Aqadez Bölgəsinin paytaxtı olan şəhər Böyük Səhrada yerləşir və ənənəvi Tuareq-Bərbər federasiyalarından biri olan Airin paytaxtıdır. Şəhərin tarixi mərkəzi UNESCO-nunÜmumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir.
Tarix
Aqadez 14-cü əsrdən əvvəl qurulmuş və trans-Sahara ticarət yolu ətrafında böyüməklə tədricən Tuareq xalqının ən vacib şəhəri olmuşdur. Şəhərə hələ də Bilmadan duz gətirən karvanlar gəlir.
1449-cu ildə Aqadez bir sultanlığa çevrildi, lakin sonradan Sonqay İmperiyası tərəfindən fəth edildi və 1591-ci ilə qədər bu imperiyanın bir hissəsi olaraq qaldı. Bu nöqtədə şəhərin 30.000 nəfər əhalisi var idi. Daxili mübarizə sultanlığın tədricən tənəzzülünə səbəb oldu və 19-cu əsrin ortalarına qədərki şəhər keçmiş halına qayıda bilmədi.
Bəziləri 19-cu əsrə, Fransız müstəmləkə imperiyası tərəfindən işğal edilənə qədər Aqadezin Osmanlı İmperiyasının Afrika qitəsindəki ən yüksək səviyyəli şəhəri olduğunu iddia edirlər. Lakin, bu iddia tarixçilər tərəfindən təsdiqlənməmişdir.
Şəhər 1906-cı ildən fransızlar tərəfindən idarə olunmuşdur. Bu ucqar bölgəni effektiv idarə edə bilməyən fransızlar bərpa edilmiş bir sultanın köməyi ilə hökmranlıq edirdilər. Sonralar Aqadez, 1990-cı illərdə Nigeriyanın mərkəzi və şimalında baş verən Tuareq üsyanında əhəmiyyətli bir yer oldu.
2007 zorakılığı
İkinci Tuareq üsyanı nəticəsində baş verən zorakılıqlar və minlərlə insanın deportasiyası 2007-ci ilin sonundan 2009-cu ilə qədər Aqadez bölgəsinə təsir etdi. 2007-ci ilin sonundan 2008-ci ilin sonuna qədər Nigerin bütün şimalı ABŞ Dövlət Departamenti tərəfindən ABŞ vətəndaşları üçün gediş-gəlişi təhlükəli olan bölgələrin siyahısına yerləşdirildi. Avropa aviaşirkətləri tərəfindən 2007-2008-ci il turizm mövsümü (sentyabr - mart) üçün Aqadezə turist reysləri dayandırıldı. 2007-ci ilə qədər böyüyən turizm sənayesi tənəzzülə uğradı. Bütün bölgə 2007-ci ilin oktyabr ayından 2009-cu ilin əvvəlinə qədər yenilənən bir Niger Hökuməti Müstəsna Dövlətinin (səyahət, iclaslar, siyasi fəaliyyətlər və s.-in məhdudlaşdırılması) tabeliyinə verildi. Aqadezə gedən yolların minalanmış olduğu və hökumətin beynəlxalq jurnalistlər və yardım təşkilatları üçün ərazini bağladığı bildirildi. İğtişaşlar nəticəsində naməlum sayda (bir neçə min nəfər olduğu bildirilir) məcburi köçkün şəhərə toplaşdı.
Avropaya immiqrasiya
2010-cu illərdə Aqadez Liviyaya, oradan da Avropaya gedən Qərbi Afrika miqrantları üçün əsas tranzit şəhər oldu. 2016-cı ildə baş verən iğtişaşlar miqrant axınını yavaşlatsa da, son Yerdəyişim İzləmə Matrisi Nigeriyadakı altı nəzarət edilən nöqtədən gündəlik orta hesabla 1212 nəfərin keçdiyini və çoxunun Aqadezdən keçəcəyini söylədi.
Demoqrafiya
Tarixi əhali
İl
Əh.
±%
1977
20,643
—
1988
49,424
+139.4%
2001
77,06
+55.9%
2012
110,497
+43.4%
Mədəniyyət və Turizm
Aqadez məscidi
Bu gün Aqadez ticarət şəhəri və ətraf ərazidə hasil edilən uranın daşınması mərkəzi kimi inkişaf edir. Şəhərdəki diqqətəlayiq binalar arasında Aqadez Məscidi (1515-ci ildə qurulmuş, lakin 1844-cü ildə eyni üslubda bərpa edilmişdir), Kaosen Sarayı (hal-hazırda oteldir) və Aqadez Sultan Sarayı var. Şəhər dəvə bazarı, gümüşü və dəri istehsalı ilə də tanınır.
Havalimanı və hərbi istifadə
Aqadezin hava nəqliyyatı mərkəzi olan Mano Dayak Beynəlxalq Hava Limanına, bölgəyə doğma olan Tuareq lideri Mano Dayakın adı verilmişdir.
ABŞ, Agadezdə Qərbi və Şimali Afrikada, həmçinin Saheldə terror fəaliyyətlərini asanlıqla izləyə biləcəyi xüsusi bir pilotsuz təyyarə bazası olan Niger Hava Bazası inşa edir. 2016-cı ildə Nigerdəki hərbi bazanın 100 milyon ABŞ dollarına başa gəldiyi məlum oldu.
aqadez, əvvəlki, yazılışı, ilə, aqades, nigerin, 2012, əhalisi, olan, böyük, şəhəri, agadez16, ölkə, nigertarixi, coğrafiyasımərkəzin, hündürlüyü, msaat, qurşağı, 00əhalisiəhalisi, nəf, 2012, unesco, ümumdünya, irsirəsmi, adıhistoric, centre, agadeztipimədənik. Aqadez ve ya evvelki yazilisi ile Aqades 2 Nigerin 110 497 2012 3 ehalisi olan 5 ci en boyuk seheri Aqadezfr Agadez16 58 sm e 7 59 s u Olke NigerTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 520 1 mSaat qursagi UTC 01 00EhalisiEhalisi 118 240 nef 2012 1 UNESCO Umumdunya IrsiResmi adiHistoric Centre of AgadezTipiMedeniKriteriyaii iiiTarixi2013 37 ci sessiya Istinad nom 1268OlkeNigerRegionAfrikaAqadez Vikianbarda elaqeli mediafayllarAqadez Bolgesinin paytaxti olan seher Boyuk Sehrada yerlesir ve enenevi Tuareq Berber federasiyalarindan biri olan Airin paytaxtidir Seherin tarixi merkezi UNESCO nun Umumdunya irsi siyahisina daxil edilmisdir Mundericat 1 Tarix 1 1 2007 zorakiligi 1 2 Avropaya immiqrasiya 2 Demoqrafiya 3 Medeniyyet ve Turizm 4 Havalimani ve herbi istifade 5 Iqlim 6 Menbe 6 1 IstinadlarTarix RedakteAqadez 14 cu esrden evvel qurulmus ve trans Sahara ticaret yolu etrafinda boyumekle tedricen Tuareq xalqinin en vacib seheri olmusdur Sehere hele de Bilmadan duz getiren karvanlar gelir 1449 cu ilde Aqadez bir sultanliga cevrildi lakin sonradan Sonqay Imperiyasi terefinden feth edildi ve 1591 ci ile qeder bu imperiyanin bir hissesi olaraq qaldi 4 Bu noqtede seherin 30 000 nefer ehalisi var idi Daxili mubarize sultanligin tedricen tenezzulune sebeb oldu ve 19 cu esrin ortalarina qederki seher kecmis halina qayida bilmedi 4 Bezileri 19 cu esre Fransiz mustemleke imperiyasi terefinden isgal edilene qeder Aqadezin Osmanli Imperiyasinin Afrika qitesindeki en yuksek seviyyeli seheri oldugunu iddia edirler Lakin bu iddia tarixciler terefinden tesdiqlenmemisdir 5 Seher 1906 ci ilden fransizlar terefinden idare olunmusdur 4 Bu ucqar bolgeni effektiv idare ede bilmeyen fransizlar berpa edilmis bir sultanin komeyi ile hokmranliq edirdiler 4 Sonralar Aqadez 1990 ci illerde Nigeriyanin merkezi ve simalinda bas veren Tuareq usyaninda ehemiyyetli bir yer oldu 2007 zorakiligi Redakte Ikinci Tuareq usyani neticesinde bas veren zorakiliqlar ve minlerle insanin deportasiyasi 2007 ci ilin sonundan 2009 cu ile qeder Aqadez bolgesine tesir etdi 2007 ci ilin sonundan 2008 ci ilin sonuna qeder Nigerin butun simali ABS Dovlet Departamenti terefinden ABS vetendaslari ucun gedis gelisi tehlukeli olan bolgelerin siyahisina yerlesdirildi Avropa aviasirketleri terefinden 2007 2008 ci il turizm movsumu sentyabr mart ucun Aqadeze turist reysleri dayandirildi 2007 ci ile qeder boyuyen turizm senayesi tenezzule ugradi Butun bolge 2007 ci ilin oktyabr ayindan 2009 cu ilin evveline qeder yenilenen bir Niger Hokumeti Mustesna Dovletinin seyahet iclaslar siyasi fealiyyetler ve s in mehdudlasdirilmasi tabeliyine verildi Aqadeze geden yollarin minalanmis oldugu ve hokumetin beynelxalq jurnalistler ve yardim teskilatlari ucun erazini bagladigi bildirildi Igtisaslar neticesinde namelum sayda bir nece min nefer oldugu bildirilir mecburi kockun sehere toplasdi Avropaya immiqrasiya Redakte 2010 cu illerde Aqadez Liviyaya oradan da Avropaya geden Qerbi Afrika miqrantlari ucun esas tranzit seher oldu 6 2016 ci ilde bas veren igtisaslar miqrant axinini yavaslatsa da son Yerdeyisim Izleme Matrisi Nigeriyadaki alti nezaret edilen noqteden gundelik orta hesabla 1212 neferin kecdiyini 7 ve coxunun Aqadezden kececeyini soyledi Demoqrafiya RedakteTarixi ehaliIlEh 197720 643 198849 424 139 4 200177 06 55 9 2012110 497 43 4 Medeniyyet ve Turizm Redakte Aqadez mescidi Bu gun Aqadez ticaret seheri ve etraf erazide hasil edilen uranin dasinmasi merkezi kimi inkisaf edir Seherdeki diqqetelayiq binalar arasinda Aqadez Mescidi 1515 ci ilde qurulmus lakin 1844 cu ilde eyni uslubda berpa edilmisdir Kaosen Sarayi hal hazirda oteldir ve Aqadez Sultan Sarayi var Seher deve bazari gumusu ve deri istehsali ile de taninir Havalimani ve herbi istifade RedakteAqadezin hava neqliyyati merkezi olan Mano Dayak Beynelxalq Hava Limanina bolgeye dogma olan Tuareq lideri Mano Dayakin adi verilmisdir ABS Agadezde Qerbi ve Simali Afrikada hemcinin Sahelde terror fealiyyetlerini asanliqla izleye bileceyi xususi bir pilotsuz teyyare bazasi olan Niger Hava Bazasi insa edir 8 9 2016 ci ilde Nigerdeki herbi bazanin 100 milyon ABS dollarina basa geldiyi melum oldu 10 Iqlim RedakteAqadezde Col iqlimi hakimdir Aqadezin iqlimi iqlimiGosterici Yan Fev Mar Apr May Iyn Iyl Avq Sen Okt Noy Dek IlMutleq maksimum C 37 40 41 47 50 46 48 43 41 40 42 40 50Maksimum orta C 27 9 31 1 35 0 39 2 41 3 41 3 39 1 37 9 38 9 37 1 32 4 29 0 35 8Orta temperatur C 19 8 22 5 26 7 31 2 33 7 33 8 32 1 31 0 31 7 29 4 24 3 21 0 28 1Minimum orta C 11 7 13 9 18 3 23 1 26 0 26 4 25 1 24 2 24 5 21 7 16 2 12 8 20 3Mutleq minimum C 1 7 6 13 20 19 18 17 18 12 5 1 1Yaginti normasi mm 0 0 0 0 0 1 2 0 5 5 10 4 35 2 49 7 8 2 0 3 0 0 0 0 111 4Menbe NOAA 11 Weatherbase 12 Menbe RedakteAboubacar Adamou Agadez et sa region Contribution a l etude du Sahel et du Sahara nigeriens Etudes nigeriennes n 44 1979 358 p Julien Brachet Migrations transsahariennes Vers un desert cosmopolite et morcele Niger Paris Le Croquant 2009 324 p ISBN 978 2 914968 65 2 Louis Werner Agadez Sultanate of the Sahara Saudi Aaramco World January February 2003 Volume 54 Number 1 Samuel Decalo Historical Dictionary of Niger Scarecrow Press London and New Jersey 1979 ISBN 0 8108 1229 0 Jolijn Geels Niger Bradt London and Globe Pequot New York 2006 ISBN 1 84162 152 8 Berber Sultanate of Air worldstatesmen org Chronology of the Berber Sultanate of Air based in Agadez Istinadlar Redakte Repertoire National des Localites INS NIGER 2014 lt a href https wikidata org wiki Track Q3152410 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q59267058 gt lt a gt Kisholm Hyu ed 1911 Air Britannika Ensiklopediyasi 1 XI Cambridge University Press seh 442 Annuaires Statistiques PDF Institut National de la Statistique du Niger Istifade tarixi 2 May 2013 1 2 3 4 Geels Jolijn 2006 Bradt Travel Guide Niger pgs 157 200 Ottoman dynasty still alive in Africa World Bulletin worldbulletin net Istifade tarixi 6 April 2018 https www theatlantic com international archive 2018 02 niger europe migrants jihad africa 553019 Arxivlenmis suret 2019 11 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 06 20 3 special forces troops are killed and 2 wounded in ambush in Niger MSN com 5 October 2017 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 October 2017 Pentagon set to open second drone base in niger as it expands operations in Africa The Washington Post U S MILITARY IS BUILDING A 100 MILLION DRONE BASE IN AFRICA The Intercept 29 September 2016 Agadez AERO Climate Normals 1961 1990 National Oceanic and Atmospheric Administration Istifade tarixi 19 fevral 2015 Agadez Niger Weather Averages Summary CantyMedia Istifade tarixi 20 aprel 2016 Menbe https az wikipedia org w index php title Aqadez amp oldid 6030415, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
