Ağac iyesi - tatar ve türk mifologiyasında ağacın qoruyucu ruhu. Müxtəlif dillərdə Ağaç (Ağaş, Ağas, Yağaç, Yığaç, Cığaç, Eves) İyesi olaraq da tanınar. Monqolcada Mod (Modun, Modon) Ezen olaraq keçər.
Xüsusiyyətləri
Hər ağac üçün fərqli bir iye vardır. Xüsusilə böyük, yaşlı və müqəddəs sayılan ağacların mütləq bir iyesi vardır. Bəzən mənfi xüsusiyyətlər də daşıyan Ağac iyesinin bütün bədəni ağac kimi qabıqlarla və tüklərlə örtülüdür. Çürümüş yarpaq və ağac qabığı kimi iy verər. Ağac iyesi bir yerdən başqa bir yerə havada uçaraq gedə bilər. Bütün bədəninə yarpaqlar yapışmış, saçı, saqqalı bir-birinə qarışmışdır. Bəzi əfsanələrdə sehrli gücləri olan qanadlı bir atı olduğu deyilər. Bundan başqa ağac növləri ilə əlaqəli olaraq müxtəlif iyelər ola bilər. Məsələn; Palıd iyesi, Kavak iyesi, Söyüd iyesi, Şam iyesi, Qoz iyesi, Qayın iyesi, Çinar iyesi, Ardıc iyesi, Gürgen iyesi, Tut iyesi, Ərik iyesi, Armud iyesi, İydə iyesi, Sərv iyesi, Albalı iyesi, Cökə iyesi kimi ... Türk mədəniyyətində ağac əhəmiyyətli bir yerə malikdir. Xüsusilə xarici görünüşü yaxşı olan olan ağaclar Uluqayını xatırlatdığı üçün hörmət göstərilir. Ağac daim Uluqkayın anlayışı ilə birlikdə qiymətləndirilməlidir. Türklərdə alma ağacı böyük bir əhəmiyyətə malik olması, əncir və zeytun ağacları isə İslami dininiin təsiriylə müqəddəslik qazanmışdır. Çünki Quran-ı Kərimdə bu ağac (və / və ya meyvələri) üzərinə and eiçilir: "Əncir və zeytuna and olsun ki..."(Tin surəsi, 1. Ayə). Buddizmin qurucusu olan Budda bir ağacın altında düşünərək həqiqətə çatmışdır. Zeytun Aralıq dənizi və Egey mədəniyyətində çox əhəmiyyətli bir yerə sahib olub, Qərb mifologiyalarında vurğulanır. Türklərdə isə ağacın növündən çox böyüklüyü və ehtişamı ön plana çıxar.
Meşə iyesi
Meşə iyesi - türk, tatar və altay mifologiyasında və xalq inancında meşə ruhudur. Ağac iyesinə çox bənzər xüsusiyyətlər daşıyır. Orman iyesi və ya Urman iyesi ya da "Yış iyesi" olaraq da bilinər. Toxay iyesi də deyilir. Monqollar isə Seber (Sibir) Ezen və ya Oy (Oyın) Ezen deyərlər. Meşənin qoruyucu ruhudur. Hər meşə üçün fərqli bir iye vardır. Kefi yerində olduqda qalın səslə mahnı oxuyur. Palıd ağacı qılığındadır. Ağaclara hər il yeni bir xalqa əlavə edərək onları böyüdür. Qır saçlı, ağ saqqallı bir qocadır. Uzun boyludur, əlində uzun bir çubuq vardır. Tunguslar Ura Amaka deyə bəhs edərlər.
Etimologiya
(Ağ/Ak) kökünden törəmişdir. Müxtəlif növləri olan odunlu bitki. Ağmak (yuxarı çıxmaq) hərəkətiylə əlaqəlidir. Uzanma mənası daşıyır. Bu məzmunda göyə doğru olmağı bildirir.
Mənbə
Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
Avqust 12, 2021
ağac, iyesi, tatar, türk, mifologiyasında, ağacın, qoruyucu, ruhu, müxtəlif, dillərdə, ağaç, ağaş, ağas, yağaç, yığaç, cığaç, eves, iyesi, olaraq, tanınar, monqolcada, modun, modon, ezen, olaraq, keçər, mündəricat, xüsusiyyətləri, meşə, iyesi, etimologiya, mən. Agac iyesi tatar ve turk mifologiyasinda agacin qoruyucu ruhu Muxtelif dillerde Agac Agas Agas Yagac Yigac Cigac Eves Iyesi olaraq da taninar Monqolcada Mod Modun Modon Ezen olaraq kecer Mundericat 1 Xususiyyetleri 2 Mese iyesi 3 Etimologiya 4 MenbeXususiyyetleri RedakteHer agac ucun ferqli bir iye vardir Xususile boyuk yasli ve muqeddes sayilan agaclarin mutleq bir iyesi vardir Bezen menfi xususiyyetler de dasiyan Agac iyesinin butun bedeni agac kimi qabiqlarla ve tuklerle ortuludur Curumus yarpaq ve agac qabigi kimi iy verer Agac iyesi bir yerden basqa bir yere havada ucaraq gede biler Butun bedenine yarpaqlar yapismis saci saqqali bir birine qarismisdir Bezi efsanelerde sehrli gucleri olan qanadli bir ati oldugu deyiler Bundan basqa agac novleri ile elaqeli olaraq muxtelif iyeler ola biler Meselen Palid iyesi Kavak iyesi Soyud iyesi Sam iyesi Qoz iyesi Qayin iyesi Cinar iyesi Ardic iyesi Gurgen iyesi Tut iyesi Erik iyesi Armud iyesi Iyde iyesi Serv iyesi Albali iyesi Coke iyesi kimi Turk medeniyyetinde agac ehemiyyetli bir yere malikdir Xususile xarici gorunusu yaxsi olan olan agaclar Uluqayini xatirlatdigi ucun hormet gosterilir Agac daim Uluqkayin anlayisi ile birlikde qiymetlendirilmelidir Turklerde alma agaci boyuk bir ehemiyyete malik olmasi encir ve zeytun agaclari ise Islami dininiin tesiriyle muqeddeslik qazanmisdir Cunki Quran i Kerimde bu agac ve ve ya meyveleri uzerine and eicilir Encir ve zeytuna and olsun ki Tin suresi 1 Aye Buddizmin qurucusu olan Budda bir agacin altinda dusunerek heqiqete catmisdir Zeytun Araliq denizi ve Egey medeniyyetinde cox ehemiyyetli bir yere sahib olub Qerb mifologiyalarinda vurgulanir Turklerde ise agacin novunden cox boyukluyu ve ehtisami on plana cixar Mese iyesi RedakteMese iyesi turk tatar ve altay mifologiyasinda ve xalq inancinda mese ruhudur Agac iyesine cox benzer xususiyyetler dasiyir Orman iyesi ve ya Urman iyesi ya da Yis iyesi olaraq da biliner Toxay iyesi de deyilir Monqollar ise Seber Sibir Ezen ve ya Oy Oyin Ezen deyerler Mesenin qoruyucu ruhudur Her mese ucun ferqli bir iye vardir Kefi yerinde olduqda qalin sesle mahni oxuyur Palid agaci qiligindadir Agaclara her il yeni bir xalqa elave ederek onlari boyudur Qir sacli ag saqqalli bir qocadir Uzun boyludur elinde uzun bir cubuq vardir Tunguslar Ura Amaka deye behs ederler Etimologiya Redakte Ag Ak kokunden toremisdir Muxtelif novleri olan odunlu bitki Agmak yuxari cixmaq hereketiyle elaqelidir Uzanma menasi dasiyir Bu mezmunda goye dogru olmagi bildirir Menbe RedakteTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Menbe https az wikipedia org w index php title Agac iyesi amp oldid 2778448, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
