Vikipediya azad ensiklopediya Butan dilləriölkə ButanTəsnifatı vd Butan dilləri dd Dil kodları Vikianbarda əlaqəli media

Vikipediya azad ensiklopediya Butan dilleriOlke ButanTesnifati vd Butan dilleri dd Dil kodlari Vikianbarda elaqeli mediafayllar Butan dilleri Butan kralliginda danisilan dillerin umumi adidir Butan Asiyanin cenubunda Himalay daglarinin eteklerinde yerlesen coxdilli bir dovletdir Olkede dovlet dili olan dzonqa ile yanasi muxtelif dil ailelerine mensub olan bir cox yerli ve azsayli diller de movcuddur Bu dillerin ekseriyyeti Sino Tibet dil ailesinin Tibet Birma qoluna aiddir Butan ehalisinin dil muxtelifliyi olkenin etnik ve cografi muxtelifliyi ile six baglidir Resmi dil span Butanin resmi ve milli dili dzonqa dilidir Dzonqa dili Tibet Birma dil ailesine aiddir ve esasen olkenin qerb bolgesinde yasayan ehali terefinden istifade olunur Bu dil 1971 ci ilde Butanin milli dili elan edilmisdir ve bu gunden etibaren dovlet idareciliyi tehsil sistemi ve media sahelerinde genis istifade olunur Dzonqa dili Tibet elifbasi ile yazilir ve klassik Tibet dili ile yaxin elaqeye malikdir Esas yerli diller span Butanda iki duz yeni 24 dil movcuddur ki onlarin hamisi Tibet Birma dil ailesine aiddir yalniz nepal dili Nepali istisnadir Bu dil Hind Ari dil ailesine daxildir Bundan basqa Butan isare dili de movcuddur Milli dil olan dzonqa Butanin yegane edebi eneneye malik ana dilidir baxmayaraq ki lepca ve nepal dili diger olkelerde edebi diller kimi movcuddur Butanin serhedleri boyunca ve cenub serqdeki esasen nepaldilli Lhotsampa icmasi arasinda bezi qeyri butan menseli azliqlarin dilleri de danisilir Coke yeni Klassik Tibet dili ise buddist monastirlarinin enenevi edebiyyat ve elmi bilik dili hesab olunur Cin Tibet dilleri span Cografi baximdan Butan esasen Tibet yaylasinda yerlesdiyi ucun olkede danisilan dillerin demek olar ki hamisi Sino Tibet dil ailesine daha deqiq desek Bodis dil birliyine aiddir Merkezi Bodis dilleri qedim Tibet dilinden toremis bir qrup Tibet dilleridir Butanda danisilan Merkezi Bodis dillerinin ekseriyyeti Cenub qrupuna aiddir Butanda movcud olan on doqquz dil ve dialektden en azi altisi Merkezi Bodis dillerine daxildir Dzonqa Merkezi Bodis dillerinden biridir ve 2006 ci ile olan melumata gore texminen 160 000 nefer bu dili ana dili kimi danisir Dzonqa Qerbi Butanda ustunluk teskil eden dildir ve ana dil kimi istifade edenlerin ekseriyyeti bu bolgede yasayir 1971 ci ilde Butanin milli dili elan edilmisdir Mekteblerde dzonqa dilinin tedrisi mecburidir ve ehalinin boyuk hissesi bu dili ikinci dil kimi danisir O dovlet idareciliyinde ve tehsil sisteminde esas dildir Dzonqaya yaxin dil sayilan Cokanqaka dili ise Serqi Butanin Kuricu vadisinde texminen 20 000 nefer terefinden danisilir Diger Tibet Burma dilleri span Butanda basqa Tibet Birma dilleri de danisilir Bu diller Bodis dilleri ile nisbeten uzaq qohumdur ve mutleq sekilde ortaq bir altqrupa aid edilmir Tsanqla dili Bodis dilleri daxilinde ozunemexsus bir alt aile teskil edir ve texminen 138 000 nefer terefinden danisilir Bu dil Tsanqla xalqinin ana dilidir Serqi Butanda esas dildir ve bir zamanlar bu bolgede umumi unsiyyet dili kimi istifade olunmusdur Qonduk dili texminen 1 000 nefer terefinden Serqi Butanin Kuri Cu cayi boyunca yerlesen tecrid olunmus kendlerde danisilan nesli kesilmekde olan bir dildir Bu dil gorunur ki Tibet Birma dil ailesinin benzersiz bir qolunu temsil edir ve Proto Tibet Birma dilinin murekkeb fel uyum sistemini qoruyub saxlamisdir Van Driem 1993 bu dilin danisanlarini Serqi Bodis tayfalarinin cenuba dogru yayilmasindan evvel Merkezi Butanda yasamis qedim ehalinin qaligi kimi tesvir edir Lhokpu dili texminen 2 500 nefer terefinden danisilir Bu dil Butanin yerli dillerinden biridir ve hele de Tibet Birma daxilinde deqiq tesnif edilmemisdir Van Driem 1993 bu dili Qerbi Butanin ilkin ehalisinin qaliqlari kimi xarakterize edir ve elave edir ki Lhokpu ve ya ona yaxin bir dil dzonqanin esas qatman dili olmus ola biler bu da dzonqanin Tibet dilinden ferqlendiyi muxtelif yollari izah ede biler Dilin danisanlari Lhop xalqidir Serhed dilleri span Lepca dili Butanda texminen 2 000 etnik lepca terefinden danisilir Bu dilin ozunemexsus yuksek derecede uslublasdirilmis Lepca elifbasi movcuddur Toto dili ise umumilikde Tibet Birma ailesinin sub Himalay qoluna aid edilir Bu dil Totopara kendinde ve Cenubi Butanin Qerbi Benqal ile serhed bolgelerinde yasayan tecrid olunmus Toto qebilesi terefinden danisilir 2006 ci ile olan melumata gore Toto xalqinin umumi sayi texminen 1 300 nefer olub ve onlarin ekseriyyeti serhedin Hindistan terefinde yasayir Hind Avropa dilleri span Hind dilleri span Nepal dili Butanda ana dili kimi danisilan yegane Hind Ari dilidir Butan daxilinde esasen cenub bolgesinde 2006 ci ile olan melumata gore texminen 265 000 nefer Lhotsampa icmasi terefinden danisilir Lhotsampa esasen nepali dili danisanlar kimi qebul edilse de dil baximindan Lhotsampa icerisinde bir sira kicik Hind Ari olmayan qruplar de movcuddur Avropa dilleri span Ingilis dili resmi statusa malik olmasa da praktik olaraq Butanin savadli tebeqesi arasinda ikinci dil kimi qebul edilir ve idareetme tehsil media biznes ve s sahelerde istifade olunur Istinadlar span Van Driem George L Tshering K Dzongkha Languages of the Greater Himalayan Region 1 Research CNWS School of Asian African and Amerindian Studies 1998 ISBN 90 5789 002 X Van Driem George Guide to Official Dzongkha Romanization PDF Sherub Lham Press 1991 OCLC 65799020 Archived from the original on 28 fevral 2017 Istifade tarixi 26 oktyabr 2019 van Driem George L Language Policy in Bhutan London School of Oriental and African Studies 1993 11 sentyabr 2018 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 yanvar 2011 Wangdi Kencho Laya Not Quite a Hidden Land 4 noyabr 2003 7 dekabr 2003 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 sentyabr 2011 van Driem George Tshering Karma Dzongkha Languages of the Greater Himalayan Region 1 Research CNWS School of Asian African and Amerindian Studies 1998 seh 1 ISBN 90 5789 002 X Istifade tarixi 27 sentyabr 2011 Tribe Layap 1 may 2006 7 may 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 sentyabr 2011 Tshering Karma Languages of the Himalayas An Ethnolinguistic Handbook of the Greater Himalayan Region Brill 2001 Kateqoriya Elifba sirasina gore dillerGizli kateqoriya Vikipediya Dil kecidi sablonu istifade edilmis sehifeler