Avul iyesi - türk ve monqol mifologiyasında kəndin qoruyucu ruhudur. Avıl iyesi də deyilir. Moğollar Ayıl Ezen deyərlər.
Xüsusiyyətləri
Hər kənd üçün ayrı bir iye vardır. Kənd anlayışı məskun mədəniyyət ilə ortaya çıxmış lakin bu yerleşiklik yenə də "yörük" həyat formasına bağlı olaraq qışda bir yerdə yazın fərqli bir yerdə yerləşmə formasında yarı köçəri bir tətbiqə çevrilmişdir. Yazın yüksək və sərin, heyvanların daha yaxşı yayılabiceği yerlərə (Yazla / Yayla), qışda isə gizli və qoruyucu bölgələrə (Kışla) çevrilməli olaraq göçülmüştür. Bəzən "Bucak iyesi" təbiri də istifadə edilər. Anadoluda Bucak sözcüyü kiçik bir məna sürüşməsi ilə ilçədən kiçik, kənddən böyük vahid (Nahiyə) üçün istifadə edilməyə başlamışdır. Lakin təxminən bir mənala kəndin qoruyucu ruhu olduğu aydın olmaqdadır. Hətta az istifadə edilməklə birlikdə Güzlek (Payızda qalınan yer) və Köklek (Yazda qalınan yer) sözləri də mövcuddur. Qırğızlar həm qış və həm də yazlıq daimi məskən üçün "catak" sözünü istifadə edərlər.
Bucaq (Bucak): (Buc/Buc) kökü. Nahiyə deməkdir.
Catak (Çatak): (Cat/Yat) kökü. Yaz-qış davamlı qalınan kənd. Yatılan yer deməkdir.
Qışdak (Kışlak): (Kış) kökü. Kışlamak kökündən gəlir. Qışda qalınan Kənd deməkdir.
Yazdak (Yayla): (Yaz) kökü. Yaylamak kökündən gəlir. Yazın qalınan Kənd deməkdir.
Yayla iyesi
Yaylanın qoruyucu ruhudur. Avul iyesi ilə əlaqəli varlıqdır. Yazla (Yaylav, Yeylev, Cayla, Caylav, Ceylev, Yazlak, Yazda)iyesi olaraq da deyilər. Köçəri cəmiyyətlərdə və oturaq həyata geçildikten sonra isə dövri yerleşiklik anlayışında yazın qonulan kənd və ya obalara Yazla (Yayla) və ya Yazda (Yayla) adı verilər. Söz mənası, yazın keçirildiyi, heyvanların yayıldığı yer deməkdir. Ortasında axar su olan yüksək və düzənlik sahədir. Yaylamak feli də yazın yaylada oturmaq, yazı yaylada keçirmək deməkdir. Yazı sözü otlaq mənasını verər. Yayla iyesinin bu bölgələri qoruduğuna inanılar.
Etimologiya
(Ap/Av) kökündən törəmişdir. Kənd deməkdir. Ağıl sözü ilə əlaqəlidir. Ətraf, ətraf mənalar ehtiva edər.
Mənbə
Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
Mifologiya ilə əlaqədar olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 05, 2021
avul, iyesi, türk, monqol, mifologiyasında, kəndin, qoruyucu, ruhudur, avıl, iyesi, deyilir, moğollar, ayıl, ezen, deyərlər, mündəricat, xüsusiyyətləri, yayla, iyesi, etimologiya, mənbəxüsusiyyətləri, redaktəhər, kənd, üçün, ayrı, vardır, kənd, anlayışı, məsku. Avul iyesi turk ve monqol mifologiyasinda kendin qoruyucu ruhudur Avil iyesi de deyilir Mogollar Ayil Ezen deyerler Mundericat 1 Xususiyyetleri 2 Yayla iyesi 3 Etimologiya 4 MenbeXususiyyetleri RedakteHer kend ucun ayri bir iye vardir Kend anlayisi meskun medeniyyet ile ortaya cixmis lakin bu yerlesiklik yene de yoruk heyat formasina bagli olaraq qisda bir yerde yazin ferqli bir yerde yerlesme formasinda yari koceri bir tetbiqe cevrilmisdir Yazin yuksek ve serin heyvanlarin daha yaxsi yayilabicegi yerlere Yazla Yayla qisda ise gizli ve qoruyucu bolgelere Kisla cevrilmeli olaraq goculmustur Bezen Bucak iyesi tebiri de istifade ediler Anadoluda Bucak sozcuyu kicik bir mena surusmesi ile ilceden kicik kendden boyuk vahid Nahiye ucun istifade edilmeye baslamisdir Lakin texminen bir menala kendin qoruyucu ruhu oldugu aydin olmaqdadir Hetta az istifade edilmekle birlikde Guzlek Payizda qalinan yer ve Koklek Yazda qalinan yer sozleri de movcuddur Qirgizlar hem qis ve hem de yazliq daimi mesken ucun catak sozunu istifade ederler Bucaq Bucak Buc Buc koku Nahiye demekdir Catak Catak Cat Yat koku Yaz qis davamli qalinan kend Yatilan yer demekdir Qisdak Kislak Kis koku Kislamak kokunden gelir Qisda qalinan Kend demekdir Yazdak Yayla Yaz koku Yaylamak kokunden gelir Yazin qalinan Kend demekdir Yayla iyesi RedakteYaylanin qoruyucu ruhudur Avul iyesi ile elaqeli varliqdir Yazla Yaylav Yeylev Cayla Caylav Ceylev Yazlak Yazda iyesi olaraq da deyiler Koceri cemiyyetlerde ve oturaq heyata gecildikten sonra ise dovri yerlesiklik anlayisinda yazin qonulan kend ve ya obalara Yazla Yayla ve ya Yazda Yayla adi veriler Soz menasi yazin kecirildiyi heyvanlarin yayildigi yer demekdir Ortasinda axar su olan yuksek ve duzenlik sahedir Yaylamak feli de yazin yaylada oturmaq yazi yaylada kecirmek demekdir Yazi sozu otlaq menasini verer Yayla iyesinin bu bolgeleri qoruduguna inanilar Etimologiya Redakte Ap Av kokunden toremisdir Kend demekdir Agil sozu ile elaqelidir Etraf etraf menalar ehtiva eder Menbe RedakteTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Mifologiya ile elaqedar olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Avul iyesi amp oldid 3812403, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
