Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Dublet — hər hansı bir şeyin ikinci nüsxəsi, iki eyni şeydən biri.
Dubletlər
Dildəki dubletləri sinonimlərlə və antonimlərlə eyniləşdirmək olmaz. Onlar daha çox sinonimlərə oxşayır, amma onların eyni deyildir. Məlumdur ki, bəzi terminlər bir neçə elmə aid olur. Dublet termini də bir neçə elmə aiddir. Dublet sözü fransız sözü olub, "cüt,qoşa" deməkdir. Bu anlayış isə müxtəlif sahələrə aiddir:
1)Hərbdə qoşalüləli silahdan eyni vaxtda atılan güllə;
2)Muzeylərdə saxlanılan eksponatların düzəldilmiş oxşarı(rəsm əsərlərinin surəti);
3)Zərgərlikdə bahalı bəzək əşyalarının saxtası;
4)Fizikada atomların spektr xətlərinin ikiyə bölünməsi;
5)Musiqidə eyni kökdə qoşa registr.
Bizi maraqlandıran dilçilikdəki dublet terminidir. Bu termin dilçilikdə də eyni anlayış ifadə edir. Məna və səs təşkili etibarilə eyni olan sözlərdən biri digərinin dubleti adlanır.
Növləri
Dilçilikdə dubletlərin bir neçə növü qeyd olunur:
1. Etimoloji dublet- mənşəcə bir anlayışı ifadə edən müxtəlif dillərin təsirinə məruz qalmış sözlər. Məsələn, "köşk" sözü dilimizə fars dilindən keçmişdir. Eyni söz rus dilinə keçərək "киоск" şəklini almışdır. Bu sözlərin hər ikisi Azərbaycan dilində işlənərək biri digərinin dubleti olur. Rus dilində: волость-власть, стор она-страна. İngilis dilində: hostel-hotel-hospital. Fransızca: chose-cause, natif-naif.
2. Variant dubletlər- belə dubletlər fonetik, leksik, morfoloji və sintaktik səviyyədə olur.
- a) fonetik səviyyədə: döy-döyül-dögül-degil-dəyil-dəyir, əsasən-əsasən (vurğunun dəyişməsi ilə) və s.
- b)morfoloji səviyyədə: ədəbiyyatşünas-ədəbiyyatçı, nainsaf-insafsız.
- c)sintaktik səviyyədə: sözlərin cümlədəki mövqeyindən və ya sintaktik funksiyasından asılı olaraq yaranmış variantlar. Məs: "ki" sintaktik vəzifəsinə görə həm bağlayıcı, həm də ədat ola bilər.
3. Eyni elmi anlayışı ifadə edən terminlərdən biri: dilçilik-linqvistika, dilşünas-dilçi, qolkiper-qapıçı, aeroport-təyyarə meydanı, surət-obraz, mənzərə-peyzaj, final-son, kulminasiya-zirvə və s.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Afad Qurbanov. Müasir Azərbaycan Ədəbi Dili. Bakı. 2010.
Xarici keçidlər
Azərbaycan dili-3 LEKSİKA
 | Dilçilik ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dublet her hansi bir seyin ikinci nusxesi iki eyni seyden biri DubletlerDildeki dubletleri sinonimlerle ve antonimlerle eynilesdirmek olmaz Onlar daha cox sinonimlere oxsayir amma onlarin eyni deyildir Melumdur ki bezi terminler bir nece elme aid olur Dublet termini de bir nece elme aiddir Dublet sozu fransiz sozu olub cut qosa demekdir Bu anlayis ise muxtelif sahelere aiddir 1 Herbde qosaluleli silahdan eyni vaxtda atilan gulle 2 Muzeylerde saxlanilan eksponatlarin duzeldilmis oxsari resm eserlerinin sureti 3 Zergerlikde bahali bezek esyalarinin saxtasi 4 Fizikada atomlarin spektr xetlerinin ikiye bolunmesi 5 Musiqide eyni kokde qosa registr Bizi maraqlandiran dilcilikdeki dublet terminidir Bu termin dilcilikde de eyni anlayis ifade edir Mena ve ses teskili etibarile eyni olan sozlerden biri digerinin dubleti adlanir NovleriDilcilikde dubletlerin bir nece novu qeyd olunur 1 Etimoloji dublet mensece bir anlayisi ifade eden muxtelif dillerin tesirine meruz qalmis sozler Meselen kosk sozu dilimize fars dilinden kecmisdir Eyni soz rus diline kecerek kiosk seklini almisdir Bu sozlerin her ikisi Azerbaycan dilinde islenerek biri digerinin dubleti olur Rus dilinde volost vlast stor ona strana Ingilis dilinde hostel hotel hospital Fransizca chose cause natif naif 2 Variant dubletler bele dubletler fonetik leksik morfoloji ve sintaktik seviyyede olur a fonetik seviyyede doy doyul dogul degil deyil deyir esasen esasen vurgunun deyismesi ile ve s b morfoloji seviyyede edebiyyatsunas edebiyyatci nainsaf insafsiz c sintaktik seviyyede sozlerin cumledeki movqeyinden ve ya sintaktik funksiyasindan asili olaraq yaranmis variantlar Mes ki sintaktik vezifesine gore hem baglayici hem de edat ola biler 3 Eyni elmi anlayisi ifade eden terminlerden biri dilcilik linqvistika dilsunas dilci qolkiper qapici aeroport teyyare meydani suret obraz menzere peyzaj final son kulminasiya zirve ve s Hemcinin baxSinonimIstinadlarAfad Qurbanov Muasir Azerbaycan Edebi Dili Baki 2010 Xarici kecidlerAzerbaycan dili 3 LEKSIKA Dilcilik ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin