1648-ci ildə Semyon Dejnyov Anadırın mənsəbində qışlamışdır. Sonradan ərazi Çukçalarla tiçari əlaqə quran taçirlərin əsas qışlaq yerinə çevrilmişdir.
Çay haqqında ilk yazılı məlumatı Mixail Staduxin vermişdir. Sonradan isə Anadır çayını Dmitri Laptev araşdırmışdır. 1913-ci ildə P.İ Polevin ekspedisiyası zamanı Anadır çayının mənbəyi aşkarlanır. Hövzəsinin sahəsi və ona tökülən əsas qollar müəyyənləşir. Hövzənin xəritəsi tərtib edilir.
Adlanması
Yukagir dilindəenu-en → anu-an → anu-on — «çay» mənasını verir. Çukot adı isə olan — Yaayvaam, yay — «qağayı», vam — «çay» anlamında işlədilir. Ola bilsin ki, Yaayvaam adı Kerek dilində olan Yaаyveyem sözündən əmələ gəlib.
Hidroqrafiyası
Çayın uzunluğu 1150 km təşkil edir. Başlanğıçını Anadır dağlıqlarının mərkəz hissəsindən götürür. Çay Anadır körfəzinin daxilində yerləşən Onemen körfəzinə tökülür. Yuxarı axarlarda enzis və dərin yataqla axsada aşağı axarlarda isə düxənlikdən axdığında yataq genişlənir və dərinlik azalır. Mənsəbə yaxın eni 7 km təşkil edir.
Hövzəsi
Hövzəsinin sahəsi — 191000 km² təşkil edir. Hövzənin təbii sərhədləri qərbdə və şimal-qərbdə Anadır və Kolıma dağları, şimal və şimal-şərqə Çukot dağları, cənubdan Koryak dağları, cənub-qərbdə isə Çuvan və Penjins silsilələri ilə əhatələnir. Anadır hövzəsində 23595 göl vardır. Onların ümumi sahələri 3231 km² təşkil edir. Hövzəsinfə ən iri göl Krasnoye gölüdür.
İqlim şəraiti
Qışda havanın temteraturu -9° S təşkil edir. Sərt qış günləri -45°S-dən -61°S ola bilir. Yay günləri 14 °S olur. Hətta temperatur 32—33 °S təşkil etdiyi anlar vardır. Artıq sentyabrın sonlarında şaxtalar başlayır. Şaxtasız dönəm cəmi 50-75 gün davam edir. İllik yağıntının miqdarı 330–400 mm təşkil edir.
Sahil florası
Sahil boyunca tundra bitkiləri yayılmışdır. Xüsusilə mamır və şibyələr daha geniş sahə turur. Sahillərində meşə demək olar ki yoxdur. Nadir hallarda Qara şam və Söyüdkimilər kimi bitkilərdə yuxarı axarlarda rast gəlinir.
Faunası
Su canlıları ilə zəngindir. Sularında 27 növ balıq yaşayır.
Qolları
Anadır çayına çoxlu sayda çay tökülür. Onlar arasında uzunluğu 150–482 km olnan çaylarda vardır. Ən iri çayları: sağ — Yablon, Eropol, Mayn; sol — Çineyveem, Belaya, Tanyorer, Ubienka. Çayların uzunluğu 100 km təşkil edir.
Əhəmiyyəti
Sahillərində Markovo, Ust-Belaya, Snejnaya, Vaeqi, Kançalan kimi yaşayış məntəqələri vardır. 100 km² əraziyə cəmi iki nəfər adam düşür.
Çay balıqçılıq üçün əlverişlidir. Hövzədən daş kömür çıxarılır, üstəlik qızıl ehtiyatları vardır.
İstinadlar
Полевой П. И. Анадырский край. Ч. 1. Главнейшие результаты Анадырской экспедиции // Труды Геол. комитета. Новая серия. Вып. 140. — Петроград, 1915. 138 с. + 20 табл.
июль 2002 "Рыба" (#bad_url). Кайра-вестник.[ölü keçid]
Anadır çayının balıqları
Anadır çayı
Ədəbiyyat
Бурыкин А. А. Нелога, Погыча, Ковыча — легендарные реки русских документов середины XVII века и современная карта Чукотки // Этнографическое обозрение. 1998. № 6. С. 79-88.
Oktyabr 20, 2021
anadır, çayı, anadır, yukagir, dili, Онандырь, çukot, dili, Йъаайваам, rusiyanın, uzaq, şimal, şərq, dutaracağında, yerləşir, rusiyanın, çukot, muxtar, dairəsinin, anadır, rayonu, ərazisindən, axır, anadırçuk, Йъаайваамölkə, rusiyamənsəbi, berinq, dəniziuzunlu. Anadir Yukagir dili Onandyr Cukot dili Jaajvaam Rusiyanin uzaq simal serq dutaracaginda yerlesir Rusiyanin Cukot Muxtar Dairesinin Anadir rayonu erazisinden axir Anadircuk JaajvaamOlke RusiyaMensebi Berinq deniziUzunlugu 1152 kmSu serfi 2 160 m sSu hovzesi 191000Hovzesinin sahesi 191 000 km menbeyi mensebiAnadir cayi Cukot Muxtar Dairesiin fiziki xeritesinde 67 03 sm e 170 50 s u 64 52 sm e 176 14 s u DSR ru 19050000112119000103602 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi melumat 1 1 Adlanmasi 2 Hidroqrafiyasi 2 1 Hovzesi 2 2 Iqlim seraiti 3 Sahil florasi 4 Faunasi 4 1 Qollari 5 Ehemiyyeti 6 Istinadlar 7 EdebiyyatTarixi melumat Redakte1648 ci ilde Semyon Dejnyov Anadirin mensebinde qislamisdir Sonradan erazi Cukcalarla ticari elaqe quran tacirlerin esas qislaq yerine cevrilmisdir Cay haqqinda ilk yazili melumati Mixail Staduxin vermisdir Sonradan ise Anadir cayini Dmitri Laptev arasdirmisdir 1913 ci ilde P I Polevin ekspedisiyasi zamani Anadir cayinin menbeyi askarlanir Hovzesinin sahesi ve ona tokulen esas qollar mueyyenlesir Hovzenin xeritesi tertib edilir 1 Adlanmasi Redakte Yukagir dilinde enu en anu an anu on cay menasini verir Cukot adi ise olan Yaayvaam yay qagayi vam cay anlaminda isledilir Ola bilsin ki Yaayvaam adi Kerek dilinde olan Yaayveyem sozunden emele gelib Hidroqrafiyasi RedakteCayin uzunlugu 1150 km teskil edir Baslangicini Anadir dagliqlarinin merkez hissesinden goturur Cay Anadir korfezinin daxilinde yerlesen Onemen korfezine tokulur Yuxari axarlarda enzis ve derin yataqla axsada asagi axarlarda ise duxenlikden axdiginda yataq genislenir ve derinlik azalir Mensebe yaxin eni 7 km teskil edir Hovzesi Redakte Hovzesinin sahesi 191000 km teskil edir Hovzenin tebii serhedleri qerbde ve simal qerbde Anadir ve Kolima daglari simal ve simal serqe Cukot daglari cenubdan Koryak daglari cenub qerbde ise Cuvan ve Penjins silsileleri ile ehatelenir Anadir hovzesinde 23595 gol vardir Onlarin umumi saheleri 3231 km teskil edir Hovzesinfe en iri gol Krasnoye goludur Iqlim seraiti Redakte Qisda havanin temteraturu 9 S teskil edir Sert qis gunleri 45 S den 61 S ola bilir Yay gunleri 14 S olur Hetta temperatur 32 33 S teskil etdiyi anlar vardir Artiq sentyabrin sonlarinda saxtalar baslayir Saxtasiz donem cemi 50 75 gun davam edir Illik yagintinin miqdari 330 400 mm teskil edir Sahil florasi RedakteSahil boyunca tundra bitkileri yayilmisdir Xususile mamir ve sibyeler daha genis sahe turur Sahillerinde mese demek olar ki yoxdur Nadir hallarda Qara sam ve Soyudkimiler kimi bitkilerde yuxari axarlarda rast gelinir Faunasi RedakteSu canlilari ile zengindir 2 Sularinda 27 nov baliq yasayir 3 Qollari Redakte Anadir cayina coxlu sayda cay tokulur Onlar arasinda uzunlugu 150 482 km olnan caylarda vardir En iri caylari sag Yablon Eropol Mayn sol Cineyveem Belaya Tanyorer Ubienka Caylarin uzunlugu 100 km teskil edir Ehemiyyeti RedakteSahillerinde Markovo Ust Belaya Snejnaya Vaeqi Kancalan kimi yasayis menteqeleri vardir 100 km eraziye cemi iki nefer adam dusur Cay Markovo kendine qeder gemicilik ucun yararlidir Naviqisiya 1 iyundan 15 setyabra qeder a c iq olur Mensebden olan mesafe Tanyorer 195 km Yaranqi 162 km Utesiki 267 km Snejnoye 327 km Krepost 614 km Markovo 643 km dd dd dd dd Cay baliqciliq ucun elverislidir Hovzeden das komur cixarilir ustelik qizil ehtiyatlari vardir 4 Istinadlar Redakte Polevoj P I Anadyrskij kraj Ch 1 Glavnejshie rezultaty Anadyrskoj ekspedicii Trudy Geol komiteta Novaya seriya Vyp 140 Petrograd 1915 138 s 20 tabl iyul 2002 Ryba bad url Kajra vestnik olu kecid Anadir cayinin baliqlari Anadir cayiEdebiyyat RedakteBurykin A A Neloga Pogycha Kovycha legendarnye reki russkih dokumentov serediny XVII veka i sovremennaya karta Chukotki Etnograficheskoe obozrenie 1998 6 S 79 88 Menbe https az wikipedia org w index php title Anadir cayi amp oldid 5927138, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
