fbpx
Wikipedia

Hepatit C

September 18, 2021

Hepatit C eyni adla xatırlanan (Hepatit C virusu) virusla bağlı inkişaf edən xəstəlikdir. Xəstəlik uzun müddətə qaraciyəri zədələyir və qaraciyər sirrozunun inkişafına səbəb olur. Virus 1989-cu ildə kəşf edilmişdir. Bilinmədiyi dövrlərdə, hadisələr hepatit A və hepatit B xəstəliklərinə bənzədiyindən bu xəstəlik non A- non B hepatiti (A və B ye bağlı olmayan) adı ilə xatırlanmaqda idi.

Hepatit C
XBT-10 B17.1, B18.2
XBT-10-KM B19.2, B19.20
XBT-9 070.4, 070.5
XBT-9-KM 070.7, 070.41, 070.54
OMIM 609532
DiseasesDB 5783
MedlinePlus 000284
eMedicine med/993 ped/979
MeSH D006526
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ümumi məlumat

Hepatit C infeksion xəstəlikdir. Qaraciyəri yoluxdurur və qaraciyər alovlanmasının – hepatitini əmələ gətirir. Əksər hallarda simptomları müşahidə olunmur, ancaq xroniki hepatiti izləmək mümkündür. Xəstəliyin sonrakı gedişi qaraciyərin liflərinin dağılması – qaraciyər sirrozu ilə nəticələnir. Hepatit C virusu (HCV) qan vasitəsilə yayılır. C hepatitinə qarşı heç bir vaksin yoxdur. İnfeksiyanın simptomları tibbi baxımdan idarə edilə bilər və pasientlərin proporsiyası anti–virus dərmanlarının uzun kursu ilə virusdan təmizlənilə bilər. Erkən tibbi müdaxilə faydalıdır, HCV infeksiyası ilə adamlar tez-tez mülayim simptomları yaşayır və buna görə də müalicə haqqında fikirləşmir. Ehtimal olunur ki, dünyada 150-200 milyon adam C Hepatiti ilə yoluxmuşdur.

Hepatit C virusu altı tanınmış hepatit viruslarındandan biridir: A, B, C, D, E, G.

1970-ci illərin ortalarında Səhiyyə İnstitutunun İnfeksion Xəstəliklər Bölməsinin Rəhbəri Harvi J. Alter və onun tədqiqat komandası nümayiş etdi ki, əksər hepatit xəstələrində xəstəlik törədiciləri hepatit A və B deyil. Bu kəşfə, beynəlxalq elmi-tədqiqat işi virusu tanımaq üçün, qeyri A,B hepatiti adlandırdı (NANBH).

2000-ci ildə, həkimlər Alter və Houghton virusun kəşfinə görə "qabaqcıl iş üçün" Klinik Tibbi Tədqiqat Lasker Mükafatı ilə təltif olundu – hansı ki o C hepatitini növlərə ayırmağın metodlarını və virusu aşkara çıxartmışdır. Eyni zamanda ABŞ-da qan köçürmədə virusun yayılmasının 30% qarşısının almışdır.

Qaraciyər sirrozu və qaraciyər xərçəngi hepatit C virusunun təsirindən yarana bilir. Birinci faza 6 ay müddətinə çəkir. 60 – 70% xəstələrdə heç bir simptom müşahidə olunmur. Bəzi hallarda pasiyentlərdə kəskin hepatitə da rast gəlinir. Kəskin hepatit C infeksiyasının simptomlarına iştahanın azalması, yorğunluq, qarın boşluğunda ağrılar, sarılıq və qripə bənzər simptomlar aiddir. Hepatit C virusu adətən ilk 1-3 həftə ərzində qanda tapılır.Anticisimlər qanda 3-12 həftə ərzində tapılır. 15-40% şəxslərdə kəskin fazada qaraciyərin yüksək fəallığı nəti-cəsində bu virusun spontan təmizlənməsi baş verir. 60-85% Hepatit ilə yoluxmuş pasientlər C xroniki hepatitini inkişaf etdirir və infeksiya 6 aydan çox davam edir. Əvvəlki praktikada əgər xəstə öz-özünə təmizlənərdisə müalicə etmək məsləhət görülmürdü. Son tədqiqatlar göstərirki, genotipin kəskin fazasında müalicəyə sərf olunan vaxt 90% hallarda xroniki xəstəlik fazasında sərf olunan vaxtdan 2 dəfə azdır və bu zaman virusun böyük əksəriyyətinin təmizləmək mümkündür. C xroniki hepatiti altı aydan çox davam edən hepatit C virusu infeksiyası kimi müəyyən edilir. Bu əksər halda simptomsuzdur və bu əsasən təsadüfən aşkar edilir.

Xəstəliyin klinikası hər insanda müxtəlif cür olur. Ümumi simptomlara isə yorğunluğu, çəkinin azalmasını, qripə bənzər simptomları, əzələ ağrısını, oynaq ağrı- sını, dayanıqsız aşağı hərarəti, qaşınmanı, həyəcanlanmanı, qarın ağrısını xüsusilə yuxarı sektorda, iştaha dəyişikliklərini, ürək bulanmasını, diareya, mədə pozğunluğu, idrak dəyişiklikləri, depressiya, başağrıları və əhval-ruhiyyənin pozulmasını misal göstərmk olar.

Hepatit virusları xırda (50 nm ölçüdə), RNT tərkibli viruslara aiddir. Bu Flaviviridae ailəsindən hepacivirus növünün tək üzvüdür. Hepatit C virusunun altı əsas genotipi var – hansı ki rəqəmlə (məsələn, genotip 1, genotip 2 və s.) göstərilir.

Hepatit C ilə yoluxma

Virus qaraciyərdə və qanda tapılar. Əsas yoluxma yolu qanladır. Məsələn, iki adam eyni iynəni istifadə etsələr yoluxma ola bilər. Bunun ən məşhur şəkli narkotik istifadəsidir. Digər bir yoluxma yolu qan nəqlidir. Bir adama, Hepatit C virusu daşıyan bir adamın qanının köçürülməsi kimi. İndiki vaxtda edilən testlər ilə bu artıq tamamilə qeyri-mümkün kimidir. Ancaq, 1990-cı iln əvvəli xəstəlik bilinmədiyindən və diaqnoz testləri olmadığından, bu dövrdə edilən qan köçürmələri risk daşıya bilərdi. Virus tüpürcək, sidik, sperma kimi bədən mayelərində tapılmaz. Bu səbəblə cinsi əlaqə əsnasında bulaşma nadirdir. Bədən mayelərində virus olması üçün bu mayelərə bir şəkildə qan qarışması lazımdır (Məsələn: diş ətində qanama). Virus mensturasiya qanında olur. Bu dövrdə olan cinsi əlaqə yoluxma baxımından risklidir (qanın açıq bir yaraya bulaşması ilə). Eyni iynə istifadə edilərək edilən peyvəndlər, döymə və s. kimi əməliyyatlar yoluxucu ola bilər. Eyni təraş bıçağı və diş fırçasını istifadə etmək, bunların qan ilə təmas etməsi ehtimalı səbəbi ilə yoluxucu ola bilər. Hepatit C əlamətləri ürək bulanması, aşağı səviyyədə tempratur, qarın bölgəsi və qaraciyərin virus olan qisminin zəifliyi və həssaslığı, tədricən görünən sarılıq, qusma və halsızlıq şəklindədir. Bu əlamətlər atipik olduğu qədər, əvvəl də deyildiyi kimi xəstəlik faktorunun alınmasından çox uzun zaman sonra da ortaya çıxa bilir. Cinsi yolla Hepatitin ötürülmə riski cəmi 5%-dir. Hepatit C -də hazırlayıcı faktorlar yəni Hepatit C infeksiyasına uyğun hala gəlməsinə səbəb olan faktorlar aşağıdakılardır.

  • Çox və davamlı heyvani mənşəli zülal və yağ qəbulu,
  • Spirt istifadəsi,
  • Siqaret istifadəsi,
  • Qeyri-kafi tərəvəz və meyvə istehlakı,
  • Qida və fərdi gigiyenaya diqqət edilməməsi.

Hepatit C əgər müalicə edilməzsə sirroz, qaraciyər xərçəngi və ölümə səbəb olar.

İstinadlar

  1. Disease Ontology (ing.) — 2016.
  2. ↑ Monarch Disease Ontology release 2018-06-29sonu — 2018-06-29 — 2018.
  3. . 2011-05-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-02-06.

Həmçinin bax

September 18, 2021
hepatit, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, sentyabr, 2021, məqaləni, vikilə. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz sentyabr 2021 Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Hepatit C eyni adla xatirlanan Hepatit C virusu virusla bagli inkisaf eden xestelikdir Xestelik uzun muddete qaraciyeri zedeleyir ve qaraciyer sirrozunun inkisafina sebeb olur Virus 1989 cu ilde kesf edilmisdir Bilinmediyi dovrlerde hadiseler hepatit A ve hepatit B xesteliklerine benzediyinden bu xestelik non A non B hepatiti A ve B ye bagli olmayan adi ile xatirlanmaqda idi Hepatit CXBT 10 B17 1 B18 2XBT 10 KM B19 2 B19 20XBT 9 070 4 070 5XBT 9 KM 070 7 1 2 070 41 2 070 54 2 OMIM 609532DiseasesDB 5783MedlinePlus 000284eMedicine med 993 ped 979MeSH D006526 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Umumi melumat 2 Hepatit C ile yoluxma 3 Istinadlar 4 Hemcinin baxUmumi melumat RedakteHepatit C infeksion xestelikdir Qaraciyeri yoluxdurur ve qaraciyer alovlanmasinin hepatitini emele getirir Ekser hallarda simptomlari musahide olunmur ancaq xroniki hepatiti izlemek mumkundur Xesteliyin sonraki gedisi qaraciyerin liflerinin dagilmasi qaraciyer sirrozu ile neticelenir Hepatit C virusu HCV qan vasitesile yayilir C hepatitine qarsi hec bir vaksin yoxdur Infeksiyanin simptomlari tibbi baximdan idare edile biler ve pasientlerin proporsiyasi anti virus dermanlarinin uzun kursu ile virusdan temizlenile biler Erken tibbi mudaxile faydalidir HCV infeksiyasi ile adamlar tez tez mulayim simptomlari yasayir ve buna gore de mualice haqqinda fikirlesmir Ehtimal olunur ki dunyada 150 200 milyon adam C Hepatiti ile yoluxmusdur Hepatit C virusu alti taninmis hepatit viruslarindandan biridir A B C D E G 1970 ci illerin ortalarinda Sehiyye Institutunun Infeksion Xestelikler Bolmesinin Rehberi Harvi J Alter ve onun tedqiqat komandasi numayis etdi ki ekser hepatit xestelerinde xestelik toredicileri hepatit A ve B deyil Bu kesfe beynelxalq elmi tedqiqat isi virusu tanimaq ucun qeyri A B hepatiti adlandirdi NANBH 2000 ci ilde hekimler Alter ve Houghton virusun kesfine gore qabaqcil is ucun Klinik Tibbi Tedqiqat Lasker Mukafati ile teltif olundu hansi ki o C hepatitini novlere ayirmagin metodlarini ve virusu askara cixartmisdir Eyni zamanda ABS da qan kocurmede virusun yayilmasinin 30 qarsisinin almisdir Qaraciyer sirrozu ve qaraciyer xercengi hepatit C virusunun tesirinden yarana bilir Birinci faza 6 ay muddetine cekir 60 70 xestelerde hec bir simptom musahide olunmur Bezi hallarda pasiyentlerde keskin hepatite da rast gelinir Keskin hepatit C infeksiyasinin simptomlarina istahanin azalmasi yorgunluq qarin boslugunda agrilar sariliq ve qripe benzer simptomlar aiddir Hepatit C virusu adeten ilk 1 3 hefte erzinde qanda tapilir Anticisimler qanda 3 12 hefte erzinde tapilir 15 40 sexslerde keskin fazada qaraciyerin yuksek fealligi neti cesinde bu virusun spontan temizlenmesi bas verir 60 85 Hepatit ile yoluxmus pasientler C xroniki hepatitini inkisaf etdirir ve infeksiya 6 aydan cox davam edir Evvelki praktikada eger xeste oz ozune temizlenerdise mualice etmek meslehet gorulmurdu Son tedqiqatlar gosterirki genotipin keskin fazasinda mualiceye serf olunan vaxt 90 hallarda xroniki xestelik fazasinda serf olunan vaxtdan 2 defe azdir ve bu zaman virusun boyuk ekseriyyetinin temizlemek mumkundur C xroniki hepatiti alti aydan cox davam eden hepatit C virusu infeksiyasi kimi mueyyen edilir Bu ekser halda simptomsuzdur ve bu esasen tesadufen askar edilir Xesteliyin klinikasi her insanda muxtelif cur olur Umumi simptomlara ise yorgunlugu cekinin azalmasini qripe benzer simptomlari ezele agrisini oynaq agri sini dayaniqsiz asagi herareti qasinmani heyecanlanmani qarin agrisini xususile yuxari sektorda istaha deyisikliklerini urek bulanmasini diareya mede pozgunlugu idrak deyisiklikleri depressiya basagrilari ve ehval ruhiyyenin pozulmasini misal gostermk olar Hepatit viruslari xirda 50 nm olcude RNT terkibli viruslara aiddir Bu Flaviviridae ailesinden hepacivirus novunun tek uzvudur Hepatit C virusunun alti esas genotipi var hansi ki reqemle meselen genotip 1 genotip 2 ve s gosterilir Hepatit C ile yoluxma RedakteVirus qaraciyerde ve qanda tapilar Esas yoluxma yolu qanladir Meselen iki adam eyni iyneni istifade etseler yoluxma ola biler Bunun en meshur sekli narkotik istifadesidir Diger bir yoluxma yolu qan neqlidir Bir adama Hepatit C virusu dasiyan bir adamin qaninin kocurulmesi kimi Indiki vaxtda edilen testler ile bu artiq tamamile qeyri mumkun kimidir Ancaq 1990 ci iln evveli xestelik bilinmediyinden ve diaqnoz testleri olmadigindan bu dovrde edilen qan kocurmeleri risk dasiya bilerdi Virus tupurcek sidik sperma kimi beden mayelerinde tapilmaz Bu sebeble cinsi elaqe esnasinda bulasma nadirdir Beden mayelerinde virus olmasi ucun bu mayelere bir sekilde qan qarismasi lazimdir Meselen dis etinde qanama Virus mensturasiya qaninda olur Bu dovrde olan cinsi elaqe yoluxma baximindan risklidir qanin aciq bir yaraya bulasmasi ile Eyni iyne istifade edilerek edilen peyvendler doyme ve s kimi emeliyyatlar yoluxucu ola biler Eyni teras bicagi ve dis fircasini istifade etmek bunlarin qan ile temas etmesi ehtimali sebebi ile yoluxucu ola biler Hepatit C elametleri urek bulanmasi asagi seviyyede tempratur qarin bolgesi ve qaraciyerin virus olan qisminin zeifliyi ve hessasligi tedricen gorunen sariliq qusma ve halsizliq seklindedir Bu elametler atipik oldugu qeder evvel de deyildiyi kimi xestelik faktorunun alinmasindan cox uzun zaman sonra da ortaya cixa bilir Cinsi yolla Hepatitin oturulme riski cemi 5 dir Hepatit C de hazirlayici faktorlar yeni Hepatit C infeksiyasina uygun hala gelmesine sebeb olan faktorlar asagidakilardir Cox ve davamli heyvani menseli zulal ve yag qebulu Spirt istifadesi Siqaret istifadesi Qeyri kafi terevez ve meyve istehlaki Qida ve ferdi gigiyenaya diqqet edilmemesi Hepatit C eger mualice edilmezse sirroz qaraciyer xercengi ve olume sebeb olar 3 Istinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Disease Ontology ing 2016 1 2 3 Monarch Disease Ontology release 2018 06 29sonu 2018 06 29 2018 Hepatit xesteliyi 2011 05 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 02 06 Hemcinin bax RedakteQaraciyer Sariliq Hepatit Hepatit A Hepatit BMenbe https az wikipedia org w index php title Hepatit C amp oldid 5856776, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.