fbpx
Wikipedia

Azərbaycan Alpinizm Federasiyası

Avqust 05, 2021

Azərbaycan Alpinizm Federasiyası — 1963-cü ildə yaradılmış, 1997-ci ildən rəsmi şəkildə dövlət qeydiyyatına alınmış idman federasiyası.

Azərbaycan Alpinizm Federasiyası
AAF
Növü İdman Federasiyası
Yaranma tarixi 1963
Qeydiyyat tarixi 25 oktyabr 1997
Rəsmi dili Azərbaycan
Mərkəzi AZ 1065, Azərbaycan, Bakı şəhəri,
C. Cabbalı küç., 44,
Kaspian Plaza 1, 12-ci mərtəbə.
Sədr Nizami Mursakulov (prezident)
www.aaf.az

Azərbaycanda alpinizmin tarixi və uğurları

Azərbaycanda alpinizmin yaranması XX əsrin otuzuncu illərinə təsadüf edir. O vaxtlar müxtəlif peşə sahiblərini alpinizmə cəlb edirdilər. İlk dəfə “Neftçi” idman klubu neftçiləri özündə birləşdiribdir. 1936-cı ildə ümumittifaq alpiniada tərkibində “Neftçi”nin böyük alpinist qrupu “Elbrus” dağını fəth etmək üçün Kabardin-Balkariyaya yola düşüblər.

Müharibə və müharibədən sonrakı dövrlərdə Azərbaycan alpinizmi ağır dövrlərini yaşayıb. Uzun illər alpinizm yalnız bir neçə nəfərin ruh yüksəkliyi nəticəsində inkişaf edirdi. Bunlardan Leonid Zorin, Oleq Tereşenko, Oleq Drozdovski, Georqiy Qvozdev, Nəcməddin Hacıyev, Talıb Səlimxanov, Şərqiyyə Abbasova və daha bir neçə nəfərin adını çəkmək olar. Qrup rəhbəri E. Manuçarov idi.

1952-ci ildə Azərbaycan SSR Nazirlər Kabineti ölkədə alpinizm məsələsinə baxaraq qərara aldı ki, bu idman növü Həmkarlar İttifaqının tabeçiliyinə verilsin. Bu addım alpinizmin inkişafına yeni bir təkan verdi. Yeni qruplar, bölmələr, idman cəmiyyətləri təsis olunmağa başladı.

Oleq Tereşenkonun rəhbərliyi altında bir qrup idmançı “Kazbek” dağına yürüş etdi. “Şah yaylar” yaylasında “Şahdağ” alpinizm düşərgəsi quruldu. Düşərgə bir neçə il fəaliyyət göstərdi.

1953-cü ildə qayayadırmanma üzrə ilk Respublika çempionatı keçirildi. İlk çempionatın qadın qalibi Şərqiyyə Abbasova idi. Sonralar müxtəlif vaxtlarda xanımlarımız İrina İvanova və Nina Pankratova da qalıb oldular.

Elə həmin illərdə Aleksandr Voskresenski və Georgi Silkov alpinizm üzrə təlimatçı statusu aldılar. Ötən əsrin 60-cı illərinədək Sənaye və Politexnik institutlarının, “Neftçi”nin və “Dinamonun” alpinizm seksiyaları uğurla fəaliyyət göstərirdi. Bir müddət sonra A. Voskresenski, Y. Qorin və N. Levenko tərəfindən “Spartak” seksiyası təsis edildi. Seksiyanın heyətinə Azərbaycan Dövlət Neft-Kimya İnstitutunun məzunları Y. Karumidze, E. Cəfərov, Q. Mironov, həmçinin Elmlər Akademiyasının və Aeroflotun əməkdaşları İ. İvanova və S. Kuçukaeva daxil idi.

“Neftçı” idman klubu Vladimir Sereda və Vladimir Fedulov kimi güclü alpinistləri yetişdirmişdi.

Həmin dövrün şəriksiz idman lideri Yuri Oleqoviç Karumidze idi. Digər güclü idmançılar sırasında Rasim Cəfərov, Vaqif Orucəliyev, Emma Orucəliyeva, Viktor Avdeev, Valeri Allahveriyev, Boris Daskovskiy, Saridan Mursaqulov, Rubin, Fistik, Kobin və başqalarının adlarını çəkmək olar.

Payız və bahar fəsillərində “Şahdağ” və “Şalbuzdağ” dağlarına ekspedisiyalar, Şimali Qafqazın “Şxelda” və “Uzunkol” alpinist düşərgələrində təlim-məşq toplantıları təşkil olunur. “Spartak”ın bütün tədbirlərinə S. Mursaqulov rəhbərlik edirdi. Təşkil olunan ekspedisiyaların əvəzolunmaz rəhbəri Rasim Cəfərov, baş məşqçi isə Yuriy Qorin idi.

Xronologiya

1963-cü ildə Azərbaycanda yeni “Alpinizm Federasiyası” ictimai birliyi təsis edildi. Federasiyanın ilk prezidenti tibb elmləri doktoru, alpinizm üzrə təlimatçı Nəcməddin Hacıyev seçildi. Onun rəhbərlik etdiyi dövrdə federasiya yeni təlimatçıların yetişdirilməsinə daha çox üstünlük verirdi. N.Hacıyevin rəhbərliyi ilə hündür dağlara ilk ekspedisiyalar təşkil olunmağa başladı.

1972-ci ildə A. Voskresenskiy, Q. Mironov və E. Cəfərov “Kommunizm”(7495 m.) pikini fəth etdilər.

1974-cü ildə azərbaycanlı alpinistlər Y. Qorin, Y. Karumidze, Q. Mironov, Litvinov, V. Sereda Qafqazın “Şxelda” massivinin traversini etdilər və nəticədə “Spartak”ın təşkil etdiyi yarışmanın bürünc medallarını qazandılar. Qadın idmançılarımız arasında aparıcı alpinistlər Emma Orucəliyeva (bir müddət öncə o “Lenin” (7134 m.) pikini fəth edib) və Elena Məmmədbəyova idi.

1982-ci ildə Alpinizm Federasiyasına rəhbər idman ustasına namizəd, texniki elmlər namizədi təyin olunmuşdu (kim?).

1988-ci ildə alpinizm üzrə baş təlimatçı, texniki elmlər namizədi Rasim Cəfərov Federasiyaya rəhbərlik edirdi.

80-ci illərdə alpinizmin sıralarına Elçin Məmmədov, Elman Rəhimov, Oleq Jarkov, Eldar Hüseynov layıqli idmançılar cəlb olundu.

Federasiya öz fəaliyyətini SSRİ dağılana gədər davam etdirdi.

Respublikamız müstəqillik əldə etdikdən sonra 90-cı illərdə dağ turizmindən qayayadırmanmaya və alpinizmə Yaqub Məmmədov, Dmitriy Şiyanov və Akif Rüstəmov kimi idmançılar keçirlər. 1993-cü ildə “Alpinizm Federasiyası”na Saridan Mursaqulov rəhbərlik etməyə başlayır.

Federasiya üçün növbəti çətin dövr keçən əsrin 90-cı illərə təsadüf edir. Lakin ölkədə çətin iqtisadi vəziyyətə baxmayaraq Federasiya parçalanmadı.

Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq 25 oktyabr, 1997-ci ildə Alpinizm Federasiyası nizamnaməsini rəsmi qeydiyyatdan keçirdi və “Azərbaycan Alpinizm Federasiyası” (AAF) adlanmağa başladı.

1999-cu ildə “Qafqaz-99” ekspedisiyası çərçivəsində Zaqafqaziya yığma komandasının heyətində Saridan Mursaqulov “Everest” dağına ilk dırmanmanı həyata keçirir və 7800 metr hündürlüyə çatır.

2000–2010-cu illər arasında Azərbaycan Alpinizm Federasiyasına Rasim Paşa oğlu Cəfərov rəhbərlik edir.

2010-cu ildən etibarən alpinistlərimiz hündür dağlara qayıdırlar. E. Məmmədov, A. Rüstəmov, İ. Aşurlı, İ. Əsgərov, S. Məmmədov müxtəlif illərdə “Pamir” və “Tyan-Şan” dağ sistemlərinin ən hündür zirvələrini fəth edirlər: “Lenin” piki, “Xan-Tenqri” piki, “Korjenevski” piki və “Qələbə” pikləri.

2001 – 2007-ci illər arasında dünyanın ən hündür zirvələri fəth edilir:

  • Kilimancaro (5895 m.) Afrika – İsrafil Aşurlı – 2001-ci il;
  • Kostyuşka (2228 m) Avstraliya – İsrafil Aşurlı – 2002-ci il;
  • Elbrus (5642 m.) Avropa – İsrafil Aşurlı – 2003-cü il;
  • Akonkaqua (6962 m.) Cənubi Amerika – İsrafil Aşurlı – 2004-cü il;
  • Mak-Kinli (6194 m.) Cənubi Amerika – İsrafil Aşurlı və Faiq Mursaqulov – 2005-ci il;
  • Vinson massivi (4892 m.) Antarktida – İsrafil Aşurlı – 2005-ci il.

19 may, 2007-ci ildə Azərbaycanın tarixində ilk dəfə olaraq İsrafil Aşurlı dünyanın ən hündür zirvəsini – Comolunqmanı (8848 m.) fəth edir.

2007-ci ildə Akif Rüstəmov və İsmayıl Əsgərov “Korjenevskaya” və “Kommunizm” zirvələrinə uğurlu dırmanmanı edirlər.

2009-cu ildə İsrafil Aşurlı “Xan Tenqri” və “Qələbə” zirvələrini fəth edir. Elə həmin il o, Azərbaycan tarixində daha bir ilkə imza atır - ölkəmizə “Qar bəbiri” titulunu gətirir.

Saridan Mursaqulovun rəhbərliyi altında uzun illər azərbaycanlı alpinistlər Türkiyənin, İranın, Fransanın, Çexiyanın və Yunanıstanın ən hündür zirvələrini uğurla fəth edirlər. 2003-cü ildə alpinistlərimiz onun rəhbərliyi ilə Qırğızıstan dağlarında “kəşfiyyat” aparırlar və növbəti il 5025 m. hündürlükdə yerləşən adsız zirvəyə “Azərbaycan” adını verirlər.

2007-ci ildə İFSC-nin (Beynəlxalq İdman Dırmanması Federasiyası) UİAA-dan (Beynəlxalq Buzadırmanma Assosiasiyası) ayrılmasına baxmayaraq, Azərbaycan Alpinizm Federasiyası hər iki idman növünü uğurla inkişaf etdirir.

2009-cu ildə AAF MDB ölkələri arasında alpinizm üzrə sammitdə iştirak edir. Sözügedən sammit MDB ölkələrinin alpinizm federasiyaları arasında bu idmanın inkişafına yeni təkan verib.

2010-cu ildə AAF-ın prezidenti İsrafil Aşurlı seçilib və bu günə qədər də vəzifəsini layiqincə icra edir.

Alpinizm və qayayadırmanma növlərinə gənc nəsildə maraq gündən-günə artır. AAF Respublikamızda bu idman növlərini uğurla inkişaf etdirir. 2010-cu ildən etibarən idmançılarımız alpinizm, skayranninq, qayaya dırmanma növləri üzrə beynəlxalq yarışlarda, festivallarda iştirak edirlər. AAF idmançıalrın təhlükəsizliyinə və yeni təlimatçıların hazırlanmasına xüsusi diqqət ayırır.

AAF-nın rəhbərliyi altında son 45 il ərzində çoxsaylı respublika yarışları keçirilib.

Azərbaycanda “Respublika Alpinist-Turist Klubu”, “Dağçılıq İdman Klubu” və bir çox idman bölmələri fəaliyyət göstərir.

İstinadlar

  1. . 2012-11-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-09-30.

Xarici keçidlər

  • Azərbaycan Alpinizm Federasiyasının rəsmi veb saytı

Avqust 05, 2021
azərbaycan, alpinizm, federasiyası, 1963, ildə, yaradılmış, 1997, ildən, rəsmi, şəkildə, dövlət, qeydiyyatına, alınmış, idman, federasiyası, aafnövü, idman, federasiyasıyaranma, tarixi, 1963qeydiyyat, tarixi, oktyabr, 1997rəsmi, dili, azərbaycanmərkəzi, 1065, . Azerbaycan Alpinizm Federasiyasi 1963 cu ilde yaradilmis 1997 ci ilden resmi sekilde dovlet qeydiyyatina alinmis idman federasiyasi Azerbaycan Alpinizm FederasiyasiAAFNovu Idman FederasiyasiYaranma tarixi 1963Qeydiyyat tarixi 25 oktyabr 1997Resmi dili AzerbaycanMerkezi AZ 1065 Azerbaycan Baki seheri C Cabbali kuc 44 Kaspian Plaza 1 12 ci mertebe Sedr Nizami Mursakulov prezident www aaf az Mundericat 1 Azerbaycanda alpinizmin tarixi ve ugurlari 2 Xronologiya 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerAzerbaycanda alpinizmin tarixi ve ugurlari RedakteAzerbaycanda alpinizmin yaranmasi XX esrin otuzuncu illerine tesaduf edir O vaxtlar muxtelif pese sahiblerini alpinizme celb edirdiler Ilk defe Neftci idman klubu neftcileri ozunde birlesdiribdir 1936 ci ilde umumittifaq alpiniada terkibinde Neftci nin boyuk alpinist qrupu Elbrus dagini feth etmek ucun Kabardin Balkariyaya yola dusubler Muharibe ve muharibeden sonraki dovrlerde Azerbaycan alpinizmi agir dovrlerini yasayib Uzun iller alpinizm yalniz bir nece neferin ruh yuksekliyi neticesinde inkisaf edirdi Bunlardan Leonid Zorin Oleq Teresenko Oleq Drozdovski Georqiy Qvozdev Necmeddin Haciyev Talib Selimxanov Serqiyye Abbasova ve daha bir nece neferin adini cekmek olar Qrup rehberi E Manucarov idi 1952 ci ilde Azerbaycan SSR Nazirler Kabineti olkede alpinizm meselesine baxaraq qerara aldi ki bu idman novu Hemkarlar Ittifaqinin tabeciliyine verilsin Bu addim alpinizmin inkisafina yeni bir tekan verdi Yeni qruplar bolmeler idman cemiyyetleri tesis olunmaga basladi Oleq Teresenkonun rehberliyi altinda bir qrup idmanci Kazbek dagina yurus etdi Sah yaylar yaylasinda Sahdag alpinizm dusergesi quruldu Duserge bir nece il fealiyyet gosterdi 1953 cu ilde qayayadirmanma uzre ilk Respublika cempionati kecirildi Ilk cempionatin qadin qalibi Serqiyye Abbasova idi Sonralar muxtelif vaxtlarda xanimlarimiz Irina Ivanova ve Nina Pankratova da qalib oldular Ele hemin illerde Aleksandr Voskresenski ve Georgi Silkov alpinizm uzre telimatci statusu aldilar Oten esrin 60 ci illerinedek Senaye ve Politexnik institutlarinin Neftci nin ve Dinamonun alpinizm seksiyalari ugurla fealiyyet gosterirdi Bir muddet sonra A Voskresenski Y Qorin ve N Levenko terefinden Spartak seksiyasi tesis edildi Seksiyanin heyetine Azerbaycan Dovlet Neft Kimya Institutunun mezunlari Y Karumidze E Ceferov Q Mironov hemcinin Elmler Akademiyasinin ve Aeroflotun emekdaslari I Ivanova ve S Kucukaeva daxil idi Neftci idman klubu Vladimir Sereda ve Vladimir Fedulov kimi guclu alpinistleri yetisdirmisdi Hemin dovrun seriksiz idman lideri Yuri Oleqovic Karumidze idi Diger guclu idmancilar sirasinda Rasim Ceferov Vaqif Oruceliyev Emma Oruceliyeva Viktor Avdeev Valeri Allahveriyev Boris Daskovskiy Saridan Mursaqulov Rubin Fistik Kobin ve basqalarinin adlarini cekmek olar Payiz ve bahar fesillerinde Sahdag ve Salbuzdag daglarina ekspedisiyalar Simali Qafqazin Sxelda ve Uzunkol alpinist dusergelerinde telim mesq toplantilari teskil olunur Spartak in butun tedbirlerine S Mursaqulov rehberlik edirdi Teskil olunan ekspedisiyalarin evezolunmaz rehberi Rasim Ceferov bas mesqci ise Yuriy Qorin idi Xronologiya Redakte1963 cu ilde Azerbaycanda yeni Alpinizm Federasiyasi ictimai birliyi tesis edildi Federasiyanin ilk prezidenti tibb elmleri doktoru alpinizm uzre telimatci Necmeddin Haciyev secildi Onun rehberlik etdiyi dovrde federasiya yeni telimatcilarin yetisdirilmesine daha cox ustunluk verirdi N Haciyevin rehberliyi ile hundur daglara ilk ekspedisiyalar teskil olunmaga basladi 1972 ci ilde A Voskresenskiy Q Mironov ve E Ceferov Kommunizm 7495 m pikini feth etdiler 1974 cu ilde azerbaycanli alpinistler Y Qorin Y Karumidze Q Mironov Litvinov V Sereda Qafqazin Sxelda massivinin traversini etdiler ve neticede Spartak in teskil etdiyi yarismanin burunc medallarini qazandilar Qadin idmancilarimiz arasinda aparici alpinistler Emma Oruceliyeva bir muddet once o Lenin 7134 m pikini feth edib ve Elena Memmedbeyova idi 1982 ci ilde Alpinizm Federasiyasina rehber idman ustasina namized texniki elmler namizedi teyin olunmusdu kim 1988 ci ilde alpinizm uzre bas telimatci texniki elmler namizedi Rasim Ceferov Federasiyaya rehberlik edirdi 80 ci illerde alpinizmin siralarina Elcin Memmedov Elman Rehimov Oleq Jarkov Eldar Huseynov layiqli idmancilar celb olundu Federasiya oz fealiyyetini SSRI dagilana geder davam etdirdi Respublikamiz musteqillik elde etdikden sonra 90 ci illerde dag turizminden qayayadirmanmaya ve alpinizme Yaqub Memmedov Dmitriy Siyanov ve Akif Rustemov kimi idmancilar kecirler 1993 cu ilde Alpinizm Federasiyasi na Saridan Mursaqulov rehberlik etmeye baslayir Federasiya ucun novbeti cetin dovr kecen esrin 90 ci illere tesaduf edir Lakin olkede cetin iqtisadi veziyyete baxmayaraq Federasiya parcalanmadi Azerbaycan Respublikasinin qanunvericiliyine uygun olaraq 25 oktyabr 1997 ci ilde Alpinizm Federasiyasi nizamnamesini resmi qeydiyyatdan kecirdi ve Azerbaycan Alpinizm Federasiyasi AAF adlanmaga basladi 1999 cu ilde Qafqaz 99 ekspedisiyasi cercivesinde Zaqafqaziya yigma komandasinin heyetinde Saridan Mursaqulov Everest dagina ilk dirmanmani heyata kecirir ve 7800 metr hundurluye catir 2000 2010 cu iller arasinda Azerbaycan Alpinizm Federasiyasina Rasim Pasa oglu Ceferov rehberlik edir 2010 cu ilden etibaren alpinistlerimiz hundur daglara qayidirlar E Memmedov A Rustemov I Asurli I Esgerov S Memmedov muxtelif illerde Pamir ve Tyan San dag sistemlerinin en hundur zirvelerini feth edirler Lenin piki Xan Tenqri piki Korjenevski piki ve Qelebe pikleri 2001 2007 ci iller arasinda dunyanin en hundur zirveleri feth edilir Kilimancaro 5895 m Afrika Israfil Asurli 2001 ci il Kostyuska 2228 m Avstraliya Israfil Asurli 2002 ci il Elbrus 5642 m Avropa Israfil Asurli 2003 cu il Akonkaqua 6962 m Cenubi Amerika Israfil Asurli 2004 cu il Mak Kinli 6194 m Cenubi Amerika Israfil Asurli ve Faiq Mursaqulov 2005 ci il Vinson massivi 4892 m Antarktida Israfil Asurli 2005 ci il 19 may 2007 ci ilde Azerbaycanin tarixinde ilk defe olaraq Israfil Asurli dunyanin en hundur zirvesini Comolunqmani 8848 m feth edir 2007 ci ilde Akif Rustemov ve Ismayil Esgerov Korjenevskaya ve Kommunizm zirvelerine ugurlu dirmanmani edirler 2009 cu ilde Israfil Asurli Xan Tenqri ve Qelebe zirvelerini feth edir Ele hemin il o Azerbaycan tarixinde daha bir ilke imza atir olkemize Qar bebiri titulunu getirir Saridan Mursaqulovun rehberliyi altinda uzun iller azerbaycanli alpinistler Turkiyenin Iranin Fransanin Cexiyanin ve Yunanistanin en hundur zirvelerini ugurla feth edirler 2003 cu ilde alpinistlerimiz onun rehberliyi ile Qirgizistan daglarinda kesfiyyat aparirlar ve novbeti il 5025 m hundurlukde yerlesen adsiz zirveye Azerbaycan adini verirler 2007 ci ilde IFSC nin Beynelxalq Idman Dirmanmasi Federasiyasi UIAA dan Beynelxalq Buzadirmanma Assosiasiyasi ayrilmasina baxmayaraq Azerbaycan Alpinizm Federasiyasi her iki idman novunu ugurla inkisaf etdirir 2009 cu ilde AAF MDB olkeleri arasinda alpinizm uzre sammitde istirak edir Sozugeden sammit MDB olkelerinin alpinizm federasiyalari arasinda bu idmanin inkisafina yeni tekan verib 2010 cu ilde AAF in prezidenti Israfil Asurli secilib ve bu gune qeder de vezifesini layiqince icra edir Alpinizm ve qayayadirmanma novlerine genc nesilde maraq gunden gune artir AAF Respublikamizda bu idman novlerini ugurla inkisaf etdirir 2010 cu ilden etibaren idmancilarimiz alpinizm skayranninq qayaya dirmanma novleri uzre beynelxalq yarislarda festivallarda istirak edirler AAF idmancialrin tehlukesizliyine ve yeni telimatcilarin hazirlanmasina xususi diqqet ayirir AAF nin rehberliyi altinda son 45 il erzinde coxsayli respublika yarislari kecirilib Azerbaycanda Respublika Alpinist Turist Klubu Dagciliq Idman Klubu ve bir cox idman bolmeleri fealiyyet gosterir 1 Istinadlar Redakte Arxivlenmis suret 2012 11 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 09 30 Xarici kecidler RedakteAzerbaycan Alpinizm Federasiyasinin resmi veb saytiMenbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan Alpinizm Federasiyasi amp oldid 6037353, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.