Başqırdıstanın ərazisi, əsasən, Uralönü və Cənubi Uralın hüdudlarındadır. Sahəsinin 2/3 hissəsini Uralönündəki uvallı-təpəli düzənliklər – Şərqi Avropa düzənliyinin şərq kənarı və plato tutur. Şərqdə Cənubi Uralın dağarası çökəkliklərilə bir-birindən ayrılan alçaq silsilələridir. Ən yüksək nöqtəsi 1640 metr olan Yamantau dağıdır. Ucqar şərqdə xırda təpəli tirələr zolağı uzanır. Cənubda Zilair platosu yerləşir. Uralönündə və Uralın qərb yamaclarında karst qıfları, uçurumları, quyuları, mağaraları – Kap mağarası, Kutuk Sumqan və s. intişar tapmışdır.
Uralönü ərazi qədim Şərqi Avropa platformasının Rus plitəsində yerləşir. Şərq rayonları Son Paleozoyun Ural qırışıq sisteminə aiddir. Başqırdıstanda 3 mindən çox müxtəlif faydalı qazıntı yatağı məlumdur. Arlan neft yatağı da daxil olmaqla təqribən 180 neft yatağı aşkar edilmişdir. Həmçinin qaz, kömür, fosforit, daşduz, gips, əhəngdaşı, dağlıq rayonlarda dəmir, manqan, qurğuşun, mis, sink, xrom, qızıl, gümüş filizi yataqları, məmulat daşlarından yəşəm, rodonit və s. yataqları; iri torf və sapropel ehtiyatı, mineral su bulaqları vardır.
İqlimi kontinentaldır. Qışı soyuq və uzunmüddətli, yayı mülayim istidir. Orta temperatur yanvarda Uralönü düzənliklərdə –14-dən –16°C-yədək, iyulda 17–19°C, Uralarxasında 18–20°C, dağlarda 9–10°C-dir. İllik yağıntı 300–700 mm, dağlarda 750–800 mm-dir. Çayları, əsasən, Volqa və Ural hövzəsinə aiddir. Ölkədə ümumi uzunluğu 57 min km olan təqribən 13 min çay var. İri çayları Belaya və onun qolları Nuquş, Sim, Ufa və Dyomadır; əsasən, qar suları ilə qidalanır, yazda gursulu olur; hidroenerji ehtiyatı 1364 min kVt-dır. Dağ çayları astanalarla səciyyələnir. Başqırdıstan ərazisində ümumi sahəsi 400 km2 olan 2 mindən çox göl var. Ən iri gölünün ölçüsü 23,5 km2 olan Aslikul karst mənşəlidir; ən dərin gölü isə 28 metr dərinliyə malik olan Yaktıkul tektonik mənşəlidir.
İstinadlar
↑ BAŞQIRDISTAN. ensiklopediya.gov.az (azərb.)
Avqust 12, 2021
başqırdıstan, təbiəti, rusiya, federasiyasının, başqırdıstan, respublikasının, təbiəti, başqırdıstanın, ərazisi, əsasən, uralönü, cənubi, uralın, hüdudlarındadır, sahəsinin, hissəsini, uralönündəki, uvallı, təpəli, düzənliklər, şərqi, avropa, düzənliyinin, şər. Basqirdistan tebieti Rusiya Federasiyasinin Basqirdistan Respublikasinin tebieti Basqirdistanin erazisi esasen Uralonu ve Cenubi Uralin hududlarindadir 1 Sahesinin 2 3 hissesini Uralonundeki uvalli tepeli duzenlikler Serqi Avropa duzenliyinin serq kenari ve plato tutur 1 Serqde Cenubi Uralin dagarasi cokekliklerile bir birinden ayrilan alcaq silsileleridir 1 En yuksek noqtesi 1640 metr olan Yamantau dagidir 1 Ucqar serqde xirda tepeli tireler zolagi uzanir Cenubda Zilair platosu yerlesir Uralonunde ve Uralin qerb yamaclarinda karst qiflari ucurumlari quyulari magaralari Kap magarasi Kutuk Sumqan ve s intisar tapmisdir 1 Uralonu erazi qedim Serqi Avropa platformasinin Rus plitesinde yerlesir Serq rayonlari Son Paleozoyun Ural qirisiq sistemine aiddir Basqirdistanda 3 minden cox muxtelif faydali qazinti yatagi melumdur 1 Arlan neft yatagi da daxil olmaqla teqriben 180 neft yatagi askar edilmisdir 1 Hemcinin qaz komur fosforit dasduz gips ehengdasi dagliq rayonlarda demir manqan qurgusun mis sink xrom qizil gumus filizi yataqlari memulat daslarindan yesem rodonit ve s yataqlari iri torf ve sapropel ehtiyati mineral su bulaqlari vardir 1 Iqlimi kontinentaldir 1 Qisi soyuq ve uzunmuddetli yayi mulayim istidir Orta temperatur yanvarda Uralonu duzenliklerde 14 den 16 C yedek iyulda 17 19 C Uralarxasinda 18 20 C daglarda 9 10 C dir 1 Illik yaginti 300 700 mm daglarda 750 800 mm dir 1 Caylari esasen Volqa ve Ural hovzesine aiddir Olkede umumi uzunlugu 57 min km olan teqriben 13 min cay var 1 Iri caylari Belaya ve onun qollari Nuqus Sim Ufa ve Dyomadir esasen qar sulari ile qidalanir yazda gursulu olur hidroenerji ehtiyati 1364 min kVt dir 1 Dag caylari astanalarla seciyyelenir 1 Basqirdistan erazisinde umumi sahesi 400 km2 olan 2 minden cox gol var 1 En iri golunun olcusu 23 5 km2 olan Aslikul karst menselidir en derin golu ise 28 metr derinliye malik olan Yaktikul tektonik menselidir 1 Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 BASQIRDISTAN ensiklopediya gov az azerb Menbe https az wikipedia org w index php title Basqirdistan tebieti amp oldid 4062949, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
