara gore Kalvanin en azi 8 10 esrlik tarixi var Bele ki evveller Samaxi rayonunun terkibinde olmus Kalva kendinde hele xanliqlar beylikler dovrunde yasayis olub Bundan basqa Kalvada yerlesen qedim mezarliqdaki qebirlerin 200 250 il bundan evvele hetta daha qedim dovrlere de aid olmasi askarlanib Tarix boyu Sirvanda yaranmis nece nece dovletlerin terkibinde olmus Kalva qedim Samaxidan 20 km aralida yerlesir Medeniyyeti ve tehsili RedakteBir cox menbelerde gosterildiyine gore Agsu rayonunun Kalva kendinde ilk mekteb XIX esrin ikinci yarisinda yaranib Evveller kendde Haci Abdulla ve onun qizi Molla Kafiyye oz evlerinde 9 12 yasli usaqlara oglanlara ve qizlara dini dersler kecmisler Gorkemli maarifperver Mahmudbey Mahmudbeyov xatirelerinde bu barede yazir 1886 ci ilde Kalvada mekteb acildiqdan sonra Haci Kalvadan rus iyi gelir ona gore de oradaki muridlere Allahin xeyir duasini yetire bilmerem deyerek Kalvaya getmekden imtina etdi 2 Menbelerde gosterilir ki hele 1881 1891 ci illerde Kalvada yeni usullu mekteb olub Mekteb Osman adli bir kend sakininin evinde fealiyyet gosterib Mektebin 36 sagirdi olub Taninmis pedaqoq Soltan Mecid Efendiyev mektebe geler derslerde oturar meslehetler verermis Boyuk maarifci Mahmud bey Mahmudbeyov Kalva kend mektebinin ilk muellimlerinden olmusdur 1918 ci ilde kendin simal terefinde boyuk mekteb binasi tikilib lakin ermeni turk qirgini neticesinde hemin mekteb yandirilib 1924 cu ilde Kalva kendinde ibtidai mekteb ucun yeni bina tikilib 1925 ci ilde Kalva kendinde Birinci dereceli Sura zehmet mektebi acilib Kendin hazirki mekteb binasi 1926 ci ilde insa edilmeye baslanilmis 1932 ci ilde ise istifadeye verilmisdir Hemin bina ibtidai sinifler ucun nezerde tutulmusdu 1933 cu ilde bu tehsil ocagi yeddiillik mektebe 1938 ci ilde ise orta mektebe cevrilib Tehsil ocaginin birinci buraxilisi 1941 ci ilde olub Cemi 5 otaqdan ibaret bu binaya yardimci otaqlar elave edilmisdir 3 Mektebin ilk direktoru Eyyub Musayev olmusdur Muxtelif illerde Niftali Kazimov Mirzexan Agakisiyev Sefter Zeynalov Kamal Musayev Alisan Muslumov Zaid Abdulov Feyiz Mirzeyev Kalva kend orta mektebinin direktoru olmuslar 15 ile yaxindir ki mektebe Rubet Esgerov rehberlik edir Kecen esrin 30 cu illeri tarixe savadsizligin legvi illeri kimi daxil olub Hemin illerde Maqsud Haciyev Nusreddin Efendiyev Celal Efendiyev Mustafa Kazimov Soltan Kazimov Agalar Kerimov Sefter Zeynalov Alxan Atasov Seyid Ezizov Sifade Kerimov ve onlarca kalvali ziyali Agsu Samaxi Ismayilli Kurdemir Qubanin muxtelif kendlerinde ders demisler Mektebin ilk sagirdleri olmus ve sonra mektebde muellim islemis S Zeynalovun M Haciyevin ve basqalarinin pedaqoji fealiyyeti neticesinde boyuk ziyali kutiesi yetismisdir Misal olaraq SSRI nin Xalq Maarifi elacisi ve Qabaqcil Maarif xadimi fexri adlarina layiq gorulmus Naile Mehcanovani o cumleden uzun illerden Agsu Rayon Maarif Sobesinde calisan Inayetov Mentiqi 80 ci illerde Agsuda Birlik qezetinde calismis Haciyev Edaleti gostermek olar Mektebin mezunu hazirda Samaxi seher orta mektebinde isleyen Hebibe Eldarova 2007 ci ilde Emekdar muellim fexri adina layiq gorulub 2008 2009 cu tedris ilinde kecirilmis En yaxsi muellim musabiqesinin qalibi olub Umumilikde 125 ilden artiq yasi olan Kalva kend mektebi son iller cox pis veziyyetde olduguna gore yeni mektebin tikintisi ucun 2009 cu ilde Prezident Ilham Eliyev serencam imzalayib Tikinti isleri ise Tehsil Nazirliyinin desteyi ile heyata kecirilib Yeni mekteb insa olunsa da kohne mekteb binasi hele de sokulmeyib 2010 2011 ci il tedris ilinde istifadeye verilen muasir standartlara cavab veren yeni tedris binasi 220 sagird ucun nezerde tutulub Hemcinin yeni tedris binasinda 8 sinif otagi bununla yanasi muasir avadanliqlarla techiz olunmus komputer otagi kitabxana kimya fizika biologiya laboratoriyalari idman zali akt zali ve yemekxana sagirdlerin istifadesine verilib Bundan elave mektebde daimi isti soyuq su elektrik ve istilik sistemleri ucun qurgular qurasdirilib 2012 ci ilde kendde 220 yerlik yeni mekteb binasi tikilib istifadeye verilmisdir Cografiyasi ve iqlimi RedakteTebii cografi serait baximindan Kalvanin yerlesdiyi erazi qedimden beri senetkarliqla mesgul olan Basqal Lahic Sulut kimi kendlerle hemserhed olub hemin kendlerin Samaxiya cixis yollari Kalvadan kecib Tarixen Kalva kendine qonsu olan Dilman Xatman Hacman ve Suraxani kendleri Kalva Sovetliyi SSRI dovrunde adlanirdi Indi ise Kalva kend erazi bolgesi adlanir Kalva oz tebii cografi seraiti baximindan bolgenin Sirvan zonasinin en gozel guselerinden biridir Kendin 4 bir terefinin daglarla ehate olunmasi buranin gozelliyine elave reng qatir Bundan elave Kalvada saysiz hesabsiz tebii yeralti bulaqlar da var ki bu xususiyyetine gore de burani bir nov bulaqlar kendi de adlandirmaq olar Kalva kendinin iqlimi esasen mulayim ve serin olur Yay aylarinda Azerbaycanin ekser bolgelerinde qizmar gunesin yandirici sualarini ise kendin six ve genis meseleri hundur agaclari ve uca daglari def edir Burada hem de yuksek turizm potensiali movcuddur Ehalisi Redakte1999 cu ilin siyahiyaalinma melumatina esasen Kalvanin ehalisi 1760 neferdir Kalvalilar soy kok baximindan yerli turklerdir 1919 cu il tarixinde ermeniler terefinden Kalva kendinde 500 nefer oldurulmusdur Iqtisadiyyati RedakteEhalinin esas mesguliyyeti ekincilik ve heyvandarliqdir Burada torpaqlarin munbit olmasi ekincilikle mesgul olmaga serait yaradir Kend ehalisi esasen ozlerine aid heyetyani sahelerde ve ya bostanlarda ekin ekirler Kalvada evveller boyuk teserrufat isleri ile de mesgul olublar Bundan elave Kalvada yasilliqlarin elverisli ve munbit yaylaqlarin olmasi heyvandarligin da inkisafina tesir edir Burada ehali iri ve xirda buynuzlu heyvan saxlayir hemcinin onlardan elde etdikleri et sud yun ve diger mehsullari bazara cixarmaqla oz telebatlarini odeyirler Menbe Redakte130 yasli mekteb ders ilini yeni binada qarsiladi Arxivlesdirilib 2013 09 02 at the Wayback MachineIstinadlar Redakte Azerpoct Indeksler azerb www azerpost az 2016 04 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 04 19 Z Goyusov Azerbaycan maarifcilerinin eserlerinde exlaq meseleleri seh 85 120 yasli tehsil ocaginin binasi gunun teleblerine cavab vermir olu kecid Agsu rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Kalva amp oldid 6034084, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.