Ağca xan - türk mifologiyasında əfsanəvi xaqan. Xeyir qüvvələri təmsil edir. Digər adları Ak han (Aq xan) və Ağ xandır. (Ağ Ata ilə qarışmaması üçün Ağça xan forması seçilə bilər.) İnsanlığı qorumaqla vəzifələndirilmişdir. Ağ Dağda yaşayır. Ağ bir atı vardır. Doqquz məmləkəti (qitəni) idarə edir. Soylu olan insanların və xaqanların simvoludur. Ağsoylu ifadəsi bu mənada istifadə edilən bir sözdür.
Ağca bəy əfsanəsi
Anadoluda qızı sularda boğulan Ağca bəy adlı adamın əfsanələri vardır. Bu adamın Ağ Xan ilə eyni adam olma ehtimalı yüksəkdir çünki motivlər üst-üstə düşməkdədir. Ağca bəy yaylaqlarını Akdağ (Ak / Ağ Qayalar) yaylalarında keçirir. Çox istədiyi halda bir oğlu olmamışdır. Çox gözəl olan tək qızının istəyəni çoxdur, lakin Ağca Bəy kimsəni qızına layiq görməz və baxar ki qızını bəylərdən qurtarmanın yolu yoxdur, ona kişi paltarı geyindidir. Çövkən, güləş, at yarışında kişiləri keçər. Bahar gələndə günün birində sürülərini Akdağa çıxaran bir çoban hər kəsin yuxuya daldığı bədirlənmiş aylı bir gecədə qavalını elə bir çalar ki, qız səsə oyanar. Səsə doğru gedər və görüncə çobana vurular, amma atına atlayıb gedər. Çoban el-el gəzər amma qızı tapa bilməz. Sonrakı il yenə Akdağa gəlir. Qız Çobanın qavalını eşidər-eşitməz atına atlayıb qaval səsinə doğru gedər və çobanın yanına çatar. İllərcə bu belə davam edərkən fırtınalı bir gündə qaval səsini eşidər, atına atlayıb səsə doğru gedir, amma səs hər dəfə müxtəlif yerdən gəlir. Küləyin oyunundan çaşan qız atını bir sağa bir sola sürür. Qaval səsi get-gedə uzaqlaşır. Qız dəliyə dönər və Akdağ təpəsinə yönələr. Bir uçuruma gəldiyinin fərqinə varmadan aşağıya Ağ Çaya (və ya Ağ Gölə) düşər. Çoban da gedər, bir daha heç kim ondan xəbər ala bilməz. Bu əfsanə Anadoluda müxtəlif formalarda, bəzi ad fərqlilikləriylə müxtəlif bölgələrdə izah edilməkdədir. Ak Ata ilə qarışdırılmamalıdır.
Etimologiya
(Ağ/Ak/Aq) kökündən törəmişdir. Ağmak, axmaq, bəyazlamaq, işıldamaq, yüksəlmək, yuxarı çıxmaq və ya aşağı enmək, yaratmaq kimi mənalar daşıyar. Bakirəlik, günahsızlık məcazi mənanın tərkibində iştirak edər.
Mənbə
Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
Sultan gölü əfsanəsi (türk.)
Akçakışla əfsanəsi (türk.)
Avqust 12, 2021
ağca, türk, mifologiyasında, əfsanəvi, xaqan, xeyir, qüvvələri, təmsil, edir, digər, adları, xandır, ilə, qarışmaması, üçün, ağça, forması, seçilə, bilər, insanlığı, qorumaqla, vəzifələndirilmişdir, dağda, yaşayır, atı, vardır, doqquz, məmləkəti, qitəni, idarə. Agca xan turk mifologiyasinda efsanevi xaqan Xeyir quvveleri temsil edir Diger adlari Ak han Aq xan ve Ag xandir Ag Ata ile qarismamasi ucun Agca xan formasi secile biler Insanligi qorumaqla vezifelendirilmisdir Ag Dagda yasayir Ag bir ati vardir Doqquz memleketi qiteni idare edir Soylu olan insanlarin ve xaqanlarin simvoludur Agsoylu ifadesi bu menada istifade edilen bir sozdur Agca bey efsanesi RedakteAnadoluda qizi sularda bogulan Agca bey adli adamin efsaneleri vardir Bu adamin Ag Xan ile eyni adam olma ehtimali yuksekdir cunki motivler ust uste dusmekdedir Agca bey yaylaqlarini Akdag Ak Ag Qayalar yaylalarinda kecirir Cox istediyi halda bir oglu olmamisdir Cox gozel olan tek qizinin isteyeni coxdur lakin Agca Bey kimseni qizina layiq gormez ve baxar ki qizini beylerden qurtarmanin yolu yoxdur ona kisi paltari geyindidir Covken gules at yarisinda kisileri kecer Bahar gelende gunun birinde surulerini Akdaga cixaran bir coban her kesin yuxuya daldigi bedirlenmis ayli bir gecede qavalini ele bir calar ki qiz sese oyanar Sese dogru geder ve gorunce cobana vurular amma atina atlayib geder Coban el el gezer amma qizi tapa bilmez Sonraki il yene Akdaga gelir Qiz Cobanin qavalini esider esitmez atina atlayib qaval sesine dogru geder ve cobanin yanina catar Illerce bu bele davam ederken firtinali bir gunde qaval sesini esider atina atlayib sese dogru gedir amma ses her defe muxtelif yerden gelir Kuleyin oyunundan casan qiz atini bir saga bir sola surur Qaval sesi get gede uzaqlasir Qiz deliye doner ve Akdag tepesine yoneler Bir ucuruma geldiyinin ferqine varmadan asagiya Ag Caya ve ya Ag Gole duser Coban da geder bir daha hec kim ondan xeber ala bilmez Bu efsane Anadoluda muxtelif formalarda bezi ad ferqlilikleriyle muxtelif bolgelerde izah edilmekdedir Ak Ata ile qarisdirilmamalidir Etimologiya Redakte Ag Ak Aq kokunden toremisdir Agmak axmaq beyazlamaq isildamaq yukselmek yuxari cixmaq ve ya asagi enmek yaratmaq kimi menalar dasiyar Bakirelik gunahsizlik mecazi menanin terkibinde istirak eder Menbe RedakteTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Sultan golu efsanesi turk Akcakisla efsanesi turk Menbe https az wikipedia org w index php title Agca xan amp oldid 2776425, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
