fbpx
Wikipedia

Qafqaz zerintiyası

Qafqaz zerintiyası (lat. Allancastria caucasica və ya lat. Zerynthia cericyi caucasica) — Zerintiyalar cinsinə aid kəpənək növü.

?Qafqaz zerintiyası
Allancastria caucasica
Elmi təsnifat
Aləmi:Heyvanlar
Yarımaləm:Eumetazoylar
Bölmə:İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:İlkağızlılar
Ranqsız:Ecdysozoa
Tip:Buğumayaqlılar
Sinif:Həşəratlar
Dəstə:Pulcuqluqanadlılar
Növ: Qafqaz zerintiyası
Elmi adı
Allancastria caucasica

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı
NCBI  
EOL  

Təsviri

Qanadların açılmış halda ölçüləri 50 – 60 mm-ə çatır. Qanadlar üstdən açıq sarı rəngdə olub, üzərində qara, qırmızı, mavi ləkələrdən ibarət mürəkkəb naxış vardır. Naxışın kənarı qaradır. Pupdan yenicə çıxmış kəpənəklərdə qanadların rəngi ağdan parlaq sarıyadək dəyişir. Arxa qanadlarda kiçik quyruq vardır. Kəpənəyin qarıncığı açıq rəngli tükcüklərlə örtülüdür, yanlarda narıncı rəngli üçbücaq naxışlar vardır.

Yayılması

Bolqarıstan, Türkiyə, Yunanıstan, Suriya, Kiçik Asiya, Qafqazda yayılmışlar. Ölkəmizdə Böyük Qafqazın dağ ətəklərinin cənub yamacları (Balakən, Zaqatala, Qax, Şəki) rast gəlinir.

Həyat tərzi

Dağətəyi enliyarpaqlı meşələrin qalın, çiçəkli ot bitkilərinin bitdiyi kənarları. Kəpənəklər may və iyunun əvvəllərində uçuşur, əsasən çiçəkləyən pişikotu bitkisi ilə qidalanır, sürətlə uçurlar. İyunun ilk günlərində Qafqazın endemiki olan zəravənd – Aristolochia iberica F. Et M. Bitkisi üzərinə yumurta qoyur. Yumurtadan çıxan tırtıllar iyun –iyul aylarında bu bitki ilə qidalanır. İyulun əvvəllərində tırtıllar müxtəlif sığınacaqlarda puplaşır və puplar burdaca qışlayır. İldə bir nəsil verir. Kəpənək və tırtıllar cücüyeyən quşlar tərəfindən tələf edilir.

Sayı

Bu növ Türkiyə ərazisində nəsli kəsilmiş hesab olunur. Azərbaycanda çox az rast gəlinir. Qax rayonunda R.Əffəndi tərəfindən 4 kəpənəyi qeydə alınmışdır. Son illərin tədqiqatları zamanı qeydə alınmamışdır.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Kəpənəyin yaşadığı biotoplarda ev heyvanlarının otarılması, ot çalımı bu ərazilərin bitki örtüyünün vəziyyətinə mənfi təsir göstərir. Kəpənəyin qida bitkilərinin məhv edilməsi tırtılların və pupların zərər çəkməsinə səbəb olur. Turizm infrastrukturlarının yaradılması, meşələrin qırılması, landşaftların dəyişdirilməsi də yerli populyasiyaların sıxışdırılmasına gətirib çıxarır.

Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər

İUCN-nin Qırmızı siyahına, Rusiya Federasiyasının Qırmızı kitabınaAzərbaycanın Qırmızı kitabının I nəşrinə daxil edilmişdir.

Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər

Kəpənəyin yaşayış ərazilərində qorunan sahələrin yaradılması vacib şərtlərdəndir. Bu quru otların yandırılmasının, çalınmasının, meşələrin qırılmasının qarşısının alınması üçün ciddi tədbirlərin görülməsi.

Ədəbiyyat

  1. Azərbaycan Qırmızı Kitabı 1989.il
  2. Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, Bakı, II cild, 2013
  3. Рябов М.А. Чешуекрылые Кавказа. Животный мир СССР, т.V, М.–Л., изд-во АН СССР, 1958, с. 351 - 475;
  4. Миляновский Е.С. Фауна чешуекрылых Абхазии // Тр. Сухум. опытн. ст. эфиромасл. культур. Сухуми, 1964.190 с.;
  5. Эффенди Р.М. Высшие чешуекрылые Азербайджана. Автореф.дис.канд.биол. наук. Баку, 1971, 24 с.;
  6. Коршунов Ю.П. Каталог булавоусых чешуекрылых (Lepidoptera, Rhopalocera) фауны СССР. – Энтомологич.обозрение, т. LI, вып. 1-2, 1972, с. 136 - 154, 352 - 368.

Həmçinin bax

Nordman apollonu

Adi apollon

Şəfəqsaçan

Oxim qızılı kəpənəyi

İstinadlar

  1. Azərbaycan Qırmızı Kitabı 1989.il
  2. Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, Bakı, II cild, 2013
  3. Эффенди Р.М. Высшие чешуекрылые Азербайджана. Автореф.дис.канд.биол. наук. Баку, 1971, 24 с.;

qafqaz, zerintiyası, allancastria, caucasica, zerynthia, cericyi, caucasica, zerintiyalar, cinsinə, kəpənək, növü, allancastria, caucasicaelmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, ilkağızlılarranqsız, ecdy. Qafqaz zerintiyasi lat Allancastria caucasica ve ya lat Zerynthia cericyi caucasica Zerintiyalar cinsine aid kepenek novu Qafqaz zerintiyasiAllancastria caucasicaElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme IlkagizlilarRanqsiz EcdysozoaTip BugumayaqlilarSinif HeseratlarDeste PulcuqluqanadlilarNov Qafqaz zerintiyasiElmi adiAllancastria caucasicaVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiNCBI 330370EOL 131963 Mundericat 1 Tesviri 2 Yayilmasi 3 Heyat terzi 4 Sayi 5 Mehdudlasdirici amiller 6 Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirler 7 Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirler 8 Edebiyyat 9 Hemcinin bax 10 IstinadlarTesviri RedakteQanadlarin acilmis halda olculeri 50 60 mm e catir Qanadlar ustden aciq sari rengde olub uzerinde qara qirmizi mavi lekelerden ibaret murekkeb naxis vardir Naxisin kenari qaradir Pupdan yenice cixmis kepeneklerde qanadlarin rengi agdan parlaq sariyadek deyisir Arxa qanadlarda kicik quyruq vardir Kepeneyin qarincigi aciq rengli tukcuklerle ortuludur yanlarda narinci rengli ucbucaq naxislar vardir 1 Yayilmasi RedakteBolqaristan Turkiye Yunanistan Suriya Kicik Asiya Qafqazda yayilmislar Olkemizde Boyuk Qafqazin dag eteklerinin cenub yamaclari Balaken Zaqatala Qax Seki rast gelinir 2 Heyat terzi RedakteDageteyi enliyarpaqli meselerin qalin cicekli ot bitkilerinin bitdiyi kenarlari Kepenekler may ve iyunun evvellerinde ucusur esasen cicekleyen pisikotu bitkisi ile qidalanir suretle ucurlar Iyunun ilk gunlerinde Qafqazin endemiki olan zeravend Aristolochia iberica F Et M Bitkisi uzerine yumurta qoyur Yumurtadan cixan tirtillar iyun iyul aylarinda bu bitki ile qidalanir Iyulun evvellerinde tirtillar muxtelif siginacaqlarda puplasir ve puplar burdaca qislayir Ilde bir nesil verir Kepenek ve tirtillar cucuyeyen quslar terefinden telef edilir 3 Sayi RedakteBu nov Turkiye erazisinde nesli kesilmis hesab olunur Azerbaycanda cox az rast gelinir Qax rayonunda R Effendi terefinden 4 kepeneyi qeyde alinmisdir Son illerin tedqiqatlari zamani qeyde alinmamisdir Mehdudlasdirici amiller RedakteKepeneyin yasadigi biotoplarda ev heyvanlarinin otarilmasi ot calimi bu erazilerin bitki ortuyunun veziyyetine menfi tesir gosterir Kepeneyin qida bitkilerinin mehv edilmesi tirtillarin ve puplarin zerer cekmesine sebeb olur Turizm infrastrukturlarinin yaradilmasi meselerin qirilmasi landsaftlarin deyisdirilmesi de yerli populyasiyalarin sixisdirilmasina getirib cixarir Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirler RedakteIUCN nin Qirmizi siyahina Rusiya Federasiyasinin Qirmizi kitabina ve Azerbaycanin Qirmizi kitabinin I nesrine daxil edilmisdir Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirler RedakteKepeneyin yasayis erazilerinde qorunan sahelerin yaradilmasi vacib sertlerdendir Bu quru otlarin yandirilmasinin calinmasinin meselerin qirilmasinin qarsisinin alinmasi ucun ciddi tedbirlerin gorulmesi Edebiyyat RedakteAzerbaycan Qirmizi Kitabi 1989 il Azerbaycanin Qirmizi Kitabi Baki II cild 2013 Ryabov M A Cheshuekrylye Kavkaza Zhivotnyj mir SSSR t V M L izd vo AN SSSR 1958 s 351 475 Milyanovskij E S Fauna cheshuekrylyh Abhazii Tr Suhum opytn st efiromasl kultur Suhumi 1964 190 s Effendi R M Vysshie cheshuekrylye Azerbajdzhana Avtoref dis kand biol nauk Baku 1971 24 s Korshunov Yu P Katalog bulavousyh cheshuekrylyh Lepidoptera Rhopalocera fauny SSSR Entomologich obozrenie t LI vyp 1 2 1972 s 136 154 352 368 Hemcinin bax RedakteNordman apollonuAdi apollonSefeqsacanOxim qizili kepeneyiIstinadlar Redakte Azerbaycan Qirmizi Kitabi 1989 il Azerbaycanin Qirmizi Kitabi Baki II cild 2013 Effendi R M Vysshie cheshuekrylye Azerbajdzhana Avtoref dis kand biol nauk Baku 1971 24 s Menbe https az wikipedia org w index php title Qafqaz zerintiyasi amp oldid 5329873, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.