Porfirinlər-təbii və sintetik tetrapirrol birləşmələrdir. Porfirinlərin törəmələri azottərkibli piqmentlər olub, hemoqlobin, xlorofil və digər fermentlərin molekullarının qeyri-zülal hissələrinin tərkibinə daxildir, yüksək heterotsikllərə aiddir. 150-dən çox porfirin sintez olunub. Porfirinlərin fiziki və kimyəvi xassələrinin unikallığı ilə əlaqədar olaraq onların analoqlarının kimyada, biologiyada, tibbdə, optikada və materialşünaslıqda tədqiqatına böyük maraq yaradır.
Son illər tədqiqatçıların porfirin və onun komplekslərinə marağı artmışdır. Hazırki dövrdə porfirinlərin əllidən artıq törəməsi sintez edilmişdir və onlara maraq aşağıdakı xassələri ilə əlaqədardır.
Öz biokimyəvi əhəmiyyətinə görə porfirin komplekslərini zülallarla, nuklein turşuları, karbohidrat və lipidlərlə bir sıraya qoymaq olar. Porfirinin maqnezium kompleksi – xlorofil vacib bioloji proseslərdən biri fotosintezdə iştirak edir. Porfirinin digər kompleksi – dəmirlə protoporfirinin kompleksi qan hemoqlobinin tərkibinə daxildir.
Porfirinin dəmirlə kompleksi hüceyrələrdə baş verən mürəkkəb oksidləşmə-reduksiya reaksiyalarında iştirak edən bir çox fermentlərin aktiv hissəsini təşkil edir.
Porfirin kompleksləri yüksək aktiv katalizatorlar, yüksək keyfiyyətli boyalar, fotosensibilizatorlar, işıq və termostabilizatorlar kimi tətbiq edilə bilər.
Porfirinlər əsasında katalizatorlar, sensorlar, dərman preparatları, üzvi yarımkeçiricilər, maye kristallar və optika üçün materiallar yaradılmışdır. Bir çox mühüm zülalların prostetik qrupları (hemoqlobin, qanın aktiv hissəsi olan hemoqlobinin, mioqlobin, sitoxrom C, sitoxrom P 450 və s) porfirin təbiətə malik olduğundan onların əsas tətbiq sahəsi bioloji sistemlərin modelləşdirilməsi sayılır. Porfirin skeleti həmçinin bitki piqmentlərinin əsas strukturunu (xlorofil, feofitin, feoborbid) təşkil etdiyindən porfirinlərdən fotosintezin bəzi mərhələlərinin tədqiqatı və modelləşdirilməsində geniş istifadə etmək olar. Onkoloji xəstəliklərin terapiyası nöqteyi-nəzərindən bəzi porfirin törəmələri böyük maraq doğurur, belə ki, dimegin-xərçəng hüceyrələrinin seçici fotosensibilizasiyasında böyük vasitə kimi tətbiq edilir və sonrakı lazer şüasının qarşılıqlı təsiri ilə şiş toxumalarını reduksiya edir. Porfirin kompleksləri biokimyəvi cəhətdən zülallarla, nuklein turşuları ilə, karbohidratlarla və lipidlərlə eyni sırada durur. Onları tam səlahiyyətlə “həyat molekulları” adlandırmaq olar. Maqnezium porfirin kompleksi-xlorofil yer üzərində fotosintez kimi vacib bioloji proseslərin həyata keçməsində mühüm rol oynayır. Porfirinin başqa kompleksi-dəmir protoporfirin kompleksi qanın hemoqlobinin tərkibinə daxildir. Hemoqlobin atmosfer oksigenini udaraq canlı varlıqların tənəffüsünü təmin edir. Göstərilən fermentlərin quruluşunun modelləşdirilməsində aşağıdakı anlayışlar istifadə olunmuşdur:
Katalitik funksional turşu-əsas və oksidləşmə-reduksiya qrupları fermentə müvafiq lazimi həndəsi quruluşa (yerləşməyə) malik olmalıdır.
Aktivləşmiş kompleksin quruluşu biokimyəvi analoqa uyğun olmalıdır.
Onlar reaksiya sisteminin digər hissələri ilə arzuolunmaz qarşılıqlı təsirindən mühafizə olunmuş katalitik qruplarına- quruluş elementlərinə malik olmalıdır.
İndiki dövrdə sitoxrom P-450-nin xassələrinin, tərkibinin, funksiyalarının, quruluşunun öyrənilməsində böyük nailiyyətlər əldə edilmişdir və bununla fermentin funksiyalarını imitasiya edə bilən modelləşmiş çoxsaylı bioimitatorlar yaradılmışdır. 1964-cü ildə Omura və Sato müəyyən etdilər ki, sitoxrom P-450 fermentinin aktiv kompleksireduksiya olunmuş halda 450nm udulma zolağına malikdir. Ferment öz karbonil kompleksinin udulma zolağı ilə adlandırılmışdır. Hazırki dövrdə sitoxrom P-450-nin, onun xassələrinin, funksiyalarının, quruluşunun öyrənilməsində böyük nailiyyətlər əldə olunub, bu fermentin müəyyən olunmuş funksiyalarını modelləşdirən çoxlu bioimitatorlar yaradılmışdır. İndi yaxşı məlumdur ki, sitoxrom P-450 tərkibli fermentlər sistemi insan və məməlilərin qaraciyər hüceyrələrinin mikrosomal fraksiyalarının tərkibinə daxildir və xarici mühitdən orqanizmə düşən steroidlərin metabolizmləri, prostaqlandinlər və çoxlu sayda ksenolbiotiklərə görə məsuliyyətlidir. Xüsusiyyətlərinə görə qaraciyərin mikrosomal hidroksilləşmə sisteminə yaxın olan steroid-hidrooksilləşmə sistemi böyrəküstü vəzinin qabığının mitoxondrlərində lokallaşmış və insan, məməli heyvanların steroid hormonlarının biosintezinin əsas mərhələsinə cavabdehdir. Bir çox bakteriya ştammlarında sitoxrom P-450 ilə birlikdə terminal oksidaza qismindən olan ferment sistemləri yerləşirlər ki, onlar da karbohidrogenləri, heterotsikl və digər sinif birləşmələri oksidləşdirmə qabiliyyətinə malikdirlər. Elmi texnikanın müasir durumu ferment sistemlərində yerləşən sitoxrom P-450-nin təsir mexanizminin dərindən dərk olunmasına imkan yaratmışdır. Hidroksidləşmə prosesi əvəz olunmuş dəmir tetrafenilporfirinin iştirakı ilə həyata keçirilmişdir. Reaksiyanın sürəti və fazalararası katalizator şəraitində hidroksidləşmənin regioselektivliyi dəmir tetrafenilporfirinin molekulunda o-əvəzedicilərinin xarakterindən asılıdır. işdə heterogenləşdirilmiş katalizatorun katalaz aktivliyinə termoemalın təsirini öyrənmişlər. Katalizatoru hematinin Al2O3 üzərində adsorbsiyasından hazırlamışlar. Bu işdə katalizator özü termoemala məruz qalır və temperaturun və termiki işlənmənin onun aktivliyinə təsiri öyrənilmişdir. İnert qaz (He) iştirakında termiki işlənməsi zamanı katalizatorun 6000C-dək katalaz aktivliyi artır, temperaturun sonrakı yüksəlməsi (8000C-yə qədər) isə katalizatorun aktivliyinin tam itirilməsinə gətirib çıxarır.
Mənbə
Ed.K.M.Smith.Porphyrins and metalloporphyrins. Amsterdam.Elsevier Sci. Publ.Co., 1975.
Zegemaat G., Drenth W.,et.al.Epoxidation of alkenes by hydrogen peroxide catalyzed by oxo-(5,10,15,20-tetraphenylporphyrinato) molybdenum (V) complexes.//J. Mol.Catal., 1990, v.62, N 2.
Романовский Б.В., Киреев С.Г. Влияние носителя на свойства тетрафенилпорфирина кобальта (II), закреплённого на SiO2.//Жур.Физ.Хим. 1987.
dəmirporfirin, tərkibli, biomimetik, katalizatorlar, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, porfirinlər, təbii, sintetik, tetrapirrol, birləşmələrdir, porfirinlərin, törəmələri, . Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Demirporfirin terkibli biomimetik katalizatorlarPorfirinler tebii ve sintetik tetrapirrol birlesmelerdir Porfirinlerin toremeleri azotterkibli piqmentler olub hemoqlobin xlorofil ve diger fermentlerin molekullarinin qeyri zulal hisselerinin terkibine daxildir yuksek heterotsikllere aiddir 150 den cox porfirin sintez olunub Porfirinlerin fiziki ve kimyevi xasselerinin unikalligi ile elaqedar olaraq onlarin analoqlarinin kimyada biologiyada tibbde optikada ve materialsunasliqda tedqiqatina boyuk maraq yaradir Son iller tedqiqatcilarin porfirin ve onun komplekslerine maragi artmisdir Hazirki dovrde porfirinlerin elliden artiq toremesi sintez edilmisdir ve onlara maraq asagidaki xasseleri ile elaqedardir Oz biokimyevi ehemiyyetine gore porfirin komplekslerini zulallarla nuklein tursulari karbohidrat ve lipidlerle bir siraya qoymaq olar Porfirinin maqnezium kompleksi xlorofil vacib bioloji proseslerden biri fotosintezde istirak edir Porfirinin diger kompleksi demirle protoporfirinin kompleksi qan hemoqlobinin terkibine daxildir Porfirinin demirle kompleksi huceyrelerde bas veren murekkeb oksidlesme reduksiya reaksiyalarinda istirak eden bir cox fermentlerin aktiv hissesini teskil edir Porfirin kompleksleri yuksek aktiv katalizatorlar yuksek keyfiyyetli boyalar fotosensibilizatorlar isiq ve termostabilizatorlar kimi tetbiq edile biler Porfirinler esasinda katalizatorlar sensorlar derman preparatlari uzvi yarimkeciriciler maye kristallar ve optika ucun materiallar yaradilmisdir Bir cox muhum zulallarin prostetik qruplari hemoqlobin qanin aktiv hissesi olan hemoqlobinin mioqlobin sitoxrom C sitoxrom P 450 ve s porfirin tebiete malik oldugundan onlarin esas tetbiq sahesi bioloji sistemlerin modellesdirilmesi sayilir Porfirin skeleti hemcinin bitki piqmentlerinin esas strukturunu xlorofil feofitin feoborbid teskil etdiyinden porfirinlerden fotosintezin bezi merhelelerinin tedqiqati ve modellesdirilmesinde genis istifade etmek olar Onkoloji xesteliklerin terapiyasi noqteyi nezerinden bezi porfirin toremeleri boyuk maraq dogurur bele ki dimegin xerceng huceyrelerinin secici fotosensibilizasiyasinda boyuk vasite kimi tetbiq edilir ve sonraki lazer suasinin qarsiliqli tesiri ile sis toxumalarini reduksiya edir Porfirin kompleksleri biokimyevi cehetden zulallarla nuklein tursulari ile karbohidratlarla ve lipidlerle eyni sirada durur Onlari tam selahiyyetle heyat molekullari adlandirmaq olar Maqnezium porfirin kompleksi xlorofil yer uzerinde fotosintez kimi vacib bioloji proseslerin heyata kecmesinde muhum rol oynayir Porfirinin basqa kompleksi demir protoporfirin kompleksi qanin hemoqlobinin terkibine daxildir Hemoqlobin atmosfer oksigenini udaraq canli varliqlarin teneffusunu temin edir Gosterilen fermentlerin qurulusunun modellesdirilmesinde asagidaki anlayislar istifade olunmusdur Katalitik funksional tursu esas ve oksidlesme reduksiya qruplari fermente muvafiq lazimi hendesi qurulusa yerlesmeye malik olmalidir Aktivlesmis kompleksin qurulusu biokimyevi analoqa uygun olmalidir Onlar reaksiya sisteminin diger hisseleri ile arzuolunmaz qarsiliqli tesirinden muhafize olunmus katalitik qruplarina qurulus elementlerine malik olmalidir Indiki dovrde sitoxrom P 450 nin xasselerinin terkibinin funksiyalarinin qurulusunun oyrenilmesinde boyuk nailiyyetler elde edilmisdir ve bununla fermentin funksiyalarini imitasiya ede bilen modellesmis coxsayli bioimitatorlar yaradilmisdir 1964 cu ilde Omura ve Sato mueyyen etdiler ki sitoxrom P 450 fermentinin aktiv kompleksireduksiya olunmus halda 450nm udulma zolagina malikdir Ferment oz karbonil kompleksinin udulma zolagi ile adlandirilmisdir Hazirki dovrde sitoxrom P 450 nin onun xasselerinin funksiyalarinin qurulusunun oyrenilmesinde boyuk nailiyyetler elde olunub bu fermentin mueyyen olunmus funksiyalarini modellesdiren coxlu bioimitatorlar yaradilmisdir Indi yaxsi melumdur ki sitoxrom P 450 terkibli fermentler sistemi insan ve memelilerin qaraciyer huceyrelerinin mikrosomal fraksiyalarinin terkibine daxildir ve xarici muhitden orqanizme dusen steroidlerin metabolizmleri prostaqlandinler ve coxlu sayda ksenolbiotiklere gore mesuliyyetlidir Xususiyyetlerine gore qaraciyerin mikrosomal hidroksillesme sistemine yaxin olan steroid hidrooksillesme sistemi boyrekustu vezinin qabiginin mitoxondrlerinde lokallasmis ve insan memeli heyvanlarin steroid hormonlarinin biosintezinin esas merhelesine cavabdehdir Bir cox bakteriya stammlarinda sitoxrom P 450 ile birlikde terminal oksidaza qisminden olan ferment sistemleri yerlesirler ki onlar da karbohidrogenleri heterotsikl ve diger sinif birlesmeleri oksidlesdirme qabiliyyetine malikdirler Elmi texnikanin muasir durumu ferment sistemlerinde yerlesen sitoxrom P 450 nin tesir mexanizminin derinden derk olunmasina imkan yaratmisdir Hidroksidlesme prosesi evez olunmus demir tetrafenilporfirinin istiraki ile heyata kecirilmisdir Reaksiyanin sureti ve fazalararasi katalizator seraitinde hidroksidlesmenin regioselektivliyi demir tetrafenilporfirinin molekulunda o evezedicilerinin xarakterinden asilidir isde heterogenlesdirilmis katalizatorun katalaz aktivliyine termoemalin tesirini oyrenmisler Katalizatoru hematinin Al2O3 uzerinde adsorbsiyasindan hazirlamislar Bu isde katalizator ozu termoemala meruz qalir ve temperaturun ve termiki islenmenin onun aktivliyine tesiri oyrenilmisdir Inert qaz He istirakinda termiki islenmesi zamani katalizatorun 6000C dek katalaz aktivliyi artir temperaturun sonraki yukselmesi 8000C ye qeder ise katalizatorun aktivliyinin tam itirilmesine getirib cixarir Menbe RedakteEd K M Smith Porphyrins and metalloporphyrins Amsterdam Elsevier Sci Publ Co 1975 Poltorak O M Kataliz Izd vo MGU 1987 Traylor G Pure and Appl Chem 1991 V 63 N 2 Omura T Sato R J Ibid 1964 V 239 Ed Boyd G S Smellie R M Biological Hydroxylation Mechanisms New York London Acad Press 1972 Eds Hatefi Y Djavadi Ohanience L The structural basic of membrane function New York San Francisco London Acad Press 1976 Lyahovich V V Cyrlov I B Strukturnye aspekty biohimii monooksigenaz Novosibirsk Izd vo Nauka Zegemaat G Drenth W et al Epoxidation of alkenes by hydrogen peroxide catalyzed by oxo 5 10 15 20 tetraphenylporphyrinato molybdenum V complexes J Mol Catal 1990 v 62 N 2 Romanovskij B V Kireev S G Vliyanie nositelya na svojstva tetrafenilporfirina kobalta II zakreplyonnogo na SiO2 Zhur Fiz Him 1987 Nagiev T M Zulfugarova S Z Shihiev Yu M Aktivaciya i stabilizaciya neorganicheskih bioimitatorov katalaznoj reakcii Vest Mosk Un ta Ser 2 Himiya 1992 t 33N 2 Menbe https az wikipedia org w index php title Demirporfirin terkibli biomimetik katalizatorlar amp oldid 4339416, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
