Fillər (Elephantidae) — Məməlilər sinfinin xortumlular dəstəsindən fəsilə. Bitkilərlə qidalanı Fillər ən böyük məməli heyvanlardır, yəni bala doğur və onu südlə bəsləyir. Fillərin böyük cüssəsindən dolayı təbii ovçudur yoxdur. Şirlər ancaq bala, xəstə, yaxud çox yaşlı filləri ovlaya bilirlər. Dişi fillər sürü halında yaşayır və bu baxımdan sosial canlılar olaraq qəbul olunurlar. Erkək fillər cinsi yetişkənliyə yetişəndə qruplar atılır. Erkək fillər də bəzən sürülər şəklində yaşayır.
Tük örtüyü seyrəkdir, sadəcə quyruğun ucunda bir qədər sıx və uzundur.
Afrika fili
Hazırda Afrikada cəmi 600 min fil yaşayır, ancaq hər il onların sayı 38 min azalır. Fillərin azalmasının əsas səbəbi onların dişlərinə görə qanunsuz yolla ovlanmasıdır. Fillərin bala vermə səviyyəsinin azalması da nəzərə alınarsa, ən gec 15 ildən sonra Afrikada fillərin nəsli kəsiləcək. Afrika filinin dərisi qalındır, Hindistan filindən cüssə və qulaqıarının eni baxımından daha böyükdür.
Hindistan fili
Hindistanda və Şri-Lankada yaşayırlar. Dərisi hamardır.
Fiziologiyası
Tənəffüz sistemi - 2 ədəd ağciyəri var.
Həzm sisteminə ağız, udlaq, qida borusu, mədə, qaraciyər bağırsaqlar daxildir. Həzm sistemi ağızdan başlayır. Ağız suyu ilə islanmış qida dişlər vasitəsilə əzilərək üyüdülür. Sonra qida borusu vasitəsilə ağızdan mədəyə ötürülür. Mədədən bağırsağa gedən qidanin tərkibi bağırsaqda sovrulur
İfrazat sistemi - sidik kisəsi daxildir.
Dan-damar sistemi - ürək və ondan çıxaraq bütün bədəni əhatə edən damarlardan ibarətdir.
Sinir sistemi
Cinsiyyət sistemi
Skeleti
Maraqlı məlumatlar
• Afrika həkimləri 400 fili müayinə etdikdən sonra aşkara çıxarmışlar ki, yemləri otdan ibarət olan bu nəhənglər skleroz xəstəliyinə tutulmuşlar. Halbuki indiyədək belə güman edilirdi ki, həmin xəstəliyə yağ-piy ilə çox qidalananlar tutula bilərlər. Həkimlər fillərin orqanizminin bu sirrini hələ də aça bilməmişlər.
• Cənub ölkələrində doğulan fillər şimal qışının soyuğuna çətinliklə dözürlər.Ancaq Kanadanın Edmonton şəhərində yaşayan fili soyuq qorxutmur. Ayaqlarına 87 ölçülü çəkmə geyən bu fil qarın üstü ilə cəsarətlə addımlayır. Soyuğa davamlı fil yeni hədiyyə də almışdır, onun xortumuna buruntaq geyindirilmişdir.
• Fillər çimməyi çox sevdikləri üçün özlərinə su hovuzu da düzəldirdirlər. Fillər çayın qarşısını daşla, ağacla tutaraq dərinliyi 1,2 – 2 m olan hovuzda isti günlərdə həvəslə çimirlər.
• Amerika fili bədəncə Asiya filindən böyükdür, onun hündürlüyü 3,5 m, ağırlığı 5 tondan çoxdur. Ayaqlarının pəncə hissəsinin altı çox sərt və eyni zamanda elastiki olur ki, bədəninin əsas ağırlığı bu yastıqlar üzərinə düşür. Buna görə də fil bədəncə ağır heyvan olmasına baxmayaraq, cəld və səssiz yeriyir. Filin xortumu çox elasiki və güclüdür. Burun dəlikləri xortumun ucunda yerləşir. Xortumun ucunda barmaqşəkilli ətli çıxıntı vardır. Afrika filinin dişlərinin uzunluğu 2 metr və ağırlığı 80 kq olur. Hər 10-15 ildən bir dişlər yenisi ilə əvəz olur. Fil 60-80 il yaşayır və bu müddətdə təxminən 6 dəfə diş dəyişir.
• Dişi fil hər 3-4 ildən bir balalayır və hər dəfə 1 bala doğur. Yeni doğulmuş bala tüklə örtülü olur, bir neçə gün sonra anasının dalınca gəzir.
• Çox möhkəm fil dişindən və sümüyündən qəşəng və nəfis seylər hazırlanır. Fil 4 dizi olan yeganə məməli heyvandır. 21-22 ay hamiləlik dövrü keçirir. Hər il dünyada 2 milyon fil doğulur, bir o qədər də ölür.
• Alimlər bir müddət onların skletinin harada yerləşdiyini tapa bilmirdilər. Sonra aydınlaşdırıldı ki, fil ölümünün yaxınlaşdığını hiss edərək özünü çaya və ya batağlığa atır.
İstinadlar
. 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-02-03.
Heyvanlar ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.
Avqust 12, 2021
fillər, elephantidae, məməlilər, sinfinin, xortumlular, dəstəsindən, fəsilə, bitkilərlə, qidalanı, böyük, məməli, heyvanlardır, yəni, bala, doğur, südlə, bəsləyir, böyük, cüssəsindən, dolayı, təbii, ovçudur, yoxdur, şirlər, ancaq, bala, xəstə, yaxud, çox, yaşl. Filler Elephantidae Memeliler sinfinin xortumlular destesinden fesile Bitkilerle qidalani Filler en boyuk memeli heyvanlardir yeni bala dogur ve onu sudle besleyir Fillerin boyuk cussesinden dolayi tebii ovcudur yoxdur Sirler ancaq bala xeste yaxud cox yasli filleri ovlaya bilirler Disi filler suru halinda yasayir ve bu baximdan sosial canlilar olaraq qebul olunurlar Erkek filler cinsi yetiskenliye yetisende qruplar atilir Erkek filler de bezen suruler seklinde yasayir FillerElephantidaeAfrika savana filiElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerSinifustu DordayaqlilarSinif MemelilerYarimsinif Vehsi heyvanlarInfrasinif PlasentalilarDesteustu AfroterilerDeste XortumlularFesile FillerElmi adiElephantidae GrayCins ve novleriAfrika fili Loxodonta Afrika mese fili Loxodonta cyclotis Afrika savana fili Loxodonta africana Hindistan fili Elephas Hindistan fili Elephas maximus Elephas recki Steqodon Stegodon Mamont Mammuthus VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 584935NCBI 9780EOL 1644PBDB 43263Tuk ortuyu seyrekdir sadece quyrugun ucunda bir qeder six ve uzundur Mundericat 1 Afrika fili 2 Hindistan fili 3 Fiziologiyasi 4 Maraqli melumatlar 5 Istinadlar 6 Sekiller 7 Hemcinin baxAfrika fili RedakteHazirda Afrikada cemi 600 min fil yasayir ancaq her il onlarin sayi 38 min azalir Fillerin azalmasinin esas sebebi onlarin dislerine gore qanunsuz yolla ovlanmasidir Fillerin bala verme seviyyesinin azalmasi da nezere alinarsa en gec 15 ilden sonra Afrikada fillerin nesli kesilecek 1 Afrika filinin derisi qalindir Hindistan filinden cusse ve qulaqiarinin eni baximindan daha boyukdur Hindistan fili RedakteHindistanda ve Sri Lankada yasayirlar Derisi hamardir Fiziologiyasi RedakteTeneffuz sistemi 2 eded agciyeri var Hezm sistemine agiz udlaq qida borusu mede qaraciyer bagirsaqlar daxildir Hezm sistemi agizdan baslayir Agiz suyu ile islanmis qida disler vasitesile ezilerek uyudulur Sonra qida borusu vasitesile agizdan medeye oturulur Mededen bagirsaga geden qidanin terkibi bagirsaqda sovrulurIfrazat sistemi sidik kisesi daxildir Dan damar sistemi urek ve ondan cixaraq butun bedeni ehate eden damarlardan ibaretdir Sinir sistemiCinsiyyet sistemiSkeletiMaraqli melumatlar Redakte Afrika hekimleri 400 fili muayine etdikden sonra askara cixarmislar ki yemleri otdan ibaret olan bu nehengler skleroz xesteliyine tutulmuslar Halbuki indiyedek bele guman edilirdi ki hemin xesteliye yag piy ile cox qidalananlar tutula bilerler Hekimler fillerin orqanizminin bu sirrini hele de aca bilmemisler Cenub olkelerinde dogulan filler simal qisinin soyuguna cetinlikle dozurler Ancaq Kanadanin Edmonton seherinde yasayan fili soyuq qorxutmur Ayaqlarina 87 olculu cekme geyen bu fil qarin ustu ile cesaretle addimlayir Soyuga davamli fil yeni hediyye de almisdir onun xortumuna buruntaq geyindirilmisdir Filler cimmeyi cox sevdikleri ucun ozlerine su hovuzu da duzeldirdirler Filler cayin qarsisini dasla agacla tutaraq derinliyi 1 2 2 m olan hovuzda isti gunlerde hevesle cimirler Amerika fili bedence Asiya filinden boyukdur onun hundurluyu 3 5 m agirligi 5 tondan coxdur Ayaqlarinin pence hissesinin alti cox sert ve eyni zamanda elastiki olur ki bedeninin esas agirligi bu yastiqlar uzerine dusur Buna gore de fil bedence agir heyvan olmasina baxmayaraq celd ve sessiz yeriyir Filin xortumu cox elasiki ve gucludur Burun delikleri xortumun ucunda yerlesir Xortumun ucunda barmaqsekilli etli cixinti vardir Afrika filinin dislerinin uzunlugu 2 metr ve agirligi 80 kq olur Her 10 15 ilden bir disler yenisi ile evez olur Fil 60 80 il yasayir ve bu muddetde texminen 6 defe dis deyisir Disi fil her 3 4 ilden bir balalayir ve her defe 1 bala dogur Yeni dogulmus bala tukle ortulu olur bir nece gun sonra anasinin dalinca gezir Cox mohkem fil disinden ve sumuyunden qeseng ve nefis seyler hazirlanir Fil 4 dizi olan yegane memeli heyvandir 21 22 ay hamilelik dovru kecirir Her il dunyada 2 milyon fil dogulur bir o qeder de olur Alimler bir muddet onlarin skletinin harada yerlesdiyini tapa bilmirdiler Sonra aydinlasdirildi ki fil olumunun yaxinlasdigini hiss ederek ozunu caya ve ya batagliga atir Istinadlar Redakte 15 ilden sonra fil tapilmayacaq 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 02 03 Sekiller Redakte Afrika orman fili Afrika savana fili Asiya fili Hemcinin bax Redakte Heyvanlar ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Menbe https az wikipedia org w index php title Filler amp oldid 6091929, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
