Abdal Qasım — çoxsayda lətifə yaradıcısı, iştirakçısı kimi tanınan real folklor personajı.
Abdal Qasım Qarabağ bölgəsində tanınan şəxslərdən olub. Onun haqqında ən dolğun məlumat Bəylər Məmmədovun "Qarabağın baməzə adamları" kitabında verilmişdir. Həmin məlumatlara əsasən Abdal Qasım (1873-1921) Ağdamın Abdal-Gülablı kəndində anadan olmuşdur. Əvvəl əkinçiliklə, sonra xırda alış-verişlə məşğul olmuş, gülməli səhnəciklər, əyləncəli sirk oyunları ilə xalqın qarşısında çıxışlar etmişdir. O, hər yerdə zəhmətkeşləri müdafiə etmiş, haqsızlığa, ədalətsizliyə qarşı çıxmışdır. Çox güclü olan Abdal Qasım məqsədinə çatmaq üçün təkcə iti təfəkkürünə arxalanmamış, yeri gələndə fiziki gücündən də istifadə etmişdir. Onun məzəli sözləri, lətifələri xalqın söz yaddaşında qalmış, dildən-dilə keçərək müasir dövrə qədər gəlib çıxmışdır.
Abdal Qasım haqqında lətifə və rəvayətləri ən çox nəşr etdirən folklorşünas Təhmasib Fərzəliyev olmuşdur. Abdal Qasımın altı lətifəsi isə B.Məmmədovun kitabında özünə yer almışdır. Gülüş ustasının başına gələn əhvalatların nağıllaşmış variantı isə Ağcabədi rayonundan toplanmışdır. Nağıl başlığı altında yazıya alınan, quruluş etibarilə isə lətifəli rəvayət mahiyyəti daşıyan "Atın oğurlanması" örnəyində Abdal Qasımın şəxsiyyəti belə səciyyələndirilir. "Ağdamın Abdal kəndindən olan Abdal Qasım qonaqpərvər, səxavətli, hazırcavab, hiyləgər və qoçaq bir adam idi". Daha sonra mətndə xatırladılır ki, Abdal kəndi Miri kənd, Təkir-Mirik, Tac-Tuğ, Dağdağan kəndləri ilə qonşuluqda yerləşir. Deyilənə görə, Qasım kişi uşaqlıqdan ermənilərlə yaxınlıq etdiyinə görə erməni dilini mükəmməl bilir. Bu dildə danışanda ermənilərin özləri belə onun nə milləti olduğunu seçə bilmirdilər. Rəvayətdə daha sonra deyilir: "Abdal Qasım həmişə erməniləri ələ salar, onlara kələk gələrmiş. Ermənilər onun əlindən dad-aman çəkirmişlər".
Məsələn, lətifələrdən birində qeyd edilir ki, Miri kəndində Girikor (əslində Qrikor olmalıdır) adlı erməninin atına gözü düşən Abdal Qasım atı ondan almaq istəsə də, erməni buna razılıq vermir. Axırda meşədən odun qırıb ata yükləyib onu yedəyinə alan Girikoru Abdal Qasım hiylə işlədib aldadır və atı ondan alıb apara bilir.
"Toyuq əhvalatı", "Naxırın aparılması", "Mərci uduzduq" lətifələrində də Abdal Qasımın vəziyyətdən çıxmaq bacarığı, üstün qabiliyyətlərə malik olması nümayiş etdirilir. "Mərci uduzduq" lətifəsində Abdal Qasımın fərasətinə, kələyinə hamının bələd olduğu, heç kimin onunla bacarmadığı, bütün işləri o necə istəsə elə də etdiyi qeyd olunur.
Abdal Qasım haqqında lətifələri mövzu və məzmuna görə təsnif etdikrə onları aşağıdakı kateqoriyalara aid etmək mümkündür:
fikri, düşüncəni hikmətli sözlərlə ifadə etmək qabiliyyətini nümayiş etdirən gülməcələr ("Yolçunun inəyi zümzümə ilə aranar" və s.);
hiyləgərlik ("Əhvali-şuma, məlum şüd", "Əzabdan qurtardı");
uzaqgörənlik ("Səni yandırar", "Səbr elə mən düşüm, sonra kəs");
fövqəladə bacarığın nümayişi ("Sağ olsun sizin təkin dostlar");
hazırcavablılıq ("Lələ, mən hələ ölməmişəm", "Get özündən xəbər al", "Bir az seyrəldirəm", "Uşağın gördüyü iş belə olar", "Məni yox, qarpızı axtarırlar", "Yəqin təzə çıxan ay indi belə görünür") və s.
Abdal Qasımın adı ilə bağlı olan "Mat qalmışam", "Bir də eləmərəm", "Ayı və qorodovoy", "İki adam", "Cahangir xan", "Kasıb oğlu" adlı lətifələr də xalq gülüşünün təzahür etdiyi örnəklərdir.
İstinadlar
. 2019-09-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-24.
abdal, qasım, çoxsayda, lətifə, yaradıcısı, iştirakçısı, kimi, tanınan, real, folklor, personajı, qarabağ, bölgəsində, tanınan, şəxslərdən, olub, onun, haqqında, dolğun, məlumat, bəylər, məmmədovun, qarabağın, baməzə, adamları, kitabında, verilmişdir, həmin, m. Abdal Qasim coxsayda letife yaradicisi istirakcisi kimi taninan real folklor personaji Abdal Qasim Qarabag bolgesinde taninan sexslerden olub Onun haqqinda en dolgun melumat Beyler Memmedovun Qarabagin bameze adamlari kitabinda verilmisdir Hemin melumatlara esasen Abdal Qasim 1873 1921 Agdamin Abdal Gulabli kendinde anadan olmusdur Evvel ekincilikle son ra xirda alis verisle mesgul olmus gulmeli sehnecikler eylenceli sirk oyunlari ile xalqin qarsisinda cixislar etmisdir O her yerde zehmetkesleri mudafie etmis haqsizliga edaletsizliye qarsi cixmisdir Cox guclu olan Abdal Qasim meqsedine catmaq ucun tekce iti tefekkurune arxalanmamis yeri gelende fiziki gucunden de istifade etmisdir Onun mezeli sozleri letifeleri xalqin soz yaddasinda qalmis dilden dile kecerek muasir dovre qeder gelib cixmisdir Abdal Qasim haqqinda letife ve revayetleri en cox nesr etdiren folklorsunas Tehmasib Ferzeliyev olmusdur Abdal Qasimin alti letifesi ise B Memmedovun kitabinda ozune yer almisdir Gulus ustasinin basina gelen ehvalatlarin nagillasmis varianti ise Agcabedi rayonundan toplanmisdir Nagil basligi altinda yaziya alinan qurulus etibarile ise letifeli revayet mahiyyeti dasiyan Atin ogurlanmasi orneyinde Abdal Qasimin sexsiyyeti bele seciyyelendirilir Agdamin Abdal kendinden olan Abdal Qasim qonaqperver sexavetli hazircavab hiyleger ve qocaq bir adam idi Daha sonra metnde xatirladilir ki Abdal kendi Miri kend Tekir Mirik Tac Tug Dagdagan kendleri ile qonsuluqda yerlesir Deyilene gore Qasim kisi usaqliqdan ermenilerle yaxinliq et di yine gore ermeni dilini mukemmel bilir Bu dilde danisanda ermenilerin ozleri bele onun ne milleti oldugunu sece bilmirdiler Revayetde daha sonra de yi lir Abdal Qasim hemise ermenileri ele salar onlara kelek gelermis Ermeniler onun elinden dad aman cekirmisler 1 Meselen letifelerden birinde qeyd edilir ki Miri kendinde Girikor eslinde Qrikor olmalidir adli ermeninin atina gozu dusen Abdal Qasim ati ondan almaq istese de ermeni buna raziliq vermir Axirda meseden odun qirib ata yukleyib onu yedeyine alan Girikoru Abdal Qasim hiyle isledib aldadir ve ati ondan alib apara bilir Toyuq ehvalati Naxirin aparilmasi Merci uduzduq letifelerin de de Abdal Qasimin ve ziy yet den cixmaq bacarigi ustun qabiliyyetlere malik olmasi numayis etdirilir Merci uduzduq letifesinde Abdal Qasimin ferasetine keleyine haminin beled oldugu hec kimin onunla bacarmadigi butun isleri o nece istese ele de etdiyi qeyd olunur Abdal Qasim haqqinda letifeleri movzu ve mezmuna gore tesnif etdikre onlari asagidaki kateqoriyalara aid etmek mumkundur fikri dusunceni hikmetli sozlerle ifade etmek qabiliyyetini numayis etdiren gulmeceler Yolcunun ineyi zumzume ile aranar ve s hiylegerlik Ehvali suma melum sud Ezabdan qurtardi uzaqgorenlik Seni yandirar Sebr ele men dusum sonra kes fovqelade bacarigin numayisi Sag olsun sizin tekin dostlar hazircavabliliq Lele men hele olmemisem Get ozunden xeber al Bir az seyreldirem Usagin gorduyu is bele olar Meni yox qarpizi axtarirlar Yeqin teze cixan ay indi bele gorunur ve s Abdal Qasimin adi ile bagli olan Mat qalmisam Bir de elemerem Ayi ve qorodovoy Iki adam Cahangir xan Kasib oglu adli letifeler de xalq gulusunun tezahur etdiyi orneklerdir Istinadlar Redakte Abdal Qasim haqqinda letifeler 2019 09 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 09 24 Hemcinin bax RedakteAbdal diliMenbe https az wikipedia org w index php title Abdal Qasim amp oldid 5800729, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
