Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Avrora Lusero-Vayt Li (ing. Aurora Lucero-White Lea, 8 fevral 1894, Las-Veqas[d], Nyu-Meksiko – 1965) — amerikalı folklorşünas, yazıçı və sufrajist (qadın hüquqlarının müdafiəçisi). O, ingilis və ispan dillərində ikidilli təhsilin tərəfdarı olmuş və ABŞ-ın ispan irsinin qorunması üçün çalışmışdır. Avrora Lusero-Vayt Li 1953-cü ildə nəşr etdiyi "Literary Folklore of the Hispanic Southwest" kitabı ilə tanınır. Bu əsər o, Nyu-Meksikonun şimal bölgələrini gəzərək topladığı mədəni ənənələr, mahnılar və hekayələrdən ibarətdir.
| Avrora Lusero-Vayt Li | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 8 fevral 1894 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 1965 |
| Fəaliyyəti | yazıçı, folklorşünas, sufrajist |
Həyatı
Avrora Lusero-Vayt Li 8 fevral 1894-cü ildə Nyu-Meksikoda doğulmuşdur. O, Xulianita Romero və Antonio Luseronun yeddi övladından ən böyüyü idi. Onun atası 1912–1916-cı illərdə Nyu-Meksikonun ilk dövlət katibi olmuşdur. Ailəsi zəngin və siyasi cəhətdən nüfuzlu idi.
Lusero Las-Veqasdakı dövlət məktəblərində təhsil almış, kollec təhsilinə başlamışdır. Atası dövlət katibi olduqdan sonra ailəsi Santa Feyə köçmüş, o isə atasının ofisində işləməyə başlamışdır. O, atasını Vaşinqtona müşayiət etmiş və "Ladies Delegation Aides" təşkilatının nümayəndəsi olmuşdur.
1919-cu ildə Corc Vayt ilə evlənmiş və Dolores adlı bir qızı olmuşdur. 1915-ci ildə Nyu-Meksiko Universitetindən müəllimlik diplomu almış, 1925-ci ildə isə bakalavr dərəcəsi əldə etmişdir. 1916-cı ildə Tucumcari şəhərinə köçərək orada ispandilli tədris bölməsinin rəhbəri kimi ilk müəllimlik vəzifəsinə başlamışdır.
Fəaliyyəti və aktivizmi
Lusero hələ yeniyetmə ikən ispandilli təhsilin vacibliyini müdafiə etmişdir. 1910-cu ildə Nyu-Meksiko Universitetində natiqlik müsabiqəsində ispan dilinin məktəblərdə istifadəsinə dair təsirli bir çıxış etmişdir. Bu çıxış, ingilis dilini tam bilməyən şəxslərin dövlət vəzifəsinə seçilməsini qadağan edən qanuna cavab olaraq hazırlanmışdır.
21 oktyabr 1915-ci ildə 150 qadın Santa-Fedə senator Tomas Benton Katronun evinə yürüş edərək, "Susan B. Anthony" düzəlişinə (qadınlara seçki hüququ verən qanuna) dəstək istəmişdir.Qadın hüquqları müdafiəçisi Ella Tompson, ispandilli qadınların dəstəyini təmin etmək üçün Lusero və Nina Otero-Warreni tədbirdə çıxış etməyə dəvət etmişdir. Lusero ispandilli qadınlar üçün seçki təbliğatının və çıxışların ispan dilində də aparılmasını tələb etmişdir və demişdir: "Mən ispan-amerikalı qadınlar adından danışıram. Onlar mühafizəkar olsalar da, ailə həyatı ilə bağlı ən yaxşı qanunların qəbulunu istəyirlər." Senator Katron bu qanunu dəstəkləməsə də, tədbir geniş media işıqlandırması əldə etmişdir.
Tədqiqat və yazıları
Lusero 1925–1927-ci illərdə San-Migel dairəsinin məktəb sisteminin müdiri vəzifəsində çalışmışdır. Bu müddətdə Nyu-Meksiko kəndlərini gəzərək xalq nağılları, mahnılar, rəqslər və digər folklor nümunələrini toplamışdır.
1927-ci ildə o, Nyu-Meksiko Universitetində ispan dili üzrə assistent professor təyin edilmişdir. 1932-ci ildə həmin universitetdən ispan ədəbiyyatı üzrə magistr dərəcəsi almışdır. Onun magistr dissertasiyası "Coloquios de los Pastores" adlanır və Milad mövzusunda ənənəvi xalq teatrına həsr olunmuşdur. 1934-cü ildə Nyu-Meksiko Təhsil Departamentində tədris üzrə köməkçi müfəttiş vəzifəsinə təyin olunmuş və bunun sayəsində ənənəvi folklor nümunələrini məktəb proqramına daxil etmişdir.
Lusero bir neçə tarixi pyes yazmışdır. Bunlardan biri "Los Pastores" (1936), ənənəvi ispan xalq dramına əsaslanır. "Kearney Takes Las Vegas" (1934) isə ABŞ generalı Stefen Kirninin Nyu-Meksikonu işğal etməsinə dair həqiqi hadisələri əks etdirir.
O, "More About the Matachines" adlı məqaləsində, həm ispandilli, həm də Pueblo hinduları tərəfindən ifa edilən ənənəvi rəqsin mənşəyini araşdırmışdır. Onun ən məşhur əsəri "Literary Folklore of the Hispanic Southwest" (1953) xalq oyunları, rəqslər, mahnılar və ənənəvi oyunları ehtiva edən bir toplusudur.
Lusero, Kleofas Martines Xaramilyo ilə birlikdə 1935-ci ildə "La Sociedad Folklorica" təşkilatını yaratmışdır. Bu təşkilat Santa-Fedə ispan kolonistlərinin nəsilləri tərəfindən qorunan adət və ənənələri yaşatmaq məqsədini daşıyırdı.
Lusero-Vayt Li 1960-cı ildə müəllimlikdən təqaüdə çıxmış və 1965-ci ildə vəfat etmişdir.
İrsi və xatirəsi
Lusero-Vayt Li qadınların seçki hüququ uğrunda mübarizəsinə görə Nyu-Meksiko ştatının qanunverici orqanı tərəfindən 2020-ci ilin fevralında qəbul edilən "Centennial Of 19th Amendment" adlı qanun layihəsində xatırlanmışdır. O, bu qanun layihəsində qeyd olunan altı nüfuzlu Nyu-Meksikalı qadından biri idi.
Kitabları
- Lucero-White Lea, Aurora. The folklore of New Mexico : romances, corridos, cuentos, proverbios, dichos, adivinanzas. Santa Fe: Seton village Press. 1941. OCLC 602297756.
- Lucero-White Lea, Aurora. Los hispanos : five essays on the folkways of the hispanos as seen through the eyes of one of them. Denver: Sage Books. 1947. OCLC 2988907.
- Lucero-White Lea, Aurora. Literary folklore of the Hispanic Southwest. San Antonio: Naylor Co. 1953. OCLC 1140417111.
- Lucero-White Lea, Aurora. Juan Bobo : adapted from the Spanish folk tale Bertoldo. New York: Vantage Press. 1962. OCLC 8320763.
İstinadlar
- https://digitalrepository.unm.edu/shri_publications/19/.
- Ponce, Merrihelen. "The Lives and Works of Five Hispanic New Mexican Women Writers, 1878 - 1991". Shri Publications. Southwest Hispanic Research Institute. 1992: 39–48. İstifadə tarixi: 19 August 2020.
- "NM's First Secretary of State". New Mexico Secretary of State. İstifadə tarixi: 19 August 2020.
- "Sisters of Suffrage". National Organization of Women (NOW). İstifadə tarixi: 19 August 2020.
- Gallegos, Juan Martín. Reconstructing Identity/Revising Resistance: A History of Nuevomexicano/a Students at New Mexico Highlands University, 1910-1973 (Ph.D.). University of Arizona. 2014. səh. 54. hdl:10150/318838. İstifadə tarixi: 18 August 2020.
- "[Aurora Lucero moving to Tucumcari]". Las Vegas Optic. 31 August 1916. İstifadə tarixi: 19 August 2020.
- "[Aurora Lucero elected to head of the Spanish Department for the District 1 school district]". Tucumcari News. 13 April 1916. səh. 10. İstifadə tarixi: 19 August 2020.
- Latinas in the United States : a historical encyclopedia. Bloomington: Indiana University Press. 2006. səh. 392. ISBN .
- Enoch, Jessica; Devereaux Ramirez, Cristina. Mestiza rhetorics : an anthology of Mexicana activism in the Spanish-language press, 1887-1922. Carbondale: Southern Illinois University Press. 2019. 196–200. ISBN .
- Strykowski, Jason. "'Sphere of Usefulness': New Mexico and women's suffrage". Pasatiempo. Santa Fe, New Mexico. 22 May 2020. 15 December 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 August 2020.
- Cahill, Cathleen D. "Suffrage in Spanish: Hispanic Women and the Fight for the 19th Amendment in New Mexico". Women's Vote Centennial. Women's Suffrage Centennial Commission. 24 June 2020. İstifadə tarixi: 19 August 2020.
- Easterling, Mike. "Chautauqua to focus on state's Hispanic women". Farmington Daily Times. 15 June 2016. İstifadə tarixi: 19 August 2020.
- Herrera-Sobek, María, redaktorCelebrating Latino folklore : an encyclopedia of cultural traditions. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO. 2012. 693–694. ISBN .
- Joysmith, Claire, redaktorLas formas de nuestras voces : Chicana and Mexicana writers in Mexico (1.). México: Universidad Nacional Autónoma de México, Centro de Investigaciones sobre América del Norte. 1995. səh. 107. ISBN .
- "2020 Regular Session - SM 7". New Mexico Legislature. İstifadə tarixi: 18 August 2020.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Avrora Lusero Vayt Li ing Aurora Lucero White Lea 8 fevral 1894 Las Veqas d Nyu Meksiko 1965 amerikali folklorsunas yazici ve sufrajist qadin huquqlarinin mudafiecisi O ingilis ve ispan dillerinde ikidilli tehsilin terefdari olmus ve ABS in ispan irsinin qorunmasi ucun calismisdir Avrora Lusero Vayt Li 1953 cu ilde nesr etdiyi Literary Folklore of the Hispanic Southwest kitabi ile taninir Bu eser o Nyu Meksikonun simal bolgelerini gezerek topladigi medeni eneneler mahnilar ve hekayelerden ibaretdir Avrora Lusero Vayt LiDogum tarixi 8 fevral 1894 1894 02 08 Dogum yeri Las Veqas d Nyu Meksiko ABSVefat tarixi 1965Fealiyyeti yazici folklorsunas sufrajistHeyatiAvrora Lusero Vayt Li 8 fevral 1894 cu ilde Nyu Meksikoda dogulmusdur O Xulianita Romero ve Antonio Luseronun yeddi ovladindan en boyuyu idi Onun atasi 1912 1916 ci illerde Nyu Meksikonun ilk dovlet katibi olmusdur Ailesi zengin ve siyasi cehetden nufuzlu idi Lusero Las Veqasdaki dovlet mekteblerinde tehsil almis kollec tehsiline baslamisdir Atasi dovlet katibi olduqdan sonra ailesi Santa Feye kocmus o ise atasinin ofisinde islemeye baslamisdir O atasini Vasinqtona musayiet etmis ve Ladies Delegation Aides teskilatinin numayendesi olmusdur 1919 cu ilde Corc Vayt ile evlenmis ve Dolores adli bir qizi olmusdur 1915 ci ilde Nyu Meksiko Universitetinden muellimlik diplomu almis 1925 ci ilde ise bakalavr derecesi elde etmisdir 1916 ci ilde Tucumcari seherine kocerek orada ispandilli tedris bolmesinin rehberi kimi ilk muellimlik vezifesine baslamisdir Fealiyyeti ve aktivizmiLusero hele yeniyetme iken ispandilli tehsilin vacibliyini mudafie etmisdir 1910 cu ilde Nyu Meksiko Universitetinde natiqlik musabiqesinde ispan dilinin mekteblerde istifadesine dair tesirli bir cixis etmisdir Bu cixis ingilis dilini tam bilmeyen sexslerin dovlet vezifesine secilmesini qadagan eden qanuna cavab olaraq hazirlanmisdir 21 oktyabr 1915 ci ilde 150 qadin Santa Fede senator Tomas Benton Katronun evine yurus ederek Susan B Anthony duzelisine qadinlara secki huququ veren qanuna destek istemisdir Qadin huquqlari mudafiecisi Ella Tompson ispandilli qadinlarin desteyini temin etmek ucun Lusero ve Nina Otero Warreni tedbirde cixis etmeye devet etmisdir Lusero ispandilli qadinlar ucun secki tebligatinin ve cixislarin ispan dilinde de aparilmasini teleb etmisdir ve demisdir Men ispan amerikali qadinlar adindan danisiram Onlar muhafizekar olsalar da aile heyati ile bagli en yaxsi qanunlarin qebulunu isteyirler Senator Katron bu qanunu desteklemese de tedbir genis media isiqlandirmasi elde etmisdir Tedqiqat ve yazilariLusero 1925 1927 ci illerde San Migel dairesinin mekteb sisteminin mudiri vezifesinde calismisdir Bu muddetde Nyu Meksiko kendlerini gezerek xalq nagillari mahnilar reqsler ve diger folklor numunelerini toplamisdir 1927 ci ilde o Nyu Meksiko Universitetinde ispan dili uzre assistent professor teyin edilmisdir 1932 ci ilde hemin universitetden ispan edebiyyati uzre magistr derecesi almisdir Onun magistr dissertasiyasi Coloquios de los Pastores adlanir ve Milad movzusunda enenevi xalq teatrina hesr olunmusdur 1934 cu ilde Nyu Meksiko Tehsil Departamentinde tedris uzre komekci mufettis vezifesine teyin olunmus ve bunun sayesinde enenevi folklor numunelerini mekteb proqramina daxil etmisdir Lusero bir nece tarixi pyes yazmisdir Bunlardan biri Los Pastores 1936 enenevi ispan xalq dramina esaslanir Kearney Takes Las Vegas 1934 ise ABS generali Stefen Kirninin Nyu Meksikonu isgal etmesine dair heqiqi hadiseleri eks etdirir O More About the Matachines adli meqalesinde hem ispandilli hem de Pueblo hindulari terefinden ifa edilen enenevi reqsin menseyini arasdirmisdir Onun en meshur eseri Literary Folklore of the Hispanic Southwest 1953 xalq oyunlari reqsler mahnilar ve enenevi oyunlari ehtiva eden bir toplusudur Lusero Kleofas Martines Xaramilyo ile birlikde 1935 ci ilde La Sociedad Folklorica teskilatini yaratmisdir Bu teskilat Santa Fede ispan kolonistlerinin nesilleri terefinden qorunan adet ve eneneleri yasatmaq meqsedini dasiyirdi Lusero Vayt Li 1960 ci ilde muellimlikden teqaude cixmis ve 1965 ci ilde vefat etmisdir Irsi ve xatiresiLusero Vayt Li qadinlarin secki huququ ugrunda mubarizesine gore Nyu Meksiko statinin qanunverici orqani terefinden 2020 ci ilin fevralinda qebul edilen Centennial Of 19th Amendment adli qanun layihesinde xatirlanmisdir O bu qanun layihesinde qeyd olunan alti nufuzlu Nyu Meksikali qadindan biri idi KitablariLucero White Lea Aurora The folklore of New Mexico romances corridos cuentos proverbios dichos adivinanzas Santa Fe Seton village Press 1941 OCLC 602297756 Lucero White Lea Aurora Los hispanos five essays on the folkways of the hispanos as seen through the eyes of one of them Denver Sage Books 1947 OCLC 2988907 Lucero White Lea Aurora Literary folklore of the Hispanic Southwest San Antonio Naylor Co 1953 OCLC 1140417111 Lucero White Lea Aurora Juan Bobo adapted from the Spanish folk tale Bertoldo New York Vantage Press 1962 OCLC 8320763 Istinadlarhttps digitalrepository unm edu shri publications 19 Ponce Merrihelen The Lives and Works of Five Hispanic New Mexican Women Writers 1878 1991 Shri Publications Southwest Hispanic Research Institute 1992 39 48 Istifade tarixi 19 August 2020 NM s First Secretary of State New Mexico Secretary of State Istifade tarixi 19 August 2020 Sisters of Suffrage National Organization of Women NOW Istifade tarixi 19 August 2020 Gallegos Juan Martin Reconstructing Identity Revising Resistance A History of Nuevomexicano a Students at New Mexico Highlands University 1910 1973 Ph D University of Arizona 2014 seh 54 hdl 10150 318838 Istifade tarixi 18 August 2020 Aurora Lucero moving to Tucumcari Las Vegas Optic 31 August 1916 Istifade tarixi 19 August 2020 Aurora Lucero elected to head of the Spanish Department for the District 1 school district Tucumcari News 13 April 1916 seh 10 Istifade tarixi 19 August 2020 Latinas in the United States a historical encyclopedia Bloomington Indiana University Press 2006 seh 392 ISBN 9780253111692 Enoch Jessica Devereaux Ramirez Cristina Mestiza rhetorics an anthology of Mexicana activism in the Spanish language press 1887 1922 Carbondale Southern Illinois University Press 2019 196 200 ISBN 9780809337408 Strykowski Jason Sphere of Usefulness New Mexico and women s suffrage Pasatiempo Santa Fe New Mexico 22 May 2020 15 December 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 August 2020 Cahill Cathleen D Suffrage in Spanish Hispanic Women and the Fight for the 19th Amendment in New Mexico Women s Vote Centennial Women s Suffrage Centennial Commission 24 June 2020 Istifade tarixi 19 August 2020 Easterling Mike Chautauqua to focus on state s Hispanic women Farmington Daily Times 15 June 2016 Istifade tarixi 19 August 2020 Herrera Sobek Maria redaktorCelebrating Latino folklore an encyclopedia of cultural traditions Santa Barbara Calif ABC CLIO 2012 693 694 ISBN 9780313343407 Joysmith Claire redaktorLas formas de nuestras voces Chicana and Mexicana writers in Mexico 1 Mexico Universidad Nacional Autonoma de Mexico Centro de Investigaciones sobre America del Norte 1995 seh 107 ISBN 9683648010 2020 Regular Session SM 7 New Mexico Legislature Istifade tarixi 18 August 2020