Demak sultanlığı—XV əsrin son rübündə qurulan və təxminən bir əsr həyat sürən Yava adasındakı müstəqil ilk müsəlman dövləti.
Tarixi
Öncələri Yavanın şimal sahillərində bir liman şəhəri olan Demak, bugün zamanla sahilin geniş qumsallarla əhatə olunması üzündən dənizdən bir neçə mil içəridə qalmış kiçik bir yaşayış mərkəzidir. Yava adətinə görə Demak hökmdarlarının soyunun, XV əsrin son rübündə bölgəyə yerləşən Cek Ko-po (Ç. Ko-po əmi) adındakı Çinli zəngin bir müsəlman tacirdən gəldiyi qəbul edilir. Yava vəqayinamələrində ilk Demak hökmdarının, son Macapahit kralı ilə daha sonrakı illərdə saraydan qovulan Çinli bir şahzadədən doğulan Raden Patah (Ərəbcəsi Fəttah) olduğu anladılır. Yenə eyni qaynaqlara görə bu sıralarda zəif düşən Macapahit Hindu Buddist dövləti Demakın hücumlarıyla ortadan qalxmışdır. Demakın ikinci hökmdarı, portuqaliyalıların Rodim deyə adlandırdıqları Bədrəddin (və ya Qəmərəddin) təxminən 1504-cü ildə ölüncə yerinə keçən oğlu (və ya qardaşı) Trenggana Demak dövlətinin ən güclü hökmdarı idi. Daha sonrakı Yava qaynaqlarında onun 1524-cü ildən etibarən “sultan” ünvanını aldığı qeyd edilir. Trenggana, birincisi 1505-1518, ikincisi 1521-1546-ci illər arasında olmaq üzrə iki dönəm hökmdarlıq etdi. Bu iki dönəm arasındakı üç il içində qayını Cepara hakimi Patih Yunus hökm sürmüşdür.
Trenggana dövründə Demak zənginlik və əhali sayı baxımından zirvəyə çatdı. Trenggana o bölgənin önəmli limanlarını Demaka bağlamağa çalışdığı kimi hələ müsəlman olmayan Yavanın iç bölgələrinə də basqınlar etdi və XI əsr Çin qaynaqlarının Macapahitlərin önəmli liman şəhəri olaraq göstərdikləri Tubanı fəth etdi (1527).
Trenggana din adamlarının və əksəriyyətini mələz olan dindar tüccarların hamisi idi. Demakın gücünün Qərbi Yavada yayılmasını, Trengganaya bağlı bir alim və əsgər olan, Şeyx İbn Mövlanə olaraq da tanınan Sunan Gunung Jati etdi. Pasaidə doğulduğu söylənən Sunan həcc ziyarəti üçün Məkkəyə getmiş və dönüşdə Demakda yerləşmişdi. Burada bir çox tələbəsi olmuş və böyük etibar görmüşdü. Ayrıca hökmdarın da təvəccöhünü qazanaraq onun bacısı ilə evlənmişdi. Daha sonra özü hələ İslamın çatmadığı Qərbi Yavada çalışmalar aparmaqla vəzifələndirildi və Demakın Qərbi Yava sahillərinə hakim olmasına şərait yaratdı. Şeyx İbn Mövlanə buradakə Bentem və Cirebon limanlarını ələ keçirdi. Oğlu Pangeran Pasreanı Cirebona yerləşdirdi, özü də Bentemdə məskunlaşdı. Ancaq oğlu 1552-ci ildə ölüncə Bentemi digər oğlu Həsənəddinə buraxaraq Cirebona getdi, vəfatına qədər da orada qaldı. Daha sonra xələfləri Demakdan ayrılaraq müstəqilliklərini elan etdilər.
Trenggana 1543-cü ildə Şərqi Yavadakı hinduların müqəddəs bölgəsi Pənanggungan dağını, 1545-ci ildə də Malangı aldı. Ancaq 1546-cı ildə Hinduizmin Panarukandakı son qalasına hazırladığı geniş miqyasdakı hücumda qəti bir məğlubiyyətə uğradı və öldürüldü. Ardından ölkədə qarışıqlıqlar baş göstərdi. Bunun nəticəsində də dövlət parçalandı. Başdakı hökmdar Sunan Prawata (1546-1561) artıq Demak şəhərinin xaricində heç bir gücə sahib deyildi. Qısa bir müddət sonra da Demak bölgədə güclənən digər dövlətlərin hakimiyətinə daxil oldu (1578).
İstinadlar
Şahid Hüseyn Rəzzakı, İndunisya, Lahor, 1974, s. 53-54.
J. D. Ləgge, Indonesia, Sydney, 1980, s. 54.
D. G. E. Hall, A History of South-East Asia, London, 1987, s. 301-303.
H. J. də Graaf – Th. G. Th. Pigeaud, Islamic States in Java, 1500-1700, The Hague 1976, s. 6-9.
Yanvar 16, 2023
demak, sultanlığı, əsrin, rübündə, qurulan, təxminən, əsr, həyat, sürən, yava, adasındakı, müstəqil, müsəlman, dövləti, tarixi, redaktəöncələri, yavanın, şimal, sahillərində, liman, şəhəri, olan, demak, bugün, zamanla, sahilin, geniş, qumsallarla, əhatə, olunm. Demak sultanligi XV esrin son rubunde qurulan ve texminen bir esr heyat suren Yava adasindaki musteqil ilk muselman dovleti Tarixi RedakteOnceleri Yavanin simal sahillerinde bir liman seheri olan Demak bugun zamanla sahilin genis qumsallarla ehate olunmasi uzunden denizden bir nece mil iceride qalmis kicik bir yasayis merkezidir Yava adetine gore Demak hokmdarlarinin soyunun XV esrin son rubunde bolgeye yerlesen Cek Ko po C Ko po emi adindaki Cinli zengin bir muselman tacirden geldiyi qebul edilir 1 Yava veqayinamelerinde ilk Demak hokmdarinin son Macapahit krali ile daha sonraki illerde saraydan qovulan Cinli bir sahzadeden dogulan Raden Patah Erebcesi Fettah oldugu anladilir Yene eyni qaynaqlara gore bu siralarda zeif dusen Macapahit Hindu Buddist dovleti Demakin hucumlariyla ortadan qalxmisdir Demakin ikinci hokmdari portuqaliyalilarin Rodim deye adlandirdiqlari Bedreddin ve ya Qemereddin texminen 1504 cu ilde olunce yerine kecen oglu ve ya qardasi Trenggana Demak dovletinin en guclu hokmdari idi Daha sonraki Yava qaynaqlarinda onun 1524 cu ilden etibaren sultan unvanini aldigi qeyd edilir Trenggana birincisi 1505 1518 ikincisi 1521 1546 ci iller arasinda olmaq uzre iki donem hokmdarliq etdi Bu iki donem arasindaki uc il icinde qayini Cepara hakimi Patih Yunus hokm surmusdur 2 Trenggana dovrunde Demak zenginlik ve ehali sayi baximindan zirveye catdi Trenggana o bolgenin onemli limanlarini Demaka baglamaga calisdigi kimi hele muselman olmayan Yavanin ic bolgelerine de basqinlar etdi ve XI esr Cin qaynaqlarinin Macapahitlerin onemli liman seheri olaraq gosterdikleri Tubani feth etdi 1527 Trenggana din adamlarinin ve ekseriyyetini melez olan dindar tuccarlarin hamisi idi Demakin gucunun Qerbi Yavada yayilmasini Trengganaya bagli bir alim ve esger olan Seyx Ibn Movlane olaraq da taninan Sunan Gunung Jati etdi Pasaide doguldugu soylenen Sunan hecc ziyareti ucun Mekkeye getmis ve donusde Demakda yerlesmisdi Burada bir cox telebesi olmus ve boyuk etibar gormusdu Ayrica hokmdarin da teveccohunu qazanaraq onun bacisi ile evlenmisdi Daha sonra ozu hele Islamin catmadigi Qerbi Yavada calismalar aparmaqla vezifelendirildi ve Demakin Qerbi Yava sahillerine hakim olmasina serait yaratdi Seyx Ibn Movlane buradake Bentem ve Cirebon limanlarini ele kecirdi Oglu Pangeran Pasreani Cirebona yerlesdirdi ozu de Bentemde meskunlasdi Ancaq oglu 1552 ci ilde olunce Bentemi diger oglu Heseneddine buraxaraq Cirebona getdi vefatina qeder da orada qaldi Daha sonra xelefleri Demakdan ayrilaraq musteqilliklerini elan etdiler 3 Trenggana 1543 cu ilde Serqi Yavadaki hindularin muqeddes bolgesi Penanggungan dagini 1545 ci ilde de Malangi aldi Ancaq 1546 ci ilde Hinduizmin Panarukandaki son qalasina hazirladigi genis miqyasdaki hucumda qeti bir meglubiyyete ugradi ve olduruldu Ardindan olkede qarisiqliqlar bas gosterdi Bunun neticesinde de dovlet parcalandi Basdaki hokmdar Sunan Prawata 1546 1561 artiq Demak seherinin xaricinde hec bir guce sahib deyildi Qisa bir muddet sonra da Demak bolgede guclenen diger dovletlerin hakimiyetine daxil oldu 1578 4 Istinadlar Redakte Sahid Huseyn Rezzaki Indunisya Lahor 1974 s 53 54 J D Legge Indonesia Sydney 1980 s 54 D G E Hall A History of South East Asia London 1987 s 301 303 H J de Graaf Th G Th Pigeaud Islamic States in Java 1500 1700 The Hague 1976 s 6 9 Menbe https az wikipedia org w index php title Demak sultanligi amp oldid 3828090, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
