fbpx
Wikipedia

Evenlər

Evenlər (even эвен; kişi.cinsi — even, qadın.cins — evenka) — Sibir ərazisində yayılmış Tunqus-mancur dillərinə aid dilə malik xalq. Qohum xalqlar: Evenklər

Evenlər
Ümumi sayı
22,000
Yaşadığı ərazilər
Rusiya 21,830 (2010)
Dili

Even dili

Dini

Şamanizm, Provaslav,

Qohum xalqlar

Nanaylar, Evenklər

Yayılması və sayları

 
RF ərazisində Evenlərin yayılma xəritəsi

Ümumi sayları 20 min nəfər təşkil edir. 2002-ci ildə siyahıya alınmaya görə Saxa ərazisində 11,657, Maqadan vilayəti ərazisində 2527, Kamçatka vilayətində 177, Çukotka Muxtar Dairəsi 1407 və Xabarovsk diyarında 1272 nəfər even yaşayır

Ukrayna ərazisində 2001 il siyahıya alınmasına görə burada 104 even yaşayır

19301934 illərdə Uzaq şərqdə Oxoxt-Even milli dairəsi mövcud olmuşdur.

2002 ilə olam məlumatlar

Saxa Respublikası:

Yakutsk şəhəri - 1213 nəf

Qataqay-Alıta kəndi - 726 nəf

Topolinoye kəndi - 671 nəf

Sebyan Kyoel - 648 nəf

Çokurdax kəndi - 363 nəf

Sasır kəndi - 354 nəf

Kustur kəndi - 296 nəf

Andeyoşkino kəndi - 271 nəf

Deputatskiy - 270 nəf

Berezovka kəndi - 267 nəf

Sayılık kəndi - 261 nəf

Saskılax - 247 nəf

Tiksi qəsəbəsi - 233 nəf

Xonuu kəndi - 212 nəf

Kazaçe kəndi - 179 nəf

Xayır kəndi - 178 nəf

Carqalax - 148 nəf

Çerskiy - 146 nəf

Olenoqorsk - 137 nəf

Yoçuqey kəndi - 129 nəf

Tomtor kəndi - 125 nəf

Kuberqanya kəndi - 115 nəf

Xandıqa qəsəbi - 115 nəf

Maqadan vilayəti:

Qijiqa kəndi - 332 nəf

Maqadan - 310 nəf

Ola - 292 nəf

Omsukçan - 286 nəf

Taxtoyamsk - 212 nəf

Qarmanda kəndi - 210 nəf

Evensk - 191 nəf

Seymçak - 127 nəf

Tauysk - 102 nəf

Kamçatka diyarı:

Esso kəndi - 498 nəf

Anavqay kəndi - 320 nəf

Xailino - 165 nəf

Ayanka kəndi - 157 nəf

Palana - 111 nəf

Çukot Muxtar Dairəsi:

Olom kəndi - 417 nəf

Anyoysk - 248 nəf

Anadır şəhəri - 142 nəf

Bilibino - 108 nəf

Xabarovsk diyarı:

Arka kəndi - 271 nəf

Ketanda - 166 nəf

Usçan - 103 nəf

Nyadbaki qəsəbəsi - 102 nəf

Evenlərin illərə görə sayı:

Dil

Altay dil ailəsinin Tunqus-macur dilləri qrupuna daxildir. Onda çox dialekti vardır. Onlar arasında şərq, qərb və orta dialektləri fərqlənir. Onların 52,5 % rus dilində sərbəst danışır və 27,4 % isə rus dilini doğma dil hesab edir. Onların formalaşması Pribaykal, Zabaykal və Şərqi Sibir ərazisində formalaşmışlar. Bu bizin eranın birinci minilliyinə təsadüf edir. Evenlərin bir hissəsi YukagirlərYakutlar tərəfindən asimiliyasiya olunmuşlar. Rusların bölgəni işğal etməsindən sonra evenlər rusların təsir dairəsində asimiliyasiya olunmuşlar.

1932-ci ilə qədər even dili yazıya sahib olmamışdır. Ancaq rus əlifbası ilə yayı həyata keçilirirdi. Hazırda Evenlər arasında əsas ünsiyyət vastədi Rus diliSaxa dilindən istifadə edilir.

İnancları

Evenlər rusların işğalından sonra bölgəyə gələn misionerlərin fəsliyyəti sayəsində kristianlığı qəbul etmişlər. XIX əsrin əvvələrində xristialıq onların bütün həyatına təsir göstərir. XIX əsrın əvvəllərində S. Popov rus əlifbaslndan istifadə edərək even dilində duaları tərtib eymişdir..

Mədəniyyət

Xüssusi geyimlərə malikdirlər. Geyimləri qadınlar tikirlər. Rusların təsiri ilə çib dəsmalları evenlər arasında istifadə edilir. Dəsmal tikişi qadınlar arasında məşhurlaşmışdır.

 
Even qadın geyimləri

Qidalanmalarına gəldikdə onların əsas təsərrüfatı maralçılıq olmasına baxmayaraq onlar ətə olan tələbatı həhşi heyvanların hesabına ödəyirdilər. Ov onların əsas məşğuliyyəti sayılır. Oçuluqda əsas sahələr balıqçılıq və suiti ovudur.

İstinadlar

  1. Национальный состав населения Российской Федерации согласно переписи населения 2010 года
  2. "Всероссийская перепись населения 2002 года". 2011-08-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-12-24.
  3. . 2017-10-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-19.
  4. Распределение населения по национальности и родному языку по итогам Всеукраинской переписи населения 2001 qода
  5. http://std.gmcrosstata.ru/webapi/opendatabase?id=vpn2002_pert База микроданных Всероссийской переписи населения 2002 года

Mənbə

  • Evenlər 2012-07-12 at the Wayback Machine
  • Таежные охотники и оленеводы Сибири: эвенки и эвены
  • Галерея Новосибирского государственного краеведческого музея 2006-02-04 at the Wayback Machine
  • Алексеева Сардаана Анатольевна. Семья и брак у эвенов (Конец XIX-начало XX вв.) [ölü keçid]

evenlər, even, эвен, kişi, cinsi, even, qadın, cins, evenka, sibir, ərazisində, yayılmış, tunqus, mancur, dillərinə, dilə, malik, xalq, qohum, xalqlar, evenklər, ümumi, sayı22, 000yaşadığı, ərazilərrusiya, 2010, dilieven, dilidinişamanizm, provaslav, qohum, xa. Evenler even even kisi cinsi even qadin cins evenka Sibir erazisinde yayilmis Tunqus mancur dillerine aid dile malik xalq Qohum xalqlar EvenklerEvenler Umumi sayi22 000Yasadigi erazilerRusiya 21 830 2010 1 2 DiliEven diliDiniSamanizm Provaslav Qohum xalqlarNanaylar Evenkler Mundericat 1 Yayilmasi ve saylari 2 Dil 3 Inanclari 4 Medeniyyet 5 Istinadlar 6 MenbeYayilmasi ve saylari Redakte RF erazisinde Evenlerin yayilma xeritesi Umumi saylari 20 min nefer teskil edir 2002 ci ilde siyahiya alinmaya gore Saxa erazisinde 11 657 Maqadan vilayeti erazisinde 2527 Kamcatka vilayetinde 177 Cukotka Muxtar Dairesi 1407 ve Xabarovsk diyarinda 1272 nefer even yasayir 3 Ukrayna erazisinde 2001 il siyahiya alinmasina gore burada 104 even yasayir 4 1930 1934 illerde Uzaq serqde Oxoxt Even milli dairesi movcud olmusdur 2002 ile olam melumatlar 5 Saxa Respublikasi Yakutsk seheri 1213 nefQataqay Alita kendi 726 nefTopolinoye kendi 671 nefSebyan Kyoel 648 nefCokurdax kendi 363 nefSasir kendi 354 nefKustur kendi 296 nefAndeyoskino kendi 271 nefDeputatskiy 270 nefBerezovka kendi 267 nefSayilik kendi 261 nefSaskilax 247 nefTiksi qesebesi 233 nefXonuu kendi 212 nefKazace kendi 179 nefXayir kendi 178 nefCarqalax 148 nefCerskiy 146 nefOlenoqorsk 137 nefYocuqey kendi 129 nefTomtor kendi 125 nefKuberqanya kendi 115 nefXandiqa qesebi 115 nefMaqadan vilayeti Qijiqa kendi 332 nefMaqadan 310 nefOla 292 nefOmsukcan 286 nefTaxtoyamsk 212 nefQarmanda kendi 210 nefEvensk 191 nefSeymcak 127 nefTauysk 102 nefKamcatka diyari Esso kendi 498 nefAnavqay kendi 320 nefXailino 165 nefAyanka kendi 157 nefPalana 111 nefCukot Muxtar Dairesi Olom kendi 417 nefAnyoysk 248 nefAnadir seheri 142 nefBilibino 108 nefXabarovsk diyari Arka kendi 271 nefKetanda 166 nefUscan 103 nefNyadbaki qesebesi 102 nefEvenlerin illere gore sayi Dil RedakteAltay dil ailesinin Tunqus macur dilleri qrupuna daxildir Onda cox dialekti vardir Onlar arasinda serq qerb ve orta dialektleri ferqlenir Onlarin 52 5 rus dilinde serbest danisir ve 27 4 ise rus dilini dogma dil hesab edir Onlarin formalasmasi Pribaykal Zabaykal ve Serqi Sibir erazisinde formalasmislar Bu bizin eranin birinci minilliyine tesaduf edir Evenlerin bir hissesi Yukagirler ve Yakutlar terefinden asimiliyasiya olunmuslar Ruslarin bolgeni isgal etmesinden sonra evenler ruslarin tesir dairesinde asimiliyasiya olunmuslar 1932 ci ile qeder even dili yaziya sahib olmamisdir Ancaq rus elifbasi ile yayi heyata kecilirirdi Hazirda Evenler arasinda esas unsiyyet vastedi Rus dili ve Saxa dilinden istifade edilir Inanclari RedakteEvenler ruslarin isgalindan sonra bolgeye gelen misionerlerin fesliyyeti sayesinde kristianligi qebul etmisler XIX esrin evvelerinde xristialiq onlarin butun heyatina tesir gosterir XIX esrin evvellerinde S Popov rus elifbaslndan istifade ederek even dilinde dualari tertib eymisdir Medeniyyet RedakteXussusi geyimlere malikdirler Geyimleri qadinlar tikirler Ruslarin tesiri ile cib desmallari evenler arasinda istifade edilir Desmal tikisi qadinlar arasinda meshurlasmisdir Even qadin geyimleri Qidalanmalarina geldikde onlarin esas teserrufati maralciliq olmasina baxmayaraq onlar ete olan telebati hehsi heyvanlarin hesabina odeyirdiler Ov onlarin esas mesguliyyeti sayilir Oculuqda esas saheler baliqciliq ve suiti ovudur Istinadlar Redakte Nacionalnyj sostav naseleniya Rossijskoj Federacii soglasno perepisi naseleniya 2010 goda Vserossijskaya perepis naseleniya 2002 goda 2011 08 21 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 12 24 Chislennost korennyh malochislennyh narodov Rossijskoj Federacii po territoriyam preimushestvennogo prozhivanii po itogam Vserossijskoj perepisi naseleniya 2002 g 2017 10 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 19 Raspredelenie naseleniya po nacionalnosti i rodnomu yazyku po itogam Vseukrainskoj perepisi naseleniya 2001 qoda http std gmcrosstata ru webapi opendatabase id vpn2002 pert Baza mikrodannyh Vserossijskoj perepisi naseleniya 2002 godaMenbe RedakteEvenler Arxivlesdirilib 2012 07 12 at the Wayback Machine Taezhnye ohotniki i olenevody Sibiri evenki i eveny Galereya Novosibirskogo gosudarstvennogo kraevedcheskogo muzeya Arxivlesdirilib 2006 02 04 at the Wayback Machine Alekseeva Sardaana Anatolevna Semya i brak u evenov Konec XIX nachalo XX vv olu kecid Menbe https az wikipedia org w index php title Evenler amp oldid 5727060, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.