Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Govurarx - Mil düzündə qədim suvarma kanalı.
Tarixi
Araz çayından Qarqar çayınadək uzanırdı. E.ə.I minilliyin sonuna aid edilən bu arx monqol hücumları zamanı dağıdılmış, XVI əsrin sonunda Teymur tərəfindən bərpa edildiyindən onun mənsub olduğu tayfanın adı ilə Barlas adlandırılmışdır. XVIII əsrdə Nadir şahın dövründə yenidən dağıdılmış bu arxın yatağında Sovet hakimiyyəti illərində Orconikidze adına kanal çəkilmişdir. Kanal Mil düzünün suvarılmasına xidmət edirdi. Muğan düzündə qədim suvarma kanalı Araz çayından başlayıb indiki Biləsuvar rayonu ərazisindən keçirdi. Sasanilər dövründə çəkildiyi ehtimal edilir. Kanalın kənarında salınmış bir neçə qədim yaşayış məskəninin qalıqları var. Əvvəllər atəşpərəstlərə verilən gəbr adı sonralar türkdilli xalqlarda kafir və ya gavur kimi işlənərək, ümumiyyətlə "dinsiz" hesab edilən xalqlara aid edilirdi. Hidronimlər "gavurların çəkdiyi arx" mənasında da izah olunur.
Azərbaycanda islamdan əvvəl tikilmiş bir çox qalalar, qurğular, tikililər gavurların adı ilə adlandırılmışdır: Gavurqala (Naxçıvan, Ağdam, Oğuz, Şəki, Qəbələ), Gavurxana (Qəbələ r-nun Vəndam kəndi) və s. Türkmənistan, Qaraqalpaq Respublikasının Biruni r-nunda da Gavurqala adlı toponimlər qeydə alınmışdır.
Bərpası
Mil-Qarabağ düzündə yerləşən, Beyləqan rayonundan başlayıb Ağcabədi rayonunda Qarqarçayına tökülən Govurarx arzeoloji qazıntılar zamanı miladdan öncə I minilliyin sonlarında çəkilmiş və erkən orta əsrlərdə daha da təkmilləşdirilib. XIV əsrin sonlarında Əmi Teymur tərəfindən bərpa edilmiş,Barlas arxı adlanmışdır. Nadir şahın dövründə dağıdılmışdır.XIX əsrdə Həmidə xanım Cavanşir Govurarxı çəkdirmək qərarına gəlir. Tiflisdə keçirilən Pambıqçıların XIII qurultayında deyir : " Mil-Qarabağ düzünü mümkün qədər su ilə təmin etmək lazımdır. Bu səhranı suvarmaq üçün Arazdan kanal çəkmək və onu Gavur arxı ilə birləşdirib Lənbəran kəndinədəjk uzatmaq lazımdır. Yeri gəlmişkən xatırlatmaq istəyirəm ki, 1856-cı ildə bu arxı mənim mərhum atam Əhməd bəy Cavanşir çəkdirmişdir".
Həmçinin bax
Xarici keçid
https://www.abduyev.pdf[ölü keçid]
İstinadlar
- Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. İki cilddə. I cild. Bakı, "Şərq-Qərb", 2007,
- Süleyman Kəbirli,Kəbirlilərin geneologiya tarixindən,Bakı,2017,səh..178-181
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Govurarx Mil duzunde qedim suvarma kanali TarixiAraz cayindan Qarqar cayinadek uzanirdi E e I minilliyin sonuna aid edilen bu arx monqol hucumlari zamani dagidilmis XVI esrin sonunda Teymur terefinden berpa edildiyinden onun mensub oldugu tayfanin adi ile Barlas adlandirilmisdir XVIII esrde Nadir sahin dovrunde yeniden dagidilmis bu arxin yataginda Sovet hakimiyyeti illerinde Orconikidze adina kanal cekilmisdir Kanal Mil duzunun suvarilmasina xidmet edirdi Mugan duzunde qedim suvarma kanali Araz cayindan baslayib indiki Bilesuvar rayonu erazisinden kecirdi Sasaniler dovrunde cekildiyi ehtimal edilir Kanalin kenarinda salinmis bir nece qedim yasayis meskeninin qaliqlari var Evveller atesperestlere verilen gebr adi sonralar turkdilli xalqlarda kafir ve ya gavur kimi islenerek umumiyyetle dinsiz hesab edilen xalqlara aid edilirdi Hidronimler gavurlarin cekdiyi arx menasinda da izah olunur Azerbaycanda islamdan evvel tikilmis bir cox qalalar qurgular tikililer gavurlarin adi ile adlandirilmisdir Gavurqala Naxcivan Agdam Oguz Seki Qebele Gavurxana Qebele r nun Vendam kendi ve s Turkmenistan Qaraqalpaq Respublikasinin Biruni r nunda da Gavurqala adli toponimler qeyde alinmisdir BerpasiMil Qarabag duzunde yerlesen Beyleqan rayonundan baslayib Agcabedi rayonunda Qarqarcayina tokulen Govurarx arzeoloji qazintilar zamani miladdan once I minilliyin sonlarinda cekilmis ve erken orta esrlerde daha da tekmillesdirilib XIV esrin sonlarinda Emi Teymur terefinden berpa edilmis Barlas arxi adlanmisdir Nadir sahin dovrunde dagidilmisdir XIX esrde Hemide xanim Cavansir Govurarxi cekdirmek qerarina gelir Tiflisde kecirilen Pambiqcilarin XIII qurultayinda deyir Mil Qarabag duzunu mumkun qeder su ile temin etmek lazimdir Bu sehrani suvarmaq ucun Arazdan kanal cekmek ve onu Gavur arxi ile birlesdirib Lenberan kendinedejk uzatmaq lazimdir Yeri gelmisken xatirlatmaq isteyirem ki 1856 ci ilde bu arxi menim merhum atam Ehmed bey Cavansir cekdirmisdir Hemcinin baxMil duzuXarici kecidhttps www abduyev pdf olu kecid IstinadlarAzerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti Iki cildde I cild Baki Serq Qerb 2007 Suleyman Kebirli Kebirlilerin geneologiya tarixinden Baki 2017 seh 178 181