fbpx
Wikipedia

Fridrix Şiller

İohan Xristof Fridrix fon Şiller (alm. Johann Christoph Friedrich von Schiller‎; 10 noyabr 1759(1759-11-10)[…], Marbax-am-Nekkar[d], Müqəddəs Roma İmperiyası9 may 1805(1805-05-09)[…], Veymar) — alman şairi, filosof, tarixçi və dramaturqu, alman romantik ədəbiyyatının nümayəndəsi.

Fridrix Şiller
alm. Johann Christoph Friedrich von Schiller
Doğum tarixi 10 noyabr 1759(1759-11-10)[…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 9 may 1805(1805-05-09)[…] (45 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi vərəm
Dəfn yeri
  • Jacobsfriedhof Weimar[d]
  • Veymar knyaz türbəsi[d]
Vətəndaşlığı
  •  Vürtemberq qraflığı[d]
Təhsili
Fəaliyyəti şair, filosof, tarixçi, kitabxanaçı, həkim-yazıçı[d], dramaturq, roman yazıçısı, universitet müəllimi[d], tərcüməçi, jurnalist, yazıçı
Fəaliyyət illəri 1789-cu ildən
Əsərlərinin dili almanca, fransızca
İstiqamət Fırtına və təzyiq[d], Veymar klassizmi
Janr ballada, teatr pyesi
Tanınmış əsərləri
  • Don Karlos[d]
  • Məkr və məhəbbət[d]
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ömrünün son illərində Yohann Volfqanq Göte ilə çox məhsuldar, lakin bir qədər mürəkkəb dostluq münasibəti qurur. Bu yaradıcılıq münasibətləri iki dahi ədibin öz estetik dünya görüşlərıni müzakirə və mübadilə etməsinə, Hötenin yarımçıq buraxdığı bir çox əsərlərini tamamlamasına imkan yaradır. Bu ədəbi-fəlsəfi münasibətlər sonralar alman ədəbiyyatında Veymar klassisizmi adlanacaq bir dövrün əsasını qoyur. Şiller Höte ilə birgə estetik dünya görüşlərinə düşmən kəsilmiş filosoflara cavab olaraq "Yadlar" ("Die Xenien") adlı qısa, lakin çox kəskin satirik poemalar məcmuəsini yazır.

Adı tarixdə 100 ən çox öyrənilmiş şəxsiyyətlər siyahısına daxil edilib.

Həyatı

Şiller 1759-cu il noyabrın 10-da Almaniyanın Marbax şəhərində hərbi feldşer İohan Qaspar Şillerin (1723-1796) ailəsində dünyaya göz açmışdır. Uşaqlıq və gənclik illəri yoxsulluq içində keçmiş, bununla belə kənd məktəbində təhsil ala bilmişdir. Bilik və istedadı ilə 1783-cü ildə Vürtenberq hersoqunun diqqətini cəlb edən Şiller nüfuzlu hərbi akademiyaya daxil olmaq imkanı əldə edir. Burada özünü ilk öncə hüquqşünaslıq, daha sonra isə tibb elminə həsr edir. Şiller hələ məktəbdə oxuduğu illərdə özünün "Oğrular" adlı, sadəlövh inqilabçılar və onların faciəvi sonluqlarından bəhs edən ilk pyesini qələmə alır.

1780-ci ildə Şiller Ştutqartda hərbi alay həkimi vəzifəsinə təyin edilir.

"Quldurlar" pyesinin 1781-ci ildə Manheymdə tamaşaya qoyulmasından sonra, Şiller hərbi tribunala verilir və ondan bir daha yazmamaq tələb olunur. Şiller 1873-cü ildə Ştutqartdan qaçır. Qaçışdan əvvəl qələmə aldığı iki pyesi — "Fiesko" və "Məkr və məhəbbət" də Manheym teatrında səhnəyə qoyulur.

1787-ci ildə oxucularından birinin dəvəti ilə qonaq qaldığı Drezden şəhərini tərk edir və 1789-cu ilə qədər Veymarda yaşayır. Həmin il Yena universitetində tarix və fəlsəfə fakültəsinə professor təyin edilir, 1790-cı ildə isə Şarlotta fon Lengefeld adlı qadınla evlənir. Bu nigahdan Şillerin iki oğlu və iki qızı dünyaya gəlir.

1799-cu ildə yenidən Veymara qayıdaraq yerli messenatların maliyyə dəstəyi ilə bir neçə ədəbi jurnalın nəşrinə başlayır. Məhz bu illərdə Şiller Höte ilə görüşür. Onlar tezliklə sonradan Almaniyanın ən aparıcı teatrlarından birinə çevriləcək Veymar teatrını yaradırlar. Şiller ömrünün sonuna qədər Veymarda qalır ömrünün son illərini ağır və üzücü xəstəliklərlə mübarizədə keçirir və 9 may 1805-ci ildə 45 yaşında vərəm xəstəliyindən vəfat edir.

Şairin 1785-ci ildə yazdığı dünya şöhrətli "Şadlığa mədhiyyə" əsərinə sonralar dahi alman bəstəkarı Lüdviq van Bethoven musiqi bəstələyir. Bu musiqi əsəri hazırda Avropa İttifaqının rəsmi himnidir.

Əsərləri

  • "Quldurlar" (1781)(Qaçaqlar)
  • "Fiesko" (1784)
  • "Məkr və məhəbbət" (1783)
  • "Don Karlos" faciəsi (1787)
  • "Vallenşteyn" (1800)
  • "Orleanlı qız" (1801)
  • "Mariya Stüart" (1800)
  • "Messinalı gəlin" (1803)
  • "Vilhelm Tell" xalq dramı (1804)
  • "Dimitriy" (ölümü səbəbindən yarımçıq qalmışdır)

İstinadlar

  1. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru: açıq məlumat platforması — 2011.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
  2. Либинзон З. Е. Шиллер // Краткая литературная энциклопедияМ.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 8.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P8896"></a>
  3. Fischer H. Schiller, Friedrich von // Allgemeine Deutsche BiographieL: 1890. — Vol. 31. — S. 215–245.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1611066"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2079"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20652494"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24263458"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q590208"></a>
  4. Archivio Storico Ricordi — 1808.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P8732"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P8290"></a>

Xarici keçidlər

 
   

Vikianbarda Fridrix Şiller ilə əlaqəli mediafayllar var.

 
   

Vikisitatda Fridrix Şiller ilə əlaqəli məlumatlar var.

fridrix, şiller, vikipediyada, adlı, digər, şəxslər, haqqında, məqalələr, fridrix, iohan, xristof, fridrix, şiller, johann, christoph, friedrich, schiller, noyabr, 1759, 1759, marbax, nekkar, müqəddəs, roma, imperiyası, 1805, 1805, veymar, alman, şairi, filoso. Vikipediyada bu adli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Fridrix Iohan Xristof Fridrix fon Siller alm Johann Christoph Friedrich von Schiller 10 noyabr 1759 1759 11 10 1 2 3 Marbax am Nekkar d Muqeddes Roma Imperiyasi 2 4 9 may 1805 1805 05 09 1 2 3 Veymar 2 4 alman sairi filosof tarixci ve dramaturqu alman romantik edebiyyatinin numayendesi Fridrix Silleralm Johann Christoph Friedrich von Schiller Dogum tarixi 10 noyabr 1759 1759 11 10 1 2 3 Dogum yeri Marbax am Nekkar d Muqeddes Roma Imperiyasi 2 4 Vefat tarixi 9 may 1805 1805 05 09 1 2 3 45 yasinda Vefat yeri Veymar Saksen Veymar d 2 4 Vefat sebebi veremDefn yeri Jacobsfriedhof Weimar d Veymar knyaz turbesi d Vetendasligi Vurtemberq qrafligi d Tehsili Stutqart Karl Ali Mektebi d Yena UniversitetiFealiyyeti sair filosof tarixci kitabxanaci hekim yazici d dramaturq roman yazicisi universitet muellimi d tercumeci jurnalist yaziciFealiyyet illeri 1789 cu ildenEserlerinin dili almanca fransizcaIstiqamet Firtina ve tezyiq d Veymar klassizmiJanr ballada teatr pyesiTaninmis eserleri Don Karlos d Mekr ve mehebbet d Vikianbarda elaqeli mediafayllarOmrunun son illerinde Yohann Volfqanq Gote ile cox mehsuldar lakin bir qeder murekkeb dostluq munasibeti qurur Bu yaradiciliq munasibetleri iki dahi edibin oz estetik dunya goruslerini muzakire ve mubadile etmesine Hotenin yarimciq buraxdigi bir cox eserlerini tamamlamasina imkan yaradir Bu edebi felsefi munasibetler sonralar alman edebiyyatinda Veymar klassisizmi adlanacaq bir dovrun esasini qoyur Siller Hote ile birge estetik dunya goruslerine dusmen kesilmis filosoflara cavab olaraq Yadlar Die Xenien adli qisa lakin cox keskin satirik poemalar mecmuesini yazir Adi tarixde 100 en cox oyrenilmis sexsiyyetler siyahisina daxil edilib Mundericat 1 Heyati 2 Eserleri 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerHeyati RedakteSiller 1759 cu il noyabrin 10 da Almaniyanin Marbax seherinde herbi feldser Iohan Qaspar Sillerin 1723 1796 ailesinde dunyaya goz acmisdir Usaqliq ve genclik illeri yoxsulluq icinde kecmis bununla bele kend mektebinde tehsil ala bilmisdir Bilik ve istedadi ile 1783 cu ilde Vurtenberq hersoqunun diqqetini celb eden Siller nufuzlu herbi akademiyaya daxil olmaq imkani elde edir Burada ozunu ilk once huquqsunasliq daha sonra ise tibb elmine hesr edir Siller hele mektebde oxudugu illerde ozunun Ogrular adli sadelovh inqilabcilar ve onlarin facievi sonluqlarindan behs eden ilk pyesini qeleme alir 1780 ci ilde Siller Stutqartda herbi alay hekimi vezifesine teyin edilir Quldurlar pyesinin 1781 ci ilde Manheymde tamasaya qoyulmasindan sonra Siller herbi tribunala verilir ve ondan bir daha yazmamaq teleb olunur Siller 1873 cu ilde Stutqartdan qacir Qacisdan evvel qeleme aldigi iki pyesi Fiesko ve Mekr ve mehebbet de Manheym teatrinda sehneye qoyulur 1787 ci ilde oxucularindan birinin deveti ile qonaq qaldigi Drezden seherini terk edir ve 1789 cu ile qeder Veymarda yasayir Hemin il Yena universitetinde tarix ve felsefe fakultesine professor teyin edilir 1790 ci ilde ise Sarlotta fon Lengefeld adli qadinla evlenir Bu nigahdan Sillerin iki oglu ve iki qizi dunyaya gelir 1799 cu ilde yeniden Veymara qayidaraq yerli messenatlarin maliyye desteyi ile bir nece edebi jurnalin nesrine baslayir Mehz bu illerde Siller Hote ile gorusur Onlar tezlikle sonradan Almaniyanin en aparici teatrlarindan birine cevrilecek Veymar teatrini yaradirlar Siller omrunun sonuna qeder Veymarda qalir omrunun son illerini agir ve uzucu xesteliklerle mubarizede kecirir ve 9 may 1805 ci ilde 45 yasinda verem xesteliyinden vefat edir Sairin 1785 ci ilde yazdigi dunya sohretli Sadliga medhiyye eserine sonralar dahi alman bestekari Ludviq van Bethoven musiqi besteleyir Bu musiqi eseri hazirda Avropa Ittifaqinin resmi himnidir Eserleri Redakte Quldurlar 1781 Qacaqlar Fiesko 1784 Mekr ve mehebbet 1783 Don Karlos faciesi 1787 Vallensteyn 1800 Orleanli qiz 1801 Mariya Stuart 1800 Messinali gelin 1803 Vilhelm Tell xalq drami 1804 Dimitriy olumu sebebinden yarimciq qalmisdir Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Libinzon Z E Shiller Kratkaya literaturnaya enciklopediya M Sovetskaya enciklopediya 1962 T 8 lt a href https wikidata org wiki Track Q4239850 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P8896 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 Fischer H Schiller Friedrich von Allgemeine Deutsche Biographie L 1890 Vol 31 S 215 245 lt a href https wikidata org wiki Track Q1611066 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2079 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q20652494 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q24263458 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q590208 gt lt a gt 1 2 3 4 Archivio Storico Ricordi 1808 lt a href https wikidata org wiki Track Q3621644 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P8732 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P8290 gt lt a gt Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Fridrix Siller ile elaqeli mediafayllar var Vikisitatda Fridrix Siller ile elaqeli melumatlar var Menbe https az wikipedia org w index php title Fridrix Siller amp oldid 6071158, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.