Sofayi Hümayun adlanan dördüncü həyətdə fəvvarəli meydançada yerləşən Bağdad köşkü və ya Bağdad qəsri 17. Osmanlı sultanıIV Murad tərəfindən, 1624-cü ildə Səfəvilər tərəfindən işğal edilən Bağdadın yenidən fəth edilməsinin şərəfinə inşa edilmişdir. Köşkün inşası ilə bağlı kitabə yoxdur. Tarixçi Naimanın yazdığına görə, köşkün inşası Bağdad səfərinə çıxılarkən başlamış və bir il davam etmişdir. Sultan MuradınBağdad səfərinin bir il iki ay davam etdiyini və səfərdən döndükdən qısa müddət sonra 1640-cı ilin fevralındapadşahın vəfat etməsini nəzərə alsaq, köşkün inşasının 1639-cu ilin ortalarında bitdiyi başa düşülür. İnşası tamamlanan köşkün daxili interyerinin bəzədilməsi isə bir müddət uzadılmışdı.
Əhməd Rəfiq Altınay, hər hansı mənbəyə istinad etməsə də, köşkün dövrün baş memarı Həsən ağa tərəfindən inşa edildiyini qeyd edir. Ancaq mənbələrə görə, köşkün inşa edildiyi tarixlərdə sarayın baş memarı Qasım ağadır. Bağdad köşkündə baş verən ən önəmli hadisə isə 1730 tarixli üsyanın rəhbəri olan Patrona Xəlil və ən yaxın adamlarının burada edam edilməsi olsa da, bu hadisə əslində İrəvan köşkündə baş tutmuşdur.
Memarlıq xüsusiyyətləri
XIX əsrin sonlarında köşkün portikləri dəmir çərçivəli şüşə ilə örtülmüşdür. II Əbdülhəmid dövründə şüşə ilə örtülən bu koridor pərdə, divan və aynalarla bəzədilmişdir. PadşahRamazan ayının 15-də saraya gələndə bu dar koridorda dincəlirdi. Yaxın tarixdə bu otaq və şüşələr götürülmüşdür.
Topqapı sarayı mənzuməsinin ən gözəl və orijinal olaraq qalan əsəri olan Bağdad köşkü türk memarlığının şah əsərlərindən biridir. Fəvvarəli meydançanın kənarında Şimşirlik və Əncirlik adlanan iki bağçanın birləşdiyi yerdə 7 metr hündürlüyündə zirzəmi üzərində yüksələn köşk səkkizbucaqlı plana uyğun inşa edilib. Seyid Vehbinin Surnaməsindəki miniatürdən başa düşülür ki, şahzadələrin sünnət mərasimində uşaqların yataqları Bağdad köşkü önünə qurulmuşdur. Köşkün mərkəzindən dörd istiqamətdə çıxıntılar var və bu çıxıntılar onları saxlayan qalın 4 daş sütun üzərində dayanır. Mərkəzi hissə ilə bu sütun arasında isə açıq eyvanlar yer alır. Ortada qalan mərkəzi hissə isə gümbəzlə örütülüdür.
Köşkün əsas girişinin üstündə farsca yazılan kitabəsi var. Xarici divarları rəngli daş və çinilərlə bəzədilmişdir. Ağ fon üzərinə işlənən nar çiçəyi motivləri ilə bəzədilən bu çinilər klassik dövr Osmanlı çini sənətinin nadir nümunələridir. Köşkün içərisində qızılı parlaq başlığı olan ocaq yeri və bu ocağın xaricə çıxan uzun bir bacası var.
Keçmişə aid şəkillərdə Bağdad köşkünün ortasında qərb üslubunda hazırlanmış bir masa olduğu görülür. Sonralar bu masa götürülmüş, yerinə isə Fransa kralının göndərdiyi gümüş manqal qoyulmuşdu. Bundan başqa köşkdə 360-a yaxın kitabı olan kitabxana da var.
Mənbə
Naîmâ, Târih (nşr. Zuhuri Danışman), İstanbul 1968, III, 1442, 1448;
Halil Ethem [Eldem], Topkapı Sarayı, İstanbul 1931, s. 23;
Topkapı Sarayı Müzesi Rehberi, İstanbul 1933, s. 135-136;
N. M. Penzer, The Harem, London 1936, s. 253-255;
Tahsin Öz, Turkish Ceramics, Ankara 1953, s. 36, levha LXIII-LXIV (Kuşlu çinilerin renkli resmi);
K. Otto-Dorn, Türkische Keramik, Ankara 1957, s. 132;
Melek Celâl Lampé, Le Vieux serail des Sultans, İstanbul 1959, s. 80;
R. Ekrem Koçu, Topkapı Sarayı, İstanbul 1960, s. 108-112;
Sedat Hakkı Eldem, Köşkler ve Kasırlar, İstanbul 1969, I, 298-318;
a.mlf. - Feridun Akozan, Topkapı Sarayı: Bir Mimari Araştırma, Ankara 1982, s. 28-29;
F. Davis, The Palace of Topkapı in Istanbul, New York 1970, s. 180-184;
Hülya Tezcan, Köşkler, İstanbul 1978, s. 10-13;
Abdurrahman Şeref, “Topkapı Saray-ı Humâyun’u”, TOEM, II/7 (1327), s. 411-414;
Semavi Eyice, “Mimar Kasım Hakkında”, TTK Belleten, LXIII/172 (1979), s. 767-808;
a.mlf., Topkapı Sarayı, İstanbul 1985, s. 35;
Ahmet Refik [Altınay], “Bağdat Kasrı”, Cumhuriyet, İstanbul 24 Mayıs 1935;
E. Hakkı Ayverdi, “Bağdad Köşkü”, İst.A, IV, 1804-1808.
Avqust 12, 2021
bağdad, köşkü, topqapı, sarayında, xvii, əsrə, köşk, inşası, fəaliyyət, tarixi, redaktəsofayi, hümayun, adlanan, dördüncü, həyətdə, fəvvarəli, meydançada, yerləşən, bağdad, qəsri, osmanlı, sultanı, murad, tərəfindən, 1624, ildə, səfəvilər, tərəfindən, işğal, e. Bagdad kosku Topqapi sarayinda XVII esre aid kosk Insasi ve fealiyyet tarixi RedakteSofayi Humayun adlanan dorduncu heyetde fevvareli meydancada yerlesen Bagdad kosku ve ya Bagdad qesri 17 Osmanli sultani IV Murad terefinden 1624 cu ilde Sefeviler terefinden isgal edilen Bagdadin yeniden feth edilmesinin serefine insa edilmisdir Koskun insasi ile bagli kitabe yoxdur Tarixci Naimanin yazdigina gore koskun insasi Bagdad seferine cixilarken baslamis ve bir il davam etmisdir Sultan Muradin Bagdad seferinin bir il iki ay davam etdiyini ve seferden dondukden qisa muddet sonra 1640 ci ilin fevralinda padsahin vefat etmesini nezere alsaq koskun insasinin 1639 cu ilin ortalarinda bitdiyi basa dusulur Insasi tamamlanan koskun daxili interyerinin bezedilmesi ise bir muddet uzadilmisdi Ehmed Refiq Altinay her hansi menbeye istinad etmese de koskun dovrun bas memari Hesen aga terefinden insa edildiyini qeyd edir Ancaq menbelere gore koskun insa edildiyi tarixlerde sarayin bas memari Qasim agadir Bagdad koskunde bas veren en onemli hadise ise 1730 tarixli usyanin rehberi olan Patrona Xelil ve en yaxin adamlarinin burada edam edilmesi olsa da bu hadise eslinde Irevan koskunde bas tutmusdur Memarliq xususiyyetleri RedakteXIX esrin sonlarinda koskun portikleri demir cerciveli suse ile ortulmusdur II Ebdulhemid dovrunde suse ile ortulen bu koridor perde divan ve aynalarla bezedilmisdir Padsah Ramazan ayinin 15 de saraya gelende bu dar koridorda dincelirdi Yaxin tarixde bu otaq ve suseler goturulmusdur Topqapi sarayi menzumesinin en gozel ve orijinal olaraq qalan eseri olan Bagdad kosku turk memarliginin sah eserlerinden biridir Fevvareli meydancanin kenarinda Simsirlik ve Encirlik adlanan iki bagcanin birlesdiyi yerde 7 metr hundurluyunde zirzemi uzerinde yukselen kosk sekkizbucaqli plana uygun insa edilib Seyid Vehbinin Surnamesindeki miniaturden basa dusulur ki sahzadelerin sunnet merasiminde usaqlarin yataqlari Bagdad kosku onune qurulmusdur Koskun merkezinden dord istiqametde cixintilar var ve bu cixintilar onlari saxlayan qalin 4 das sutun uzerinde dayanir Merkezi hisse ile bu sutun arasinda ise aciq eyvanlar yer alir Ortada qalan merkezi hisse ise gumbezle orutuludur Koskun esas girisinin ustunde farsca yazilan kitabesi var Xarici divarlari rengli das ve cinilerle bezedilmisdir Ag fon uzerine islenen nar ciceyi motivleri ile bezedilen bu ciniler klassik dovr Osmanli cini senetinin nadir numuneleridir Koskun icerisinde qizili parlaq basligi olan ocaq yeri ve bu ocagin xarice cixan uzun bir bacasi var Kecmise aid sekillerde Bagdad koskunun ortasinda qerb uslubunda hazirlanmis bir masa oldugu gorulur Sonralar bu masa goturulmus yerine ise Fransa kralinin gonderdiyi gumus manqal qoyulmusdu Bundan basqa koskde 360 a yaxin kitabi olan kitabxana da var Menbe RedakteNaima Tarih nsr Zuhuri Danisman Istanbul 1968 III 1442 1448 Halil Ethem Eldem Topkapi Sarayi Istanbul 1931 s 23 Topkapi Sarayi Muzesi Rehberi Istanbul 1933 s 135 136 N M Penzer The Harem London 1936 s 253 255 Tahsin Oz Turkish Ceramics Ankara 1953 s 36 levha LXIII LXIV Kuslu cinilerin renkli resmi K Otto Dorn Turkische Keramik Ankara 1957 s 132 Melek Celal Lampe Le Vieux serail des Sultans Istanbul 1959 s 80 R Ekrem Kocu Topkapi Sarayi Istanbul 1960 s 108 112 Sedat Hakki Eldem Koskler ve Kasirlar Istanbul 1969 I 298 318 a mlf Feridun Akozan Topkapi Sarayi Bir Mimari Arastirma Ankara 1982 s 28 29 F Davis The Palace of Topkapi in Istanbul New York 1970 s 180 184 Hulya Tezcan Koskler Istanbul 1978 s 10 13 Abdurrahman Seref Topkapi Saray i Humayun u TOEM II 7 1327 s 411 414 Semavi Eyice Mimar Kasim Hakkinda TTK Belleten LXIII 172 1979 s 767 808 a mlf Topkapi Sarayi Istanbul 1985 s 35 Ahmet Refik Altinay Bagdat Kasri Cumhuriyet Istanbul 24 Mayis 1935 E Hakki Ayverdi Bagdad Kosku Ist A IV 1804 1808 Menbe https az wikipedia org w index php title Bagdad kosku amp oldid 4207224, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
