Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Şahlıq rejimi zamanı (1925-1978) dövlət siyasətinin əsas tərkib hissəsini millətçilik təşkil edirdi. İran hakim dairələrinin göstərişi ilə mədəniyyətin elm ədəbiyyat və incəsənət kimi sahələri də yeni nəslin fars şovinizmi ruhunda tərbiyəsi və hazırlanması işinə xidmət edirdi. Mədəniyyətin bu sahələrində qeyri-fars xalqlara (xüsusilə azərbaycanlılara) öz ana dillərində əsərlər yazıb-yaratmağa imkan verilmirdi. XV-XVII əsrlərin Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında mühüm mərhələ olduğunu görərik. Ədəbiyyat və incəsənət xadimləri I Şah İsmayılın himayəsi şəraitində fəaliyyət göstərirdilər. Azərbaycan Səfəvilər dövlətinin banisi, nüfuzlu siyasi xadim və sərkərdə olmuş Şah İsmayıl həm də görkəmli şair idi. O dövrlərdə rəngkarlıq, xəttatlıq, memarlıq güclü surətdə inkişaf etmişdi. XV əsrdə formalaşmış Təbriz miniatür məktəbi dünya rəssamlığında mövcud olan 5 aparıcı rəssamlıq məktəbindən biri idi. Bu məktəbin görkəmli nümayəndələrindən biri Sultan Məhəmməd idi. Onun miniatürləri dünya muzeylərində mühafizə olunur. Bu məktəb Kəmalləddin Behzad, Mir Müsəvvər Təbrizi, Mövlana Müzəffər Əli və digər istedadlı rəssamlar yetişdirmişdir.
Təbrizdə toxunan xalçalar hələ orta əsrlərdən hər yerdə şöhrət tapıb. Londonun Viktoriya-Albert muzeyində saxlanan Şeyx Səfi xalçası Təbrizdə toxunmuşdur, o, öz dövrünün (1539) ən iri və əsrarəngiz xalçası adını qazanıb. Şah İsmayıl Xətai tərəfindən Təbrizdə əsası qoyulmuş şah kitabxanası özünəməxsus "incəsənət akademiyası" idi. Burada mahir ustalar, xəttatlar, rəngkarlar, zərgərlər, cildçilər, naxışçılar fəaliyyət göstərirdilər. İncəsənətin aparıcı sahələrindən biri elə xəttatlıq, kitab üzü köçürmə işi idi. Kitab nəşri texnologiyası Şərq xalqlarına məlum deyildi. Şah İsmayılın varisləri də ədəbiyyat və incəsənətin himayəçiləri idilər. Onların özləri də yaradıcılıqla məşqul durdular. İrandakı bir çox memarlıq abidələrini, o cümlədən Təbriz və İsfahandakı bütün memarlıq abidələrini türklər tikmişlər. Pəhləvi recimi dövründə Güney Azərbaycanda incəsənətin heykəltaraşlıq və rəssamlıq kimi sahələrinin inkişafına mane olmaqdan əlavə, bir sıra mövcud tarixi abidələr sıradan çıxarılıb, bir çoxları isə fars abidələri kimi qələmə verilib. Məsələn, Təbriz milli parkında olan "Şah gölü" (El gölü)ndəki aşıq abidəsi götürülmüşdür.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Sahliq rejimi zamani 1925 1978 dovlet siyasetinin esas terkib hissesini milletcilik teskil edirdi Iran hakim dairelerinin gosterisi ile medeniyyetin elm edebiyyat ve incesenet kimi saheleri de yeni neslin fars sovinizmi ruhunda terbiyesi ve hazirlanmasi isine xidmet edirdi Medeniyyetin bu sahelerinde qeyri fars xalqlara xususile azerbaycanlilara oz ana dillerinde eserler yazib yaratmaga imkan verilmirdi XV XVII esrlerin Azerbaycan medeniyyetinin inkisafinda muhum merhele oldugunu gorerik Edebiyyat ve incesenet xadimleri I Sah Ismayilin himayesi seraitinde fealiyyet gosterirdiler Azerbaycan Sefeviler dovletinin banisi nufuzlu siyasi xadim ve serkerde olmus Sah Ismayil hem de gorkemli sair idi O dovrlerde rengkarliq xettatliq memarliq guclu suretde inkisaf etmisdi XV esrde formalasmis Tebriz miniatur mektebi dunya ressamliginda movcud olan 5 aparici ressamliq mektebinden biri idi Bu mektebin gorkemli numayendelerinden biri Sultan Mehemmed idi Onun miniaturleri dunya muzeylerinde muhafize olunur Bu mekteb Kemalleddin Behzad Mir Musevver Tebrizi Movlana Muzeffer Eli ve diger istedadli ressamlar yetisdirmisdir Tebrizde toxunan xalcalar hele orta esrlerden her yerde sohret tapib Londonun Viktoriya Albert muzeyinde saxlanan Seyx Sefi xalcasi Tebrizde toxunmusdur o oz dovrunun 1539 en iri ve esrarengiz xalcasi adini qazanib Sah Ismayil Xetai terefinden Tebrizde esasi qoyulmus sah kitabxanasi ozunemexsus incesenet akademiyasi idi Burada mahir ustalar xettatlar rengkarlar zergerler cildciler naxiscilar fealiyyet gosterirdiler Incesenetin aparici sahelerinden biri ele xettatliq kitab uzu kocurme isi idi Kitab nesri texnologiyasi Serq xalqlarina melum deyildi Sah Ismayilin varisleri de edebiyyat ve incesenetin himayecileri idiler Onlarin ozleri de yaradiciliqla mesqul durdular Irandaki bir cox memarliq abidelerini o cumleden Tebriz ve Isfahandaki butun memarliq abidelerini turkler tikmisler Pehlevi recimi dovrunde Guney Azerbaycanda incesenetin heykeltarasliq ve ressamliq kimi sahelerinin inkisafina mane olmaqdan elave bir sira movcud tarixi abideler siradan cixarilib bir coxlari ise fars abideleri kimi qeleme verilib Meselen Tebriz milli parkinda olan Sah golu El golu ndeki asiq abidesi goturulmusdur