Bioloji inkişaf təkamülü - Həyat şəraitinin kəskin dəyişməsi nəticəsində iqlimi daha sərt olan yerlərdə qədim çılpaqtoxumlu bitkilərdən tədricən mükəmməl bitkilər əvəz edərək qədim iynəyarpaqlılar əmələ gəlmişdi. Sonralar bu bitkiləri müasir iynəyarpaqlı çılpaqtoxumlu bitkilər-küknar, şam, ağ şam əmələ gəlmişdi.
Quru həyatında «məskunlaşan» bitkilərdə bir xətt özünü aydın göstərirdi, quruda yaşayan bitkilər arasında sporlarla çoxalan bitkilər öz yerini toxumlarla çoxalan bitkilərə verdi. Sporlarla çoxalan bitkilərdə su əsas rol oynayır. Quru şəraitində suyun lazımi dərəcədə olmaması yuxarıda qeyd etdiyimiz ikinci çoxalma şəraitinə gətirib çıxardı.
Qədim çılpaqtoxumlu bitkilərin əcdadları olan örtülütoxumlu bitkilər Yer üzərində təqribən 130-120 milyon il bundan əvvəl meydana gəlmişdir. Ən mühüm fərq ondan ibarətdir ki, yalnız örtülütoxumlu bitkilərdə çiçəklər var idi. Kiçik bir bioloji dönəmdə örtülütoxumlu bitkilər tezliklə yer kürəsinin hər tərəfinə yayıldı və olduqca müxtəlif yaşayış mühitini əhatə etdi. Artıq 60 milyon ildən çoxdur ki, örtülütoxumlular Yer kürəsinin üzərində üstünlük təşkil edir.
Sonrakı bioloji inkişaf təkamülündə yeni bitki növləri əmələ gəlmiş, iqlimə daha uyğun növlər öz əvvəlki əcdadı üzərində mürəkkəb bitki florası əmələ gətirmişdir. Növlərin bir-birini forma cəhətdən inkar etməsi yeni bitki florasının mürəkkəbliyə doğru inkişafına səbəb oldu. Bizim əsrlərlə ölçdüyümüz vaxt bioloji varlıq tarixində bir andır. Yeni bitkilərin yayılması, genişlənməsi arealı, adoptasiyası və fotosintezi, coğrafi iqlim və bitkilərin tədricən yoğungövdəli, boruşəkilli formaya düşməsi heç də kiçik vaxt ərzində mövcud olmamışdır. Tədqiqatçı alimlərin apardıqları qazıntı zamanı daşlaşmış qədim bitkilərin toplu halında çürüntüləri bizə çox həqiqətlərdən xəbər verir. Bioloji şəraitin formalaşmasında coğrafi iqlim əsas rol oynayır. İlıq, isti, rütubətli iqlim bitkilərin inkişafında hədsiz dərəcədə müsbət rol oynadı.
Lakin sonrakı geoloji dağəmələgəlmə proseslərində (zəlzələ və vulkan püskürmələri, lavanın kraterindən maili səth boyu yayılması bitki arealının və növmüxtəlifliyinin məhv olub getməsinə səbəb oldu) yer səthinin üzərini suyun alması, qabarma və çəkilmələr iqlimin soyuqlaşması, kontinental quru və soyuq iqlimə keçilməsində bioloji şərait kəskin surətdə mənfiləşməyə doğru «hərəkət» etdi. İstiliksevən bitkilər öz yerini sərt iqlimə uyğunlaşan soyuğadavamlı bitkilərə verdi. Və müasir meşələrimizin yaraşığı olan planetimizin «yaşıl oksigen anbarı» adlanan uzun boylu diametrli ağaclar ibtidai birhüceyrəli bitkilərin su həyat tərzindən quru həyat tərzinə keçid mərhələsində əmələ gələn, uzun minilliklərlə formalaşan o qədim əcdadlı bitkilərin müasir «xələfləridir».
İndi planetimizin həyatında bir-birinə oxşamayan müxtəlif mənzərəli təbiəti gözümüz önündə canlandıraq: Qazaxıstanın ucsuz-bucaqsız çölləri, Asiyanın məşhur Təklə-Məkan səhrası, Qobi səhrası, Ağqum və Qızılqum səhrası, Rusiyanın uzun məsafədə uzanıb gedən Qaratorpaq zonası, əfsanəvi Nqoro-Nqoro qobusu, Amazonkanın sıx cəngəllikləri, Arktikanın mavi buzları, Antarktikanın şiddətli şaxtaları, keçilməz Ussuriya tayqası, Afrikanın onlarla dövləti ərazisində yerləşən Böyük Səhra sonsuzluğu, gurultulu Niaqara şəlaləsi (səsi 40 km-dən eşidilir!), şimaldan cənuba bütün Amerika qitəsi boyunca ucanıb gedən Kordilyer-And dağları (ümumi uzunluğu 15000 km!) və s.
September 16, 2021
bioloji, inkişaf, təkamülü, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, həyat, şəraitinin, kəskin, dəyişməsi, nəticəsində, iqlimi, daha, sərt, olan, yerlərdə, qədim, çılpaqtoxumlu, bi. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bioloji inkisaf tekamulu Heyat seraitinin keskin deyismesi neticesinde iqlimi daha sert olan yerlerde qedim cilpaqtoxumlu bitkilerden tedricen mukemmel bitkiler evez ederek qedim iyneyarpaqlilar emele gelmisdi Sonralar bu bitkileri muasir iyneyarpaqli cilpaqtoxumlu bitkiler kuknar sam ag sam emele gelmisdi Quru heyatinda meskunlasan bitkilerde bir xett ozunu aydin gosterirdi quruda yasayan bitkiler arasinda sporlarla coxalan bitkiler oz yerini toxumlarla coxalan bitkilere verdi Sporlarla coxalan bitkilerde su esas rol oynayir Quru seraitinde suyun lazimi derecede olmamasi yuxarida qeyd etdiyimiz ikinci coxalma seraitine getirib cixardi Qedim cilpaqtoxumlu bitkilerin ecdadlari olan ortulutoxumlu bitkiler Yer uzerinde teqriben 130 120 milyon il bundan evvel meydana gelmisdir En muhum ferq ondan ibaretdir ki yalniz ortulutoxumlu bitkilerde cicekler var idi Kicik bir bioloji donemde ortulutoxumlu bitkiler tezlikle yer kuresinin her terefine yayildi ve olduqca muxtelif yasayis muhitini ehate etdi Artiq 60 milyon ilden coxdur ki ortulutoxumlular Yer kuresinin uzerinde ustunluk teskil edir Sonraki bioloji inkisaf tekamulunde yeni bitki novleri emele gelmis iqlime daha uygun novler oz evvelki ecdadi uzerinde murekkeb bitki florasi emele getirmisdir Novlerin bir birini forma cehetden inkar etmesi yeni bitki florasinin murekkebliye dogru inkisafina sebeb oldu Bizim esrlerle olcduyumuz vaxt bioloji varliq tarixinde bir andir Yeni bitkilerin yayilmasi genislenmesi areali adoptasiyasi ve fotosintezi cografi iqlim ve bitkilerin tedricen yogungovdeli borusekilli formaya dusmesi hec de kicik vaxt erzinde movcud olmamisdir Tedqiqatci alimlerin apardiqlari qazinti zamani daslasmis qedim bitkilerin toplu halinda curuntuleri bize cox heqiqetlerden xeber verir Bioloji seraitin formalasmasinda cografi iqlim esas rol oynayir Iliq isti rutubetli iqlim bitkilerin inkisafinda hedsiz derecede musbet rol oynadi Lakin sonraki geoloji dagemelegelme proseslerinde zelzele ve vulkan puskurmeleri lavanin kraterinden maili seth boyu yayilmasi bitki arealinin ve novmuxtelifliyinin mehv olub getmesine sebeb oldu yer sethinin uzerini suyun almasi qabarma ve cekilmeler iqlimin soyuqlasmasi kontinental quru ve soyuq iqlime kecilmesinde bioloji serait keskin suretde menfilesmeye dogru hereket etdi Istilikseven bitkiler oz yerini sert iqlime uygunlasan soyugadavamli bitkilere verdi Ve muasir meselerimizin yarasigi olan planetimizin yasil oksigen anbari adlanan uzun boylu diametrli agaclar ibtidai birhuceyreli bitkilerin su heyat terzinden quru heyat terzine kecid merhelesinde emele gelen uzun minilliklerle formalasan o qedim ecdadli bitkilerin muasir xelefleridir Indi planetimizin heyatinda bir birine oxsamayan muxtelif menzereli tebieti gozumuz onunde canlandiraq Qazaxistanin ucsuz bucaqsiz colleri Asiyanin meshur Tekle Mekan sehrasi Qobi sehrasi Agqum ve Qizilqum sehrasi Rusiyanin uzun mesafede uzanib geden Qaratorpaq zonasi efsanevi Nqoro Nqoro qobusu Amazonkanin six cengellikleri Arktikanin mavi buzlari Antarktikanin siddetli saxtalari kecilmez Ussuriya tayqasi Afrikanin onlarla dovleti erazisinde yerlesen Boyuk Sehra sonsuzlugu gurultulu Niaqara selalesi sesi 40 km den esidilir simaldan cenuba butun Amerika qitesi boyunca ucanib geden Kordilyer And daglari umumi uzunlugu 15000 km ve s Menbe https az wikipedia org w index php title Bioloji inkisaf tekamulu amp oldid 3752042, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
