"Baharistan" XIII əsrin məşhur didaktik şairi Sədi Şirazinin "Gülüstan"ına nəzirə olaraq 1487-ci ildə yazılmışdır. Bu zaman Caminin 73 yaşı var idi. Caminin əsərləri içərisində "Baharistan"xüsusi yer tutur. Cami əvvəlcə "Baharistan" tipli bir kitab yazmaq fikrində olmamış yalnız Sədinin "Gülüstan" kitabını oğluna oxuyaraq, "birdən" bu fikrə düşmüşdür. O, "Baharistan"ın müqəddiməsində yazır: "...İndiki ürəkaçan bir vaxtda, ürəyimin parçası oğlum Ziyaəddin Yusif ərəb dilini yenicə öyrənməyə, ədəb elmini təzəcə dərk etməyə başladığı bir çağda onu xatırlamaq istəyirəm ki, yeniyetmələr və zəhmətə alışmamış uşaqlar ürəklərinə yatmayan, ağılların çatmayan sözlər eşitdikdə qəlblərinə bir dəhşət, beyinlərinə bir vəhşət çökür.
Onun başını qarışdırmaq, tədrisə alışdırmaq üçün mən bəzən məşhur şeyx böyük ustad Müsləhəddin Sədi Şirazinin ən qiymətli təbərrüklərindən - "Gülüstan"dan bir neçə sətir oxuyardım... Bu zaman birdən fikrimə gəldi ki... mən də bu səpgidə bir neçə sətir, bu üslubda bir neçə varaq yazım ki, hazırlar üçün bir dastan, qaiblər üçün bir ərməğan olsun" (Baharistan, səh. 2)
Cami fikirləşdiyi kimi də edir. Lakin nədənsə bu əsəri deyil, dövrünün hökmdarı Sultan Hüseynə ithaf edir. Halbuki müqəddimədən "Baharistan"ın məhz oğlu üçün yazıldığı açıqaydın görünür.
"Baharistan" da "Gülüstan" kimi səkkiz fəslə ayrılır və onun hər fəslinə "rövzə", yəni "bağ" adı verilir. "Baharistan"nın birinci fəsli məşhur sufi şeyxlərinin kəlamlarına, ikinci fəsli alim, filosof, hikmət sahibləri və dünya görmüş hökmdarlar haqqındakı rəvayət və hekayələrə, dördüncü fəsli əliaçıqlıq və səxavətə, beşinci fəsli məhəbbət və sevgiyə, altıncı fəsli lətifə və hazırcavablığa, yeddinci fəsli şairlərin həyat və yaradıcılığına həsr edilmişdir. Sonuncu, səkkizinci fəslə heyvanların dilindən danışılan hekayət və rəvayətlərə aiddir.
"Baharistan" dünyanın bir çox dillərinə tərcümə edilmiş və Caminin şöhrətini daha da artırmışdır. 1846-cı ildə Vyanada alman dilində tərcüməsi farsca orijinalı ilə birlikdə ixtisarla nəşr edilmişdir. İki dəfə ingilis dilinə tərcümə olunmuşdur: birinci dəfə 1887-ci ildə (Beneras), ikinci dəfə 1899-cu ildə (Bombey). Bunlardan birincisi, məşhur fransız şərqşünası Anri Masenin fikrinə görə, çox səthi tərcümə edilmiş və orijinalın ruhunu özündə saxlaya bilməmişdir. 1925-ci ildə Anri Mase "Baharistan"ı fransız dilinə bütünlükdə tərcümə etmiş, mənanın dəqiqliyini saxlamaq xatirinə orijinalda şeirlə olan yerləri də nəsrlə vermişdir. İlk dəfə olaraq "Baharistan"ın on dörd hekayəsi 1935-ci ildə K.Çaykin tərəfindən ruscaya tərcümə edilmiş və ayrıca kitabca şəklində orijinalı ilə birlikdə çap edilmişdir. Burada şeirin şeir, nəsrin nəsrlə tərcümə edilməsinə baxmayaraq, K.Çaykinin etirafına görə, metrikaya, yəni vəzn bəhrə riayət edilməmişdir.
1964-cü ildə Sovet İttifaqının bütün xalqları Caminin anadan olmasının 550 illiyini təntənə ilə qeyd etmişlər. Bununla əlaqədar Azərbaycan dilinə tərcümə olunan "Baharistan" əsərinin böyük tacik şairi, alim və müsiqişünası Ə.Caminin yubleyinə hədiyyə kimi təqdim edilmişdir.
"Baharistan" ilk dəfədir ki, Azərbaycan dilində nəşr edilir. Biz fikrin dürüstlüyünə, tərcümənin orijinala yaxın olmasına səy göstərmiş, imkan daxilində səc, qafiyə və sözlərin ahəngdarlığının və beləliklə, əsərin məna sərrastlığı və üslub dəqiqliyinin saxlanmasına çalışmışıq. Bundan əlavə, bizim tərcüməmizdə bir çox ixtisarlar edilmiş və bunları göstərmək üçün üç nöqtə (...) qoyulmuşdur. Yeddinci fəsli isə tamamilə buraxılmış və bunun səbəbi kitabda göstərilmişdir.
Altı və səkkizinci rövzələrdəki şeirlərin tərcüməsi M.Soltanındır.
"Baharistan" da ixtisar olunan yerlər əsasən əxlaqi cəhətdən namünasib və ya məzmunca təkrar edilən hekayə, qitə, rübai və lətifələrə aiddir. Xatırlatmaq lazımdır ki, Cami XV əsrdə yaşamış, nəqşbəndilər təriqətinin başçılarından biri olmuşdur. Bütün mütərəqqi fikirlərinə baxmayaraq, onun yaradıcılığında dövrünün məhdudiyyəti ilə əlaqədar olan kölgəli cəhətlər müasir tələblərə cavab verməyən hekayə və rəvayətlər vardır. Lakin bunların heç biri Cami yaradıcılığının mahiyyətini təşkil etmir. Cami yaradıcılığında bizim üçün faydalı olan cəhət onun əsərlərindəki hümanizm, ədaləti və düzlüyü tərənnüm etmək motivləridir. Belə parçalar "Baharistan"da çoxdur.
İstinadlar
Ədəbiyyat ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Noyabr 17, 2021
baharistan, əsər, baharistan, əbdürrəhman, caminin, əsəri, baharistan, xiii, əsrin, məşhur, didaktik, şairi, sədi, şirazinin, gülüstan, ına, nəzirə, olaraq, 1487, ildə, yazılmışdır, zaman, caminin, yaşı, caminin, əsərləri, içərisində, baharistan, xüsusi, tutur. Baharistan Ebdurrehman Caminin eseri Baharistan XIII esrin meshur didaktik sairi Sedi Sirazinin Gulustan ina nezire olaraq 1487 ci ilde yazilmisdir Bu zaman Caminin 73 yasi var idi Caminin eserleri icerisinde Baharistan xususi yer tutur Cami evvelce Baharistan tipli bir kitab yazmaq fikrinde olmamis yalniz Sedinin Gulustan kitabini ogluna oxuyaraq birden bu fikre dusmusdur O Baharistan in muqeddimesinde yazir Indiki urekacan bir vaxtda ureyimin parcasi oglum Ziyaeddin Yusif ereb dilini yenice oyrenmeye edeb elmini tezece derk etmeye basladigi bir cagda onu xatirlamaq isteyirem ki yeniyetmeler ve zehmete alismamis usaqlar ureklerine yatmayan agillarin catmayan sozler esitdikde qelblerine bir dehset beyinlerine bir vehset cokur Onun basini qarisdirmaq tedrise alisdirmaq ucun men bezen meshur seyx boyuk ustad Musleheddin Sedi Sirazinin en qiymetli teberruklerinden Gulustan dan bir nece setir oxuyardim Bu zaman birden fikrime geldi ki men de bu sepgide bir nece setir bu uslubda bir nece varaq yazim ki hazirlar ucun bir dastan qaibler ucun bir ermegan olsun Baharistan seh 2 Cami fikirlesdiyi kimi de edir Lakin nedense bu eseri deyil dovrunun hokmdari Sultan Huseyne ithaf edir Halbuki muqeddimeden Baharistan in mehz oglu ucun yazildigi aciqaydin gorunur Baharistan da Gulustan kimi sekkiz fesle ayrilir ve onun her fesline rovze yeni bag adi verilir Baharistan nin birinci fesli meshur sufi seyxlerinin kelamlarina ikinci fesli alim filosof hikmet sahibleri ve dunya gormus hokmdarlar haqqindaki revayet ve hekayelere dorduncu fesli eliaciqliq ve sexavete besinci fesli mehebbet ve sevgiye altinci fesli letife ve hazircavabliga yeddinci fesli sairlerin heyat ve yaradiciligina hesr edilmisdir Sonuncu sekkizinci fesle heyvanlarin dilinden danisilan hekayet ve revayetlere aiddir Baharistan dunyanin bir cox dillerine tercume edilmis ve Caminin sohretini daha da artirmisdir 1846 ci ilde Vyanada alman dilinde tercumesi farsca orijinali ile birlikde ixtisarla nesr edilmisdir Iki defe ingilis diline tercume olunmusdur birinci defe 1887 ci ilde Beneras ikinci defe 1899 cu ilde Bombey Bunlardan birincisi meshur fransiz serqsunasi Anri Masenin fikrine gore cox sethi tercume edilmis ve orijinalin ruhunu ozunde saxlaya bilmemisdir 1925 ci ilde Anri Mase Baharistan i fransiz diline butunlukde tercume etmis menanin deqiqliyini saxlamaq xatirine orijinalda seirle olan yerleri de nesrle vermisdir Ilk defe olaraq Baharistan in on dord hekayesi 1935 ci ilde K Caykin terefinden ruscaya tercume edilmis ve ayrica kitabca seklinde orijinali ile birlikde cap edilmisdir Burada seirin seir nesrin nesrle tercume edilmesine baxmayaraq K Caykinin etirafina gore metrikaya yeni vezn behre riayet edilmemisdir 1964 cu ilde Sovet Ittifaqinin butun xalqlari Caminin anadan olmasinin 550 illiyini tentene ile qeyd etmisler Bununla elaqedar Azerbaycan diline tercume olunan Baharistan eserinin boyuk tacik sairi alim ve musiqisunasi E Caminin yubleyine hediyye kimi teqdim edilmisdir Baharistan ilk defedir ki Azerbaycan dilinde nesr edilir Biz fikrin durustluyune tercumenin orijinala yaxin olmasina sey gostermis imkan daxilinde sec qafiye ve sozlerin ahengdarliginin ve belelikle eserin mena serrastligi ve uslub deqiqliyinin saxlanmasina calismisiq Bundan elave bizim tercumemizde bir cox ixtisarlar edilmis ve bunlari gostermek ucun uc noqte qoyulmusdur Yeddinci fesli ise tamamile buraxilmis ve bunun sebebi kitabda gosterilmisdir Alti ve sekkizinci rovzelerdeki seirlerin tercumesi M Soltanindir Baharistan da ixtisar olunan yerler esasen exlaqi cehetden namunasib ve ya mezmunca tekrar edilen hekaye qite rubai ve letifelere aiddir Xatirlatmaq lazimdir ki Cami XV esrde yasamis neqsbendiler teriqetinin bascilarindan biri olmusdur Butun mutereqqi fikirlerine baxmayaraq onun yaradiciliginda dovrunun mehdudiyyeti ile elaqedar olan kolgeli cehetler muasir teleblere cavab vermeyen hekaye ve revayetler vardir Lakin bunlarin hec biri Cami yaradiciliginin mahiyyetini teskil etmir Cami yaradiciliginda bizim ucun faydali olan cehet onun eserlerindeki humanizm edaleti ve duzluyu terennum etmek motivleridir Bele parcalar Baharistan da coxdur Istinadlar Redakte Edebiyyat ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Baharistan eser amp oldid 3045858, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
