Aşina Cieşeşuay, yaxud Türkcə (Kür Şad) (Doğum tarixi məlum deyil - 19 may 639) - bir Göytürk şahzadəsidir.
Həyatı :
A-shihina Chieh-she-erh və ya Ashina Jiesheer (Çincə: Ənənəvi: 阿史那結社爾 / Sadə.: 阿史那结社尔 Çin ordusunda general-leytenant vəzifəsinəcən yüksəlmiş bir Göytürk şahzadəsidir.
Cieşeşuay, Şərqi Göytürk xaqanı Şibi xaqanın oğludur. Əmisi Çula xaqanın630-cu ildə Çinə təslim olmasından sonra Çində hərbi rütbə qazanır. Tölis xaqanın kiçik qardaşıdır. O qardaşına nifrət edirdi və imperatora qardaşının üsyan etmək üzrə olduğunu dedi. Cieşeşuay 639-cu ilin avqustunda təzəlikcə ölən Tölis xaqanın oğlu Aşina Holoku ilə 40 nəfərdən ibarət bir qrupla, üsyana başlamaq istəyir . Bununla 19 may639-cu ildə Çin sarayından özü və 40 Çərisi ilə imperatoru Li-Şih-Min Tangı qaçıraraq onlara bu yolla təzyiq ediləcək Göytürk Xaqanları qaytarılacaq , üsyanı daha çox böyüdəcək və azadlıq əldə edənədək vuruşacaqdılar bunun üçün saraya daxil olurlar . Plana əsasən Çin Şahzadəsi Li-Çeng saraydan çıxacaq o sırada qapı açıq qalacaq Kür Şad və 40 çərisi saraya daxil olaraq İmperatoru əsr alacaqlardı . Amma həmin gecə çox yağışlı və küləkli olduğuna görə Çi-Şeng qapıları açılmamışdı . Saraydan kimsənin çıxmayacağını başa düşən Çieşeşuay 3000 əsgərə qarşı hücuma keçir 100-lə əsgəri öldürən Kür Şad qaldığı 10 igidlə Vey çayına doğru qayıdıb ordu yığıb yenidən hücum istəsə də həmin gün onu təqib edən Çinli əsgərlərə qarşı 10 nəfərdə olsalar döyüşürlər və hər biri döyüş öldürülür .
Bəzi mənbə yaxud rəvayətlərdə də verilənlərə görə :
19 may 639 Kür Şad əhatəsini artırmaq üçün , İmperator sarayına daxil olub gizlin yolla at götürüb çıxmaq istəyərkən Çin imperatoru bundan xəbər tutaraq sarayın müdafiəsində iştirak edən 3000 əsgəri Kür Şad və 40 çərisi üzrərinə göndərir bu zaman yanlarında Çin imperatorunun vəziri Vi-Çeng də olur . Bunu görən Kür Şad o an 40 çərisinə atlara qalxıb saraya hücum etmələrinə əmr verir Vi-Çeng`də görər-görməz imperatora zərər gəlməsin deyə üsyançıları ox yağışına tutmağı əmr edir . Ox yağışına tutulan üsyançılara o qədər ox atılır ki, onlar ata , atda yerə tikili vəziyyət də qalır . Hadisədən sonra saraya qayıdan Vi-Çengdən son nəticələri bilmək istəyən İmperator ondan soruşur :
- " Kür Şad məğlub oldumu ? "
Həmin an isə vəziri ona :
- " Xeyr , İmperatorum sağ olsun Kür Şad məğlub olmadı , amma Öldürüldü ! " yəni sağ qalsa qalib idi anlamına gələn bu ifadə tarixə öz adını və qüdrətini bir Türk olaraq yazdırmış olan Cieşeşuayı bəhs edir .
Üsyandan sonra :
İmperator üsyandan sonra Göytürkləri sərbəst buraxır və yenidən xaqanlıq qurmalarına icazə verir. Xuayxuay şahzadəsi Aşina Simonu Kilibi xaqan adı ilə xaqan elan edir. Tolis xaqanın oğlu Aşina Holoku isə sürgün edilir.
Səbahəddin Əlinin Kür Şadı :
Sabahattin Əlinin üç pərdəli oyunu Türk tarixindəki Kürşad İnqilabından ilhamlandı.
Oyundakı hadisələr Çinin Si-Gan-Fu şəhərində eramızın 7-ci əsrində baş verir. Çinlilərlə müharibədə məğlub olan türklər əsir götürüldü və ölkələrini tərk etdilər. Bəzi türklər Çinə gətirilərək müxtəlif məhəllələrdə məskunlaşarkən, Türk sülaləsi ailəsindən olanlar Çin sarayına yerləşdirildi. Sarayda məskunlaşanlardan biri olan Kürşad, imperatorla birlikdə müəyyən bir vəzifəyə gəldi. Çin İmparatoru xoş ürəkli bir insandır, türk xalqı ilə sülalənin varisi Yulu Xanı sevir və onu qızının yanına aparmağı düşünür. Kürşad imperatorun qızını sevir, lakin bəzi tarixi səbəblərdən onu xatırlamaq belə istəmir. Kürşad özünü Türk xalqının müstəqilliyinə həsr etdi və bunun üçün əvvəlcə qiyam qaldırıb sonra müstəqillik qazanmağı planlaşdıran bir qrup yaratmağı planlaşdırır. Kürşad, imperatorun qızı Yulu Han və Hyungyu'yu qaçırır və türklərin müstəqilliyini hədəf alır. Kürşaddan başqa, imperatorun qızı sevən Çinli vəziri Ven Çing də var. Bir rəqabət meydana gələndə Hyungyu Kürşadı sevdiyini söyləyir. Türklərin müstəqilliyi ilə sevdikləri arasında yaranan Kürşad nəhayət türklərin müstəqilliyini seçir. Digər tərəfdən Ven-Çing, Kürşadın qurduğu digər planları öyrənir və onlara qarşı tədbir görür. Zamanla hadisələr dəyişir və qanlı qarşıdurmalar başlayır. Qara paltarlı bir gənc bu qarşıdurmalarda çətin vəziyyətdə olan Kürşadı qoruyur. Ven Çing, Kürşadı gənc adama hücum etmədən öldürmək istəyir. Kürşada kömək edən gəncin pərdəsi düşdükdən sonra Hyungyu olduğu ortaya çıxdı. Kürşad ilə Ven Qing arasındakı qarşıdurmalara müdaxilə edən Hyungyu vəfat edir. Ven Ching qaçmağa başlayanda Kürşad tərəfindən tutuldu və öldürüldü. Kürşad, Hyungyu'nun ölüləri ətrafında toplanan insanların gözü qarşısında onu həqiqətən sevdiyini və ölümünə özü səbəb olduğunu söyləyir. Kürşad qanlı toqquşmalardan sonra müvəffəq olmadı, ancaq bütün bunları dinləyən imperator, nazirlərin türklər haqqında danışmaq üçün toplanmasını əmr etdi.
Nihal Adsızın Kür Şadı :
Eyni zamanda bir tarixçi olan Hüseyin Nihal Atsız, mövzunu özü yazdı və bu sayədə Türk Ədəbiyyatının ən təsirli tarixi povestlərindən biri olan "Boz Kurtların Ölümü" doğuldu. Kursad o qədər insana uşaq verdi ki, Türkiyədə Kursad adı o qədər məşhur oldu. 1939-cu ildə Hüseyin Nihal Atsız, Kopuz jurnalına yazdığı məqaləsində "Kür Şad" dan bəhs etdi və universitet meydanında tək bir düz daşla qırx bir qılıncdan ibarət bir abidə qoyulmasını təklif etdi. [4] Daha sonra 1946-cı ildə yazdığı "Bozkurtlar ölümü" romanında "Kür Şad" obrazını istifadə etdi. 1947-ci ildə Kür Şad jurnalının nəşrinə başladı və jurnalın ilk nömrəsi üçün şəxsən "Ən Böyük Türk Kahramanı Kür Şad" məqaləsini yazdı və "Sabah Türkeli" də Kür Şad üçün böyük bir abidə düşündüyünü bildirdi. [ 5]
Boz Qurdların Ölümü
Uşaqlıq adı "Shu Tigin" idi və "Kara Khan" tərəfindən "Kür Şad" adlandırıldı. [6] Tarixi şəxsiyyət Chieh-she-shuai'nin atası Şipi Kağan olsa da, "Kür Şad" roman obrazının atası "Çuluk Kağan" dır. [7] [8] [9]
Kara Xanın Türk adətinə riayət etmək üçün evləndiyi I-çing Katun [11] tərəfindən zəhərlənərək öldürüldüyü şübhə altına alındı. [10]
Kür Şad, qardaşı Tulu Han (Yaşar Şad, Yaşar Tigin) Pepingə gedərkən öldürüldükdən sonra, Peping oğlu Urku [12] -i Çin əsarətindən qurtarmağa və bir kaqan etməyə çalışdı.
İstinadlar
Akdes Nimet Kurat isə Ki-Şe-So olaraq tərcümə edir. Akdes Nimet Kurat, "Göktürk kağanlığı", DTCF Jurnalı, X/1-2, 1952, s. 28.
Qədim Tanq kitabı, Cild 3 http://zh.wikisource.org/zh/%E8%88%8A%E5%94%90%E6%9B%B8/%E5%8D%B73 甲申，阿史那結社爾犯禦營，伏誅。 Tərcümə şərhləri: 甲申 : Çin təqviminə görə ay və tarixi ifadə edir, 639 ilində isə 19 Maya bərabər gəlir. 阿史那結社爾犯禦營 : Ashina Jiesheshuai (TTKin kitabına görə A-shihina Chieh-she-shuai), imperatorun qərargahını zəbt etdi. 伏誅 = (xəyanət) günahından öldürüldü.
Avqust 05, 2021
aşina, cieşeşuay, kür, şad, 俟力苾可汗, adı, cieşeşuaydigər, adıyla, kür, şadvətəni, şərqi, göytürk, xaqanlığımilliyəti, türkatası, şibi, xaqananası, şahzadə, yiçenqqardaşı, tolis, xançin, soyadı, çin, titulu, fancianq, 蕃將, fānjiāng, çin, vəzifəsi, general, leytena. Kur Sad 俟力苾可汗 Adi CiesesuayDiger adiyla Kur SadVeteni Serqi Goyturk XaqanligiMilliyeti TurkAtasi Sibi XaqanAnasi Sahzade YicenqQardasi Tolis XanCin soyadi Li 李 Cin titulu Fancianq 蕃將 Fanjiang Cin vezifesi General Leytenant Zhonglangjang 中郎將 Asina Ciesesuay yaxud Turkce Kur Sad Dogum tarixi melum deyil 19 may 639 bir Goyturk sahzadesidir Mundericat 1 Heyati 2 Usyandan sonra 3 Sebaheddin Elinin Kur Sadi 4 Nihal Adsizin Kur Sadi 5 IstinadlarHeyati RedakteA shihina Chieh she erh ve ya Ashina Jiesheer 1 Cince Enenevi 阿史那結社爾 Sade 阿史那结社尔 2 Cin ordusunda general leytenant vezifesinecen yukselmis bir Goyturk sahzadesidir Ciesesuay Serqi Goyturk xaqani Sibi xaqanin ogludur Emisi Cula xaqanin 630 cu ilde Cine teslim olmasindan sonra Cinde herbi rutbe qazanir Tolis xaqanin kicik qardasidir O qardasina nifret edirdi ve imperatora qardasinin usyan etmek uzre oldugunu dedi Ciesesuay 639 cu ilin avqustunda tezelikce olen Tolis xaqanin oglu Asina Holoku ile 40 neferden ibaret bir qrupla usyana baslamaq isteyir Bununla 19 may 639 cu ilde Cin sarayindan ozu ve 40 Cerisi ile imperatoru Li Sih Min Tangi qaciraraq onlara bu yolla tezyiq edilecek Goyturk Xaqanlari qaytarilacaq usyani daha cox boyudecek ve azadliq elde edenedek vurusacaqdilar bunun ucun saraya daxil olurlar Plana esasen Cin Sahzadesi Li Ceng saraydan cixacaq o sirada qapi aciq qalacaq Kur Sad ve 40 cerisi saraya daxil olaraq Imperatoru esr alacaqlardi Amma hemin gece cox yagisli ve kulekli olduguna gore Ci Seng qapilari acilmamisdi Saraydan kimsenin cixmayacagini basa dusen Ciesesuay 3000 esgere qarsi hucuma kecir 100 le esgeri olduren Kur Sad qaldigi 10 igidle Vey cayina dogru qayidib ordu yigib yeniden hucum istese de hemin gun onu teqib eden Cinli esgerlere qarsi 10 neferde olsalar doyusurler ve her biri doyus oldurulur Bezi menbe yaxud revayetlerde de verilenlere gore 19 may 639 Kur Sad ehatesini artirmaq ucun Imperator sarayina daxil olub gizlin yolla at goturub cixmaq isteyerken Cin imperatoru bundan xeber tutaraq sarayin mudafiesinde istirak eden 3000 esgeri Kur Sad ve 40 cerisi uzrerine gonderir bu zaman yanlarinda Cin imperatorunun veziri Vi Ceng de olur Bunu goren Kur Sad o an 40 cerisine atlara qalxib saraya hucum etmelerine emr verir Vi Ceng de gorer gormez imperatora zerer gelmesin deye usyancilari ox yagisina tutmagi emr edir Ox yagisina tutulan usyancilara o qeder ox atilir ki onlar ata atda yere tikili veziyyet de qalir Hadiseden sonra saraya qayidan Vi Cengden son neticeleri bilmek isteyen Imperator ondan sorusur Kur Sad meglub oldumu Hemin an ise veziri ona Xeyr Imperatorum sag olsun Kur Sad meglub olmadi amma Olduruldu yeni sag qalsa qalib idi anlamina gelen bu ifade tarixe oz adini ve qudretini bir Turk olaraq yazdirmis olan Ciesesuayi behs edir Usyandan sonra RedakteImperator usyandan sonra Goyturkleri serbest buraxir ve yeniden xaqanliq qurmalarina icaze verir Xuayxuay sahzadesi Asina Simonu Kilibi xaqan adi ile xaqan elan edir Tolis xaqanin oglu Asina Holoku ise surgun edilir Sebaheddin Elinin Kur Sadi RedakteSabahattin Elinin uc perdeli oyunu Turk tarixindeki Kursad Inqilabindan ilhamlandi Oyundaki hadiseler Cinin Si Gan Fu seherinde eramizin 7 ci esrinde bas verir Cinlilerle muharibede meglub olan turkler esir goturuldu ve olkelerini terk etdiler Bezi turkler Cine getirilerek muxtelif mehellelerde meskunlasarken Turk sulalesi ailesinden olanlar Cin sarayina yerlesdirildi Sarayda meskunlasanlardan biri olan Kursad imperatorla birlikde mueyyen bir vezifeye geldi Cin Imparatoru xos urekli bir insandir turk xalqi ile sulalenin varisi Yulu Xani sevir ve onu qizinin yanina aparmagi dusunur Kursad imperatorun qizini sevir lakin bezi tarixi sebeblerden onu xatirlamaq bele istemir Kursad ozunu Turk xalqinin musteqilliyine hesr etdi ve bunun ucun evvelce qiyam qaldirib sonra musteqillik qazanmagi planlasdiran bir qrup yaratmagi planlasdirir Kursad imperatorun qizi Yulu Han ve Hyungyu yu qacirir ve turklerin musteqilliyini hedef alir Kursaddan basqa imperatorun qizi seven Cinli veziri Ven Cing de var Bir reqabet meydana gelende Hyungyu Kursadi sevdiyini soyleyir Turklerin musteqilliyi ile sevdikleri arasinda yaranan Kursad nehayet turklerin musteqilliyini secir Diger terefden Ven Cing Kursadin qurdugu diger planlari oyrenir ve onlara qarsi tedbir gorur Zamanla hadiseler deyisir ve qanli qarsidurmalar baslayir Qara paltarli bir genc bu qarsidurmalarda cetin veziyyetde olan Kursadi qoruyur Ven Cing Kursadi genc adama hucum etmeden oldurmek isteyir Kursada komek eden gencin perdesi dusdukden sonra Hyungyu oldugu ortaya cixdi Kursad ile Ven Qing arasindaki qarsidurmalara mudaxile eden Hyungyu vefat edir Ven Ching qacmaga baslayanda Kursad terefinden tutuldu ve olduruldu Kursad Hyungyu nun oluleri etrafinda toplanan insanlarin gozu qarsisinda onu heqiqeten sevdiyini ve olumune ozu sebeb oldugunu soyleyir Kursad qanli toqqusmalardan sonra muveffeq olmadi ancaq butun bunlari dinleyen imperator nazirlerin turkler haqqinda danismaq ucun toplanmasini emr etdi Nihal Adsizin Kur Sadi RedakteEyni zamanda bir tarixci olan Huseyin Nihal Atsiz movzunu ozu yazdi ve bu sayede Turk Edebiyyatinin en tesirli tarixi povestlerinden biri olan Boz Kurtlarin Olumu doguldu Kursad o qeder insana usaq verdi ki Turkiyede Kursad adi o qeder meshur oldu 1939 cu ilde Huseyin Nihal Atsiz Kopuz jurnalina yazdigi meqalesinde Kur Sad dan behs etdi ve universitet meydaninda tek bir duz dasla qirx bir qilincdan ibaret bir abide qoyulmasini teklif etdi 4 Daha sonra 1946 ci ilde yazdigi Bozkurtlar olumu romaninda Kur Sad obrazini istifade etdi 1947 ci ilde Kur Sad jurnalinin nesrine basladi ve jurnalin ilk nomresi ucun sexsen En Boyuk Turk Kahramani Kur Sad meqalesini yazdi ve Sabah Turkeli de Kur Sad ucun boyuk bir abide dusunduyunu bildirdi 5 Boz Qurdlarin OlumuUsaqliq adi Shu Tigin idi ve Kara Khan terefinden Kur Sad adlandirildi 6 Tarixi sexsiyyet Chieh she shuai nin atasi Sipi Kagan olsa da Kur Sad roman obrazinin atasi Culuk Kagan dir 7 8 9 Kara Xanin Turk adetine riayet etmek ucun evlendiyi I cing Katun 11 terefinden zeherlenerek oldurulduyu subhe altina alindi 10 Kur Sad qardasi Tulu Han Yasar Sad Yasar Tigin Pepinge gederken olduruldukden sonra Peping oglu Urku 12 i Cin esaretinden qurtarmaga ve bir kaqan etmeye calisdi Istinadlar Redakte Akdes Nimet Kurat ise Ki Se So olaraq tercume edir Akdes Nimet Kurat Gokturk kaganligi DTCF Jurnali X 1 2 1952 s 28 Qedim Tanq kitabi Cild 3 http zh wikisource org zh E8 88 8A E5 94 90 E6 9B B8 E5 8D B73 甲申 阿史那結社爾犯禦營 伏誅 Tercume serhleri 甲申 Cin teqvimine gore ay ve tarixi ifade edir 639 ilinde ise 19 Maya beraber gelir 阿史那結社爾犯禦營 Ashina Jiesheshuai TTKin kitabina gore A shihina Chieh she shuai imperatorun qerargahini zebt etdi 伏誅 xeyanet gunahindan olduruldu Menbe https az wikipedia org w index php title Asina Ciesesuay amp oldid 5773096, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
