fbpx
Wikipedia

Böyükdüz (Babək)

Böyükdüz (əvvəlki adı: Böyük Düz) — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Babək rayonunda kənd.

Adının mənası

Büyükdüz adlı türk tayfalarının adı ilə bağlıdır.

Tarixi

Böyükdüz ərazisində yaşayş Antik dövrdən mövcud olmuşdur. Bu yaşayış yerləri 1991-ci ildə V.B.Baxşəliyev  tərəfindən qeydə alınmışdır. Daşqın zamanı yaşayış yerləri demək olar ki, tamamilə yuyulmuşdur. Tədqiqat zamanı bu abidələrdən Antik dövr və Son Orta əsrlər üçün xarakterik olan çəhrayı rəngdə bişirilmiş gil qab qırıqları tapılmışdır. Onlardan birinin üzəri göy rəngli şəffaf şirlə örtülmüşdür. Bəzi yaşayış yerlərii tamamilə yuyulduğundan onun sərhədlərini müəyyən etmək mümkün olmadı. Lakin yaşayış yerlərindən birinin yerləşdiyi uzunsov alçaq təpənin cənub tərəfində 10 ədəd skeletə təsadüf olundu. Qəbirlər torpaqda qazıldığı üçün tamamilə yuyulmuş, skeletlər qumun üzərində qalmışdı. Onlar müsəlman adəti ilə qərb-şərq istiqamətində, sağ böyrü üstə uzadılmış, ayaqlarının baş barmaqları bir-birinə bağlanmışdı. Şübhəsiz ki, bura yaşayış yerinin nekropolu olmuşdur. Yaşayış yerindən aşkar edilmiş keramikanı XVII-XVIII əsrlərə aid etmək olar. Yaşayış yerinin yaxınlığında (təqribən aralıda) antik nekropol, ondan şərqdə isə müasir Böyükdüz qışlağı yerləşir. Düzənliyin bu sahəsi maldarlıq üçün əlverişli olduğundan Böyükdüz kəndinin yerli sakinləri yayda mal-qaranı və xırdabuynuzlu heyvanları əsasən burada saxlayırlar. Deyilənlərdən belə nəticəyə gəlmək olar ki, Böyükdüz düzənliyinin cənub-şərq hissəsi yaşayış üçün əlverişli olduğundan əhali burada qədim dövrdən məskən salmışdır. Orta əsr Böyükdüz yaşayış yerində həyat XI əsrdən başlanmışdır. Bu yaşayış yeri Orta əsr mənbələrində xatırlanan Böyükdüz (Bək-düz) tayfasının yadigarıdır. Bu tayfa haqqında Orta əsr müəlliflərindən M.Qaşqarinin, Rəşidəddinin, Əbülqazi Bahadır xanın əsərlərində və «Kitabi-Dədə Qorqud»da məlumat verilmişdir. Bu tayfanın adı ilə bağlı bir sıra ərəb və fars mənbələrində də məlumat verilmişdir. Yuxarıda qeyd edilən mənbələrdə bu tayfanın adı «Buqdur», «Bəkdəz», «Bukdüz», «Bəkdüz», «Böyükdüz» şəklində xatırlanmışdır. Böyükdüz tayfaları Orta əsrdə xatırlanan iyirmi dörd oğuz tayfasından biridir. Bu tayfanın özünəməxsus damğası və quşu olmuşdur. Damğa, içərisində diaqonal boyunca xətt çəkilən düzbucaqlı təsvirlərdən ibarətdir. Böyükdüz tayfasının quşu şahindir. Əbülqazi Bahadır xanın məlumatına görə «Büqdüz» xidmət etmək mənasındadır.

              Əbülqazi Bahadır xanın «Türkmənlərin şəcərəsi» əsərində Büqdüz  Oğuz xanın altıncı oğlu kimi xatırlanmışdır .

             «Kitabi-Dədə Qorqud»da Bəkdüz Əmən Bayandır xanın və Qazan xanın yaxın silahdaşı kimi xatırlanır. Mənbələrdə yad edilən rəvayətlərə görə Bəkdüz Əmən Məhəmməd Peyğəmbərlə görüşmüş, oğuzlar içərisində ilk dəfə islamı qəbul etmiş və onu yaymışdır. Şübhəsiz ki, Böyükdüz düzənliyi və burada salınmış Böyükdüz adlı yaşayış məntəqələri bu tayfaların adı ilə bağlıdır. Deyilənlərə əsaslanaraq, Böyükdüz Orta əsr yaşayış yerini XI-XVIII əsrlərə aid edirik. Bu yaşayış yerində həyat mövsümi xarakter daşımışdır.

Müasir Böyükdüz kəndi 1929-cu ildə Şahtaxtı kəndindən köçüb gəlmiş yeddi ailə tərəfindən salınmışdır. Əvvəlki adı Böyük Düz olmuş və 1 mart 2003-cü ildən dəyişdirilərək Böyükdüz adlandırılmışdır.Köhnə kənd Araz çayı yaxınlığında Qağalıq stansiyası, Bakı-Naxçıvan dəmir yolunun 420-ci kilometirliyində yerləşir və Naxçıvan MSSR-in Naxçıvan rayonunun tərkibində olmuşdur.

1949-cu ildə kənddə beş nəfər Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür. Sonralar Araz çayı üzərində Su elektrik stansiyası tikildikdən sonra suyun altında qalacağından Böyükdüz kəndi 1969-cu ildə indi mövcud olduğu əraziyə köçürülmüşdür.

1978-ci ildə Naxçıvan rayonu Babək rayonu adlanmağa başlamış və Böyükdüz kəndi Babək rayonunun inzibati ərazisinə verilmişdir.

19.03.2004-cü ildə yaradılan Kəngərli rayonunun tərkibinə verilmişdir.

Əhalisi Azərbaycan türklərindən ibarətdir.

Tanınmışları

İstinadlar

  1. Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. iki cilddə. I cild. Bakı, "Şərq-Qərb", 2007, səh. 156  (azərb.)
  2. "Naxçıvan Muxtar Respublikasında Kəngərli rayonunun yaradılması haqqında" Azərbaycan Respublikasının 19 mart 2004-cü il tarixli 608-IIQ nömrəli Qanunu


böyükdüz, babək, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, böyükdüz, böyükdüz, əvvəlki, adı, böyük, düz, azərbaycan, respublikası, naxçıvan, muxtar, respublikasının, babək, rayonunda, kənd, böyükdüzölkə, azərbaycan, azərbaycanmuxtar, respublika, naxçıvan, mrrayo. Bu adin diger istifade formalari ucun bax Boyukduz Boyukduz evvelki adi Boyuk Duz Azerbaycan Respublikasi Naxcivan Muxtar Respublikasinin Babek rayonunda kend BoyukduzOlke Azerbaycan AzerbaycanMuxtar respublika Naxcivan MRRayon Babek rayon Mundericat 1 Adinin menasi 2 Tarixi 3 Ehalisi Azerbaycan turklerinden ibaretdir 3 1 Taninmislari 4 IstinadlarAdinin menasi RedakteBuyukduz adli turk tayfalarinin adi ile baglidir 1 Tarixi RedakteBoyukduz erazisinde yasays Antik dovrden movcud olmusdur Bu yasayis yerleri 1991 ci ilde V B Baxseliyev terefinden qeyde alinmisdir Dasqin zamani yasayis yerleri demek olar ki tamamile yuyulmusdur Tedqiqat zamani bu abidelerden Antik dovr ve Son Orta esrler ucun xarakterik olan cehrayi rengde bisirilmis gil qab qiriqlari tapilmisdir Onlardan birinin uzeri goy rengli seffaf sirle ortulmusdur Bezi yasayis yerlerii tamamile yuyuldugundan onun serhedlerini mueyyen etmek mumkun olmadi Lakin yasayis yerlerinden birinin yerlesdiyi uzunsov alcaq tepenin cenub terefinde 10 eded skelete tesaduf olundu Qebirler torpaqda qazildigi ucun tamamile yuyulmus skeletler qumun uzerinde qalmisdi Onlar muselman adeti ile qerb serq istiqametinde sag boyru uste uzadilmis ayaqlarinin bas barmaqlari bir birine baglanmisdi Subhesiz ki bura yasayis yerinin nekropolu olmusdur Yasayis yerinden askar edilmis keramikani XVII XVIII esrlere aid etmek olar Yasayis yerinin yaxinliginda teqriben aralida antik nekropol ondan serqde ise muasir Boyukduz qislagi yerlesir Duzenliyin bu sahesi maldarliq ucun elverisli oldugundan Boyukduz kendinin yerli sakinleri yayda mal qarani ve xirdabuynuzlu heyvanlari esasen burada saxlayirlar Deyilenlerden bele neticeye gelmek olar ki Boyukduz duzenliyinin cenub serq hissesi yasayis ucun elverisli oldugundan ehali burada qedim dovrden mesken salmisdir Orta esr Boyukduz yasayis yerinde heyat XI esrden baslanmisdir Bu yasayis yeri Orta esr menbelerinde xatirlanan Boyukduz Bek duz tayfasinin yadigaridir Bu tayfa haqqinda Orta esr muelliflerinden M Qasqarinin Resideddinin Ebulqazi Bahadir xanin eserlerinde ve Kitabi Dede Qorqud da melumat verilmisdir Bu tayfanin adi ile bagli bir sira ereb ve fars menbelerinde de melumat verilmisdir Yuxarida qeyd edilen menbelerde bu tayfanin adi Buqdur Bekdez Bukduz Bekduz Boyukduz seklinde xatirlanmisdir Boyukduz tayfalari Orta esrde xatirlanan iyirmi dord oguz tayfasindan biridir Bu tayfanin ozunemexsus damgasi ve qusu olmusdur Damga icerisinde diaqonal boyunca xett cekilen duzbucaqli tesvirlerden ibaretdir Boyukduz tayfasinin qusu sahindir Ebulqazi Bahadir xanin melumatina gore Buqduz xidmet etmek menasindadir Ebulqazi Bahadir xanin Turkmenlerin seceresi eserinde Buqduz Oguz xanin altinci oglu kimi xatirlanmisdir Kitabi Dede Qorqud da Bekduz Emen Bayandir xanin ve Qazan xanin yaxin silahdasi kimi xatirlanir Menbelerde yad edilen revayetlere gore Bekduz Emen Mehemmed Peygemberle gorusmus oguzlar icerisinde ilk defe islami qebul etmis ve onu yaymisdir Subhesiz ki Boyukduz duzenliyi ve burada salinmis Boyukduz adli yasayis menteqeleri bu tayfalarin adi ile baglidir Deyilenlere esaslanaraq Boyukduz Orta esr yasayis yerini XI XVIII esrlere aid edirik Bu yasayis yerinde heyat movsumi xarakter dasimisdir Muasir Boyukduz kendi 1929 cu ilde Sahtaxti kendinden kocub gelmis yeddi aile terefinden salinmisdir Evvelki adi Boyuk Duz olmus ve 1 mart 2003 cu ilden deyisdirilerek Boyukduz adlandirilmisdir Kohne kend Araz cayi yaxinliginda Qagaliq stansiyasi Baki Naxcivan demir yolunun 420 ci kilometirliyinde yerlesir ve Naxcivan MSSR in Naxcivan rayonunun terkibinde olmusdur 1949 cu ilde kendde bes nefer Sosialist Emeyi Qehremani adina layiq gorulmusdur Sonralar Araz cayi uzerinde Su elektrik stansiyasi tikildikden sonra suyun altinda qalacagindan Boyukduz kendi 1969 cu ilde indi movcud oldugu eraziye kocurulmusdur 1978 ci ilde Naxcivan rayonu Babek rayonu adlanmaga baslamis ve Boyukduz kendi Babek rayonunun inzibati erazisine verilmisdir 19 03 2004 cu ilde yaradilan Kengerli rayonunun terkibine verilmisdir 2 Ehalisi Azerbaycan turklerinden ibaretdir RedakteTaninmislari Redakte Veli Baxseliyev Azerbaycan alimi Istinadlar Redakte Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti iki cildde I cild Baki Serq Qerb 2007 seh 156 azerb Naxcivan Muxtar Respublikasinda Kengerli rayonunun yaradilmasi haqqinda Azerbaycan Respublikasinin 19 mart 2004 cu il tarixli 608 IIQ nomreli Qanunu Babek rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Boyukduz Babek amp oldid 5800420, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.