fbpx
Wikipedia

Duyğu və qavramanın pozuntuları

Fevral 06, 2023

Duyğu

 

Duyğu - cisim və hadisələrin duyğu orqanlarına təsiri nəticəsində əmələ gələn və ya cism və hadisələrin ayrı-ayrı xassələrinin inikasından ibarət olan ən sadə psixi proses. Xarici aləm haqqında bütün məlumatları insan duyğu orqanları vasitəsi ilə əldə edir. Duyğu orqanlarına analizatorlar da deyilir. Bu analizatorlara görmə, eşitmə, qoxu, dad və orqanizmin daxilində və xaricində yerləşən ümumi hissiyat reseptorları aiddir. Duyğu vasitəsi ilə insan soyuğu, istini, işığı, qaranlığı, acını, şirini, ağrını və s. hiss edir. Duyğu bizi əhatə edən varlığın, ümumiyyətlə, bütün biliklərimizin başlanğıcı, ilkin mərhələsidir.

Duyğunun pozulması

  1. Duyğu prosesinin pozulması nəticəsində senestopatiyalar baş verir. Senestopatiyalar - göynəmə, dartılma, təzyiq, qıdıqlama, sancma, soyuqluq və digər xoşa gəlməz hisslərin əzabverici və davamlı olması ilə özünü göstərir və bədənin müxtəlif yerlərində rast gəlinə bilər. Senestopatiyalar zamanı əksər psixi pozuntular kimi orqanizmdə heç bir patomorfoloji dəyişiklik baş vermir. Senestopatiyaları parasteziyalardan fərqləndirmək lazımdır. Beləki parasteziyalar müxtəlif daxili orqanlarda meydana çıxa patoloji proseslər nəticəsində meydana gəlir. Senestopatiyalar həm somatik, həm də psixi xəstəliklərdə, travmatik ensepalopatiyalarda, beyin-damar xəstəliklərində, nevrozlarda və s. xəstəliklərdə rast gəlinir.
  2. Duyğu prosesinin reseptor pozuntuları. Duyğu prosesinin reseptor pozuntularına özünü sadə psixopatoloji əlamətlər kimi təzahür edən hipersteziya və hiposteziyalar aid edilir. Hipersteziya- qıcıqların kəskinləşmiş, yəni olduğundan daha güclü qavranılmasıdır. Məsələn, adi lampa işığı gğzqamaşdırıcı projektor kimi, ətrafdakı əşyaların rəngi olduqca əlvan, səslər gurultulu kimi qavranılır. Yaranma səbəbi əksaər hallarda somatik xəstəliklər, nevroz və yorğunluq olur. Nir sıra hallarda psixi xəstəliklərin başlanğıc mərhələsi kimi də meydana çıxa bilər. Hiposteziyalar - qıcıqların zəif qavranılmasıdır. Belə pozuntular zamanı ətrafdakı əşya və hadisələr solğun, məzmunsuz, səslər zəif, qoxular kütləşmiş qavranılır. Hiposteziyalara depressiv hallarda tez-tez rast gəlinir.

Qavrama

Qavrama - duyğu orqanları vasitəsi ilə obyektiv varlığın mərkəzi sinir sistemində əks olunmasıdır. Qavrama zamanı insan əşyanın həcmini, rəngini və digər xüsusiyyətlərini bütövlükdə dərk edir. Qavrama duyğular əsasında yaranan mürəkkəb və aktiv proses olubÇ digər psixi funksiyalarla sıx əlaqədardır. Məsələn, insanın əhvali-ruhiyyəsi, maraq dairəsi və intellektual səviyyəsindən asılı olaraq əşya və hadisələr müxtəlif cür qavranıla bilər. Rəssam təbiət mənzərəsini, yaşıllıqlar arasından axan çayı yüksək bədii vüsətlə qavradığı halda başqa birisi həmin mənzərəni sönük, məzmunsuz qavraya bilər. Və ya istirahət zamanı, yaxşı əhvali-ruhiyyədə hər hansı bir musiqini dinləyərək ondan yüksək zövq alan şəxs, ovqatı pis, yorğun olarkən həmin musiqini qıcıqlandıra bilər.

Qavrama pozuntusu

Qavrama pozuntusu 4 qrupa bölünür

  • Aqnoziyalar
  • Illuziyalar
  • Hallusinasiyalar
  • Psixosensor pozuntular

Aqnoziyalar

Qnozis- yunan sözü olub tanımaq, idrak, a isə inkar mənasındadır. Yəni tanımanın pozulması deməkdir. Bu duyğu orqanlarının anatomik və fizioloji pozuntusu ilə deyil, beyin qabığının ali inteqrativ şöbələrinin zədələnməsi ilə bağlıdır. Aqnoziyalara başlıca olaraq beyinin orqanik pozuntularında, travmalar, şişlər, damar xəstəliklərri və s. rast gəlinir. Aqnoziyalar bütün duyğu orqanlarına aid ola bilər. Görmə - optik aqnoziyası nisbətən tez-tez rast gəlinir. Buna ruhi korluq da deyilir. Belə pozuntu zamanı xəstə hər hansı bir əşyanı baxmaqla tanıya bilmir, lakin əli ilə toxunduqda onu düzgün qavraya bilir. Görmə aqnoziyası bəzən əşyalara deyil, onların məzmununa aid ola bilər. Məsələn, xəstə hər hansı bir şəkilə baxarkən orada təsvir olunan hadisənin məzmununu başadüşə bilmir, bəzi hərfləri tanıya bilmədiyi üçün yazını oxuya bilmir (alepsiya). Bəzən not yazılarını tanıya bilmir. buna optik amuziya deyilir. Rəqəmləri, rəngləri, bir sıra hallarda isə xəstə ona yaxşı məlum olan əşyaları sanki ilk dəfə görür. Eşitmə aqnoziyası - buna "ruhi karlıq" da deyilir. Bu zaman xəstə ona tanış olan səsləri, sözləri, musiqi melodiyalarını başadüşmür.

Illuziyalar

Illuziyalar - illusio fransızcadan aldadıcı təsəvvür, yayınma mənasındadır. Başqa sözlə təhriv olunmuş qavramadır. Onun da 5 növü var: görmə, eşitmə, qoxu, dad və taktil illuziyalarıdır. İlluziyalar sağlam adamlarda da rast gəlinə bilər. Məsələn, ağır eşidən və ya zəif görən adamın səs və əşyaları düzgün qavramaması, yaxud içərisində maye olan stəkana salınmış qaşığın sınmış görünməsi. Sağlam adamın illuziya görməsinə səbəb mənəvi və fiziki yorğunluğ da ola bilər. Lakin bu hal qeyri-patoloji illuziyadır. Bu sadəcə qavramanın çətinləşməsidir. Bu zaman psixi pozuntulu insanlardan fərqli olaraq sağlam insanlarda özünütənqid mövcuddur. Yəni şəxs öz səhvini düzəltmək iqtidarında olur. Lakin psixi pozuntu nəticəsində yaranan illuziyalar zamanı xəstə öz səhvini düzəltmək iqtidarında olmur və illuziyanın davam etmə müddəti psixi pozuntunun dərəcəsindən asılıdır. İlluziyanın 3 növü var:

  • affektiv - affektogen. Bu illuziyalar hissiyatın güclənməsi fonunda - qorxu, vahimə, gərgin gözləmə zamanı təsadüf olunur. Xəstə küncdə asılmış paltonu evə girmiş oğruya, ağacın əyri budağını ona hücum rtməyə hazırlaşan zəhərli ilana, pəncərə şüşəsindən düşən kölgəni caniyə bənzədir.
  • verbal - latınca verbalis nitq, söz deməkdir. Bu zaman isə xəstələr ətrafdakı insanların danışdığı adi sözləri özlərinə təhqir kimi başadüşür.
  • pareydolik illuziyalar. Bu zaman xəstə ətrafdakı obrazları fantastik bir səhnəyə bənzədir (məsələn, buludları, xalçadakı naxışları). Bu növ illuziyalar Delirios halın - alkoqol psixozu başlanqıc formasında rast gəlinir.

Hallusinasiyalar

Hallusinasiyalar- hallucinatio latın sözü olub, qarabasma, sərsəmləmə deməkdir. Bu zaman xəstə real aləmdə mövcud olmayan obrazları görür. Bir sözlə hallusinasiyalar obyektsiz qavramadır.

  1. Eşitmə hallusinasiyası - bunun bir neçə növü var. Akoaizm - bu zaman xəstə məzmunsuz küylər eşidir. Bu sadə eşitmə Hallusinasiyasıdır. Verbal eşitmə hallusinasiyası. Bu zaman xəstə uzun-uzadı sözlər , nitq eşidir. Ən təhlükəli eşitmə Hallusinasiyası imperativ hallusinasiyadır. Bu zaman xəstəyə eşitdiyi səslər müxtəlif əmrlər verir. Məsələn, belə hallusinasiyanın təsiri altında xəstə qadın öz üşağını balta ilə doğramışdır. Antoqanist eşitmə hallusinasiyası zamanı xəstə iki səs eşidir. Bİri hər hansı bir şeyi etməsini, digəri isə etməməsini əmr edir.
  2. Görmə hallusinasiyası- bu bəzən sadə - fotopsiya şəklində (gözün önündə kiçik parıltılar, tüstü, cizgilər görür), bəzən isə mürəkkəb formada baş verir. Ətrafda mövcud olmayan obrazlar, döyüş səhnələri, hətta ağır xəstələrdə qarşılarında özlərini də görürlər. Məsələn, bir xəstə qarşısında özünün 3 formada görür - birinin əlində nizə, birində balta və birində isə tapanca.
  3. Qoxu hallusinasiyası - ən çox alın payında şişi olan xəstələrdə rast gəlinir. Belə xəstələr əksər hallarda burunlarına pis qoxunun- çürümüş ət iyi, benzin iyi, kəskin qoxulu dərmanlar və s. gəlməsindən şikayət edir. Belə xəstələr yeməkdən imtina edirlər. Çünki oraya zəhərli maddələrin qatıldığını, xörəyin meyiddən hazırlandığını hesab edirlər.
  4. Taktil hallusinasiyası - Bu zaman xəstələr bədənlərinin müxtəlif nahiyyələrində göynəmə, soyuqluq, dartınma və s. kimi hissiyatın olması, bədənlərində cücülərin, qarışqaların gəzdiyini deyirlər. Taktil hallusinasiyanın visseral formasında xəstələr daxili orqanlarında (qida borusu,mədə,bağırsağlarında) tikan, bığcıq olduğunu bildirirlər.

Hallusinasiyalar iki qrupa bölünür: həqiqi, yalançı(psevdo h.). Həqiqi hallusinasiyada xəstənin təsvir etdiyi obrazlar ətraf mühitdə olur. Psevdo hallusinasiyalarda isə hallusinator obraz orqanizmin özündə yerləşir. Məsələn, xəstələr səslərin öz beynlərindən gəldiyini, hadisələri beyin gözü ilə gördüyünü söyləyir. Psevdo allusinasiyalar daha mürəkkəb olub özündə qavrama ilə yanaşı təfəkkür sferasını da əhatə edir.

  1. Hipnohagik halusinasiyalar - yuxu ilə ayıqlıq arasında, yəni mürgüləmə fazasında rast gəlinən görmə hallusinasiyalarına deyilir. Bu nov hallusinasiyalar bəzi mürəkkəb səhnələri xatırladan məzmunda olur. Bəzən qeyri-adi adamlar onları qorxudur, hücum edir və ya lağa qoyur. Xəstə gözünü açdıqda bütün bu səhnələr yox olur, bir neçə müddətdən sonra yenidən təzahür edir.

Funksional hallusinasiyalar - digər hallusinasiyalardan fərqli olaraq real qıcıqlandırıcılar əsasında yaranır və yalnız qıcıq mənbəyi yox olduqdan sonra o da yox olur. Məsələn, qatarda gedən şəxs təkərlərin ahəngdar səsini sözlər, onun ünvanına deyilmiş müxtəlif söyüşlər kimi eşidir. Bu illuziyaya bənzəyir, lakin ondan fərqi bundadır ki, xəstə söyüşləri eşitməklə bərabər relslərin səsini də eşidir.

Psixosensor pozuntular

Psixosensor pozuntular. Bəziləri bu növ pozuntuları qavrama pozuntuları çərçivəsində deyil, ayrıca təsvir edirlər. Psixosensor pozuntular mərkəzi sinir sistemində sensor sintez prosesinin pozuntusu nəticəsində meydana çıxır. Metomorfopsiya adı altında təsvir olunan bu pozuntular əsasən 3 formada rast gəlinir.

  1. Makropsiya - ətrafdakı əşyaların, ölçüsündən böyük qavranılması.
  2. Mikropsiya - əşyaların olduğundan daha kiçik qavranılması.
  3. Dismeqalopsiya - cisimlər həcmcə deyil, formaca dəyişilmiş (məsələn, üçbucaq çevrə şəklində, düz xətt əyri-üyrü şəkildə) qavranılır.

İstinadlar

"Psixiatriya" N.V.Ismayılov / "Maarif" nəşriyyatı / Bakı 1992

Fevral 06, 2023
duyğu, qavramanın, pozuntuları, mündəricat, duyğu, duyğunun, pozulması, qavrama, qavrama, pozuntusu, aqnoziyalar, illuziyalar, hallusinasiyalar, psixosensor, pozuntular, istinadlarduyğu, redaktə, duyğu, cisim, hadisələrin, duyğu, orqanlarına, təsiri, nəticəsin. Mundericat 1 Duygu 1 1 Duygunun pozulmasi 2 Qavrama 2 1 Qavrama pozuntusu 2 2 Aqnoziyalar 2 3 Illuziyalar 2 4 Hallusinasiyalar 2 5 Psixosensor pozuntular 3 IstinadlarDuygu Redakte Duygu cisim ve hadiselerin duygu orqanlarina tesiri neticesinde emele gelen ve ya cism ve hadiselerin ayri ayri xasselerinin inikasindan ibaret olan en sade psixi proses Xarici alem haqqinda butun melumatlari insan duygu orqanlari vasitesi ile elde edir Duygu orqanlarina analizatorlar da deyilir Bu analizatorlara gorme esitme qoxu dad ve orqanizmin daxilinde ve xaricinde yerlesen umumi hissiyat reseptorlari aiddir Duygu vasitesi ile insan soyugu istini isigi qaranligi acini sirini agrini ve s hiss edir Duygu bizi ehate eden varligin umumiyyetle butun biliklerimizin baslangici ilkin merhelesidir Duygunun pozulmasi Redakte Duygu prosesinin pozulmasi neticesinde senestopatiyalar bas verir Senestopatiyalar goyneme dartilma tezyiq qidiqlama sancma soyuqluq ve diger xosa gelmez hisslerin ezabverici ve davamli olmasi ile ozunu gosterir ve bedenin muxtelif yerlerinde rast geline biler Senestopatiyalar zamani ekser psixi pozuntular kimi orqanizmde hec bir patomorfoloji deyisiklik bas vermir Senestopatiyalari parasteziyalardan ferqlendirmek lazimdir Beleki parasteziyalar muxtelif daxili orqanlarda meydana cixa patoloji prosesler neticesinde meydana gelir Senestopatiyalar hem somatik hem de psixi xesteliklerde travmatik ensepalopatiyalarda beyin damar xesteliklerinde nevrozlarda ve s xesteliklerde rast gelinir Duygu prosesinin reseptor pozuntulari Duygu prosesinin reseptor pozuntularina ozunu sade psixopatoloji elametler kimi tezahur eden hipersteziya ve hiposteziyalar aid edilir Hipersteziya qiciqlarin keskinlesmis yeni oldugundan daha guclu qavranilmasidir Meselen adi lampa isigi ggzqamasdirici projektor kimi etrafdaki esyalarin rengi olduqca elvan sesler gurultulu kimi qavranilir Yaranma sebebi eksaer hallarda somatik xestelikler nevroz ve yorgunluq olur Nir sira hallarda psixi xesteliklerin baslangic merhelesi kimi de meydana cixa biler Hiposteziyalar qiciqlarin zeif qavranilmasidir Bele pozuntular zamani etrafdaki esya ve hadiseler solgun mezmunsuz sesler zeif qoxular kutlesmis qavranilir Hiposteziyalara depressiv hallarda tez tez rast gelinir Qavrama RedakteQavrama duygu orqanlari vasitesi ile obyektiv varligin merkezi sinir sisteminde eks olunmasidir Qavrama zamani insan esyanin hecmini rengini ve diger xususiyyetlerini butovlukde derk edir Qavrama duygular esasinda yaranan murekkeb ve aktiv proses olubC diger psixi funksiyalarla six elaqedardir Meselen insanin ehvali ruhiyyesi maraq dairesi ve intellektual seviyyesinden asili olaraq esya ve hadiseler muxtelif cur qavranila biler Ressam tebiet menzeresini yasilliqlar arasindan axan cayi yuksek bedii vusetle qavradigi halda basqa birisi hemin menzereni sonuk mezmunsuz qavraya biler Ve ya istirahet zamani yaxsi ehvali ruhiyyede her hansi bir musiqini dinleyerek ondan yuksek zovq alan sexs ovqati pis yorgun olarken hemin musiqini qiciqlandira biler Qavrama pozuntusu Redakte Qavrama pozuntusu 4 qrupa bolunur Aqnoziyalar Illuziyalar Hallusinasiyalar Psixosensor pozuntularAqnoziyalar Redakte Qnozis yunan sozu olub tanimaq idrak a ise inkar menasindadir Yeni tanimanin pozulmasi demekdir Bu duygu orqanlarinin anatomik ve fizioloji pozuntusu ile deyil beyin qabiginin ali inteqrativ sobelerinin zedelenmesi ile baglidir Aqnoziyalara baslica olaraq beyinin orqanik pozuntularinda travmalar sisler damar xesteliklerri ve s rast gelinir Aqnoziyalar butun duygu orqanlarina aid ola biler Gorme optik aqnoziyasi nisbeten tez tez rast gelinir Buna ruhi korluq da deyilir Bele pozuntu zamani xeste her hansi bir esyani baxmaqla taniya bilmir lakin eli ile toxunduqda onu duzgun qavraya bilir Gorme aqnoziyasi bezen esyalara deyil onlarin mezmununa aid ola biler Meselen xeste her hansi bir sekile baxarken orada tesvir olunan hadisenin mezmununu basaduse bilmir bezi herfleri taniya bilmediyi ucun yazini oxuya bilmir alepsiya Bezen not yazilarini taniya bilmir buna optik amuziya deyilir Reqemleri rengleri bir sira hallarda ise xeste ona yaxsi melum olan esyalari sanki ilk defe gorur Esitme aqnoziyasi buna ruhi karliq da deyilir Bu zaman xeste ona tanis olan sesleri sozleri musiqi melodiyalarini basadusmur Illuziyalar Redakte Illuziyalar illusio fransizcadan aldadici tesevvur yayinma menasindadir Basqa sozle tehriv olunmus qavramadir Onun da 5 novu var gorme esitme qoxu dad ve taktil illuziyalaridir Illuziyalar saglam adamlarda da rast geline biler Meselen agir esiden ve ya zeif goren adamin ses ve esyalari duzgun qavramamasi yaxud icerisinde maye olan stekana salinmis qasigin sinmis gorunmesi Saglam adamin illuziya gormesine sebeb menevi ve fiziki yorgunlug da ola biler Lakin bu hal qeyri patoloji illuziyadir Bu sadece qavramanin cetinlesmesidir Bu zaman psixi pozuntulu insanlardan ferqli olaraq saglam insanlarda ozunutenqid movcuddur Yeni sexs oz sehvini duzeltmek iqtidarinda olur Lakin psixi pozuntu neticesinde yaranan illuziyalar zamani xeste oz sehvini duzeltmek iqtidarinda olmur ve illuziyanin davam etme muddeti psixi pozuntunun derecesinden asilidir Illuziyanin 3 novu var affektiv affektogen Bu illuziyalar hissiyatin guclenmesi fonunda qorxu vahime gergin gozleme zamani tesaduf olunur Xeste kuncde asilmis paltonu eve girmis ogruya agacin eyri budagini ona hucum rtmeye hazirlasan zeherli ilana pencere susesinden dusen kolgeni caniye benzedir verbal latinca verbalis nitq soz demekdir Bu zaman ise xesteler etrafdaki insanlarin danisdigi adi sozleri ozlerine tehqir kimi basadusur pareydolik illuziyalar Bu zaman xeste etrafdaki obrazlari fantastik bir sehneye benzedir meselen buludlari xalcadaki naxislari Bu nov illuziyalar Delirios halin alkoqol psixozu baslanqic formasinda rast gelinir Hallusinasiyalar Redakte Hallusinasiyalar hallucinatio latin sozu olub qarabasma sersemleme demekdir Bu zaman xeste real alemde movcud olmayan obrazlari gorur Bir sozle hallusinasiyalar obyektsiz qavramadir Esitme hallusinasiyasi bunun bir nece novu var Akoaizm bu zaman xeste mezmunsuz kuyler esidir Bu sade esitme Hallusinasiyasidir Verbal esitme hallusinasiyasi Bu zaman xeste uzun uzadi sozler nitq esidir En tehlukeli esitme Hallusinasiyasi imperativ hallusinasiyadir Bu zaman xesteye esitdiyi sesler muxtelif emrler verir Meselen bele hallusinasiyanin tesiri altinda xeste qadin oz usagini balta ile dogramisdir Antoqanist esitme hallusinasiyasi zamani xeste iki ses esidir BIri her hansi bir seyi etmesini digeri ise etmemesini emr edir Gorme hallusinasiyasi bu bezen sade fotopsiya seklinde gozun onunde kicik pariltilar tustu cizgiler gorur bezen ise murekkeb formada bas verir Etrafda movcud olmayan obrazlar doyus sehneleri hetta agir xestelerde qarsilarinda ozlerini de gorurler Meselen bir xeste qarsisinda ozunun 3 formada gorur birinin elinde nize birinde balta ve birinde ise tapanca Qoxu hallusinasiyasi en cox alin payinda sisi olan xestelerde rast gelinir Bele xesteler ekser hallarda burunlarina pis qoxunun curumus et iyi benzin iyi keskin qoxulu dermanlar ve s gelmesinden sikayet edir Bele xesteler yemekden imtina edirler Cunki oraya zeherli maddelerin qatildigini xoreyin meyidden hazirlandigini hesab edirler Taktil hallusinasiyasi Bu zaman xesteler bedenlerinin muxtelif nahiyyelerinde goyneme soyuqluq dartinma ve s kimi hissiyatin olmasi bedenlerinde cuculerin qarisqalarin gezdiyini deyirler Taktil hallusinasiyanin visseral formasinda xesteler daxili orqanlarinda qida borusu mede bagirsaglarinda tikan bigciq oldugunu bildirirler Hallusinasiyalar iki qrupa bolunur heqiqi yalanci psevdo h Heqiqi hallusinasiyada xestenin tesvir etdiyi obrazlar etraf muhitde olur Psevdo hallusinasiyalarda ise hallusinator obraz orqanizmin ozunde yerlesir Meselen xesteler seslerin oz beynlerinden geldiyini hadiseleri beyin gozu ile gorduyunu soyleyir Psevdo allusinasiyalar daha murekkeb olub ozunde qavrama ile yanasi tefekkur sferasini da ehate edir Hipnohagik halusinasiyalar yuxu ile ayiqliq arasinda yeni murguleme fazasinda rast gelinen gorme hallusinasiyalarina deyilir Bu nov hallusinasiyalar bezi murekkeb sehneleri xatirladan mezmunda olur Bezen qeyri adi adamlar onlari qorxudur hucum edir ve ya laga qoyur Xeste gozunu acdiqda butun bu sehneler yox olur bir nece muddetden sonra yeniden tezahur edir Funksional hallusinasiyalar diger hallusinasiyalardan ferqli olaraq real qiciqlandiricilar esasinda yaranir ve yalniz qiciq menbeyi yox olduqdan sonra o da yox olur Meselen qatarda geden sexs tekerlerin ahengdar sesini sozler onun unvanina deyilmis muxtelif soyusler kimi esidir Bu illuziyaya benzeyir lakin ondan ferqi bundadir ki xeste soyusleri esitmekle beraber relslerin sesini de esidir Psixosensor pozuntular Redakte Psixosensor pozuntular Bezileri bu nov pozuntulari qavrama pozuntulari cercivesinde deyil ayrica tesvir edirler Psixosensor pozuntular merkezi sinir sisteminde sensor sintez prosesinin pozuntusu neticesinde meydana cixir Metomorfopsiya adi altinda tesvir olunan bu pozuntular esasen 3 formada rast gelinir Makropsiya etrafdaki esyalarin olcusunden boyuk qavranilmasi Mikropsiya esyalarin oldugundan daha kicik qavranilmasi Dismeqalopsiya cisimler hecmce deyil formaca deyisilmis meselen ucbucaq cevre seklinde duz xett eyri uyru sekilde qavranilir Istinadlar Redakte Psixiatriya N V Ismayilov Maarif nesriyyati Baki 1992 Menbe https az wikipedia org w index php title Duygu ve qavramanin pozuntulari amp oldid 6782058, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.