L.tropica 2–8 mkm ölçüdə hüceyrədaxili parazitdir. Bədən xaricdən pellikula pərdəsi ilə örtülmüşdür, sitoplazması zəif rənglənir, nüvəsi zəif-qırmızı rəngə boyanır. İnsanda qamçısız formada olub, kiçik nüvəyə və kinetoplasta malikdir. Parazitin keçiricisi olan mığmığada isə onun bədəni uzunsov olur və qamçıya malikdir. Tripanosomlardan fərqli olaraq bunlarda titrəyici membran olmur.
Həyat tsikli
Dəri leyşmaniozu təbii ocaqlı xəstəlik olub, tropik və nisbətən isti ölkələrdə yayılmişdır. Bu parazitin inkişaf dövriyyəsi aşağıdakı kimidir. Səhra və yarımsəhrada yaşa-yan qum siçanı, sünbülqıran və digər gəmiricilər leyşmanioz xəstəliyinə tutulur. Phlebotomus pappatasii mığmığası bu gəmiricilərin qanını sorduqda parazitin qamçısız amastiqot (leyşmanial) forması mığmığanın həzm sistemində intensiv çoxalmağa başlayır. Parazit çoxalıb qamçısız oval vəziyətindən uzunsov, qamçılı forma alır. Qamçılı formalar və ya lepidomonadlar hərəkət edərək keçiricinin udlağına, oradan isə onun sancıcı-sorucu xortumuna keçir. Parazitin keçiricisi olan mığmığa insanın və digər məməlilərin qanını sorarkən, xortumundakı qamçılı leyşmaniya parazitini sahibin dərisinin altına keçirir. Dərinin endotel hüceyrələrinə daxil olmuş parazitlər tezliklə qamçısını itirərək formasını dəyişir və intensiv surətdə ikiyə bölünməklə çoxalır. Parazit özünün inkubasiya dövrünü başa çatdırdıqdan sonra insanın üzündə, əllərində, bədənin paltarla örtülməyən nahiyələrində qonur-qırmızı rəngli ləkələr əmələ gətirir. Ləkə yerləri tədricən düyüncüklərə çevrilir. Əmələ gəlmiş düyünün səthi tədricən yaraya çevrilir. Yaranın tam formalaşması və sağalmasına qədər olan dövr təqribən 3–18 ay çəkir və yara tədricən mərkəzdən kənara doğru çapıqlaşır. Bu parazitin müxtəlif yarımnövlərinin törətdiyi xəstəlik xarakterinə görə bir-birindən müəyyən dərəcədə fərqlənir. Belə ki, L.tropica minor-un törətdiyi leyşmanioz quru xroniki formada olub, yaranın formalaşması gec başa gəlir. Bu yarımnöv üçün uzun inkubasiya dövrü səciyyəvidir. Parazitin törətdiyi xəstəliyin xarici əlamətləri 3–8 ay və bəzən 1,5 ildən sonra özünü büruzə verir. Əmələ gəlmiş yaranın üzərini 3–6 aydan sonra quru qabıq örtür. Xəstəlik bir ilə kimi davam edir. Yaranın yeri isə bütün ömür boyu insanda qalır. L.tropica-nın tropica yarımnövü isə leyşmaniozun kəskin nekrozlaşma (kəskin yaş forma) formasıdır. Bu növün inkubasiya dövrü nisbətən qısa olub, bir neçə gündən bir aya kimidir. Xəstəliyin müddəti 6 aya kimi olur. Xəstəliyin əvvəlində yaranın ortasında nekrotik sahə yaranır və tədricən dəridə yara dərinləşir. Yaranın ətrafında iltihab prosesi nəticəsində geniş infiltrat əmələ gəlir. Yaranın sağalması kobud çapıqların əmələ gəlməsi ilə təzahür edir. Bu xəstəliyə indi də Azərbaycanın Qazax, Zaqatala, Şəki, Gəncə, eləcə də Kür-Araz düzənliyinin bəzi rayonlarında təsadüf edilir. Romanovski rəngləmə metodu ilə yaradan götürülmüş yaxmada parazit tapıldıqda diaqnoz təsdiq edilir. Açıq yara olduqda şpris vasitəsilə yaradan yaxma götürülür, müvafiq qida mühitində saxlanılır, preparat hazırlayıb mikroskopda baxılır. Bu zaman onun qamçılı forması aydın görünür.
Ədəbiyyat
C. Ə. Nəcəfov, R. Ə. Əliyev, Ə. P. Əzizov. Tibbi biologiya və genetikanın əsasları. Bakı-2008.
Noyabr 05, 2021
dəri, leyşmaniyası, morfologiyası, redaktəl, tropica, ölçüdə, hüceyrədaxili, parazitdir, bədən, xaricdən, pellikula, pərdəsi, ilə, örtülmüşdür, sitoplazması, zəif, rənglənir, nüvəsi, zəif, qırmızı, rəngə, boyanır, insanda, qamçısız, formada, olub, kiçik, nüvəy. Morfologiyasi RedakteL tropica 2 8 mkm olcude huceyredaxili parazitdir Beden xaricden pellikula perdesi ile ortulmusdur sitoplazmasi zeif renglenir nuvesi zeif qirmizi renge boyanir Insanda qamcisiz formada olub kicik nuveye ve kinetoplasta malikdir Parazitin keciricisi olan migmigada ise onun bedeni uzunsov olur ve qamciya malikdir Tripanosomlardan ferqli olaraq bunlarda titreyici membran olmur Heyat tsikli RedakteDeri leysmaniozu tebii ocaqli xestelik olub tropik ve nisbeten isti olkelerde yayilmisdir Bu parazitin inkisaf dovriyyesi asagidaki kimidir Sehra ve yarimsehrada yasa yan qum sicani sunbulqiran ve diger gemiriciler leysmanioz xesteliyine tutulur Phlebotomus pappatasii migmigasi bu gemiricilerin qanini sorduqda parazitin qamcisiz amastiqot leysmanial formasi migmiganin hezm sisteminde intensiv coxalmaga baslayir Parazit coxalib qamcisiz oval veziyetinden uzunsov qamcili forma alir Qamcili formalar ve ya lepidomonadlar hereket ederek keciricinin udlagina oradan ise onun sancici sorucu xortumuna kecir Parazitin keciricisi olan migmiga insanin ve diger memelilerin qanini sorarken xortumundaki qamcili leysmaniya parazitini sahibin derisinin altina kecirir Derinin endotel huceyrelerine daxil olmus parazitler tezlikle qamcisini itirerek formasini deyisir ve intensiv suretde ikiye bolunmekle coxalir Parazit ozunun inkubasiya dovrunu basa catdirdiqdan sonra insanin uzunde ellerinde bedenin paltarla ortulmeyen nahiyelerinde qonur qirmizi rengli lekeler emele getirir Leke yerleri tedricen duyuncuklere cevrilir Emele gelmis duyunun sethi tedricen yaraya cevrilir Yaranin tam formalasmasi ve sagalmasina qeder olan dovr teqriben 3 18 ay cekir ve yara tedricen merkezden kenara dogru capiqlasir Bu parazitin muxtelif yarimnovlerinin toretdiyi xestelik xarakterine gore bir birinden mueyyen derecede ferqlenir Bele ki L tropica minor un toretdiyi leysmanioz quru xroniki formada olub yaranin formalasmasi gec basa gelir Bu yarimnov ucun uzun inkubasiya dovru seciyyevidir Parazitin toretdiyi xesteliyin xarici elametleri 3 8 ay ve bezen 1 5 ilden sonra ozunu buruze verir Emele gelmis yaranin uzerini 3 6 aydan sonra quru qabiq ortur Xestelik bir ile kimi davam edir Yaranin yeri ise butun omur boyu insanda qalir L tropica nin tropica yarimnovu ise leysmaniozun keskin nekrozlasma keskin yas forma formasidir Bu novun inkubasiya dovru nisbeten qisa olub bir nece gunden bir aya kimidir Xesteliyin muddeti 6 aya kimi olur Xesteliyin evvelinde yaranin ortasinda nekrotik sahe yaranir ve tedricen deride yara derinlesir Yaranin etrafinda iltihab prosesi neticesinde genis infiltrat emele gelir Yaranin sagalmasi kobud capiqlarin emele gelmesi ile tezahur edir Bu xesteliye indi de Azerbaycanin Qazax Zaqatala Seki Gence elece de Kur Araz duzenliyinin bezi rayonlarinda tesaduf edilir Romanovski rengleme metodu ile yaradan goturulmus yaxmada parazit tapildiqda diaqnoz tesdiq edilir Aciq yara olduqda spris vasitesile yaradan yaxma goturulur muvafiq qida muhitinde saxlanilir preparat hazirlayib mikroskopda baxilir Bu zaman onun qamcili formasi aydin gorunur Edebiyyat RedakteC E Necefov R E Eliyev E P Ezizov Tibbi biologiya ve genetikanin esaslari Baki 2008 Menbe https az wikipedia org w index php title Deri leysmaniyasi amp oldid 5830957, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
