Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sədiqə Dövlətabadi (fars. صدیقه دولتآبادی; 1882, İsfahan – 30 iyul 1961) — iranlı feminist, jurnalist və fars qadın hərəkatının öncül simalarından biri. Dövlətabadi fəaliyyətinə görə həbs edildiyi zamanlardan birində belə cavab vermişdi:
| Sədiqə Dövlətabadi | |
|---|---|
| fars. صدیقه دولتآبادی | |
 | |
| Doğum tarixi | 1882 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 30 iyul 1961 |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | jurnalist, qadın hüquqları fəalı[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Cənab, mən yüz il gec doğulmuşam, əgər daha əvvəl doğulsaydım, qadınların bu qədər alçaldılmasına və sizin zəncirlərinizdə əsir qalmasına imkan verməzdim.
Həyatı
Sədiqə Dövlətabadi İsfahanda anadan olmuşdur. Atası Hadi Dövlətabadi, anası Xatamə Bəgüm idi. Atası islahatçı dini hüquqşünas olduğuna görə qızının Tehran şəhərində fars və ərəb dillərində təhsil almasına icazə vermişdi. Daha sonra o, Dar-ol-Fonun Akademiyasında orta təhsilini davam etdirdi. 15 yaşında Etizad əl-Həkimə ilə evlənmiş, lakin övlad sahibi ola bilmədiyi üçün boşanmışdırlar.
Fəaliyyəti
Dövlətabadi qadınların inkişafı üçün yeganə yolun təhsil olduğunu düşünürdü. Buna görə də ilk qız məktəblərindən birini — "Umm əl-Mədaris" (Məktəblərin anası) adlı ibtidai məktəbi təsis etdi. Lakin dini mühafizəkarların etirazları səbəbindən məktəb bağlandı və o, döyülərək üç ay həbs edildi. O, qadınların öz hüquqları barədə maariflənməsi üçün qəzet və məqalələrə ehtiyac olduğunu anlayaraq 1919-cu ildə İsfahanda ilk qadın qəzetini — "Zaban-e Zanan" (Qadınların Səsi) nəşr etməyə başladı. İranda çıxan üçüncü qadın qəzeti idi və qadın haqları ilə bağlı cəsarətli və mütərəqqi mövqeyi ilə seçilirdi. Qəzetdə yayımlanan ilk məqaləsində o, şəhərdə qadın hüquqlarının "geridə qalmış və zəif durumda" olduğunu bildirirdi. Bu dövrdə o, İsfahan Qadınlar Cəmiyyətini də təsis etdi.
Siyasi mövqeyi və hicab məsələsi
1932-ci ildə Tehranda keçirilən Şərq Qadınları Konqresində Şəms Pəhləvi prezident, Dövlətabadi isə katib seçildi. O, İranda Britaniya təsirinə qarşı çıxan fəallardan biri idi. Digər qadınlarla birlikdə Britaniya ilə imzalanan razılaşmalara etiraz əlaməti olaraq xarici malların boykot edilməsinə çağırış edirdi. Hətta çayxanalara gedərək onları xaricdən gətirilən şəkərdən istifadə etməməyə çağırırdı. 1925-ci ildən İranda ziyalılar, qəzetlər və qadın jurnalları arasında qadınların cəmiyyətdə iştirakını artırmaq üçün hicabın açılması mövzusu müzakirə olunurdu. 1936-cı ildə hökumət Kaşf-e Hicab islahatı çərçivəsində hicabı qadağan edəndə Dövlətabadi bu dəyişikliyi fəal şəkildə dəstəklədi. 1926-cı ildə Parisdə keçirilən Beynəlxalq Qadınlar Alyansı Konfransında iştirak etdikdən sonra o, hicabdan imtina edərək Avropa üslubunda geyinməyə başladı. 1928-ci ildə İranda açıq şəkildə hicabsız görünən ilk qadınlardan biri hesab edilir. O, həmçinin şahın qızı Şəms Pəhləvinin rəhbərlik etdiyi Kanon-e Banuvan (Xanımlar Cəmiyyəti) təşkilatında fəaliyyət göstərərək qadınların hicabsız həyata hazırlanmasına kömək edirdi.
İrsi
1941-ci ilə qədər Dövlətabadi Qadınlar Mərkəzinin direktoru olmuş, lakin təşkilat hökumətdən asılı idi və müstəqil fəaliyyət göstərə bilmirdi. O, Tehranda vəfat etdi. Xərçəng xəstəliyindən əziyyət çəkirdi. O, qardaşının yanında İmamzadə İsmayıl Qəbiristanlığında dəfn edilsə də, 1978-ci il inqilabı zamanı məzarı dağıdıldı və cəsədi təhqir olundu. Dövlətabadinin bəzi arxiv materialları Amsterdamda yerləşən Dünya Sosial Araşdırmalar Fondunda saxlanılır. 2016-cı ilin fevralında qadın hərəkatının tarixi ilə bağlı bir sərgidə onun sənədlərinin bir hissəsi nümayiş etdirilib.
İstinadlar
- Sadīqa Daulatābādī // AlKindi.
- Sadiqah Dawlatabadi // MAK (pol.).
- https://www.lesclesdumoyenorient.com/Entretien-avec-Azadeh-Kian-Femmes-moyen-orientales-du-Moyen-Age-au-debut-du-XX.html.
- https://groups.google.com/g/soc.culture.iranian/c/A93Ou-x9J4Y.
- https://iranwire.com/en/influential-women/117780-iranian-influential-women-sadiqeh-dowlatabadi/.
- "Iranian Personalities: Sediqeh Dowlatabadi". www.iranchamber.com. İstifadə tarixi: 2020-12-14.
- "شبکه بین المللی همبستگی با مبارزات زنان ايران". www.iran-women-solidarity.net. İstifadə tarixi: 2020-12-14.
- "THE UNIQUE SEDIQEH DOWLATABADI". SUBSTANCE MAGAZINE (ingilis). 2020-09-07. İstifadə tarixi: 2020-12-14.
- Monshipouri, Mahmood. "Review of Religion and Politics in Modern Iran: A Reader". Middle East Studies Association Bulletin. 40 (2). 2006: 271–273. doi:10.1017/S002631840005015X. ISSN 0026-3184. JSTOR 23062905.
- Moghissi, Haideh. "Islamic Cultural Nationalism and Gender Politics in Iran". Third World Quarterly. 29 (3). 2008-04-01: 541–554. doi:10.1080/01436590801931504. ISSN 0143-6597.
- "ZABĀN-E ZANĀN – Encyclopaedia Iranica". www.iranicaonline.org. İstifadə tarixi: 2020-12-14.
- Childress, Diana. Equal Rights Is Our Minimum Demand: The Women's Rights Movement in Iran 25 (ingilis). Twenty-First Century Books. 2011-01-01. 33. ISBN .
- Afary, Janet. Sexual Politics in Modern Iran (ingilis). Cambridge University Press. 2009-04-09. ISBN .
- Chehabi, Houchang E. "Staging the emperor's new clothes: dress codes and nation-building under Reza Shah". Iranian Studies (ingilis). 26 (3–4). 1993: 209–233. doi:10.1080/00210869308701800. ISSN 0021-0862.
- Beck, Lois; Nashat, Guity. Women in Iran from 1800 to the Islamic Republic (ingilis). University of Illinois Press. 2004. ISBN .
- "Women's Center | Foundation for Iranian Studies". fis-iran.org. İstifadə tarixi: 2020-12-15.
- Zargarian, Tannaz. "Iranian Women's Quest for Self-Liberation through the Internet and Social Media: An Emancipatory Pedagogy" (ingilis). 2020-08-11.
- PDN. "Persian Feminism Exhibition in Amsterdam | نمایشگاهی از پیشینه جنبش زنان ایران در آمستردام | Persian Dutch Network | شبکه ایرانیان هلند" (ingilis). 8 February 2016. İstifadə tarixi: 2020-12-15.
Ədəbiyyat
- Sediqeh Dowlatabadi: Letters, writings and memories, ed. by Afsaneh Najmabadi & Mahdokht Sanati, 3 vols. (Midland, Chicago 1998). [in Persian]
- Jasmin Khosravie, Zabān-i Zanān – The Voice of Women. Life and Work of Ṣadīqa Daulatābādī (1882–1961) (EB-Publishers, Berlin 2012). [in German]
- Mohammad Hossein Khosroupanah, The aims and the fight of Iranian women from the Constitutional Revolution until the Pahlavi dynasty (Payam-e Emruz, Tehran 2002). [in Persian]
- Afsaneh Najmabadi, Women with mustaches and men without beards: Gender and sexual anxieties of Iranian modernity (Univ. of California Press, Berkeley 2005).
- Eliz Sanasarian, The women’s movement in Iran: Mutinity, appeasement, and repression from 1900 to Khomeini (Praeger, New York 1982).
Xarici keçidlər
- Sediqeh Dowlatabadi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sediqe Dovletabadi fars صدیقه دولت آبادی 1882 1 2 Isfahan 5 30 iyul 1961 1 iranli feminist jurnalist ve fars qadin herekatinin oncul simalarindan biri Dovletabadi fealiyyetine gore hebs edildiyi zamanlardan birinde bele cavab vermisdi 6 Sediqe Dovletabadifars صدیقه دولت آبادی Dogum tarixi 1882 1 2 Dogum yeri Isfahan Merkezi bexsi d Isfahan sehristani Isfahan ostani Iran 5 Vefat tarixi 30 iyul 1961 1961 07 30 1 Tehsili Sarbonna 3 4 Fealiyyeti jurnalist qadin huquqlari feali d Vikianbarda elaqeli mediafayllar Cenab men yuz il gec dogulmusam eger daha evvel dogulsaydim qadinlarin bu qeder alcaldilmasina ve sizin zencirlerinizde esir qalmasina imkan vermezdim Mundericat 1 Heyati 2 Fealiyyeti 2 1 Siyasi movqeyi ve hicab meselesi 3 Irsi 4 Istinadlar 5 Edebiyyat 6 Xarici kecidlerHeyatiredakteSediqe Dovletabadi Isfahanda anadan olmusdur 7 Atasi Hadi Dovletabadi anasi Xatame Begum idi Atasi islahatci dini huquqsunas olduguna gore qizinin Tehran seherinde fars ve ereb dillerinde tehsil almasina icaze vermisdi Daha sonra o Dar ol Fonun Akademiyasinda orta tehsilini davam etdirdi 15 yasinda Etizad el Hekime ile evlenmis lakin ovlad sahibi ola bilmediyi ucun bosanmisdirlar 8 FealiyyetiredakteDovletabadi qadinlarin inkisafi ucun yegane yolun tehsil oldugunu dusunurdu Buna gore de ilk qiz mekteblerinden birini Umm el Medaris Mekteblerin anasi adli ibtidai mektebi tesis etdi 9 Lakin dini muhafizekarlarin etirazlari sebebinden mekteb baglandi ve o doyulerek uc ay hebs edildi 10 O qadinlarin oz huquqlari barede maariflenmesi ucun qezet ve meqalelere ehtiyac oldugunu anlayaraq 1919 cu ilde Isfahanda ilk qadin qezetini Zaban e Zanan Qadinlarin Sesi nesr etmeye basladi 11 Iranda cixan ucuncu qadin qezeti idi ve qadin haqlari ile bagli cesaretli ve mutereqqi movqeyi ile secilirdi Qezetde yayimlanan ilk meqalesinde o seherde qadin huquqlarinin geride qalmis ve zeif durumda oldugunu bildirirdi 12 Bu dovrde o Isfahan Qadinlar Cemiyyetini de tesis etdi Siyasi movqeyi ve hicab meselesiredakte 1932 ci ilde Tehranda kecirilen Serq Qadinlari Konqresinde Sems Pehlevi prezident Dovletabadi ise katib secildi O Iranda Britaniya tesirine qarsi cixan feallardan biri idi 13 Diger qadinlarla birlikde Britaniya ile imzalanan razilasmalara etiraz elameti olaraq xarici mallarin boykot edilmesine cagiris edirdi Hetta cayxanalara gederek onlari xaricden getirilen sekerden istifade etmemeye cagirirdi 1925 ci ilden Iranda ziyalilar qezetler ve qadin jurnallari arasinda qadinlarin cemiyyetde istirakini artirmaq ucun hicabin acilmasi movzusu muzakire olunurdu 14 1936 ci ilde hokumet Kasf e Hicab islahati cercivesinde hicabi qadagan edende Dovletabadi bu deyisikliyi feal sekilde destekledi 1926 ci ilde Parisde kecirilen Beynelxalq Qadinlar Alyansi Konfransinda istirak etdikden sonra o hicabdan imtina ederek Avropa uslubunda geyinmeye basladi 15 1928 ci ilde Iranda aciq sekilde hicabsiz gorunen ilk qadinlardan biri hesab edilir O hemcinin sahin qizi Sems Pehlevinin rehberlik etdiyi Kanon e Banuvan Xanimlar Cemiyyeti teskilatinda fealiyyet gostererek qadinlarin hicabsiz heyata hazirlanmasina komek edirdi 16 Irsiredakte1941 ci ile qeder Dovletabadi Qadinlar Merkezinin direktoru olmus 17 lakin teskilat hokumetden asili idi ve musteqil fealiyyet gostere bilmirdi O Tehranda vefat etdi Xerceng xesteliyinden eziyyet cekirdi O qardasinin yaninda Imamzade Ismayil Qebiristanliginda defn edilse de 1978 ci il inqilabi zamani mezari dagidildi ve cesedi tehqir olundu Dovletabadinin bezi arxiv materiallari Amsterdamda yerlesen Dunya Sosial Arasdirmalar Fondunda saxlanilir 2016 ci ilin fevralinda qadin herekatinin tarixi ile bagli bir sergide onun senedlerinin bir hissesi numayis etdirilib 18 Istinadlarredakte 1 2 3 4 Sadiqa Daulatabadi AlKindi 1 2 Sadiqah Dawlatabadi MAK pol 1 2 https www lesclesdumoyenorient com Entretien avec Azadeh Kian Femmes moyen orientales du Moyen Age au debut du XX html 1 2 https groups google com g soc culture iranian c A93Ou x9J4Y 1 2 https iranwire com en influential women 117780 iranian influential women sadiqeh dowlatabadi Iranian Personalities Sediqeh Dowlatabadi www iranchamber com Istifade tarixi 2020 12 14 شبکه بین المللی همبستگی با مبارزات زنان ايران www iran women solidarity net Istifade tarixi 2020 12 14 THE UNIQUE SEDIQEH DOWLATABADI SUBSTANCE MAGAZINE ingilis 2020 09 07 Istifade tarixi 2020 12 14 Monshipouri Mahmood Review of Religion and Politics in Modern Iran A Reader Middle East Studies Association Bulletin 40 2 2006 271 273 doi 10 1017 S002631840005015X ISSN 0026 3184 JSTOR 23062905 Moghissi Haideh Islamic Cultural Nationalism and Gender Politics in Iran Third World Quarterly 29 3 2008 04 01 541 554 doi 10 1080 01436590801931504 ISSN 0143 6597 ZABAN E ZANAN Encyclopaedia Iranica www iranicaonline org Istifade tarixi 2020 12 14 Childress Diana Equal Rights Is Our Minimum Demand The Women s Rights Movement in Iran 25 ingilis Twenty First Century Books 2011 01 01 33 ISBN 978 0 7613 5770 4 Afary Janet Sexual Politics in Modern Iran ingilis Cambridge University Press 2009 04 09 ISBN 978 1 107 39435 3 Chehabi Houchang E Staging the emperor s new clothes dress codes and nation building under Reza Shah Iranian Studies ingilis 26 3 4 1993 209 233 doi 10 1080 00210869308701800 ISSN 0021 0862 Beck Lois Nashat Guity Women in Iran from 1800 to the Islamic Republic ingilis University of Illinois Press 2004 ISBN 978 0 252 07189 8 Women s Center Foundation for Iranian Studies fis iran org Istifade tarixi 2020 12 15 Zargarian Tannaz Iranian Women s Quest for Self Liberation through the Internet and Social Media An Emancipatory Pedagogy ingilis 2020 08 11 PDN Persian Feminism Exhibition in Amsterdam نمایشگاهی از پیشینه جنبش زنان ایران در آمستردام Persian Dutch Network شبکه ایرانیان هلند ingilis 8 February 2016 Istifade tarixi 2020 12 15 EdebiyyatredakteSediqeh Dowlatabadi Letters writings and memories ed by Afsaneh Najmabadi amp Mahdokht Sanati 3 vols Midland Chicago 1998 in Persian Jasmin Khosravie Zaban i Zanan The Voice of Women Life and Work of Ṣadiqa Daulatabadi 1882 1961 EB Publishers Berlin 2012 in German Mohammad Hossein Khosroupanah The aims and the fight of Iranian women from the Constitutional Revolution until the Pahlavi dynasty Payam e Emruz Tehran 2002 in Persian Afsaneh Najmabadi Women with mustaches and men without beards Gender and sexual anxieties of Iranian modernity Univ of California Press Berkeley 2005 Eliz Sanasarian The women s movement in Iran Mutinity appeasement and repression from 1900 to Khomeini Praeger New York 1982 Xarici kecidlerredakteSediqeh Dowlatabadi Menbe https az wikipedia org w index php title Sediqe Dovletabadi amp oldid 8068885