Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Həndəsi çevrilmələr — müstəvinin həndəsi çevrilmələri müstəvinin özünə qarşılıqlı birqiymətli inikasıdır.
Ən mühüm həndəsi çevrilmə hərəkətdir. Yəni nöqtələr arasında məsafələri saxlayan həndəsi çevrilmələr.
Hərəkət fiqurların bərabərliyi ilə əlaqədardır.
"İki fiqurdan birini digərinə çevirən hərəkət varsa, onlara bərabər fiqurlar deyilir. Bu tərifi Evklidin özü də qəbul etmişdir". (Bərk fiqurları bütün nöqtələrinin üst-üstə düşməsi şərti ilə bir-birinin üzərinə qoymaq əslində hərəkətdir).
Hərəkətlərdən bəziləri müstəvinin nöqtələrinin qarşılıqlı vəziyyətini saxlayır (paralel köçürmə və dönmə), bəziləri isə saxlamır (ox simmetriyası).
Həndəsi çevrilmələr növbəti mühüm qrupu oxşarlıq çevrilmələridir. Onların ən sadəsi homotetiyadır. Homotetiyada bütün ölçülər eyni dəfə dəyişdiyindən uyğun ölçülərin nisbəti dəyişmir.
Hərəkətlərdən bəziləri müstəvinin nöqtələrinin qarşılıqlı vəziyyətini saxlayır (paralel köçürmə və dönmə), bəziləri isə saxlamır (ox simmetriyası).
Hər bir oxşarlıq çevrilməsi hərəkətlə homotetiyanın kompozisiyasıdır.
XIX əsrdə alman alimi F. Kleyn həndəsi çevrilmələr nəzəriyyəsini yaratdı. Bu nəzəriyyəyə görə hər bir çevrilmə qrupu öz həndəsəsini təyin edir. Kleynə görə, məsələn, hərəkətlər qrupu Evklid həndəsəsini, oxşarlıq çevrilmələri qrupu oxşarlıq həndəsəsini, Affin çevrilmələri qrupu Affin həndəsəsini, proyektiv müstəvinin proyektiv çevrilmələri qrupu proyektiv həndəsəni və s. təyin edir.
Həndəsəyə qruplar nöqteyi-nəzərdən baxmaq müxtəlif həndəsələri Evklid həndəsəsini, Loboçevski həndəsəsini, Affin həndəsəsini, proyektiv həndəsəni və s. bir mövqedən öyrənməyə imkan verir.
Həmçinin bax
Ədəbiyyat
- M. Mərdanov, S. Mirzəyev, Ş. Sadıqov Məktəblinin riyaziyyatdan izahlı lüğəti. Bakı 2016, "Radius nəşriyyatı", 296 səh.
- "Azərbaycan Sovet Ensklopediyası" I–X cild, Bakı 1976–1987.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hendesi cevrilmeler mustevinin hendesi cevrilmeleri mustevinin ozune qarsiliqli birqiymetli inikasidir En muhum hendesi cevrilme hereketdir Yeni noqteler arasinda mesafeleri saxlayan hendesi cevrilmeler Hereket fiqurlarin beraberliyi ile elaqedardir Iki fiqurdan birini digerine ceviren hereket varsa onlara beraber fiqurlar deyilir Bu terifi Evklidin ozu de qebul etmisdir Berk fiqurlari butun noqtelerinin ust uste dusmesi serti ile bir birinin uzerine qoymaq eslinde hereketdir Hereketlerden bezileri mustevinin noqtelerinin qarsiliqli veziyyetini saxlayir paralel kocurme ve donme bezileri ise saxlamir ox simmetriyasi Hendesi cevrilmeler novbeti muhum qrupu oxsarliq cevrilmeleridir Onlarin en sadesi homotetiyadir Homotetiyada butun olculer eyni defe deyisdiyinden uygun olculerin nisbeti deyismir Hereketlerden bezileri mustevinin noqtelerinin qarsiliqli veziyyetini saxlayir paralel kocurme ve donme bezileri ise saxlamir ox simmetriyasi Her bir oxsarliq cevrilmesi hereketle homotetiyanin kompozisiyasidir XIX esrde alman alimi F Kleyn hendesi cevrilmeler nezeriyyesini yaratdi Bu nezeriyyeye gore her bir cevrilme qrupu oz hendesesini teyin edir Kleyne gore meselen hereketler qrupu Evklid hendesesini oxsarliq cevrilmeleri qrupu oxsarliq hendesesini Affin cevrilmeleri qrupu Affin hendesesini proyektiv mustevinin proyektiv cevrilmeleri qrupu proyektiv hendeseni ve s teyin edir Hendeseye qruplar noqteyi nezerden baxmaq muxtelif hendeseleri Evklid hendesesini Lobocevski hendesesini Affin hendesesini proyektiv hendeseni ve s bir movqeden oyrenmeye imkan verir Hemcinin baxHendesi forma Hendesi orta Hendesi qurmalar nezeriyyesiEdebiyyatM Merdanov S Mirzeyev S Sadiqov Mekteblinin riyaziyyatdan izahli lugeti Baki 2016 Radius nesriyyati 296 seh Azerbaycan Sovet Ensklopediyasi I X cild Baki 1976 1987