Abzar iyesi — Türk mifologiyasında həyətin qoruyucu ruhudur. Abazar iyesi olaraq da ifadə edilər.
Xüsusiyyətləri
Bəzi dillərdə bu adlarla bilinər:
Öyen (Öven, Üven, Övenik, Üvenik) İyesi
Çulan İyesi
Kura İyesi
Tirgen İyesi
Aran İyesi
Damız (Tamız) İyesi
Kitre İyesi
Evin həyətində və ya bağçasında yaşayır. İnsanların gözünə ancaq uzaqdan və müxtəlif heyvan qılıqlarına girərək görünür. Ev heyvanlarını sevər. Məsələn atların quyruğunu hörməkdən çox xoşu gəlir. Hər obyektin bir qoruyucu ruhu olduğu üçün, əslində həyət divarının belə ayrı bir iyesi vardır. Həyət anlayışı fərqli şivə və ləhcələrdə fərqli sözlərlə qarşılandığı üçün adı dəyişir, lakin məzmun təxminən olaraq eynidir. Əgər söz olaraq ən çox bilinən Abzar İyesidir. Avlu iyesi də buralarda yaşayır və gəzişir.
Aran iyesi evin ahırında yaşayır, həyətində gəzinir. Ümumiyyətlə ahırda və həyətdə yaşayır və orada yaşayan canlılara sahib çıxar. Bəzən bir heyvan qılığında, görünər. Ahır iyesi ahırda yaşayan heyvanların bəzilərini sevər, bəzilərini çəkə bilməz. Sevdiyi heyvanın (ümumiyyətlə atın) yelesini hörər. İnsanlar görmədiyi zaman onun önünə quru ot atar. Sevdiyi inəyin quyruq ucunu darayar. Sevmədiyi atı gecə boyu koşturur, tər içində buraxar, yorar. Otu sevdiyi atın önünə qoyar, sevmədiyi atı aç buraxar.
Mal iyesi
Mal iyesi - türk və altay xalq inancında heyvan iyesidir. Abzar iyesi və ya Aran iyesi ilə əlaqəli bir varlıqdır. Mal (Sıyır) iyesi, Davar (Tavar) iyesi, Dəvə (Teve) iyesi, Yond (Yunt) iyesi ("At iyesi") kimi növləri vardır. Atların və malların qoruyucu ruhudur. Türklər heyvanları ümumiyyətlə dörd sinifə ayırarlar. Atlar, inəklər, qoyunlar və dəvələr. Mal anlayışı bunların hamısını əhatə edər. Ancaq kimi bölgələrdə yalnız iribuynuzlu heyvanlar (at və inək) və ya sırf inəklər üçün deyilər. Mal iyesi də bu heyvan sürülərinin başında onları qoruyur. Mal sözü monqol mənşəli bir olub, iribuynuzlu heyvan deməkdir. Ərəbcə əşya, məhsul mənasını verən Mal ilə heç bir əlaqəsi yoxdur.
Etimologiya
(Ab / Ap) kökündən törəmişdir. Söz kökündə külək mənası vardır. Kökenbilimsel olaraq baxıldığında küləkli yer demək ola bilər. Avlu mənası daşıyır.
Mənbə
Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
Abzar iyasi Dünya xalqlarının mifləri. Ensiklopediya (rus.)
Коблов Я. Д., Мифология казанских татар, «Известия Общества археологии, истории и этнографии при Казанском университете», 1910, т. 26, в. 5 (rus.)
Xarici keçidlər
Tatar Mitolojisinde Varlıklar, Çulpan Zaripova (Abzar İyäse, Mal İyäse, Ahır İyesi, Mal İyesi) (türk.)
Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca (Abzar İyase) 2012-12-09 at the Wayback Machine(türk.)
Avqust 12, 2021
abzar, iyesi, türk, mifologiyasında, həyətin, qoruyucu, ruhudur, abazar, iyesi, olaraq, ifadə, edilər, mündəricat, xüsusiyyətləri, iyesi, etimologiya, mənbə, xarici, keçidlərxüsusiyyətləri, redaktəbəzi, dillərdə, adlarla, bilinər, öyen, öven, üven, övenik, üve. Abzar iyesi Turk mifologiyasinda heyetin qoruyucu ruhudur Abazar iyesi olaraq da ifade ediler Mundericat 1 Xususiyyetleri 2 Mal iyesi 3 Etimologiya 4 Menbe 5 Xarici kecidlerXususiyyetleri RedakteBezi dillerde bu adlarla biliner Oyen Oven Uven Ovenik Uvenik Iyesi Culan Iyesi Kura Iyesi Tirgen Iyesi Aran Iyesi Damiz Tamiz Iyesi Kitre IyesiEvin heyetinde ve ya bagcasinda yasayir Insanlarin gozune ancaq uzaqdan ve muxtelif heyvan qiliqlarina girerek gorunur Ev heyvanlarini sever Meselen atlarin quyrugunu hormekden cox xosu gelir Her obyektin bir qoruyucu ruhu oldugu ucun eslinde heyet divarinin bele ayri bir iyesi vardir Heyet anlayisi ferqli sive ve lehcelerde ferqli sozlerle qarsilandigi ucun adi deyisir lakin mezmun texminen olaraq eynidir Eger soz olaraq en cox bilinen Abzar Iyesidir Avlu iyesi de buralarda yasayir ve gezisir Aran iyesi evin ahirinda yasayir heyetinde gezinir Umumiyyetle ahirda ve heyetde yasayir ve orada yasayan canlilara sahib cixar Bezen bir heyvan qiliginda goruner Ahir iyesi ahirda yasayan heyvanlarin bezilerini sever bezilerini ceke bilmez Sevdiyi heyvanin umumiyyetle atin yelesini horer Insanlar gormediyi zaman onun onune quru ot atar Sevdiyi ineyin quyruq ucunu darayar Sevmediyi ati gece boyu kosturur ter icinde buraxar yorar Otu sevdiyi atin onune qoyar sevmediyi ati ac buraxar Mal iyesi RedakteMal iyesi turk ve altay xalq inancinda heyvan iyesidir Abzar iyesi ve ya Aran iyesi ile elaqeli bir varliqdir Mal Siyir iyesi Davar Tavar iyesi Deve Teve iyesi Yond Yunt iyesi At iyesi kimi novleri vardir Atlarin ve mallarin qoruyucu ruhudur Turkler heyvanlari umumiyyetle dord sinife ayirarlar Atlar inekler qoyunlar ve develer Mal anlayisi bunlarin hamisini ehate eder Ancaq kimi bolgelerde yalniz iribuynuzlu heyvanlar at ve inek ve ya sirf inekler ucun deyiler Mal iyesi de bu heyvan surulerinin basinda onlari qoruyur Mal sozu monqol menseli bir olub iribuynuzlu heyvan demekdir Erebce esya mehsul menasini veren Mal ile hec bir elaqesi yoxdur Etimologiya Redakte Ab Ap kokunden toremisdir Soz kokunde kulek menasi vardir Kokenbilimsel olaraq baxildiginda kulekli yer demek ola biler Avlu menasi dasiyir Menbe RedakteTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Abzar iyasi Dunya xalqlarinin mifleri Ensiklopediya rus Koblov Ya D Mifologiya kazanskih tatar Izvestiya Obshestva arheologii istorii i etnografii pri Kazanskom universitete 1910 t 26 v 5 rus Xarici kecidler RedakteTatar Mitolojisinde Varliklar Culpan Zaripova Abzar Iyase Mal Iyase Ahir Iyesi Mal Iyesi turk Turk Mitoloji Sozlugu Pinar Karaca Abzar Iyase Arxivlesdirilib 2012 12 09 at the Wayback Machine turk Menbe https az wikipedia org w index php title Abzar iyesi amp oldid 5716385, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
