Azər Dadaşov
Azər Dadaşov (d. 1 dekabr 1946, Bakı şəhəri) — Azərbaycan bəstəkarı, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (2018).
| Azər Dadaşov | |
|---|---|
| Azər İsmayıl oğlu Dadaşov | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Vətəndaşlığı | SSRİ→ Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | bəstəkar |
| Mükafatları | |
Həyatı
Dadaşov Azər İsmayıl oğlu (01.12.1946, Bakı) – bəstəkar, Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti (2018), Əməkdar incəsənət xadimi (2005), Ü.Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının professoru (2009), “Humay” milli mükafatı laureatı (2001), bir çox respublika və ümumittifaq (keçmiş SSRİ) müsabiqələrinin qalibidir. Roma Papası II İoann Pavelin xüsusi medalı ilə təltif edilmişdir (2002).MDB dövlətləri Parlamentlərarası Assambleyası Şurasının “Mədəniyyət və incəsənətin inkişafındakı xidmətlərinə görə” Fəxri Nişanı ilə təltif edilmişdir (2013).
1971-ci ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının bəstəkarlıq fakultəsini dahi bəstəkar, akademik Qara Qarayevin sinfi üzrə bitirmişdir. 1973-cü ildən SSRİ və Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının, hadelə Azərbaycan Peşəkar Rejissorlar Gildiyasının üzvüdür (2003).
Yaradıcılığ diapazonu çox genişdir: 14 simfoniya, 20 kantata və oda, “Kiçik Mukun sərgüzəştləri” uşaq operası, “Şərq freskası” balet miniatürü, piano ücün 3 Konsert, fleyta, viola üçün Konsertlər, kamera, nəfəs alətləri, xalq çalğı alətləri orkestrləri üçün süitalar, çoxlu sayda kamera-instrumental və xor əsərləri, 20-dən artıq kinofilmlərə musiqi, mahnılar. Həmçinin Milli Paraolimpiya Himnin müəllifidir.
A.Dadaşovun əsərləri 1968-ci ildən başlayaraq Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının Qurultay və Plenumlarında səslənmiş, Respublikanın görkəmli dirijorları – Niyazi, Rauf Abdullayev, Nazim Rzayev, Ramiz Məlikaslanov, Yalçin Adıgözəlov, Teymur Göyçayev, Fəxrəddin Kərimov və b., xarici dirijorlar – D.Kitaenko (Rusiya), R.Matsov (Estoniya), R.Şilakadze (Gürcüstan), V.Runçak (Ukrayna) və b. tərəfindən təfsir edilmişdir. Əsərləri bir sıra xarici ölkələrdə - o cümlədən Fransa, ABŞ, İngiltərə, Finlandiya, Türkiyə, İran, Rusiya və s. keçirilmiş nüfuzlu festivalların proqramına daxil olunmuşdur.
A.Dadaşovun əsərləri musiqi təhsili ocaqlarında genis istifadə olunur və tədris proqramlarına daxil edilir. 2009-2010-cu illərdə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının təşəbüssü və Azərbaycan Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəstəyi ilə gənc pianoçular arasında A.Dadaşov fortepiano yaradıcılığına həsr olunmuş I Müsabiqə, 2013-ci ildə - II Müsabiqə, 2016-cı ildə - III Beynəlxalq Müsabiqəsi, 2019 – IV Beynəlxalq Müsabiqəsi keçirilmişdir. A.Dadaşovun mahnıları dəfələrlə uşaq və məktəblilərin Respublika Mahnı Bayramlarında ifa olunmuşdur.
A.Dadaşov yaradıcılıqla yanaşı Bakı Musiqi Akademiyasının professoru kimi pedaqoji fəaliyyət göstərir. Hal-hazırda onun bir çox tələbələri Respublikamızın musiqi mədəniyyətinin müxtəlif sahələrində fəal çalışırlar.
A.Dadaşov 2007-ci ildən ABİ-nın İdarə Heyətinin üzvüdür, hal-hazırda İttifaqın "Simfonik bölməsinin" sədridir. Respublikada keçirilən müxtəlif musiqi müsabiqələrinin münsiflər heyətinə daxil edilmişdir. Dünya Azərbaycanlılarının I (2001), II (2006) və IV (2016) Qurultaylarına nümayəndə seçilmişdir.
Əsərləri
Simfoniyalar:
Böyük simfonik orkestr üçün I simfoniya (3 hissəli) - 1971
Böyük simfonik orkestr üçün II simfoniya (3 hissəli) – 1977
Kamera orkestri üçün III simfoniya (3 hissəli) – 1980
Böyük simfonik orkestr üçün “Faciəvi”-IV simfoniya (1 hissəli) – 1981
Böyük simfonik orkestr üçün V simfoniya (3 hissəli attacca) – 1982
Böyük simfonik orkestr üçün VI simfoniya “Azərbaycan”(3 hissəli) -1983
Simli alətlər üçün VII simfoniya (3 hissəli attacca).Q.Qarayevə ithaf olunub.-1984
Böyük simfonik orkestr üçün VIII simfoniya (2 hissəli). R.Abdullayevə ithaf olunub.- 1987. 2); 2-ci red. -1992
Böyük simfonik orkestr, qadin xoru və solistlər üçün “20 yanvar”- IX simfoniya (1 hissəli)- 1990
Simli, zərb və səs üçün “Katarsis”- X simfoniya (3 hissəli)-1996 - “Humay” milli mükafatına layiq görülmüşdür (2001), İkinci redaksiya- böyük simfonik orkestr üçün (2006).
Böyük simfonik orkestr üçün “Reminissensiya”- XI simfoniya (3 hissəli,attacca)(2012),
Böyük simfonik orkestr üçün “Dəstgah”- XII simfoniya (5 hissəli)- 2014. 2); Simfonik orkestr üçün 8 saylı Simfoniya /2-ci red./ (1992);
Böyük simfonik orkestr üçün “Ad Victoriam...”- XIII simfoniya (2018)
Kamera orkestri üçün "Angels Day" ("Mələyim günü") - XIV simfoniya (2019)
Simfonik əsərləri:
"Uzeyirsayağı"- simli orkestr üçün, 1975
"Pastoral süitası", 1985,
"Elegik musiqi" - simli orkestr üçün, 1985
"Uşaq süitası", 1986
"Lirik süitası", 1988
"Divertisment" ,1998
"Qələbə sevinci" -Təntənəli marşı, 1998
"Xocalıya ədalət", 2016
Vokal-simfonik əsərləri:
"Sumqayıt" kantatası -solist,xor və simfonik orkestr üçün, söz. -Fikrət Sadığ, 1976
"Əbədi meşəl" odası - xor və simfonik orkestr üçün, söz. - Fikrət Qoca, 1975
"Zəhmət himni" kantatsı - qiraətçi, solist, xor və simfonik orkestr üçün, söz. - Fikrət Qoca, 1977
"Azərbaycan" kantatsı- xor və simfonik orkestr üçün, söz. -Səməd Vurğun, 1980
"Partiya haqqında oda"- solist, xor və simfonik orkestr üçün, söz. -Fikrət Sadığ, 1981
"Ellər bayramı"- solist, xor və simfonik orkestr üçün, söz. - Əhməd Cəmil,1982
"Sülh nəğməsi"- xor və simfonik orkestr üçün, söz.- Dilsuz Mustafayev, 1985
"Səhərə inan" - xor və simfonik orkestr üçün, söz. - Ramiz Rövşən, 1994
"Ave, Maria" – solist, xor və kamera orkestri üçün Ariya, söz.- katolik himni.,1994
"Dostumun xatirəsinə" requiem-poema - solist, uşaq xoru və simfonik orkestr üçün /L.Vaynşteynə həsr edilib/ , söz. - V.Kolmanovski, 1994
"Heyrət" kantata-plakatı - solist, xanəndə qruppu və simfonik orkestr üçün /M.Füzulinin 500 illiyinə həsr olunub/, söz.- M.Füzuli, 1996
"Heydər atamız" -solist, xor və simfonik orkestr üçün, söz. - Zəminə Xınalı,1998
"Ana Yurd" kantata-apofeoz - solist, xor və simfonik orkestr üçün, söz.- F.Sadığ, 1998
"Bu Vətən ölə bilməz" kantata-and - qiraətçi, xor və simfonik orkestr üçün, söz. - -Ajdər Ol, 1999
"Ey haqq, yaşa!" kantata-epitafiya - xor və simfonik orkestr üçün, Azərbaycan və Türk şairlərinin sözlərinə,2000
"Ulu Qorqud" odası- solist, xor və simfonik orkestr üçün, söz.- B.Vahabzadə, 2000
"Bahar duası" Ariyası - İki soprano və simfonik orkestr üçün, Sğz. - Fidan və Xuraman Qasımovların, 2000
"Paralimpiya himni" - xor və simfonik orkestr üçün, söz. - Baba Vəziroğlu, 2005
"Bir millət, iki dövlət" - xor və simfonik orkestr üçün, söz. - B.Vahabzadə, T.Fikrət, 2011
"Atamız" - xor və simfonik orkestr üçün Poema-dua, 2017
"Vətənim var" - -solist, xor və simfonik orkestr üçün, söz. - Əmin Abid Gültəkin, Ceyhün Avşar, Zakir Ağdamlı, 2020
və b.
Kamera orkestri üçün:
"Luqubre və Skertso",1972
Fleyta və orkestr üçün Konsertino, 1973
Viola və orkestr üçün Konsert, Q.Qarayevə həsr olunub, 1974
"Adajietto və Skersino",1975
Muza Yaqub söz. "Düşüncələr" " vokal silsiləsi, 1976
Konsertino № 1, 1987
Konsertino № 2 (Üç hissəli), 1991
"Tutti" süitası, 1992
R.Rövşənin söz. "Aruzilər məzhəri" vokal silsiləsi, 1996
Fortepiano və orkesrt üçün 1 saylı Konsert (bir hissəli), 2004
Fortepiano və orkesrt üçün 2 saylı Konsert (üç hissəli), 2009
Fortepiano və orkesrt üçün 3 saylı Konsert (bir hissəli), 2010
"Lütf", 2010
Fortepiano və orkesrt üçün Poema, Ulu öndər Heydər Əliyevin 90-illiyinə ithaf, 2013
"Major və Minor" diptix - violin ansamblı üçün, 2016
Musiqili-səhnə əsərləri:
"Şərq freskası" balet miniatür, 1981
"Balaca Muqun sərgüzəştləri" uşaq operası (V.Qaufun əsəri üzrə), 1992
"Finnə" baleti (Nizami Gəncəvinin "Xəmsə" poeması əsasında), 2021
Xor a cappella üçün əsərlər:
"Sevə-sevə" - lirik poeması,söz. - F.Qoca, 1972
Konsert-triptix, söz. -V.Yaqub, 1977
"Ayrılarmı könül candan", söz. - S.Vurğun,1985
"Şəhriyar" odası, söz. - M."Şəhriyar", 1990
"Səhərəinan" poeması, söz. - R.Rövşən, 1991
"Kim Allahı sevər", söz. M.Fizuli, 2001
"Şükürlər olsun sənə", söz. - müəllifindir, 2002
"Ave, Mariya", söz. - kanonik himni, 2002
Kamera-instrumental və kamera-vokal əsərləri:
Klarnet və fortepiano üçün Sonata, 1987
Solo fleyta üçün sonata, 1990
Zərb alətləri üçün 4 miniatür, 1991
Hoboy və fortepiano üçün 3 Romans, 1991
Füzulinin söz. "Könül həmdəmi" Qəsidəsi, 1996
Skripkaçılar ansamblı, violonçel və fortepiano üçün Kiçik konsert, 1996
Solo hoboy üçün Capriccio "Yaniq Kərəmi", 1998
Cello və fortepiano üçün "Xatirələr", 1999
"Qazaxı" iki royal üçün konsert pyesi, 2008
"Şuşam" - fleyta və fortepiano üçün, 2010
"Daimi işıq" viola və fortepiano üçün, 2011
"Nalə" = violin və fortepiano üçün kompozisiya, 2015
"Sevgi qanaddır"- səs və fortepiano üçün romans, söz. - Nizami, 2021
Fortepiano üçün:
1 saylı Sonatina, 1966;
6 miniatür, 1968;
Prelüd və Fuqa, 1969;
2 saylı Sonatina, 1983;
"6 qəmli pyes", 1985;
"Çiçəkçin" - 7 pyes, 1987;
3 saylı Sonatina,1991;
4 saylı Sonatina,1993;
"Üç badam, bir qoz" Süitası, 1999;
"Atmacalar" - 6 konsert pyes, 2001;
"Fəza təranəsi", 2002;
Fortepiano və kamera orkestr üçün 1 saylı Konsert (2004), 2 saylı Konsert (2009), 3 saylı Konsert (2010)
"Baqatel", "Məzəli rəqs", "Aliluyya" - 3 konsert pyes, 2009
Prelud, Fuqa və postlüdiya, 2011
"12 lirik pyes", 2020
Nəfəsli alətlər üçün:
Nəfəsli orkestr üçün "Azərbaycan marşı", 1987
Nəfəsli orkestr üçün "Bayram marşı", 1987
"İçəri şəhər" – nəfəsli Kvintet, 1991
Nəfəsli orkestr üçün "Mərdlik marşı", 1996
Nəfəsli orkestr üçün "Zəfər marşı", 1998
Nəfəsli orkestr üçün təntənəli musiqi – "Salam!", 2000
"Marş" truba və fortepiano üçün, 2011
Xalq çalğı alətləri orkestri üçün:
"Qaravəllilər" - 1 saylı Süita,1976
"Bayram süitası",1982
"Lətifələr" - 3 saylı Süita,2001
"Qarabağ" - 4 saylı Süita, 2015
Uşaq xoru və fortepiano üçün 50-dən çox mahnılar, o cümlədən -
"Qızıl dan", "Əziz Vətən", "Ana torpaq", "Ay, Ana", "Təbiəti qoruyaq" - ekoloji himni, "Birlik andı" (2001), "Yeni Azərbaycan marşı", "Vətəndaşam mən", "Azərbaycan əsgəri" və b.
Kinofilmlərə musiqi
"Şahid qız" (1990), "Yuxu" (1994), "Özgə vaxt" (1996). "Yanmış evin nağılı" dram tamaşasına musiqi /müəllif – A.Həsənoğlu/ (1992).
Mükafatlar
27 may 2018-ci ildə Azərbaycanın xalq artisti fəxri adına layiq görülmüşdür.
Filmoqrafiya
- Altı duru, üstü quru (film, 1983)
- Anın quruluşu (film, 1980)(tammetrajlı bədii film)-bəstəkar
- Arvadım Mənim, Uşaqlarım Mənim (1978)
- Arzunu yarat (film, 1977)
- Bəhri-təhvil (film, 1979)
- Dəcəl dovşan (film, 1981)
- Ev dirəyi-el dirəyi (film, 1982)
- Əzizə Cəfərzadə (film, 1999)
- İmtahan (film, 1987)
- Kimdir müqəssir? (film, 1984)
- Qəribə əjdaha (film, 1984)
- Qocalar (film, 2008)
- Məkanın melodiyası (film, 2004)
- Özgə vaxt (film, 1996)
- Pəncərədə işıq (film, 1987)
- Şahid qız (film, 1990)
- Şəhərli biçinçilər (film, 1986)
- Sehrli ləçək (film, 1983)
- Uçan zürafə (film, 1983)
- Yeni evlənənlər (film, 1983)
- Yuxu (film, 2001)
İstinadlar
- President.Az (27.05.2018). "Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət xadimlərinə fəxri adların verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (azərb.). President.az. İstifadə tarixi: 2018-05-27.
Mənbə
- "Azər Dadaşovun yaradıcılığı və məktəblilərin musiqi estetik tərbiyəsi problemləri". Vidadi Xəlilov. Ömür yollarında. Bakı: Nərgiz, 2012. - səh. 183.
- Natalya Dadaşova. Azər Dadaşov.Broşür. Bakı, "Renessans-A", 2020
Xarici keçidlər
- Bəstəkar Azər Dadaşovun 70 illik yubileyi qeyd olunub