fbpx
Wikipedia

Erdeni-batır

Erdeni-batır (Batır-xuntayci; d.? - ö.1653) — Cunqar xanlığının ilk hakimi. Hakimiyyət illəri (1634-1653).

Erdeni-batır
(Cunqar xanlığı[d])
1634 — 1653
Xələfi Senqe
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi II minillik
Vəfat tarixi 1653
Uşağı

Həyatı

Erdeni-batır Oyrotların Çoros ulusundandır. Xara-xulanın dördüncü oğlu və vəliəhdidir. 1634-cü ildə atasının vəfatından sonra Çoros tayfa ittifaqına başçılıq etmişdi.

1640-cı ildə Erdeni-batırın təşəbbüsü ilə Tarbaqatayın ətəyində ümummonqol qurultayı baş tutmuşdu. Onun dövründə oyratlar Şərqi Yeddisuyu ələ keçirmişdilər.

Erdeni-Batır xuntaycı, Xoşutların lideri Oçirtu ilə yaxşı münasibətlər qurararaq Cunqar xanlığı içərisindəki birliyi möhkəmləndirmişdi. Bu doğrultuda Zaysan və Balxaş gölü çevrəsi, İli və Çü bölgəsi, Oçirtunun hakimiyətinə buraxıldı. Daha sonra xoşutların lideri Turu Bayxu (Quşi xan) ilə girişilən mübarizə nəticəsində Turu Bayxu, xoşutlarla birlikdə Cunqariyadan ayrılmış və Kukunor bölgəsinə köç etmişdir.

Erdeni-Batır xuntaycı dönəmində, Cunqar xanlığının qərb qonşusu olan qazaxlarla 1635, 1643 və 1651-1652-ci ildə savaşlar aparılmışdır. Cunqar ordusu bu savaşlar boyunca cənubi-şərqi QazaxıstanıYeddisu vadisini yağmalamışdır.

Erdeni-Batır xuntaycı dönəmində, Cunqar xanlığının siyasi və idari təşkilatlanma çalışmaları davam etmişdir. Bilxassə Rusiya ilə yaxşı münasibətlər qurararaq, düşmənlərinə qarşı dövlətin güvənliyini yaratmağı amaclamışdır. Bununla bərabər bilxassə oturaq həyata keçmək və taxılçılıqla məşğul olmaq üçün Rus məmurlarından yardım istəmişdir. Bununla birlikdə onun dönəmində Cunqar xanlığı bölgəsindəki digər xalqlara qarşı tam bir üstünlük qazanamamışdır. Əksinə, onlarla aparılan mübarizələr və savaşlarla hər iki tərəfin davamlı böyük itkilər verəcəyi bir müddət də başlamışdır.

Erdeni-batır 1653-cü ildə vəfat edib.

Ədəbiyyat

  • Златкин И. Я., История Джунгарского ханства (1635-1758), М., 1964.
  • Митиров А.Г. "Ойраты-калмыки: века и поколения", Элиста, 1998 г.

İstinadlar

  1. V. Uspenskiy, Strana Kuke-nor ili Tsin-Hay, Sankt-Peterburg 1880.
  2. İ. E. Fişer, Sibirskaya istoriya, Sankt-Peterburg 1774, s. 442.

Həmçinin bax

  • Cunqar xanlığı

erdeni, batır, batır, xuntayci, 1653, cunqar, xanlığının, hakimi, hakimiyyət, illəri, 1634, 1653, cunqar, xanlığı, 1634, 1653xələfi, senqeşəxsi, məlumatlardoğum, tarixi, minillikvəfat, tarixi, 1653uşağı, qaldan, boşoqtusenqe, mündəricat, həyatı, ədəbiyyat, ist. Erdeni batir Batir xuntayci d o 1653 Cunqar xanliginin ilk hakimi Hakimiyyet illeri 1634 1653 Erdeni batir Cunqar xanligi d 1634 1653Xelefi SenqeSexsi melumatlarDogum tarixi II minillikVefat tarixi 1653Usagi Qaldan BosoqtuSenqe Mundericat 1 Heyati 2 Edebiyyat 3 Istinadlar 4 Hemcinin baxHeyati RedakteErdeni batir Oyrotlarin Coros ulusundandir Xara xulanin dorduncu oglu ve veliehdidir 1634 cu ilde atasinin vefatindan sonra Coros tayfa ittifaqina basciliq etmisdi 1640 ci ilde Erdeni batirin tesebbusu ile Tarbaqatayin eteyinde umummonqol qurultayi bas tutmusdu Onun dovrunde oyratlar Serqi Yeddisuyu ele kecirmisdiler Erdeni Batir xuntayci Xosutlarin lideri Ocirtu ile yaxsi munasibetler qurararaq Cunqar xanligi icerisindeki birliyi mohkemlendirmisdi Bu dogrultuda Zaysan ve Balxas golu cevresi Ili ve Cu bolgesi Ocirtunun hakimiyetine buraxildi Daha sonra xosutlarin lideri Turu Bayxu Qusi xan ile girisilen mubarize neticesinde Turu Bayxu xosutlarla birlikde Cunqariyadan ayrilmis ve Kukunor bolgesine koc etmisdir 1 Erdeni Batir xuntayci doneminde Cunqar xanliginin qerb qonsusu olan qazaxlarla 1635 1643 ve 1651 1652 ci ilde savaslar aparilmisdir 2 Cunqar ordusu bu savaslar boyunca cenubi serqi Qazaxistani ve Yeddisu vadisini yagmalamisdir Erdeni Batir xuntayci doneminde Cunqar xanliginin siyasi ve idari teskilatlanma calismalari davam etmisdir Bilxasse Rusiya ile yaxsi munasibetler qurararaq dusmenlerine qarsi dovletin guvenliyini yaratmagi amaclamisdir Bununla beraber bilxasse oturaq heyata kecmek ve taxilciliqla mesgul olmaq ucun Rus memurlarindan yardim istemisdir Bununla birlikde onun doneminde Cunqar xanligi bolgesindeki diger xalqlara qarsi tam bir ustunluk qazanamamisdir Eksine onlarla aparilan mubarizeler ve savaslarla her iki terefin davamli boyuk itkiler vereceyi bir muddet de baslamisdir Erdeni batir 1653 cu ilde vefat edib Edebiyyat RedakteZlatkin I Ya Istoriya Dzhungarskogo hanstva 1635 1758 M 1964 Mitirov A G Ojraty kalmyki veka i pokoleniya Elista 1998 g Istinadlar Redakte V Uspenskiy Strana Kuke nor ili Tsin Hay Sankt Peterburg 1880 I E Fiser Sibirskaya istoriya Sankt Peterburg 1774 s 442 Hemcinin bax RedakteCunqar xanligiMenbe https az wikipedia org w index php title Erdeni batir amp oldid 4877831, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.